Η πρόληψη είναι προτιμότερη της θεραπείας, όχι μόνον για την υγεία αλλά και για… τα χρέη, εκτιμά ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Φώτης Κουρμούσης, ο οποίος εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τους λόγους για τους οποίους η νέα πλατφόρμα του «Μηχανισμού Έγκαιρης Προειδοποίησης» (http://www.keyd.gov.gr/egkairh-proeidopoihsh/) αφορά, δυνητικά, τους πάντες στη χώρα.
Αφορά το κάθε νοικοκυριό και την κάθε επιχείρηση που ενδιαφέρεται να υποβληθεί σε ένα “check up” της οικονομικής του υγείας και της δυνατότητάς του να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει. Ως προς αυτό, δε, θα έχει στη διάθεσή του ένα δίκτυο 52 γραφείων της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Εκεί θα μπορέσει να μάθει, εάν δεν τα γνωρίζει ήδη, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, όπως απορρέουν από τη νομοθεσία, καθώς και τις εναλλακτικές λύσεις που έχει στη διάθεσή του για την ρύθμιση και αντιμετώπιση των υποχρεώσεών του. Ως προς αυτό, δε, επισημαίνει ότι τόσο οι τράπεζες, όσο και οι διαχειριστές δανείων (Servicers) ανταποκρίνονται πλέον στο ζητούμενο καθώς προσφέρουν “μακροχρόνιες και βιώσιμες ρυθμίσεις”.
Ωστόσο, “οριζόντιες λύσεις” για όλους δεν υπάρχουν, όπως τονίζει ο κ. Κουρμούσης. Εναπόκειται στον καθένα, είτε φυσικό πρόσωπο / νοικοκυριό, είτε επιχείρηση, να βρει – με την βοήθεια της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους – τις προσήκουσες λύσεις και τις ρυθμίσεις που θα είναι βιώσιμες ανά περίπτωση.
Η συγκεκριμένη πλατφόρμα αποτελεί μια καινοτόμο διαδικασία, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία αποσκοπεί στον εντοπισμό περιστάσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε αφερεγγυότητα. Και τούτο με σκοπό την πρόληψη της υπερχρέωσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, όμως, προσφέρει και συμβουλευτικές υπηρεσίες ως προς τους τρόπους αντιμετώπισης αυτών των υποχρεώσεων.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Φώτης Κουρμούσης, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον Ν.Γ. Δρόσο.
Ερ. κ. Κουρμούση, ποιο είναι το σκεπτικό πίσω από τη δημιουργία αυτής της νέας πλατφόρμας;
Απ. Το σκεπτικό είναι η πρόληψη. Η πρόληψη της υπερχρέωσης. Αυτό που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια είναι ότι πολλοί οφειλέτες που έχουν πρόβλημα με τα χρέη τους το αντιμετωπίζουν την τελευταία στιγμή. Τότε είναι αργά, γιατί έχουν χάσει όλα τα δικαιώματα και τις εναλλακτικές λύσεις που υπήρχαν διαθέσιμες. Δηλαδή, έρχονται 2-3 ημέρες πριν τον πλειστηριασμό και λένε “τώρα, τι να κάνω;”. Η απάντηση είναι ότι “δεν μπορείς να κάνεις και πολλά, γιατί ήδη έχασες τα περισσότερα δικαιώματα και εναλλακτικές λύσεις”. Άρα, έπρεπε να έχεις δράσει πολύ πριν.
Για να φθάσει ένα ακίνητο στον πλειστηριασμό πρέπει για δυο χρόνια να μην πληρώνεις, να γίνει καταγγελία της σύμβασης, να έχει βγει διαταγή πληρωμής, επί της οποίας θα μπορούσε να είχε γίνει ανακοπή στα δικαστήρια, άρα άλλον έναν χρόνο μετά να ξεκινούσε η διαδικασία του πλειστηριασμού, η οποία απαιτεί περίπου 3-4 μήνες, μετά σου δίνει περίπου 7 μήνες προθεσμία κι αν τα αθροίσεις όλα αυτά είναι περίπου 3 χρόνια. Αν βάλεις και άλλες χρονικές καθυστερήσεις (π.χ. απεργιών, φυσικών καταστροφών, πανδημιών κλπ) μπορεί να είναι και τέσσερα χρόνια. Εάν έχουν περάσει λοιπόν 4 χρόνια και έρχεται ο δανειολήπτης 3 ημέρες πριν το τέλος τα περιθώρια αντίδρασης είναι μικρά. Άρα, λοιπόν, η πρόληψη είναι πάρα πολύ σημαντική, όπως και στα θέματα της υγείας.
Ερ. Η πρόληψη είναι προφανώς καλύτερη της θεραπείας, όμως, για ποιο λόγο θα έπρεπε να προστρέξει σε αυτήν την πλατφόρμα ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση; Μόνον για να δει ότι “έρχεται” το πρόβλημα; Αυτό το ξέρει ήδη…
Απ. Πρώτον, δεν είμαστε σίγουροι εάν όντως το ξέρει ότι έχει πρόβλημα και εάν το συνειδητοποιεί. Άλλο το ξέρω, άλλο το συνειδητοποιώ και άλλο δρω για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Οπότε, λοιπόν, με αυτήν την πλατφόρμα, πατάς ένα κουμπί, σου αναλύει την οικονομική σου κατάσταση και σου βγάζει μία ένδειξη. Σου λέει ότι “είσαι κόκκινος”, κάτι πρέπει να κάνεις… ή είσαι “πορτοκαλί” ή “πράσινος” και σου δείχνει σε ποια κατάσταση βρίσκεσαι. Είναι σαν να κάνεις το ετήσιο ιατρικό check up. Άμα σου πει “έχεις χοληστερίνη 200” τρέχεις. Το ξέρεις ότι δεν τρως σωστά αλλά εάν το δεις στην εξέταση κλονίζεσαι και σου το λέει και ο γιατρός…
Ερ. Άρα πρόκειται για κάτι που δυνητικά αφορά τους πάντες. Δηλαδή, κάθε νοικοκυριό, κάθε επιχείρηση. Σωστά;
Απ. Τους πάντες, ναι.
Ερ. Μετά τη διαπίστωση ενδεχόμενης αδυναμίας και την παροχή, ενδεχομένως, συμβουλευτικών υπηρεσιών, δια ζώσης ή διαδικτυακά, πώς διασφαλίζεται η επίλυση των τυχόν προβλημάτων εξυπηρέτησης των τυχόν υποχρεώσεων νοικοκυριών ή επιχειρήσεων;
Απ. Το πρώτο είναι η διαπίστωση. Εκεί βοηθάει ο μηχανισμός (σ.σ. της πλατφόρμας), στη συνέχεια αφού ο πολίτης αναγνωρίσει ότι έχει ένα πρόβλημα και ότι πρέπει να το λύσει. Το ερώτημα είναι πώς το λύνει; Ποιες οι εναλλακτικές μου, ποιες είναι οι υποχρεώσεις μου, ποια είναι τα δικαιώματά μου; Αυτά λοιπόν σου τα απαντάει ένα δίκτυο ατόμων που παρέχουν ενημέρωση και υποστήριξη σε οφειλέτες.
Μπορεί να πάει σε ένα από τα 52 γραφεία ανά την Ελλάδα που έχει η Ειδική γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους. Εκεί μαθαίνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, όπως απορρέουν από τη νομοθεσία, καθώς και τις εναλλακτικές λύσεις. Εάν είναι επιχείρηση μπορεί να πάει στο οικείο Επιμελητήριο. Το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, (ΕΕΑ: http://www.earlywarning.eea.gr/ ) το Ινστιτούτο της ΓΣΕΒΕΕ, (ΓΣΕΒΕΕ: https://www.earlywarning.gr/) παρέχουν πιλοτικά τέτοιες υπηρεσίες.
Ερ. Μια που αναφέρεστε στα επιμελητήρια, πώς υποδέχθηκαν τη λειτουργία αυτού του νέου φορέα; Ποια υπήρξε η στάση της επιμελητηριακής κοινότητας;
Απ. Υπήρχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για αυτό το ζήτημα από καιρό. Το ζητούσαν, ειδικά τα Επιμελητήρια, διότι κάνουμε ημερίδες μαζί τους σε εβδομαδιαία βάση, ανά την Ελλάδα. Πηγαίναμε, λοιπόν και τους εξηγούσαμε το νόμο και απαντούσαν “και τώρα τι κάνω;”. Τώρα κατάλαβα ότι έχω το πρόβλημα, για παράδειγμα, “κατάλαβα ότι πρέπει να πάω να ρυθμίσω τα χρέη μου, αλλά πού πάω, τι κάνω, τι ισχύει για την περίπτωσή μου, ο καθένας έχει ερωτήσεις που αφορούν τον ίδιο. Άρα, θα έπρεπε να καθίσει κάποιος μαζί του, σε προσωπικό επίπεδο να δει το πρόβλημα του καθενός.
Καταλαβαίνετε αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνει κεντρικά, για πρακτικούς λόγους και για αυτό αναπτύξαμε υποδομές ενημέρωσης σε τοπικό επίπεδο, δηλαδή σε κάθε Νομό. Ωστόσο και μετά την ενημέρωση, ενδεχομένως ο οφειλέτης να χρήζει υποστήριξης από κάποιον ειδικό (π.χ. οικονομολόγο, λογιστή, δικηγόρο, σύμβουλο επιχειρήσεων), που θα τον βοηθήσει στη διενέργεια των απαιτούμενων κινήσεων (π.χ. ετοιμασία και υποβολή αίτησης ρύθμισης οφειλών).
Ερ. Αυτό είναι η μία πλευρά του νομίσματος, η άλλη πλευρά είναι η διαδικασία των ρυθμίσεων. Τόσο από το Δημόσιο, όσο και από τον τραπεζικό τομέα. Σε ό,τι αφορά στο Δημόσιο, δηλαδή, την Εφορία, οι ρυθμίσεις είναι δεδομένες. Οι τράπεζες πώς ανταποκρίνονται στο ζητούμενο παροχής βιώσιμων ρυθμίσεων για τους δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών τους;
Απ. Στο νέο εξωδικαστικό μηχανισμό έχουμε δει πλέον θετική ανταπόκριση από τις τράπεζες. Ήδη οι πρώτες 24 ρυθμίσεις έχουν επιτευχθεί και όλες περιείχαν και μη εξυπηρετούμενα δάνεια, είτε από τράπεζες, είτε από διαχειριστές δανείων (servicers). Άρα, λοιπόν, βλέπουμε μία αλλαγή στάσης στο τραπεζικό σύστημα σε σχέση με το παρελθόν.
Ερ. 24 ρυθμίσεις υπό το φως του “βουνού” των “κόκκινων δανείων”, φαντάζουν μάλλον μικρός αριθμός…
Απ. Αυτές είναι οι πρώτες περιπτώσεις. Φανταστείτε μία διαδικασία σαν μία “ουρά”. Οι πρώτοι που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο, κατέληξαν τον Νοέμβριο. Αυτοί που ήρθαν τον Νοέμβριο θα καταλήξουν στα τέλη Δεκεμβρίου. Άρα είναι μία συνεχιζόμενη διαδικασία, που παρέχει ρύθμιση οφειλών, 2 μήνες μετά την υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα. Ήδη οι πρώτοι ολοκλήρωσαν θετικά, με μακροχρόνια αποπληρωμή και μερική διαγραφή οφειλών (δηλ. «κούρεμα» χρέους).
Ερ. Γεγονός ασφαλώς αισιόδοξο, δίχως αμφιβολία. Ωστόσο, το μεγάλο ζήτημα της υπερχρέωσης εξακολουθεί να παραμένει. Η βιώσιμη οδός ποια πιστεύετε ότι θα μπορούσε να είναι;
Απ. Η μοναδική οδός είναι η ρύθμιση. Η ρύθμιση του χρέους. Δεν υπάρχει μια οριζόντια λύση για όλους. Ο καθένας, δηλαδή, πρέπει να προβεί σε ενέργειες να ρυθμίσει την δική του την περίπτωση. Υπάρχει εσφαλμένη εντύπωση ότι “δεν κάνω τίποτε και κάτι θα γίνει κάπου κεντρικά και θα μας τακτοποιήσει όλους.
Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ, σε καμία χώρα, έως τώρα. Άρα είναι μία εσφαλμένη προσδοκία, που δεν πρόκειται να συμβεί. Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Ο καθένας πρέπει κάτι να κάνει ο ίδιος. Να πάει να βρει, δηλαδή, τη λύση που αφορά σε αυτόν. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης και του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού και της νέας πλατφόρμας έγκαιρης προειδοποίησης που μόλις εγκαινιάσαμε.
Ερ. Οι Servicers ανταποκρίνονται σε αυτό το ζητούμενο;
Απ. Οι Servicers ανταποκρίνονται σε αυτό το ζητούμενο διότι είναι και εξειδικευμένοι ως προς αυτό και έχουν τεχνογνωσία από το εξωτερικό, από την εφαρμογή αντίστοιχων προβλέψεων σε άλλες χώρες και προβαίνουν σε τέτοιες μακροχρόνιες και βιώσιμες ρυθμίσεις.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
