Μελαγχολία τοι Ιάσονος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή 595 π.Χ.
Εις σε προστρέχω τέχνη της Ποιήσεως
που κάπως ξέρεις από φάρμακα
νάρκης του άλγους δοκιμές, εν φαντασία και λόγω.
Τα φάρμακά σου φέρε τέχνη της Ποιήσεως
που κάμνουνε για λίγο να μη νιώθεται η πληγή. Κωνσταντίνος Καβάφης
Και πράγματι, ο μεγάλος Αλεξανδρινός έχει απόλυτο δίκιο. Γιατί οι θεραπευτικές ιδιότητες της ποίησης, προσφέρουν ίσως μια στιγμιαία ή και διαρκή ενίοτε ηθικοπνευματική ανακούφιση, μια μυστική ανάταση ψυχής, μέσα σ’ αυτό το υλιστικό πνεύμα της ομιχλώδους εποχής που βιώνουμε σήμερα.
Και να εδώ, που ο γιατρός και ποιητής Βασίλης Φλαμπουράρης, χρησιμοποιώντας τις λέξεις σαν αντισώματα με τα οποία τον εξόπλισαν η τέχνη και η επιστήμη του, έρχεται να μοιραστεί με τον αναγνώστη και τον εαυτό του το τραγικό αλλά και την ομορφιά της ζωής.
Ακραγγίζοντας την ποίηση του Φλαμπουράρη, διαπιστώνουμε ότι ο λόγος του εδράζεται στην αισθητική, στην ευαισθησία, στην ενσυναίσθηση της φιλοσοφικής του οντότητας.
Ανέφερα τις λέξεις που εμπεριέχουν το αίσθημα, ακριβώς γιατί ένας αναισθησιολόγος έχει το βαρύ καθήκον της συναισθηματικής προετοιμασίας μιας εγχείρησης,, αλλά και της ομαλής επαναφοράς των αισθήσεων του ασθενούς.
Και ο ποιητής, υπηρετεί ασίγαστα, υπομονετικά, υπεύθυνα, ολιστικά την επιστήμη και την τέχνη του, αποκρυσταλλώνει αισθήματα, μεταγγίζει τις λέξεις,,αποδελτιώνει τις σιωπές και τις κραυγές των φόβων, διαμορφώνοντας δια-λεκτικά σχήματα χωρίς φιοριτούρες και προσχήματα.
Προς το παρόν σας έχω μια πρόταση, μια έκπληξη μάλλον καλύτερα. Τι θα λέγατε να πετάχτούμε με πιλότο την ποίηση του Βασίλη Φλαμπουράρη, σε μια κρυφή ΣΟΦΙΤΑ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ; Να παρακολουθήσουμε από κοντά τη συνομιλία του ποιητή με τους αγγέλους ποιητές – γιατρούς του ουρανού, που θεραπεύουν νυν και αεί τις πληγές των ψυχών με τα μυστικά γιατρικά της αθανασίας τους;
Ας ακούσουμε τον πρεσβύτερο Μάρκο Αυγέρη 1884-1973, τον Νέστορα των Ελληνικών γραμμάτων, υγειινολόγο και αγωνιστή της εθνικής αντίστασης και την απάντηση του Βασίλη Φλαμπουράρη σ’ έναν φανταστικό ποιητικό διάλογο.
Μάρκος Αυγέρης:
Μέσα στις ύπουλες ενέδρες των καιρών
έτοιμος πάντα να ‘σαι
γι’ αντίσταση κι αγώνα
κι αν τόχει η μοίρα σου να πέσεις
βάστα ακόμα
μην πεις ποτέ, ψυχή μου παραδώσου. Bασίλης Φλαμπουράρης
Xειμώνιασε.
Μα δεν χιονίζει.
Ανάβω τα ξύλα στο τζάκι της μελαγχολίας..
Δεν μπορώ να σπάσω τα δεσμά της εσωστρέφειας.
Μα δεν χιονίζει.
Τα χωράφια με τα σιτηρά επαπειλούνται από ξηρασία.
Γερνάει το σώμα μου.
Μα δεν χιονίζει.
Θα αγγίξω την καρδιά σου.
Ίσως αύριο, χιονίσει.
Ολιγόστιχος ο ποιητής στο ποίημα ”Χειμωνιάτικη διάθεση”, που διαβάσαμε, με λέξεις, ρήματα, σχήματα σε ασύμμετρη διάταξη, επαναλήψεις και αντιθέσεις, αγρυπνεί σε τόπους οικείους και συνάμα μακρινούς, μα δεν παραδίδεται, δεν παύει να ελπίζει.
Μπροστά μας τώρα ο Στέλιος Σπεράντζας, 1988-1962, ακτινολόγος και μετέπειτα οδοντίατρος, σκυφτός διαβάζει το ποίημα
ΠΟΛΕΜΟΣ
Χλωμό το φεγγάρι διαβαίνει ψηλά τα μεσάνυχτα
στους κάμπους σωρός ξαπλωμένοι πικροί
γελούνε με δόντια σφιγμένα οι νεκροί.
τα μάτια γυαλένια κι ορθάνοιχτα
κοιτούν τον πλατύ ουρανό προς το φως
κανείς να τους κλάψει, γονιός ή αδελφός.
Τίποτα δεν άλλαξε αποκρίνεται ο Φλαμπουράρης με τον δικό του τρόπο, εγκολπώνοντας τον ελεύθερο στίχο υπερβαίνοντας τον χρόνο, διαπερνώντας τα λογοτεχνικά σύνορα, καταγγέλλοντας κι εκείνος τον όλεθρο του πολέμου. Μονάχα που στο δικό του ποίημα η ελπίδα πεθαίνει τελευταία,καθώς, ένα ατρόμητο δέντρο αντιστέκεται στα ερείπια.
ΟYΚΡΑΝΙΑ
Μολυβένιος ουρανός με σιδερένια πουλιά.
Μαύρη βροχή, ο άνθρωπος σκοτείνιασε.
Πίνουμε το μεσαιωνικό νερό της πανώλης.
Η χώρα πεθαίνει. Σήμερα, τούτη τη στιγμή.
Μια μυρτιά φυτρώνει στα χαλάσματα.
Πώς θα μπορούσε να λείψει από τούτη τη σύναξη της Σοφίτας στα Σύννεφα, ο Τάκης Σινόπουλος, 1917-1981, ο παθολόγος ποιητής από την Αγουλινίτσα, ο βάρδος της αντίστασης;
ΑΝ
Απ’ το πρωί
ο άνεμος ξεκάρφωνε τον ουρανό
Αν το χέρι σου ήταν.
Αν τα μάτια σου.
Αν το χέρι σου.
Αν η λέξη που πήγες να πεις.
Λοιπόν όλη τη μέρα ο άνεμος.
Όλη τη νύχτα οι στάχτες της φωτιάς σου.
Λαβωμένος επαναστάτης ο Σινόπουλος, αθεράπευτος ιδεαλιστής ο Φλαμπουράρης, πληγωμένοι κι οι δυο από τη στείρα πραγματικότητα των εποχών, υπερασπίζονται σθεναρά μια υποθετική κοινωνική ανάταση, τραγική, ουτοπική ίσως, αλλά όχι ηττημένη. Αυτό το ποθούμενο ΑΝ, όπως εκφράζεται με το προσωπικό ύφος του Βασίλη στο ποίημα:
ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
Ετοιμόρροπος βίος.
Άδειοι άνθρωποι αναρριχώνται
ανήθικα, με πλάνη.
Ο πύργος έγινε άμμος στο φύσημα του αγέρα.
Τέλμα. Εκτός, αν αλλάξουμε ρότα.
Αν αψηφήσουμε τα στοιχειώδη του καιρού.
Αν κυνηγήσουμε το δίκαιο. Αν.
Ποιητική συγγένεια; Όχι ακριβώς. Αντιστροφή των όρων; Δεν θα το έλεγα. Είνα το άρωμα της τέχνης, που ενώνει τους ποιητές, όπου ο θάνατος, ο έρωτας, ο χρόνος ενστερνίζονται την καθολικότητα, ενώ εμείς κατάπληκτοι μπροστά στους ιερούς στίχους τους υποτασσόμαστε συνεπαρμένοι.
Και τώρα ποιος; Ποιος άλλος; Ο Θεσσαλονικιός σπουδαίος ποιητής ,αγωνιστής μα και απολογητής μιας προδιαγεγραμμένης ήττας ο Μανώλης Αναγνωστάκης 1925-2005. Γιατρός ακτινολόγος, που προχωράει μέσα στην νύχτα χωρίς να γνωρίζει κανένα, όπως όλοι τον έχουμε τραγουδήσει σε μουσική του Μίκη Θρεοδωράκη. Ακτινογραφώντας τη στυγνή πραγματικότητα, θα προφητεύει για τα μελλούμενα σ’ ένα απόσπασμα από το ποίημα
ΕΠΙΓΟΝΟΙ
Τώρα, είναι απλός θεατής.
Ασήμαντος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος.
Τώρα πια, δεν χειροκροτεί, δεν χειροκροτείται.
Ξένος περιφέρεται στων οδών το κάλεσμα μέσα στους πίδακες των πρόσχαρων νερών.
Μα τώρα, αυτός είναι απλός θεατής με τα χέρια στο στήθος ,σαν έτοιμος νεκρός.
(Να ξέρεις πάντα, το πότε και το πώς.)
Αυτή τη φορά ο Βασίλης Φλαμπουράρης δεν μπορεί να μη συμφωνήσει. Θα επισφραγίσει τα λόγια του Αναγνωστάκη με μια θεματική επιλογή που καταδεινύει τη φιλοσοφική του διάθεση και υποθάλπει τη μελαγχολία του στο ποίημα:
ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΝΙΚΗΘΕΙ ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ
Κουρελιασμένη ελπίδα.
Σταχτί σύννεφο βαδίζει στον ορίζοντα.
Κυκλοθυμικός αετός στέκει στην κορυφή του ελάτου.
Ένας άνδρας φυλακισμένος στον εαυτό του τανύζει, να ελευθερωθεί.
Αδύνατον να νικηθεί το πεπρωμένο,
όσο κι αν μασκαρευτείς να το ξεγελάσεις.
Οι Απόκριες δεν βοηθούν όσο κι αν ο έρωτας καραδοκεί.
Το ολόγιομο φεγγάρι κομματιάστηκε.
Σκοτείνιασε πάλι.
Ο Βασίλης Φλαμπουράρης κόβει το σκοτάδι με το μαχαίρι. Ο χρόνος απλώνεται, διαχέεται, εξεγείρεται, οραματίζεται, υμνεί την ποίηση με λέξεις, φράσεις, σχήματα, μεταφορές, νοήματα, συναισθήματα που μας αγγίζουν, μας μεταγγίζουν, αν θέλετε, το αίμα του ψυχικού του κόσμου.
Τελευταίος χρονικά, αλλά όχι έσχατος, ο καρδιολόγος στο Σισμανόγλειο, ο ευγενής, ο αριστοκράτης ποιητής, Γιώργος Γεωργούσης, 1940-2017. Ο δάσκαλος, ο σύμβουλος, ο φίλος μου. Δεν βαριέσαι. Ό,τι φοράμε, λέω σ’ ένα μου στίχο, στην ούγια γράφει θάνατος. Ο Γεωργούσης θα βγάλει μια αναμνηστκή φωτογραφία. Ίσα που προλαβαίνει να μπει κι ο ίδιος στο κάδρο με το ποίημα:
ΩΔΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΑΙΚΤΕΣ
Να ‘μαι είπε.
Δώδεκα τέρμινα ξέμπαρκος.
Σαν τις πέτρες. Σαν τις λέξεις..
Αλλιώς , δεν θα πιστέψουν ότι λείπω.
Ακίνητος λοιπόν.
Αν γείρω κατά μέσα θα σπάσω το γυάλινο μάτι.
Τίποτα δεν θα βλέπω.
Θα ξεχειλίσω απ’ τον εαυτό μου.
Ώρα να … φεύγουμε. Οι άγγελοι γιατροί ποιητές, μας αποχαιρετούν μ’ ένα αδιόρατο χαμόγελο πίσω απ’ το τελευταίο σύννεφο.
Κι ο Βασίλης Φλαμπουράρης σε μια ηρωική έξοδο από τη μελαγχολία, επιστρέφοντας μαζί μας στη γη πλουσιότερος σε ανθούς κι ενθυμήματα, μα και περήφανος για το μεγάλο ταξίδι της ΣΟΦΙΤΑΣ ΣΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ των εξαιρετικών εκδόσεων 24 ΓΡΑΜΜΑΤΑ, θα βγάλει κι αυτός μια σέλφι, ανοίγοντας την καρδιά του, με λιγότερο λυρισμό και περισσότερο ρεαλισμό ίσως, αλλά αναμφισβήτητα ξεχειλίζοντας από συναίσθημα, στο ποίημα:
ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ (2018)
Το παλιό μου αυτοκίνητο Sααβ
με τα δερμάτινα καθίσματα έκλεισε εικοσαετία
Τhe Snow, το σκυλί μου, αγνώστου πατρός.
H γυναίκα μου
εκείνη που δεν αφήνει τα μάτια της τόσα χρόνια από πάνω μου
όσο κι αν η βιολογία την νίκησε
παραμένει αγνή σαν λευκό τριαντάφυλλο
Και στον επίλογο: Ένας πολυλογάς ποιητής που αρκείται στο ν’ αγαπά εξίσου: Τους ανθρώπους και τα αντικείμενα. Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω εκτός κι αν δεν είμαι ο εαυτός μου. Ούτε κι εμείς έχουμε κάτι άλλο να προσθέσω γιατρέ Βασίλη Φλαμπουράρη. Εκτός, του ότι μόνο πολυλογάς δεν είσαι, μα αντίθετα ένας σημαντικός Έλληνας Ποιητής που υψώνει το εμείς υπεράνω του ατομικού γίγνεσθαι αναδύοντας ως υψίστη αξία του, τον άνθρωπο!
