Το 2018 θα είναι ένα ακόμη έτος που δεν θα πλήξουμε, όσον αφορά τις εξελίξεις στο διάστημα. Ουκ ολίγες εκτοξεύσεις και διαστημικές αποστολές αναμένεται να ελκύσουν το ενδιαφέρον των ειδικών και μη. Οι κυριότερες αποστολές θα έχουν ως προορισμό προορισμό τη Σελήνη, τον Ήλιο, τον ‘Αρη, τον Ερμή και δύο αστεροειδείς.
Ο Νο 1 πύραυλος βαρέων βαρών
Η αρχή θα γίνει στο τέλος Ιανουαρίου με την παρθενική εκτόξευση του πιο ισχυρού πυραύλου στον κόσμο, του Falcon Heavy (Βαρύ Γεράκι), της ιδιωτικής αμερικανικής αεροδιαστημικής εταιρείας Space X. Ο πύραυλος, που στην ουσία είναι τρεις μικρότεροι πύραυλοι Falcon 9 στη «συσκευασία» του ενός, μπορεί να ανυψώσει υπερδιπλάσιο φορτίο σε σχέση με τον έως τώρα μεγαλύτερο πύραυλο, τον Delta IV Heavy, και μάλιστα στο ένα τρίτο του κόστους. Στην πρώτη αυτή πτήση από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα ο ιδιοκτήτης της Space Χ Έλον Μασκ σχεδιάζει να διαφημίσει την άλλη εταιρεία του παραγωγής ηλεκτροκίνητων οχημάτων Tesla, το τελευταίο μοντέλο της οποίας, ένα σπορ Tesla Roadster, θα βρίσκεται μέσα στον πύραυλο. Τελικά, αν όλα πάνε καλά, ο Falcon Heavy θα χρησιμοποιηθεί μελλοντικά για τη μεταφορά φορτίων και ανθρώπων μεταξύ Γης και ‘Αρη.
Οι πρώτες επανδρωμένες ιδιωτικές πτήσεις των ΗΠΑ στον ISS
Οι ΗΠΑ πιθανότατα θα ξαναρχίσουν φέτος τις επανδρωμένες πτήσεις στο διάστημα, κάτι που έχουν να κάνουν από αμερικανικό έδαφος από το 2011. Έκτοτε όλα τα ταξίδια των αμερικανών αστροναυτών στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) έχουν γίνει με ρωσικούς πυραύλους «Σογιούζ» από το Καζακστάν. Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) -με παρότρυνση και από τον πρόεδρο Τραμπ- σκοπεύει φέτος να στείλει αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με αφετηρία τις ΗΠΑ και με τη βοήθεια των ιδιωτικών εταιρειών Boeing και Space X. Τον Αύγουστο η Space Χ προγραμματίζει να χρησιμοποιήσει τον πύραυλο Falcon 9 για να κάνει μια δοκιμαστική μη επανδρωμένη πτήση του νέου διαστημικού σκάφους Crew Dragon, ενώ το Δεκέμβριο θα ακολουθήσει η πρώτη δοκιμαστική επανδρωμένη αποστολή στον ISS. Από την πλευρά της, η Boeing προγραμματίζει τον Αύγουστο να χρησιμοποιήσει τον πύραυλο Atlas V της United Launch Alliance για να κάνει μια δοκιμαστική μη επανδρωμένη πτήση του νέου σκάφους Starliner, ενώ η πρώτη δοκιμαστική επανδρωμένη πτήση θα ακολουθήσει το Νοέμβριο. Δεν αποκλείεται πάντως να χρειασθούν περισσότερες δοκιμές και οι επανδρωμένες πτήσεις ίσως και των δύο εταιρειών στον ISS να μετατεθούν για το 2019.
Σελήνη
Δεν αποκλείεται οι πρώτοι τουρίστες να επισκεφθούν φέτος το φεγγάρι. Αν και η NASA δεν θα κάνει κάποια ρομποτική ή επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη, η Space X (ξανά αυτή!) σχεδιάζει να στείλει ένα ζευγάρι τουριστών γύρω από το δορυφόρο της Γης μέσα στη διαστημική κάψουλα Dragon 2, η οποία θα ανυψωθεί με το νέο πύραυλο βαρέων βαρών Falcon Heavy. Κανείς άνθρωπος δεν έχει κάνει κάτι τέτοιο από το 1972, όταν έγινε η τελευταία προσελήνωση από την αποστολή «Απόλλων 17». Όλες οι μεγάλες ασιατικές διαστημικές δυνάμεις (Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία) έχουν τα δικά τους σχέδια το 2018. Η Κίνα έχει στα σκαριά δύο διαδοχικές σεληνιακές αποστολές μετά την πρώτη προσελήνωση μιας κινεζικής κάψουλας (Chang’e 3) και ενός ρόβερ το 2013. Έως το τέλος του έτους θα σταλεί στο φεγγάρι το Chang’e 4, πάλι μαζί με ένα ρόβερ.
Στη συνέχεια η Κίνα θα επιχειρήσει την πρώτη -μετά το 1976- αποστολή λήψης δείγματος από την επιφάνεια της Σελήνης και επιστροφής του στη Γη. Η αποστολή του σκάφους συλλογής δειγμάτων Chang’e 5 θα γίνει με τον πύραυλο Long March στο τέλος του έτους, αλλιώς θα μετατεθεί για το 2019. Πρόσθετο ενδιαφέρον προκαλεί ότι το σκάφος θα προσεληνωθεί στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού, για την οποία οι επιστήμονες δεν ξέρουν πολλά πράγματα. Στο φεγγάρι θα πάει και η Ινδία τον Μάρτιο, με την εκτόξευση της αποστολής Chandrayaan 2, που περιλαμβάνει ένα σκάφος σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, μια κάψουλα προσελήνωσης και ένα ρόβερ, το οποίο θα μελετήσει τη σεληνιακή επιφάνεια. Θα είναι η πρώτη φορά που η Ινδία θα επιχειρήσει να προσεληνώσει ένα σκάφος και να κινήσει ένα ρόβερ πάνω στο φεγγάρι. Η χώρα διαθέτει ήδη ένα δορυφόρο (Mars Orbiter Mission-MOM) σε τροχιά γύρω από τον ‘Αρη. Η Ιαπωνική Διαστημική Υπηρεσία (JAXA) έχει προγραμματίσει την εκτόξευση αρκετών δορυφόρων παρατήρησης της Γης, μια αποστολή ανεφοδιασμού του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, ενώ συμμετέχει και στην αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) στον Ερμή.
Ερμής
Αυτή θα είναι και η σημαντικότερη φετινή ευρωπαϊκή αποστολή. Πριν το τέλος του 2018, πιθανώς τον Οκτώβριο, η ESA σχεδιάζει να εκτοξεύσει την αποστολή BepiColombo με προορισμό τον κοντινότερο πλανήτη στον Ήλιο, τον Ερμή. Το σκάφος αναμένεται να φθάσει εκεί το 2025. Δύο διαστημοσυσκευές, το ευρωπαϊκό Mercury Planet Orbiter και το ιαπωνικό Mercury Magnetospheric Orbiter, μετά από το επταετές ταξίδι με το μητρικό σκάφος Mercury Transfer Module (MTM), θα τεθούν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη για να μελετήσουν τη γεωλογία του, την εσωτερική δομή και σύνθεσή του, το μαγνητικό πεδίο του κ.α.
Αστεροειδείς
Tόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ιαπωνία έχουν σχεδιάσει φέτος αποστολές σε αστεροειδείς. Το σκάφος OSIRIS-REx της NASA, που είχε εκτοξευθεί το 2016, αναμένεται να φθάσει τον Αύγουστο στον αστεροειδή Μπενού και να τεθεί σε τροχιά γύρω του επί δύο χρόνια, με στόχο να πάρει ένα δείγμα από αυτόν το 2020 και το φέρει πίσω στη Γη το 2023. Αν όλα πάνε καλά, θα είναι η πρώτη αμερικανική αποστολή συλλογής δείγματος από αστεροειδή. Ο Μπενού εκτιμάται ότι έχει μία πιθανότητα στις 2.500 να πέσει στον πλανήτη μας στο τέλος του 22ου αιώνα.Το σκάφος Hayabusa 2 της JAXA, το οποίο είχε εκτοξευθεί το 2014, θα έχει τον Ιούνιο ραντεβού με ένα άλλο αστεροειδή, τον Ριούγκου. Είχε προηγηθεί η αποστολή Hayabusa 1, που είχε φέρει στη Γη το 2010 τα πρώτα δείγματα αστεροειδούς. Αυτή τη φορά οι Ιάπωνες θα στείλουν πάνω στον αστεροειδή μια μικρή στατική διαστημοσυσκευή και τρία μίνι-ρόβερ για να τον μελετήσουν λεπτομερώς επί τουλάχιστον ένα έτος, προτού επιστρέψουν τα δείγματα στη Γη το 2020.
‘Αρης
Ο ‘Αρης ασφαλώς δεν θα μπορούσε να μείνει παραπονεμένος. Τον Μάιο η NASA θα εκτοξεύσει το σκάφος InSight (Interior Exploration using Seismic Investigations Geodesy and Heat Transport), που αναμένεται να κατέβει στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη το Νοέμβριο. Αν και στατικό, με τα εξελιγμένα επιστημονικά όργανά του θα μελετήσει το εσωτερικό του γειτονικού πλανήτη, τους αρειανούς σεισμούς και γενικότερα τη γεωλογική εξέλιξή του.
Ήλιος
Η σημαντικότερη ίσως αποστολή το 2018 θα είναι η εκτόξευση από τη NASA τον Ιούλιο της αποστολής Parker Solar Probe με προορισμό τον Ήλιο. Το σκάφος θα πλησιάσει το καυτό άστρο μας περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έως τώρα, ολοκληρώνοντας 24 κοντινές προσεγγίσεις σε διάστημα επτά ετών. Θα φθάσει σε απόσταση έως 6,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από την «κολασμένη» επιφάνεια του Ήλιου, ώστε να μελετήσει εκ του σύνεγγυς τα ηλιακά ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία, το ηλιακό στέμμα, τον ηλιακό άνεμο κ.α.
Δορυφόροι-κυνηγοί εξωπλανητών
Το 2017 ανακαλύφθηκαν πολλοί νέοι εξωπλανήτες και το 2018 είναι σίγουρο ότι θα γίνει το ίδιο. Τον Μάρτιο η NASA θα εκτοξεύσει το δορυφόρο TESS (The Transiting Exoplanet Survey), το νέο «κυνηγό» εξωπλανητών της, που επί δύο τουλάχιστον χρόνια θα παρακολουθεί 200.000 άστρα σε απόσταση έως λίγων εκατοντάδων ετών φωτός για τυχόν ίχνη πλανητών γύρω τους. Επίσης το ευρωπαϊκό δορυφορικό τηλεσκόπιο CHEOPS (Characterizing Exoplanet Satellite) της ESA αναμένεται να εκτοξευθεί το 2018 και θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Γη με στόχο την αναζήτηση εξωπλανητών.
Ιδιώτες στο φεγγάρι
Εξάλλου, στις 31 Μαρτίου λήγει η προθεσμία του διαγωνισμού Google Lunar X με την υποστήριξη της Google, που έχει θέσει ως στόχο στις ιδιωτικές εταιρείες -και όχι σε κρατικές διαστημικές υπηρεσίες- να φθάσουν στο φεγγάρι. Η πρώτη ιδιωτική εταιρεία που θα προσεληνώσει ένα σκάφος μαζί με ρόβερ (το οποίο θα πρέπει να κινηθεί για τουλάχιστον 500 μέτρα και να στείλει πίσω στη Γη φωτογραφίες και βίντεο υψηλής ανάλυσης) θα πάρει το βραβείο των 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Στην «κούρσα» έχουν μείνει πέντε εταιρείες: η αμερικανική Moon Express, η ινδική Team Indus΅, η ιαπωνική Hakuto, μία ισραηλινή και μία διεθνής.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
