Ήταν αρχές του 1900 όταν στη Σκοτούσσα Σερρών ήρθαν τα πρώτα ποδήλατα, αλλά έγιναν περισσότερα όταν οι συμμαχικές δυνάμεις, μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, έφυγαν αφήνοντας πίσω τους δεκάδες χρησιμοποιημένα και σε κακή κατάσταση.
Οι Σκοτουσσαίοι τα πήραν, τα επιδιόρθωσαν και τα ενέταξαν στις μετακινήσεις τους κι έκτοτε δεν σταματούν να δείχνουν την αγάπη τους γι’ αυτά. Μάλιστα, στις 11 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 700 χρόνων από την πρώτη, ιστορικά καταγεγραμμένη αναφορά στο χωριό Σκοτούσσα, διοργανώνεται η 1η Ποδηλατοδρομία με κλασικά ποδήλατα κι ενδυμασίες εποχής!
Την ποδηλατοδρομία αλλά και το σύνολο των εκδηλώσεων διοργανώνει το σωματείο «ΚΟΙΝΟΝ ΣΚΟΤΟΥΣΣΑΙΩΝ», ένας φορέας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που δημιουργήθηκε το 2019 από μία ομάδα Σκοτουσσαίων, με στόχο την ανάδειξη και την προβολή της ιστορικής παράδοσης του τόπου τους αλλά και τη δημιουργία προϋποθέσεων και προοπτικών για το μέλλον.
«Ο πρώτος που έφερε ποδήλατο στη Σκοτούσσα, τη δεκαετία του 1910, ήταν ο Γιάννης Καραγιοβάννης. Παράλληλα, στο Ανατολικό μέτωπο, κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών μεταξύ Βρετανών και Βουλγάρων (1916-1918), το ποδήλατο χρησιμοποιούταν από τα συμμαχικά στρατεύματα. Έτσι, όταν τελείωσε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι ντόπιοι πήραν τα ποδήλατα που εγκατέλειψαν οι συμμαχικές δυνάμεις», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νίκος Σύκας από το σωματείο, συγγραφέας και του αναμνηστικού λευκώματος «Το ποδήλατο στη Σκοτούσσα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, από τις αρχές της δεκαετίας του 1920, το ποδήλατο μπήκε για τα καλά στη ζωή των Σκοτουσσαίων, οι οποίοι ταξίδευαν μέχρι τη Θεσσαλονίκη για να αγοράσουν καινούργιο και οργάνωναν στον τόπο τους, ποδηλατικούς αγώνες. Μάλιστα, ο κ. Σύκας ο οποίος έχει αντλήσει πλούσιο πληροφοριακό αλλά και φωτογραφικό υλικό από τους κατοίκους του χωριού, αναφέρεται ονομαστικά και στην πρώτη γυναίκα της περιοχής που έμαθε να χρησιμοποιεί το ποδήλατο, κατά τη δεκαετία του 1930, την Ευαγγελία (Βαγγελούδα) Χατζηπανταζή.
«Από τη δεκαετία του 1950, το ποδήλατο μπήκε μαζικά στη ζωή των Σκοτουσσαίων. Χρησιμοποιούταν ως μέσο μετακίνησης από τους μαθητές του Γυμνασίου που πήγαιναν στις Σέρρες, από τους εργαζόμενους στα εργοστάσια, από τους υπαλλήλους του σιδηροδρομικού σταθμού, καθώς επίσης και ως μέσο διασκέδασης».
Συνδυασμένη μετακίνηση από το 1950
Χαρακτηριστικό της άνθησης της χρήσης του ποδηλάτου είναι ότι από το 1952 λειτουργούσε στην πλατεία της Σκοτούσσας το κατάστημα του Αθανασίου Καμήλαλη ( Σάκης ο Ποδηλατάς, 1923-1992) που ασχολούνταν με την πώληση, επιδιόρθωση και κυρίως την ενοικίαση ποδηλάτων.
«Κάτοικοι των γύρω χωριών κατέβαιναν στον σταθμό του τρένου και στη συνέχεια, για να μεταβούν στο χωριό τους, πήγαιναν στο κατάστημα και νοίκιαζαν ποδήλατο. Σε μερικές περιπτώσεις, για να μοιραστούν τα έξοδα, ο ένας οδηγούσε το ποδήλατο και ο δεύτερος ανέβαινε στη σχάρα. Αφού ολοκλήρωναν τις εργασίες τους επέστρεφαν στη Σκοτούσσα, πλήρωναν το αντίτιμο της ενοικίασης και συνέχιζαν το ταξίδι τους με το τρένο», εξηγεί ο κ. Σύκας.
Το ποδήλατο, τόσο τη δεκαετία του 1960 όσο και τη δεκαετία του 1970, ήταν το απαραίτητο εργαλείο κάθε οικογένειας στη Σκοτούσσα. Από τα τέλη του 1960 ωστόσο είχε αρχίσει να έχει ανταγωνισμό καθώς εμφανίστηκαν τα πρώτα μηχανάκια (Floretta, DKW) αλλά επειδή ήταν ακόμη ακριβά και επικίνδυνα στην οδήγηση τους, η χρήση τους παρέμεινε περιορισμένη, τουλάχιστον μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970.
«Από τις αρχές του 1980, όταν έκαναν την εμφάνιση τους τα “παπάκια”, τα μικρά εύχρηστα μηχανάκια, χωρίς ταχύτητες, αμέσως αντικατέστησαν τα ποδήλατα η χρήση των οποίων περιορίστηκε σημαντικά από τις αρχές του 1990», αναφέρει ο κ. Σύκας.
Vintage ποδηλατο-βόλτα
Στις μέρες μας, κάποιοι κάτοικοι της Σκοτούσσας επιμένουν να οδηγούν ακόμη τα παλιά κλασικά ποδήλατά τους και να τα συντηρούν με μεράκι. Αυτοί θα αποτελέσουν και τα μέλη της 1ης Ποδηλατοδρομίας Σκοτούσσας με κλασσικά ποδήλατα και ρούχα εποχής που θα πραγματοποιηθεί στις 11 Σεπτεμβρίου, στις 7 το απόγευμα.
Πρόκειται για εκδήλωση, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού, για τα 700 χρόνια της Σκοτούσσας, στην οποία θα τιμηθούν και οι γηραιότεροι ποδηλάτες του χωριού!
Οι εορταστικές εκδηλώσεις ξεκίνησαν από το περασμένο Σάββατο στην πλατεία Σκοτούσσας, με έκθεση με θέμα την εξέλιξη της ενδυμασίας σε μια αγροτική κοινωνία από την εποχή του Βυζαντίου μέχρι σήμερα, που επιμελήθηκε η Ευστρατία Γιαρμακοπούλου.
*Επισυνάπτονται φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο λεύκωμα «Το ποδήλατο στη Σκοτούσσα» και παραχώρησε ο κ. Σύκας.
ΑΠΕ-ΜΠΕ / Νατάσα Καραθάνου
