Το αυθεντικό -το γεωλογικό- Brexit συνέβη σε δύο φάσεις, η πρώτη πριν από 450.000 χρόνια και η δεύτερη πριν από περίπου 160.000 χρόνια, οπότε η Βρετανία διαχωρίσθηκε πια γεωλογικά από την ηπειρωτική Ευρώπη και έγινε νησί, ενώ μέχρι τότε μία λωρίδα ξηράς την ένωνε με την «γηραιά» ήπειρο.
Τα νέα στοιχεία για το πώς σταδιακά η Βρετανία αποκόπηκε από την Ευρώπη παρουσίασαν Βρετανοί, Γάλλοι και Βέλγοι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Σαντζίβ Γκούπτα του Τμήματος Γεωεπιστημών του Imperial College του Λονδίνου στο περιοδικό «Nature Communications».
Πριν από 450.000 χρόνια, όταν ακόμη μία εποχή πάγων είχε κατακυριεύσει τη Γη, πάγοι εκτείνονταν από τη Σκανδιναβία έως τη Βρετανία και η στάθμη των θαλασσών ήταν χαμηλή, με συνέπεια η Μάγχη (το «Αγγλικό Κανάλι») να είναι ξηρά, μία παγωμένη τούντρα, σαν τη σιβηρική σήμερα, την οποία διέσχιζαν μικρά ποτάμια.
Ο διαχωρισμός της Βρετανίας από την Ευρώπη και η κάλυψη της Μάγχης με νερά πιστεύεται ότι συνέβη όταν υπερχείλισε μία μεγάλη προπαγετωνική λίμνη στη Βόρεια Θάλασσα, κάτι που έως τώρα, όμως, δεν είχε αποδειχθεί. Αυτήν τη φορά, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι έχουν νέα στοιχεία πως η όλη διαδικασία του αρχέγονου Brexit έλαβε χώρα σε δύο επεισόδια: Η αρχική υπερχείλιση της λίμνης ακολουθήθηκε από μία καταστροφική πλημμύρα μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Οι ερευνητές έχουν αποκαλύψει γεωφυσικές ενδείξεις για την ύπαρξη γιγάντιων κοιλάδων στον πυθμένα της κεντρικής Μάγχης, οι οποίες πιστεύεται ότι αποτελούν το αποτύπωμα μίας μεγα-πλημμύρας που σάρωσε την τότε ξηρά. Αυτό είχε ως τελική συνέπεια να καταρρεύσει η «γέφυρα» που ένωνε τη νοτιοανατολική Βρετανία με τη βορειοδυτική Γαλλία, στην περιοχή μεταξύ των σημερινών λιμανιών του Ντόβερ και του Καλαί. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, αυτή η «γέφυρα», που βρίσκεται στο στενότερο σημείο της Μάγχης, μεταξύ Βρετανίας και Ευρώπης, είχε μήκος 32 χιλιομέτρων και ύψος 100 μέτρων.
Όσο υπήρχε αυτή η λωρίδα της ξηράς λειτουργούσε ως τεράστιο φυσικό φράγμα που συγκρατούσε τα νερά της προπαγετωνικής λίμνης. Κάποια στιγμή -για ασαφείς αιτίες- η λίμνη άρχισε να υπερχειλίζει με τη μορφή γιάντιων καταρρακτών που έπεφταν από την κορυφή της «γέφυρας» και σταδιακά άρχισαν να τη διαβρώνουν. Τελικά, πριν από περίπου 450.000 χρόνια, αυτή κατέρρευσε, απελευθερώνοντας τεράστιους όγκους νερού της λίμνης.
Οι επιστήμονες βρήκαν για πρώτη φορά στον βυθό της Μάγχης, μεταξύ Ντόβερ και Καλαί, επτά τεράστιες τρύπες διαμέτρου αρκετών χιλιομέτρων και βάθους περίπου 100 μέτρων η κάθε μία, οι οποίες πιστεύεται ότι δημιουργήθηκαν στην κοιλάδα που υπήρχε κάτω από τη λωρίδα της ξηράς, όταν ξαφνικά έπεσαν με ορμή από ψηλά τα νερά, μόλις αυτό το φράγμα έσπασε.
Ένα δεύτερο και τελειωτικό γεωλογικό επεισόδιο που οριστικοποίησε το γεωλογικό Brexit, συνέβη αρκετά αργότερα, ίσως πριν από 160.000 χρόνια (η χρονολόγηση είναι ακόμη αβέβαιη), όταν νέες τεράστιες πλημμύρες -πιθανώς από άλλες μικρότερες λίμνες- άνοιξαν οριστικά το στενό της Μάγχης στα νερά. Όταν η εποχή των πάγων τελείωσε και η στάθμη των θαλασσών ανέβηκε, η Βρετανία μετατράπηκε πια για τα καλά σε νησί, αλλιώς θα είχε παραμείνει μία γεωλογική προεξοχή της Ευρώπης, όπως η Δανία.
Όπως είπε ο Γκούπτα, «η κατάρρευση της γέφυρας ξηράς ανάμεσα στο Ντόβερ και στο Καλαί αναμφισβήτητα υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στη βρετανική ιστορία, συμβάλλοντας καθοριστικά στο να διαμορφώσει τη νησιωτική ταυτότητα του έθνους μας μέχρι σήμερα. Χωρίς αυτήν τη δραματική ρήξη, η Βρετανία θα είχε παραμείνει ακόμη ένα φυσικό κομμάτι της Ευρώπης. Αυτό ήταν το πρώτο Brexit, για το οποίο κανείς δεν ψήφισε!».
Ας ελπίσουμε, ότι το δεύτερo Brexit, το πολιτικο-οικονομικό, δεν θα πάρει τόσο χρόνο όσο χρειάσθηκε το πρώτο…
Παύλος Δρακόπουλος
