Το Πράσινο Κίνημα, με ιδιαίτερη ανησυχία παρακολουθεί για ακόμα μία φορά την προσπάθεια της κυβέρνησης να υποβαθμίσει την καταστατική θέση των αιρετών, αφαιρώντας κάθε ουσιαστική δυνατότητα παρέμβασης στο Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά. Το Πράσινο Κίνημα, είναι το μοναδικό κόμμα το οποίο συμμετείχε στη διαβούλευση, μέσω της Περιφερειακής μας παράταξης «ΑΤΤΙΚΗ – Πράσινη Περιφέρεια», όπου καταθέσαμε αναλυτικές εμπεριστατωμένες παρατηρήσεις.
Η πρόταση της κυβέρνησης, έτσι όπως κατατέθηκε προς διαβούλευση, εξαφανίζει ουσιαστικά τη δυνατότητα δράσης και παρέμβασης της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και του τριτοβάθμιου οργάνου των Ρομά. Οι περιφέρειες απουσιάζουν σχεδόν από κάθε σχεδιασμό, αλλά λαμβάνουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης στις πιθανές αποτυχίες. Οι Δήμοι, στέλνουν έναν εκπρόσωπο σε ένα τεράστιο όργανο, έτσι απλά για να υπάρχει, χωρίς όμως να έχουν παρεμβατική δυνατότητα στις τοπικές ιδιαιτερότητες του προβλήματος.
Και στο σύνολό της, η τοπική αυτοδιοίκηση, θα παρακολουθεί το υδροκέφαλο κράτος να χαράσσει τις πολιτικές γενικά και αόριστα. Και όλα αυτά συμβαίνουν στη χώρα μας την ίδια στιγμή, που η Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνει όλο και περισσότερο σημασία στις πολιτικές πεδίου, αναβαθμίζοντας τις Πόλεις και τις Περιφέρειες. Επίσης για μία ακόμα φορά σχεδιάζονται δράσεις για τους Ρομά, χωρίς τους Ρομά, θυμίζοντας, τις παλαιότερες περιόδους που οι επιδοτήσεις για τη στέγαση και την ένταξη των Ρομά, «χάθηκαν» στη διαδρομή.
Η κατάργηση της Ειδικής Γραμματείας Ρομά, η διάλυση των υπηρεσιών της και η απορρόφηση της από το Γενικό Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Καταπολέμησης της Φτώχειας Γιώργο Σταμάτη, είναι ήδη μία τεράστια πολιτική υποβάθμιση για την ευάλωτη αυτή κοινωνική ομάδα. Γιατί άραγε τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, δεν διαμαρτύρονται;
Για το Πράσινο Κίνημα δεν είναι τυχαίο, ότι και αυτό το σχέδιο διαβούλευσης φέρει την υπογραφή του υπουργού Κωστή Χατζηδάκη, του πιο αντιευρωπαϊστή πολιτικού των τελευταίων ετών. Του ανθρώπου των «ειδικών πολιτικών αποστολών», που σε όποιο πολιτικό πόστο πηγαίνει, φροντίζει να αφαιρεί αρμοδιότητες από την τοπική αυτοδιοίκηση και τους κοινωνικούς φορείς και να τις μεταφέρει στο κεντρικό κράτος, με μία απαρχαιωμένη, αντιευρωπαϊκή προσέγγιση.
Μας προκαλεί επίσης, αλγεινή εντύπωση, η δημόσια «αφωνία» του προέδρου της Ένωσης Περιφερειαρχών Απόστολου Τζιτζικώστα και του προέδρου της ΚΕΔΕ Δημήτρη Παπαστεργίου. Μας λυπεί το γεγονός ότι για ακόμα μία φορά θεωρούν το κομματικό μανδύα πιο σημαντικό από τον αυτοδιοικητικό μανδύα. Νέοι άνθρωποι με απαρχαιωμένες λογικές…
Για το συγκεκριμένο θέμα ο συμπρόεδρος του Πράσινου Κινήματος Κώστας Καλογράνης δήλωσε τα εξής : « Τα χρήματα που θα δοθούν μέχρι το 2030 για την κοινωνική ένταξη των Ρομά, από την Ε.Ε. είναι παραπάνω από 1 δις ευρώ. Η κυβέρνηση θέλει να διαχειριστεί αποκλειστικά αυτό το κονδύλι, αποκλείοντας την τοπική αυτοδιοίκηση και τα τριτοβάθμια όργανα των Ρομά από την ουσιαστική συμμετοχή.
Το Πράσινο Κίνημα, όντας το μοναδικό κόμμα που συμμετείχε δυναμικά στη διαβούλευση, θα αγωνιστεί να υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχική διαδικασία και διαφάνεια στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τους Ρομά 2021-2030. Είναι ντροπή όμως, να μην αντιδρούν ο κ. Τζιτζικώστας και ο κ. Παπαστεργίου για ακόμα μία φορά».
Ο περιφερειακός σύμβουλος και επικεφαλής της παράταξης ΑΤΤΙΚΗ – Πράσινη Περιφέρεια, Νίκος Παπαδάκης, ο οποίος κατέθεσε τη γραπτή παρέμβαση στη διαβούλευση δήλωσε τα εξής: « Στην Ε.Ε. των Πόλεων και των Περιφερειών, το υπερσυγκεντρωτικό Σχέδιο Διαβούλευσης, της κυβέρνησης, κινήθηκε προς τη λάθος κατεύθυνση.
Επίσης, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες από την επιστημονική κοινότητα για το μοντέλο δράσης, που προτείνει το Σχέδιο Διαβούλευσης. Ελπίζουμε οι γραπτές παρεμβάσεις να ληφθούν υπόψιν και το τελικό κείμενο μετά τη διαβούλευση να είναι βελτιωμένο. Η ΑΤΤΙΚΗ – Πράσινη Περιφέρεια με τις μικρές της δυνάμεις, έδωσε για ακόμα μια φορά το παρόν, στον αγώνα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών».
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΓΡΑΠΤΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ
Νικόλαος Παπαδάκης -Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής-Επικεφαλής της παράταξης Αττική Πράσινη Περιφέρεια
Η Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021 – 2030 (ΕΣΚΕ Ρομά 2021-2030) μεταφέρει τους στόχους και τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), επιδιώκοντας την προσαρμογή τους στην ελληνική πραγματικότητα.
Μετά από προσεκτική μελέτη του προτεινόμενου εθνικού σχεδιασμού και ιδιαίτερη εμβάθυνση στο ρόλο, τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες που προσδιορίζονται για την Αυτοδιοίκηση Α και Β Βαθμού, παρατηρούμε ότι η ΕΣΚΕ Ρομά 2021-2030 διαμορφώνει ένα περισσότερο συγκεντρωτικό και κρατικοκεντρικό, «από τα πάνω» μοντέλο στρατηγικού σχεδιασμού, παρά τις για το αντίθετο αναφορές και στοχεύσεις.
Ιδιαίτερα οι Περιφέρειες, το μεσο-γεωγραφικό χωρικό επίπεδο, κυριολεκτικά «εξαφανίζονται» από όλες τις διαδικασίες σχεδιασμού, στελέχωσης, υλοποίησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης της ΕΣΚΕ, που στο σύνολό τους πραγματοποιούνται με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας. Οι Περιφέρειες απουσιάζουν χαρακτηριστικά ακόμα και από τα προβλεπόμενα «Περιφερειακά Όργανα». Παραμένουν ωστόσο στις ευθύνες πιθανών «αστοχιών» και στην υποχρέωση εξεύρεσης πόρων, ως προς την υλοποίηση των επιλογών.
Την ίδια στιγμή, δεν γίνεται ξεκάθαρο και κατανοητό το υλικό και τα πορίσματα της έρευνας, που τεκμηριώνουν τα συμπεράσματα και την αναγκαιότητα των προτεινόμενων στρατηγικών. Με περιορισμένα συγκριτικά στοιχεία, χωρικά δεδομένα και δυναμικές διαχρονικές αξιολογήσεις, οι βασικές προτάσεις και κατευθύνσεις της ΕΣΚΕ δεν φαίνεται να διαμορφώνουν ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό πλαίσιο.
Τα βασικά ελλείμματα του σχεδιασμού εκτιμάται πως θα δυσκολέψουν ιδιαίτερα σημαντικούς στόχους του, κυρίως στα πεδία του Συντονισμού των διαφορετικών εμπλεκόμενων, των συνεργειών, της συμμετοχής των κοινοτήτων Ρομά και της Κοινωνίας των Πολιτών, των «από τα κάτω» και τοπικών σχεδίων, κ.α.
Εξειδικεύοντας την παρούσα αναφορά στο χωρικό επίπεδο των Περιφερειών, ο ρόλος των οποίων στην προηγούμενη ΕΣΚΕ Ρομά 2011-2020 αναφέρεται πολύ συνοπτικά στις σελίδες 28 και 178, στη νέα ΕΣΚΕ, ο ρόλος αυτός φαίνεται να περιορίζεται στη συμμετοχή του Προέδρου της ΕΝΠΕ στην «Διατομεακή Επιτροπή για την Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά», μαζί με δεκαοκτώ (18) Γενικούς Γραμματείς της Κυβέρνησης και τον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ. Εκπρόσωποι της ΕΝΠΕ μπορούν να συμμετέχουν και στην «Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά», μαζί με δεκάδες άλλους φορείς και συλλογικότητες.
Το «Παρατηρητήριο ΕΣΚΕ Ρομά» προβλέπεται να διασυνδεθεί με τα υπάρχοντα Περιφερειακά Παρατηρητήρια Κοινωνικής Ένταξης, με σκοπό την άντληση δεδομένων και πληροφοριών για την ένταξη των Ρομά σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αναφορά για τον τρόπο και τη δυναμική αυτής της κρίσιμης συνέργειας.
Εξειδικεύοντας ΕΣΚΕ Ρομά 2021-2030 στην Επιχειρησιακή Διαχείριση για το Περιφερειακό Επίπεδο, προσδιορίζει ότι θα τροφοδοτεί τον στρατηγικό σχεδιασμό των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ), για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 (σελ. 52).
Επιδιώκει να θέσει «τις αστικές προτεραιότητες δράσεων των Περιφερειών στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης των Ρομά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες, ισχύουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε Περιφέρειας (bottom – up approach)». Με στόχο «το σχεδιασμό έργων και δράσεων περιφερειακής κλίμακας, αξιοποιώντας τα τοπικά πλεονεκτήματα και τη συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ+) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)».
Ενθαρρύνοντας την «εκπόνηση Περιφερειακών Στρατηγικών για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά καθώς και τοπικών ολοκληρωμένων παρεμβάσεων, λαμβάνοντας υπόψη σε περιφερειακό επίπεδο τους στόχους και τις προτεραιότητες που τίθενται με βάση τις αρχές του Ευρωπαϊκού Στρατηγικού Πλαισίου και της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά.»
Και όλα αυτά θα τα πετύχει με τις «Περιφερειακές Ομάδες Δράσης» και τα «Περιφερειακά Σημεία Επαφής», από τα οποία –αν και αφορούν άμεσα τις Περιφέρειες- δεν θα συμμετέχουν καθόλου οι οικείες Περιφέρειες, ούτε σε αυτά!
Συγκεκριμένα, οι «Περιφερειακές Ομάδες Δράσης» συστήνονται και εποπτεύονται από την Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας. Η κάθε «Ομάδα Δράσης» αποτελείται από τέσσερις (4) εμπειρογνώμονες (κοινωνικούς επιστήμονες, οικονομολόγους, παιδαγωγούς) και έναν/μια (1) διαμεσολαβητή/-τρία Ρομά και έχει σαν έδρα τη Γενική Γραμματεία.
Για τα Περιφερειακά Σημεία Επαφής συστήνονται πιλοτικά σημεία επαφής στις Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων (ΠΕΔ). Το συντονισμό αναλαμβάνει η ΚΕΔΕ, σε συνεργασία με τη Γ.Γ.
Οι οικείες Περιφέρειες απουσιάζουν και από την Επιχειρησιακή Διαχείριση στο Τοπικό Επίπεδο
Ωστόσο: οι ίδιες οι Περιφέρειες θα πρέπει να εξασφαλίσουν τους σχετικούς πόρους για την Επιχειρησιακή Διαχείριση, τόσο στο Περιφερειακό, όσο και στο Τοπικό Επίπεδο (σελ. 124).Και όλα τα παραπάνω, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει προτεραιότητες και επιδιώκει στρατηγικά σχέδια για τους Ρομά, που στο Εθνικό Επίπεδο, εκτός των άλλων, θα προωθούν τη συλλογή δεδομένων, την υποβολή εκθέσεων και την παρακολούθηση – τεκμηρίωση νέων δεσμών δεικτών, θα ενσωματώνουν στις γενικές πολιτικές την ισότητα και την ένταξη των Ρομά σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, θα αξιοποιήσουν τα ενωσιακά και εθνικά κονδύλια και χρηματοδοτικά μέσα για μεταρρυθμίσεις γενικών πολιτικών με στόχο την ενσωμάτωση και τη λήψη στοχευμένων μέτρων.
Έμφαση θα δοθεί στη χωρική εξειδίκευση των επιλογών και στο τοπικό επίπεδο (σελ. 12 και 13). Επιπλέον, τα κριτήρια του ΕΚΤ+, θέτουν σε προτεραιότητα την χωρική εξειδίκευση των επιλογών και ρυθμίσεις για την ενσωμάτωση μέτρων για την ένταξη των Ρομά σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζεται ότι ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, η παρακολούθηση και η επανεξέταση των Εθνικών Στρατηγικών Ένταξης των Ρομά διενεργούνται σε στενή συνεργασία με την Κοινωνία των Πολιτών των Ρομά και όλους τους σχετικούς ενδιαφερομένους σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Η Περιφέρεια Αττικής, με βάση τις κατευθύνσεις, τους περιορισμούς και τις στοχεύσεις των Ευρωπαϊκών Πολιτικών, καθώς και την προτεραιότητα της Διοίκησης στην ορθολογικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη – υλοποίηση βιώσιμων και αξιόπιστων λύσεων, προς όφελος των κοινοτήτων Ρομά, ωρίμασε σύγχρονες, λειτουργικές και αξιόπιστες διαδικασίες σχεδιασμού και καινοτόμα εργαλεία έντασης γνώσης, σε συνεργασία με Πανεπιστήμια (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο), Φορείς της Έρευνας και Φορείς της Κοινότητας των Ρομά και της Κοινωνίας των Πολιτών.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός της Περιφέρειας Αττικής για τους Ρομά λαμβάνει υπόψη και σχεδιάζει τις κρίσιμες και λειτουργικές διασυνδέσεις, με τα λοιπά χωρικά επίπεδα, στοχεύοντας στη μέγιστη διαδραστικότητα και σε πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Ειδικά, σε σχέση με τον εθνικό σχεδιασμό, μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά:
• Τον ορθολογικότερο σχεδιασμό, σε σχέση με μία «από τα κάτω» προσέγγιση, την βέλτιστη συνεργασία των Φορέων, τον κομβικό ρόλο των Περιφερειών στο σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων και την υλοποίηση των επιλογών.
• Τις επίτευξη των Εθνικών στόχων και των δεσμεύσεων για τους Ρομά, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.)
• Τη διαμόρφωση ενός πλαισίου με χωρική εξειδίκευση για τη συστηματική αποτίμηση παρεμβάσεων βάσει πλαισίου δεικτών διαδικασίας και αποτελεσμάτων (προτεραιότητα ΕΣΚΕ)
• Την ενίσχυση των Δυνατών Σημείων και των Ευκαιριών της Ανάλυσης Swot της ΕΣΚΕ Ρομά 2021-2030, παράλληλα με την έγκαιρη αντιμετώπιση Αδύνατων Σημείων και Απειλών της Ανάλυσης.
• Την εξειδίκευση στρατηγικών και πολιτικών, ανάλογα με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των κοινοτήτων Ρομά
• Την άμεση και λειτουργική διασύνδεση του Παρατηρητηρίου ΕΣΚΕ Ρομά με το σχετικό Παρατηρητήριο της Περιφέρειας Αττικής.
• Τον σχετικό στρατηγικό σχεδιασμό με τα ΠΕΠ Αττικής 2021-2027, την εκπόνηση Περιφερειακών Στρατηγικών για την κοινωνική ένταξη και τις Τοπικές Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις.
• Την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ενεργοποίηση των Περιφερειακών Ομάδων Δράσης και των Περιφερειακών Σημείων Επαφής, η σύσταση και λειτουργία των οποίων προβλέπεται στην ΕΣΚΕ Ρομά, καθώς και οποιοδήποτε άλλη δομή, μηχανισμός ή εργαλείο θα δημιουργηθεί
• Το σχεδιασμό και την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων, την ανάπτυξη αποτελεσματικών χρηματοδοτικών και θεσμικών εργαλείων, καθώς και την συγγραφή της Έκθεσης Εφαρμογής Εθνικών Πολιτικών (ευρωπαϊκή υποχρέωση ανά διετία)
• Τις διαδικασίες διαβούλευσης και «από τα κάτω» σχεδιασμού, ενισχύοντας στο μέγιστο τις διαδικασίες συμμετοχικού σχεδιασμού, ενεργοποίησης των κοινοτήτων Ρομά και δραστηριοποίησης – ευαισθητοποίησης της κοινωνίας των πολιτών. Ειδικότερα, η Περιφέρεια Αττικής μπορεί να υλοποιήσει άμεσα:
1. Συστηματική Συλλογή και Επικαιροποίηση Ποσοτικών Δεδομένων και Αναγκών για την Αττική, με χωρική εξειδίκευση (προτεραιότητα ΕΣΚΕ 2021-2030).
2. Σχεδιασμός και Εφαρμογή συστηματικών, αξιόπιστων και καινοτόμων διαδικασιών διαβούλευσης και ενεργοποίησης των κοινοτήτων Ρομά και της κοινωνίας των πολιτών στην Αττική.
3. Σχεδιασμός, στελέχωση και ορθολογική λειτουργία της Περιφερειακής Ομάδας Δράσης για την Αττική, με πιλοτική εφαρμογή καινοτόμου συνέργειας έντασης γνώσης, με ενεργό-συντονιστικό ρόλο της Περιφέρειας Αττικής.
4. Δημιουργία, τροφοδότηση και υλοποίηση οκτώ (8) Περιφερειακών Σημείων Επαφής, σε οκτώ (8) κρίσιμους Δήμους της Περιφέρειας Αττικής, με συγκέντρωση Ρομά. Συνέργεια της Περιφέρειας με τους Δήμους και τη Γενική Γραμματεία, με ρόλο mentoring.
