Της Κατερίνας Φραγκάκη Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας και επιδότησης δόσεων δανείων που προανήγγειλε η Κυβέρνηση, και αφορά όσους πλήττονται από τη νέα υγειονομική κρίση βρίσκεται αρχικά προς τη σωστή κατεύθυνση. Το νέο αυτό πλαίσιο θα είναι έτοιμο σε δύο περίπου μήνες και για να αποτελέσει σημαντικό ανάχωμα στη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων θα πρέπει να μην τίθενται παράλογες εξαιρέσεις και προϋποθέσεις.
Το νέο πλαίσιο βασίζεται στην επιδότηση από το Κράτος των μηνιαίων δόσεων των δανείων, και αφορά στα κόκκινα αλλά και στα εξυπηρετούμενα δάνεια. Ο δανειολήπτης λοιπόν που επλήγη από τον Κορωνοιό θα μπορέσει να προστατεύσει το σπίτι του και να λάβει κρατική επιδότηση είτε ήταν συνεπής στην καταβολή των δόσεων δανείου ή όχι.
Ο δανειολήπτης για να μπορέσει να ενταχθεί στο νέο πλαίσιο θα πρέπει να έχει εμπράγματο δικαίωμα κυριότητας , (πλήρους ή ψιλής, ή επικαρπίας) σε ακίνητο, το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία του και η τράπεζα θα πρέπει να έχει εμπράγματη εξασφάλιση (προσημείωση) σε αυτό.
Η διαδικασία θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Με την επιτυχή εισαγωγή στο Σύστημα, αυτό θα εμφανίζει σχετική ένδειξη για την εισαγωγή των προσωπικών του διαπιστευτηρίων του TAXISnet (όνομα χρήστη και κωδικός πρόσβασης) και εν συνεχεία θα αναρτώνται αυτομάτως τα οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία του, καθώς επίσης και οι οφειλές του, όπως συμβαίνει και με τον προηγούμενο προστατευτικό πλαίσιο του Ν. 4605/2019.
Το ζήτημα όμως είναι αν το νέο πλαίσιο θα θέτει «Κόφτες» που μπορεί να βγάλουν εκτός νόμου κάποιους πληττόμενους και να μη δίνει τη προστασία σε όλους όσους έχουν πραγματική ανάγκη.
-Ποια θα είναι τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια;
Σύμφωνα με πληροφορίες ο πληττόμενος για να ενταχθεί στο νέο πλαίσιο, θα πρέπει να προκύπτει ότι πράγματι η κρίση του κορωνοιού μείωσε τα εισοδήματα του, η μείωση αυτή όμως θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε συνάρτηση με τα έξοδα που έχει το συγκεκριμένο πρόσωπο ή νοικοκυριό. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τις επιχειρήσεις, διότι μπορεί μια επιχείρηση να κάνει ουσιαστικά υψηλούς τζίρους, όμως πρέπει να ληφθεί υπόψη πόσο προσωπικό έχει, αν διατήρησε όλες τις θέσεις εργασίας και δεν έκανε απολύσεις, αλλά και τι έξοδα έχει για να συνεχίσει η λειτουργία της.
Επίσης η αξία της προστατευόμενης περιουσίας δεν θα πρέπει να αποτελέσει πρόσχωμα στην ένταξη του δανειολήπτη, καθώς το πνεύμα του νόμου αυτού θα είναι να μην δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια και όχι η εξαίρεση όσων πριν την κρίση αυτή είχαν καταφέρει να αναπτυχθούν και να αγοράσουν ένα καλό σπίτι.
-Ποιο θα είναι το υπόλοιπο δανείου; Θα είναι έως 130.000 ευρώ ;
Ένα εμπόδιο που θέτει ο Ν. 4605/2019 και δεν θα πρέπει να προβλεφθεί στο νέο πλαίσιο είναι το πλαφόν του υπολοίπου του δανείου, ειδικότερα σύμφωνα με το υπάρχον νομικό πλαίσιο ορίζεται οτι το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου, στο οποίο συνυπολογίζονται λογιστικοποιημένοι τόκοι κατά την ημερομηνία υποβολής, δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 130.000 ευρώ ανά πιστωτή ή τις 100.000 ανά πιστωτή αν στις οφειλές αυτές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια. Η προϋπόθεση αυτή δεν θα πρέπει να υφίσταται στο νέο αυτό πλαίσιο, διότι θα εξαιρεθεί μεγάλη μερίδα πληγέντων από τον Κορωνοιο. Στο νέο πλαίσιο δεν θα πρέπει να ενταχθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, πλην όμως αυτή η προϋπόθεση δεν τους εξαιρεί, αντιθέτως σκοπό είχε να μειώσει τον αριθμό των ωφελούμενων δανειοληπτών, όπως ήδη έχουμε επισημάνει από την αρχή ψήφισης του προηγούμενου προστατευτικού πλαισίου της πρώτης κατοικίας και για αυτό δεν θα πρέπει να επαναληφθεί στο νέο πλαίσιο.
-Θα αφορά δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχος. Εάν κάποιος δημόσιος υπάλληλος έχει νοσήσει θα μπορεί να ρυθμίσει μέσα από την νέα πλατφόρμα;
Δεν έχει διευκρινιστεί αν στο πλαίσιο θα εντάσσονται μόνο οι δανειολήπτες για τους οποίους ίσχυσαν τα Μέτρα κατά του κορωνοιού. Πρέπει να επισημανθεί οτι στους πληγέντες του Κορωνοιού θα πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλαμβάνονται και όσοι νόσησαν με covid-19, αλλά και οι οικογένειες τους. Πολλές δυστυχώς είναι οι περιπτώσεις συμπολιτών μας που ο ιός αυτός τους άφησε μόνιμες βλάβες, πέραν της ταλαιπωρίας που υπέστησαν τόσο οι ίδιοι αλλά και οι συγγενείς τους και ως εκ τούτου θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη και για τα νοικοκυριά που βίωσαν πέραν την οικονομική κρίση του κορωνοιού αλλά και ασθένησαν.
-Οι τράπεζες θα δέχονται εξωδικαστικές προτάσεις ή οι ρυθμίσεις θα γίνονται μόνο μέσα από πλατφόρμες;
Ένα άλλο θέμα που έχει απασχολήσει τους πληττόμενους από τον κορωνοιό είναι αν οι Τράπεζες και τα funds θα προχωρούν σε διμερείς συμφωνίες με τους οφειλέτες, ώστε να ρυθμιστούν εξωδικαστικά τα δάνεια τους, έως ότου ξεκινήσει η ισχύς του νέου αυτού πλαισίου ή θα κωλυσιεργούν μέχρι τη θεσμοθέτηση του. Είναι αναγκαίο να υπάρξουν υποχρεωτικοί κανόνες που να δεσμεύον τους ως άνω πιστωτές, καθότι οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να ρυθμίσουν, πρέπει να ασκούν μεγάλη πίεση για να βρεθεί μια εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς, ενώ ταυτόχρονα οι προτάσεις που κάνουν οι πιστωτές δεν είναι τις περισσότερες φορές βιώσιμες, με αποτέλεσμα να μην γίνονται δεκτές από τους δανειολήπτες και να κινδυνεύει το ακίνητο τους υπό την δαμόκλειο σπάθη του πλειστηριασμού.
-Θα προστατεύεται η πρώτη κατοικία για οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία;
Το νέο πλαίσιο θα προστατεύει την πρώτη κατοικία, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα αν η προστασία αυτή θα δεσμεύει και τους υπόλοιπους πιστωτές. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει μια τέτοια πρόβλεψη θα είναι πολύ πιθανό να χάσει τελικά το σπίτι του ο πληττόμενος πολίτης, εξαιτίας άλλων οφειλών του και ως εκ τούτου το πλαίσιο αυτό δεν θα πληροί το πνεύμα του νόμου .
Θα μπορούν να ενταχθούν και οι εγγυητές ή θα αφορά μόνο τους πρωτοφειλέτες;
Είναι πολλές οι περιπτώσεις που οι εγγυητές αναγκάζονται τα τελευταία χρόνια να πληρώσουν το δάνειο, για το οποίο εγγυήθηκαν υπό τον φόβο να χάσουν το σπίτι τους, όταν ο πρωτοφειλέτης δεν προβαίνει στη καταβολή των δόσεων λόγω δυστροπίας ή πραγματικής αδυναμίας. Το νέο πλαίσιο θα πρέπει να δίδει και στον εγγυητή τη δυνατότητα προστασίας και επιδότησης από το κράτος.
Τέλος θα μπορεί να λάβει την επιδότηση και όποιος έχει ήδη ενταχθεί στον Νόμο Κατσέλη ή στο Ν. 4605/2019;
Είναι αρκετές οι περιπτώσεις πολιτών που έχουν μεν ενταχθεί στον Ν. Κατσέλη ή στον Ν. 4605/2019 δεν είχαν λάβει όμως την κρατική επιδότηση βάσει των οικονομικών στοιχείων τους, όμως η κρίση του κορωνοιού τους δημιούργησε μια χειρότερη κατάσταση αδυναμίας και ύφεσης, με αποτέλεσμα η κρατική επιδότηση που προβλέπεται στο νέο πλαίσιο να είναι ιδιαιτέρως σημαντική, προκειμένου να μην βγουν εκτός προστατευτικού πλαισίου. Ως εκ τούτου σε αυτές τις περιπτώσεις που ήδη έχουν υπαχθεί στις ανωτέρω αναφερόμενες προστατευτικές διατάξεις, όμως η κρίση του κορωνοιού τους δημιούργησε μια μεγαλύτερη αδυναμία σε σχέση με την προυπάρχουσα θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα της κρατικής επιδότησης, ώστε να μην βγουν εκτός προστασίας.
