Σύμφωνα με δημοσίευμα εφημερίδας της 29.7.1926 :
«ΓΙΔΑΣ (καθυστερημένη [ανταπόκριση]).- Με κάθε δυνατή μεγαλοπρέπεια πανηγυρίσθηκε και φέτος η εορτή της αγίας μεγαλομάρτυρος Κυριακής στην ομώνυμη μονή που απέχει από τον Γιδά περί τις 2 ώρες.
Από το απόγευμα πλήθος κόσμου από όλα τα μέρη και με κάθε τάξη άρχισε να κατακλύζει την Μονή της αγίας Κυριακής, όπου πήγαιναν τα τάματά τους στην μεγαλόχαρη και να προσκυνήσουν.
Επίσης διάφοροι μικροπωλητές είχαν καταλάβει τις κυριότερες θέσεις κάτω από την σκιά των πανύψηλων δένδρων και τοποθετούσαν τα εμπορεύματά τους.
Ώρα 6,30 πρωϊνή μας παραλαμβάνει το αυτοκίνητο του κ. Δημητρίου Τσακνάκη που για τον σκοπό αυτό αφίχθηκε από τη Νάουσα μετά της μνηστής του δ/ος Ευαγγελής Παπαντωνίου και των κουνιάδων του Θωμά και Γεωργίου και της φίλης του Στάσας, διότι και αυτοί ήσαν ταμένοι για την μεγαλόχαρη.
Ξεκινάμε με το κομψό αυτοκινητάκι το οποίον ολοταχώς τρέχει, μια παρέα από παιδιά γεμάτα σφρίγος για γλέντι αποτελούμενη από τον κ. Αντώνιο Ράπτη, Αντ. Σταμάτη, Νίκο Κουρκούτη, Παναγ. Μακρή, Χ. Μακρή και τον υποφαινόμενο.
Το αυτοκίνητο τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Κάνουμε ένα μικρό σταθμό στο Λουτρό στο σπίτι του κ. Μερκούριου Παπαδόπουλου.
Ώρα 7 φθάνουμε στην Μονή της αγίας Κυριακής. Κόσμος πολύς και μια ουρά από μεταγωγικά μέσα αυτοκίνητα αμάξια, άλογα, γαϊδούρια κλπ.
Μπαίνουμε μέσα στο πιο μαγευτικό άλσος από πανύψηλες φτελιές. Δυό βρύσες με τα αργυρά νερά τους δροσίζουν κάθε διαβάτη. Κάθε ζωγράφος θα διέθετε όλη του την τέχνη για να ζωγραφίσει το θαυμάσιο αυτό μαγευτικό τοπίο. Στη μέση του ακριβώς είναι κτισμένο το κομψό Μοναστηράκι της αγίας Κυριακής, που κτίσθηκε το 1919 από τους επιτρόπους Βασίλειο Παπαδόπουλο και Θεοδ. Διβόπουλο, με πρωτοβουλία και συνδρομή του μεγαλοβιομήχανου Γρηγ. Λόγγου από τη Νάουσα. Ρυθμού Μωσαϊκού χάρμα τέχνης.
Στις 7,15 αρχίζει η λειτουργία χοροστατούντος του Μητροπολίτου αγ. Καμπανίας κ. Διόδωρου. Τα εκκλησιαστικά τροπάρια ψάλλονται από τους καλλίφωνους ψάλτες κ. κ. Εμμανουήλ Σαμαρά, Αντ. Διβόπουλο, Στεφ. Χατζόπουλο, Δημ. Χατζόπουλο και Μ. Σταμπουλή.
Ο χώρος της εκκλησίας ήταν πολύ στενός για να χωρέσει όλο εκείνο το πλήθος των προσκυνητών. Οι άγιοι επίτροποι δεν προφθάνουν να μαζεύουν λεφτά. Τα έχουν χάσει τελείως (όχι τα λεφτά).
Στις 11,00 λήγει η λειτουργία και όλος εκείνος ο κόσμος στρώνεται στο γλέντι. Χορός, γέλια, χαρά, παιχνίδια. Εδώ οι εντόπιοι και των δύο φύλλων χορεύουν με τον αθάνατο ζουρνά και το νταούλι.
Πιο παρά πέρα επίσης χορός από εντόπια κορίτσια στολισμένα και ντυμένα με την αθάνατη Μακεδονική φορεσιά. Πιο πέρα χορός Καυκασίων. Χορεύουν πολύ καλά με τη λύρα.
Κάτω από τον ίσκιο γέρικης φτελιάς διασκεδάζουν πολύ όμορφα οι Ηπειρώτες παντοπώλες του Γιδά με τα αθάνατα όργανά τους υπό την διεύθυνση του κ. Προκοπίου. Στο χορό διακρίνουμε τον κ. Στεφ. Γκάτση που χόρεψε πολύ καλά τσιάμικο, τον κ. Ν. Νούτσο πολύ επιτυχημένα τον κασάπικο, τον κ. Αντ. Νούτσο, τον κ. Λαφαζάνη, την κ. Σήζη μετά του υιού της Ευσταθίου κ.ά.
Πιο πέρα κοντά στη βρύση διασκεδάζει πολύ χαριτωμένα μια παρέα προσφύγων από την Βύζα της Θράκης στο Γιδά. Χορεύουν πολύ όμορφα διάφορους Θρακικούς χορούς. Διακρίνονται οι δ/ες Μαλαματή Μεσσαλά, Μηλιά Μεσσαλά, Αναστασία Αμπατζόγλου, Κυπαρισσιά Αμπατζόγλου κ.ά. Την χάρι και το εύθυμο στην παρέα σκορπά ο γλεντζές ο κ. Παν. Μεσσαλάς, ο οποίος και διακρίθηκε σε όλους τους χορούς, ο κ. Π. Μακρής και άλλοι, των οποίων τα ονόματα μας διαφεύγουν.
Και έτσι το γλέντι διήρκεσε μέχρι τις βραδυνές ώρες οπότε ο κόσμος άρχισε να φεύγει για τα μέρη του αποκομίζοντας τις καλύτερες εντυπώσεις.
ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ»
Πρόκειται για ένα μικρό παράθυρο στο παρελθόν που μας δείχνει τον τρόπο ζωής των παππούδων μας. Θερμές ευχαριστίες οφείλω στους Θ. Μπαλωματή και Ν. Τριανταφυλλόπουλο, που μου έδωσαν πολύτιμο υλικό για το σημερινό σημείωμα.-
Αλεξάνδρεια, 03-07-2018
ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
mosio@otenet.gr / 6977336818
