Ο περιορισμός των μαθημάτων που εξετάζονται τον Ιούνιο, η μετατροπή των τριμήνων σε τετράμηνα, η επέκταση της ενισχυτικής διδασκαλίας, η πιλοτική περιγραφική αξιολόγηση, ο εξορθολογισμός της ύλης, η μείωση των ωρών διδασκαλίας, η αλλαγή του τρόπου εφαρμογής βιωματικών δράσεων και συνθετικών εργασιών, καθώς και η θέσπιση της ημέρας σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, είναι οι αλλαγές που θα ισχύσουν από φέτος σε όλα τα γυμνάσια της χώρας.

Ωστόσο, αν και ήταν γνωστές εδώ και μήνες, οι αναλυτικές αλλαγές έγιναν γνωστές σήμερα, Πέμπτη, τέσσερις ημέρες πριν την έναρξη των μαθημάτων, από το υπουργείο Παιδείας, το οποίο προχώρησε σε σχετικό Προεδρικό Διάταγμα.

Ειδικότερα, οι αλλαγές συνοψίζονται στα εξής σημεία:

1. Τα μαθήματα επεκτείνονται έως τις 31 Μαΐου, κάτι που γίνεται σε συνδυασμό με τον περιορισμό των εξετάσεων στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Τα γνωστικά αντικείμενα στα οποία οι μαθητές/τριες θα εξετάζονται γραπτώς στο τέλος του έτους περιορίζονται σε τέσσερα (4) για όλες τις τάξεις (από δώδεκα που όριζε το προηγούμενο Προεδρικό Διάταγμα για τη Α΄, δεκατρία για τη Β΄ και δεκατέσσερα για τη Γ΄ τάξη) και αυτά είναι: α) η Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία (με κοινή εξέταση της Γλωσσικής Διδασκαλίας και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας), β) τα Μαθηματικά, γ) η Φυσική, δ) η Ιστορία.
2. Χωρίζεται ο διδακτικός χρόνος σε τετράμηνα αντί σε τρίμηνα. Όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση του υπουργείου, «με το προηγούμενο καθεστώς το σχολείο βρισκόταν σε εξεταστικό πυρετό από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου και μετά ξανά από τα μέσα Ιανουαρίου έως τα τέλη Φεβρουαρίου. Με τον χωρισμό σε τετράμηνα επέρχονται οι εξής αλλαγές στην προηγούμενη εικόνα: Αφενός τα υποχρεωτικά διαγωνίσματα κάθε τετραμήνου μπορούν να διενεργηθούν με μεγαλύτερη άνεση, ένα ή δύο σε κάθε βδομάδα, αφού το χρήσιμο χρονικό διάστημα διπλασιάζεται (τουλάχιστον από τα μέσα Οκτωβρίου έως 20 Ιανουαρίου και από τέλη Ιανουαρίου έως 31 Μαϊου). Αφετέρου οι εκπαιδευτικοί θα έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους, ιδίως στο 1ο τετράμηνο, ώστε να γνωρίσουν καλά τους/τις μαθητές/τριες και να σχηματίσουν εμπεριστατωμένη γνώμη σχετικά με την επίδοσή τους, αξιοποιώντας πολλαπλούς τρόπους αξιολόγησης, χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγουν σε τόσα γραπτά τεστ». Σημειώνεται, επίσης, ότι στο 2ο τετράμηνο οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν αντί ωριαίου διαγωνίσματος, την ανάθεση μιας συνθετικής-δημιουργικής εργασίας. Σχεδιάζεται δε, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση των εργασιών στη διαδικασία μάθησης και αξιολόγησης.
3. Η ενισχυτική εκπαίδευση στο γυμνάσιο επεκτείνεται και μετά τη λήξη του έτους. Συγκεκριμένα, σε όσους/ες μαθητές/τριες δεν προαχθούν σε κάποιο μάθημα ή κάποια μαθήματα, το σχολείο θα τους προσφέρει εντατικά μαθήματα το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου και στη συνέχεια θα εξετάζονται σε επαναληπτική εξέταση κατά το τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου. «Στόχος είναι το σχολείο να υποστηρίζει τους/τις μαθητές/τριες που δεν επέτυχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και να μην τους/τις υποχρεώνει, είτε να καταφύγουν σε βοήθεια επί πληρωμή, είτε -αν δεν έχουν τέτοια δυνατότητα- να τα βγάλουν πέρα μόνοι/ες τους για να εξετασθούν τον Σεπτέμβριο», αναφέρει το υπουργείο.
4. Σε πειραματικά και σε άλλα σχολεία, αντιπροσωπευτικά των διαφόρων περιοχών και τύπων σχολείων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, θα εφαρμοστεί πιλοτικά η περιγραφική αξιολόγηση, η οποία, σύμφωνα με το υπουργείο, «προσφέρει ουσιαστική ανατροφοδότηση στους/στις μαθητές/τριες και μπορεί να βελτιώσει πραγματικά τη διαδικασία μάθησης». Διευκρινίζεται, επίσης, ότι η περιγραφική αξιολόγηση θα συνοδεύει σε αυτά τα σχολεία την αριθμητική αξιολόγηση.
5. Όσον αφορά το περιεχόμενο σπουδών, για όλα τα γνωστικά αντικείμενα γυμνασίου και λυκείου δημιουργήθηκαν στο ΙΕΠ επιτροπές, στις οποίες συμμετείχαν, εκτός από στελέχη του ΙΕΠ, σχολικοί σύμβουλοι και έμπειροι εκπαιδευτικοί, που ανταποκρίθηκαν σε σχετική πρόσκληση και επιλέχθηκαν για το έργο του εξορθολογισμού της ύλης.

Οι επιτροπές επιδίωξαν τους παρακάτω στόχους:

1. Η διδακτέα ύλη να είναι αντίστοιχη των δυνατοτήτων των μαθητών/τριών κάθε ηλικίας, δηλαδή συμβατή με τη μαθησιακή ετοιμότητά τους (κατανοησιμότητα), αλλά και να ακουμπά στα μαθησιακά ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών αυτής της γενιάς, να κινεί την περιέργειά τους.
2. Η ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης κάθε μαθήματος να είναι εφικτή εντός των ωρών που διατίθενται για το συγκεκριμένο μάθημα, έτσι ώστε να είναι δυνατή η πραγματοποίηση ανακεφαλαιωτικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων.
3. Η έκταση της διδακτέας ύλης και η ποσότητα των πληροφοριών να περιορισθεί, ώστε να εξασφαλισθεί άνεση χρόνου για ενεργητική μάθηση, για μαθητοκεντρικό σχεδιασμό της διδασκαλίας (διερευνητική μάθηση, ομαδοσυνεργατική μέθοδος, μέθοδος επίλυση προβλήματος…) και να περιοριστεί η μετωπική διδασκαλία, προκειμένου όλοι/ες οι μαθητές/τριες να οικοδομήσουν επιτυχώς τη νέα γνώση.
4. Η διδακτέα ύλη να συνοδευτεί από προτάσεις για δραστηριότητες και project, καθώς και πηγές συμπληρωματικού διδακτικού υλικού, που μπορούν να υποστηρίξουν τη διερευνητική μάθηση.
5. Η διδακτέα ύλη να επικεντρώνεται στα σημαντικά τμήματα/έννοιες και να επιδιώκεται εμβάθυνση σε αυτά (με την αφιέρωση επαρκούς χρόνου).
6. Να προσεγγισθούν συνοπτικά ή να τεθούν εκτός διδακτέας ύλης στοιχεία που αποτελούν λεπτομέρειες, ή στοιχεία που είναι «άκαιρα» σε κάποια τάξη.
7. Να περιοριστούν θεματικές επαναλήψεις εντός του ίδιου γνωστικού αντικειμένου από τάξη σε τάξη ή από κεφάλαιο σε κεφάλαιο.

Πέρα από τις γραπτές αναλυτικές οδηγίες διαχείρισης της διδακτέας ύλης ανά γνωστικό αντικείμενο, οι οποίες θα σταλούν άμεσα στα σχολεία, εντός του Σεπτεμβρίου προγραμματίζεται ενημέρωση των σχολικών συμβούλων όλων των ειδικοτήτων, σχετικά με τον εξορθολογισμό της ύλης, αλλά και τις άλλες αλλαγές που προαναφέρθηκαν. Οι σχολικοί σύμβουλοι θα κληθούν στη συνέχεια να ενημερώσουν και να υποστηρίξουν τους εκπαιδευτικούς στην εφαρμογή της πρότασης εξορθολογισμού. Ήδη έχει πραγματοποιηθεί ενημέρωση των σχολικών συμβούλων ξένων γλωσσών και έπονται και οι άλλες ειδικότητες.

6. Το πρόγραμμα του γυμνασίου έχει ελαφρυνθεί κατά τρεις ώρες, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν, ανάλογα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών, για προγράμματα πολιτιστικά, περιβαλλοντικά, αγωγής υγείας και σταδιοδρομίας, ενισχυτική διδασκαλία ή ομίλους ενδιαφερόντων. Με σχετική εγκύκλιο θα διευκρινισθεί με ποιον τρόπο θα αποφασίζεται η αξιοποίηση του διαθέσιμου τρίωρου για τις δράσεις που προαναφέρθηκαν. Επίσης, αυτό το τρίωρο μπορεί να αξιοποιηθεί για συνεδριάσεις του συλλόγου των εκπαιδευτικών, για συνεργασίες μεταξύ των εκπαιδευτικών της ίδιας ειδικότητας ή του ίδιου τμήματος για τον σχεδιασμό κοινών δράσεων ή τη συζήτηση επί παιδαγωγικών/διδακτικών προβλημάτων, κ.τ.λ.
7. Οι λεγόμενες Βιωματικές Δράσεις και οι Συνθετικές Εργασίες, που εντάχθηκαν πριν τρία χρόνια ως διακριτά γνωστικά αντικείμενα στο ωρολόγιο πρόγραμμα, τώρα εντάσσονται ως τρόπος εργασίας, ως μέθοδος, στο πλαίσιο συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων. Έτσι, οι βιωματικές δραστηριότητες που προβλέπονταν στη «Σχολική και Κοινωνική ζωή», με στόχο την εξοικείωση των μαθητών/τριών με το νέο τους σχολείο και τους νέους/ες συμμαθητές/τριες, εντάσσονται στη Γλωσσική Διδασκαλία της Α΄ τάξης, καθώς οι δύο πρώτες ενότητες του σχετικού σχολικού βιβλίου στοχεύουν στη γνωριμία των μαθητών/τριών με το νέο τους σχολείο. Οι πρώτες διδακτικές ώρες του μαθήματος θα αφιερωθούν στο ξεπέρασμα των ανησυχιών που προκαλεί ο άγνωστος χώρος και τα άγνωστα πρόσωπα και στη σταδιακή ανάπτυξη του αισθήματος του ανήκειν στην ομάδα, στην κοινότητα του νέου τμήματος. Όσον αφορά στις δραστηριότητες που προβλέπονταν υπό τον τίτλο «Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης», αυτές εντάσσονται στη Μουσική της Β΄ τάξης και στα Καλλιτεχνικά της Γ΄ τάξης. Σε αυτά τα γνωστικά αντικείμενα θα αφιερώνονται κάποιες εβδομάδες του σχολικού έτους σε βιωματικές δραστηριότητες, σχετικές με τη μουσική, τα εικαστικά ή τον συνδυασμό τους με άλλες τέχνες.
8. Θεσπίστηκε για τη Γ΄ τάξη του γυμνασίου η «Ημέρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού». Σε συνεννόηση με κάθε σχολική μονάδα οι υπεύθυνοι του οικείου ΚΕ.ΣΥ.Π. θα προγραμματίσουν και θα υλοποιήσουν κατά τη διάρκεια μιας σχολικής ημέρας, αφενός μια αναλυτική ενημέρωση για τις εναλλακτικές επιλογές εκπαίδευσης που προσφέρονται μετά το γυμνάσιο, αφετέρου σχετικές βιωματικές δραστηριότητες για τους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ΄ τάξης κάθε σχολικής μονάδας.