Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών σήμερα και την παγκοσμιότητά της χρωστάει στην ανάγκη μας να μην ξεχνάμε ότι αυτή υπάρχει και ζει ανάμεσά μας. Μια μέρα σαν κι αυτή αναρωτιέμαι αν στ’ αλήθεια υπάρχουν γυναίκες που δεν την έχουν βιώσει σε κάποια απ’ τις άπειρες «μεταμφιέσεις» της…
Σε τούτη τη μεριά του κόσμου όπου ζούμε εμείς οι «τυχερές», η βία ευτυχώς δεν θεωρείται απολύτως δεδομένη, ενώ στην αντίπερα όχθη του, υπάρχουν γυναίκες που από τα γεννοφάσκια τους κακοποιούνται συνεχώς κι αυτό αποτελεί απλώς «μια ακόμα μέρα».
Τα νούμερα λένε, για παράδειγμα, πως μέχρι σήμερα περίπου 140 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί την άγρια πρακτική της κλειτοριδεκτομής, προκειμένου να παραμείνουν «καθαρές», ώστε να μπορέσουν να παντρευτούν και έξι κορίτσια κάθε λεπτό, ακρωτηριάζονται, για να διώξουν την «κατάρα» της γυναικείας ύπαρξής τους. Ενώ οι αριθμοί πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο, δυο χρόνια πριν, τον Ιούλιο του 2014, οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους διέταξαν ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων σε όλες ανεξαιρέτως τις γυναίκες από 11 έως 46 χρόνων στην πόλη της Μουσούλης στο Ιράκ κάτι που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, πρόκειται να «επηρεάσει» (τι επιεικείς όροι στ’ αλήθεια!) τέσσερα εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια!
Όσο κι αν γυρίζουμε το πρόσωπό μας στις τραγικές εικόνες που καταγράφονται απ’ τα «σκληρά» ντοκιμαντέρ που θέλουν να μας μεταφέρουν την αλήθεια αυτής της διαδικασίας, που επιβάλλει κάποια άγρια «παράδοση» ή η παραδοχή ότι η γυναίκα δεν έχει κανένα δικαίωμα πάνω στη ζωή της και καμία αξία σε αυτές τις μεριές της γης, αυτή δεν παύει να είναι κακοποίηση!
Απ’ την άλλη, για μας τους πιο «πολιτισμένους» τα νούμερα που έρχονται απ’ την Ευρώπη μοιάζουν εξίσου ανησυχητικά:
Μέσα σε ένα μόνο χρόνο, περίπου 17 εκατομμύρια γυναίκες έχουν υποστεί σωματική βία ή σεξουαλική κακοποίηση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ για την Ελλάδα, όπως δείχνει τελευταία έρευνα της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας, σωματική βία έχει υποστεί το 28% των γυναικών, ενώ το 6% έχει αναφέρει σεξουαλική βία μέσα στο γάμο.
Από τα πέντε χιλιάδες περιστατικά βιασμών που καταγγέλλονται στη χώρα μας το χρόνο, μόνο τα 150 πιστοποιούνται και ακολουθούν τη νομική οδό, αφού δεν υπάρχουν σε όλη τη χώρα ιατροδικαστές να πιστοποιήσουν το βιασμό και κανένας άλλος γιατρός δεν είναι ειδικός να καταγράψει, να εκτιμήσει και να πιστοποιήσει τη σεξουαλική βία ή τις σωματικές βλάβες. Τι βολικό!
Απ’ την άλλη, ακόμα κι εκείνες οι «θαρραλέες» που φτάνουν ως το αστυνομικό τμήμα για να καταγγείλουν αυτό που τους συνέβη, έρχονται αντιμέτωπες με τη δυσπιστία, το φόβο της κοινωνικής κατακραυγής και την ανησυχία του τι θα γίνει μετά, κακοποιούμενες για δεύτερη φορά, στην προσπάθειά τους να βρουν το δίκιο τους ή να μην το βρουν ποτέ τελικώς. Βλέπεις το νομικό καθεστώς είναι τέτοιο που χάνεσαι στη μετάφραση και στην προσπάθειά σου να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας…
Κι όλα αυτά είναι απλώς αριθμοί…
Αν η «εξωτερική» βία μας έρχεται ξαφνική, αλλά κατανοητή με την εξήγηση ότι δεν εξαρτάται από μας, τι γίνεται μέσα στο ίδιο μας το σπίτι; Εκεί που όλοι πρέπει να νιώθουμε ασφαλείς, γιατί είναι το «καταφύγιό» μας;
Μοιάζει πως «καταφύγια» δεν υπάρχουν πια πουθενά, αφού οι άνθρωποι δεν κατέουν να προφυλαχτούν απ’ το δυστυχισμένο εαυτό τους…
Η ενδοοικογενειακή βία έχει πολλά καταγεγραμμένα πρόσωπα κι ίσως και μερικά ακόμα, που δεν τα βάνει ο νους μας…
Λένε πως η σωματική είναι εκείνη που έχει χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές, βρισιές και απειλές. Κοντά σ’ αυτήν κι η άλλη, η σεξουαλική, εκείνη όπου ο σύζυγος εξαναγκάζει τη γυναίκα του να έρθει σε επαφή μαζί του, παρά το γεγονός ότι εκείνη δεν θέλει. Κι η ακόμα χειρότερη, εκείνη όπου ο πατέρας ασελγεί στα παιδιά του.
Μικρότερη αδελφή της, η ψυχολογική, εκείνη που συνηθίζουμε να τη φωνάζουμε «αθέατη». Η πιο συνηθισμένη…
Όπου ο άλλος σε ελέγχει με έναν ιδιαίτερο τρόπο: Τι ψώνισες, πόσο ξόδεψες…
Σου ασκεί κριτική για ό,τι κάνεις: Είσαι «χειρότερη» μητέρα, «κακή μαγείρισσα», «ελλιπής ερωμένη»…
Σε υποτιμά συστηματικά: Για τη μόρφωση που έχεις ή δεν έχεις, για τη δουλειά που κάνεις, για το πώς ντύνεσαι, βάφεσαι ή στέκεσαι κοινωνικά…
Σε απειλεί ότι θα κάνει κακό στα παιδιά σου, αν δεν κάνεις αυτό που σου λέει…
Σου καταστρέφει τα πράγματα που αγαπάς, γιατί δεν έχεις δικαίωμα να έχεις προτιμήσεις….
Σε οδηγεί σε μία συνεχή κατάσταση ταραχής, σύγχυσης, τρόμου, αναστάτωσης…
Μέσα σε αυτές, τώρα και η οικονομική εξάρτηση. Συγκαταλέγεται κι αυτή στις «βίαιες πράξεις», όταν ο σύζυγος, το «ισχυρό φύλο» όπως αγαπούν να τον λένε οι υποκριτικές κοινωνίες που ζούμε και τα στερεότυπα που αναπαράγουμε, απαιτεί να έχει τον απόλυτο έλεγχο των εσόδων και εξόδων της γυναίκας του, αφαιρώντας της το δικαίωμα να διαχειρίζεται μόνη της το μισθό της, στερώντας της την αυτονομία της.
Για να πούμε μια μεγάλη αλήθεια, οι δύο τελευταίες δεν καταλήγουν πάντα και σε σωματική βία, τη μεγάλη και πιο επικίνδυνη «αδελφή» τους, αφού εκείνη απειλεί την ίδια τη ζωή των γυναικών-θυμάτων της. Για να πούμε μια ακόμα μεγαλύτερη αλήθεια, η γυναίκα που κακοποιείται σωματικά έχει ήδη μία σακατεμένη ψυχή…
Ποιοι είναι όμως οι άντρες που κακοποιούν τις γυναίκες τους; Δεν ανήκουν σε συγκεκριμένη κοινωνική τάξη, δεν έχουν πάντα το ίδιο μορφωτικό επίπεδο, δεν έχουν όλοι την καλή «δικαιολογία» ότι καταναλώνουν αλκοόλ ή άλλες ουσίες.
Πολλές φορές ζουν μία ήσυχη και κοινωνικά «τακτοποιημένη» ζωή. Φορούν το κοστούμι τους και πάνε στη δουλειά τους. Ευυπόληπτοι, μορφωμένοι, κοινωνικά καταξιωμένοι, αγαπητοί σε φίλους και συναδέλφους…
Κι όμως… Οι σύγχρονοι τύραννοι συχνά έχουν υπάρξει οι ίδιοι θύματα κακοποίησης ή μάρτυρες της κακοποίησης της μητέρας τους από τον πατέρα τους. Σχεδόν πάντα έχουν διαταραγμένη προσωπικότητα, αφού νιώθουν να απειλούνται απ’ τη γυναίκα τους και, κακοποιώντας την, θεωρούν ότι έχουν τον πλήρη έλεγχο κι έτσι κερδίζουν στη μάχη επιβίωσης, όπου είναι ή εκείνη ή αυτός. Μια μάχη που υπάρχει μόνο μέσα στο πανικόβλητο μυαλό τους…
Έχω βιώσει ενδοοικογενειακή βία, τόσο ως παιδί, όσο και στην ενήλικη ζωή μου.
Σωματική όταν ήμουν παιδί, ψυχολογική όταν μεγάλωσα. Είχα κι εγώ το μερτικό μου, όπως και πολλές άλλες γυναίκες που ξέρω. Σήμερα πια συμπεραίνω πως δύο είναι οι κοινές παράμετροι σε όλες αυτές τις μορφές βίας: Η επιβολή ελέγχου απ’ τη μια και ο φόβος απ’ την άλλη!
Δεν έχω πολλά να καταθέσω για την επιβολή ελέγχου, βλέπεις ήμουν πρώτα παιδί και μετά απλώς γυναίκα, αλλά έχω τόσα να πω για το «φόβο», που είχε στοιχειώσει τη ζωή μου…
Φόβο μήπως πεις κάτι «στραβά», μήπως κάνεις κάτι «λάθος», κάτι που θα οδηγήσει στο ξέσπασμα του άλλου. Αυτομάτως, βάζεις τον εαυτό σου στη θέση εκείνου που προκαλεί αυτόν τον παραλογισμό. Γίνεσαι ο «έμμεσος» δράστης κι αυτή είναι η χειρότερη κακοποίηση που μπορούν να σου κάνουν! Διπλά δράστης αφού και τον εαυτό σου θεωρείς ένοχο και παίρνεις δεδομένο ότι άλλος αποφασίζει για το πώς ορίζεται το «στραβά» ή ποιο είναι το «λάθος» ή με τι μοιάζει αυτό που «πρέπει» και σίγουρα δεν μοιάζουν με αυτά που εσύ είχες στο νου σου…
Μια ζωή τραμπάλα ανάμεσα στο φόβο και στην ενοχή…
Κι όταν αποφασίζεις τελικώς να φύγεις απ’ αυτό, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, λίγο πριν ξεφύγει το μυαλό σου και γίνεις εσύ ίδια με το δήμιό σου, «κλειδώνεις» την ψυχή σου μέσα στη σιωπή και πετάς το κλειδί, ντροπιασμένη γι’ αυτό που σου συνέβη, θεωρώντας ότι εσύ φέρεις την ευθύνη του. Βυθίζεσαι στη μελαγχολία και την κατάθλιψη κι αυτές είναι ρουφήχτρες που σε παρασύρουν μαζί τους σε μια άβυσσο χωρίς τέλος…
Κακοποίηση στην κακοποίηση και πολλά λεφτά σε ψυχολόγους, προκειμένου να ξαναβρείς τις ισορροπίες σου κι όλα αυτά, αν είσαι αρκετά τυχερή, διότι τίποτα δεν σου λέει πού ακριβώς έχει χτυπήσει αυτός ο ύπουλος ιός ή πόσο βαθιά είναι τα σημάδια που έχει χαράξει στην ψυχή σου, πιο μελανά απ’ αυτά που έχουν μείνει στα μπράτσα σου, πόνοι πιο δυνατοί απ’ αυτούς των σπασμένων σου πλευρών…
Έχω βιώσει τη βία και δεν φοβήθηκα ποτέ να την ομολογήσω. Δεν ξέρω τι θα έκανα, αν ήταν αλλιώς, ωστόσο…
Βλέπεις, ανήκω στις «πολύ τυχερές». Δεν βίωσα καμία συγκλονιστική «διαστροφή», (ποια μορφή βίας δεν είναι διαστροφή στ’ αλήθεια;) κι έφυγα νωρίς, δεν με σταμάτησε κανείς, ούτε με κυνήγησε, δεν φοβήθηκα ποτέ για τη ζωή μου, δεν έζησα «ακραίες» καταστάσεις, όχι στην ενήλικη ζωή μου τουλάχιστον…
Κι όσο κι αν μου πήρε καιρό να ξαναβρώ τις ισορροπίες μου κι ίσως μου πάρει ολόκληρη τη ζωή μου για να βρω τη χαμένη μου αυτοπεποίθηση, δεν έσκαψα κανένα «εσωτερικό» λαγούμι, για να κρυφτώ μέσα του. Δεν ένιωσα ποτέ την ανάγκη να το κάνω, γιατί ήξερα πάντα, απ’ την αρχή και μέχρι το τέλος ότι δεν έφταιγα εγώ…
Δεν ήμουν εκείνη που ανάγκασε κανέναν να της φωνάξει, να τη χτυπήσει, να τη μειώσει, να την εκβιάσει, δεν αποτέλεσα ποτέ κίνδυνο για την προσωπικότητα ή την επιβίωση κανενός!
Αν φταίω για κάτι είναι μόνο που ανέχτηκα. Όσο ανέχτηκα! Κι εκεί αρχίζουν και τελειώνουν οι ευθύνες μου! Αν υπάρχει ενοχή για όλες τις γυναίκες που μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να ζουν κάτω από τέτοιες συνθήκες, είναι μόνο γιατί συνεχίζουν να το ανέχονται!
Δεν υπάρχει τίποτα που να δικαιολογεί ή να επιτρέπει τη βία! Από κανέναν και σε κανέναν.
Θα ήθελα, κι αυτό οφείλω να το πω, να υπάρξει μία αντίστοιχη ημέρα και για τον άντρα, διότι διαταραγμένοι άνθρωποι υπάρχουν και στα δύο φύλα και είναι πολλοί αυτοί που επίσης κακοποιούνται απ’ τις γυναίκες τους, μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Όπως θα ήθελα να υπάρξει μία μέρα Κατά της Σιωπηλής Κοινωνίας, των συγγενών, των γονιών, των γειτόνων, που ακούνε τη βία πίσω απ’ τις κλειστές πόρτες, τη μυρίζονται, την αισθάνονται ή, ακόμα χειρότερα, τη βλέπουν μπροστά στα μάτια τους κι όμως εξακολουθούν να σωπαίνουν, συνένοχοι σε αυτά τα μικρά, καθημερινά, αθέατα εγκλήματα…
Έχω βιώσει τη βία και τίποτα πια δεν μπορεί να μου κάνει…
Ήμουν εξαιρετικά τυχερή, γιατί δεν κατάφερε να με σπρώξει σε κανένα «σκοτεινό» σημείο του νου. Δεν ήπια από το δηλητήριο της αμφισβήτησης για όλους ανεξαιρέτως τους άντρες. Δεν νέκρωσε η καρδιά μου, τσουβαλιάζοντας όλους τους ανθρώπους, σε νόρμες και στερεότυπα, που θα με έκαναν ίδια με εκείνους που με πλήγωσαν.
Υπάρχουν πάντα καλοί άνθρωποι εκεί έξω, άνθρωποι για να εμπιστευτείς, άνθρωποι για να αφήσεις τον εαυτό σου ελεύθερο να κοιμηθεί κοντά τους, χωρίς να στοιχειώνεται από άσχημα όνειρα. Υπάρχουν πάντα άνθρωποι που είναι τόσο «ολόκληροι» από μόνοι τους, που δεν νιώθουν να απειλούνται από σένα, που δεν τους τρομάζει η προσωπικότητά σου, που δεν αισθάνονται λιγότεροι, επειδή εσύ καταγίνεσαι με τόσα. Που σε στηρίζουν, σε παρακινούν, γίνονται κινητήρια δύναμη για όσα κάνεις, είναι περήφανοι γι’ αυτά, είναι περήφανοι για το ποια προσπαθείς εσύ να γίνεις κάθε μέρα. Και ταυτόχρονα, δίνουν μαζί σου τις όποιες μάχες-κατάλοιπα των όσων έζησες: Την ανασφάλειά σου, τις φοβίες σου, τις απότομες «πτώσεις» σου, όλα αυτά που δεν τελειώνουν ίσως ποτέ…
Εγώ ήμουν τόσο πολύ τυχερή, που βρέθηκε ένας τέτοιος άνθρωπος στο δρόμο μου: Ένας «ολόκληρος», ισορροπημένος άνθρωπος, που δεν φοβήθηκε το δικό μου το σκοτάδι και με έφερε χέρι-χέρι πάλι στο φως.
Εσύ μπορεί να μην είσαι τόσο τυχερή, είναι αλήθεια: Shit happens!
Εσύ που φοβάσαι να ομολογήσεις ότι για το μπλαβί σου μάτι δεν φταίει το περβάζι κι εσύ που τρέμεις μήπως έχεις ξεφύγει ένα εκατοστό απ’ τη γραμμένη λίστα στα ψώνια στο σούπερ μάρκετ κι εσύ που ζητάς πέντε ευρώ την εβδομάδα, για να αγοράσεις ένα καλσόν ή που νιώθεις άσχημα για το πόσο όμορφη ή έξυπνη είσαι…
Μπορεί να μην είσαι τόσο τυχερή.
Αλλά όσο ανέχεσαι, δεν θα δώσεις ποτέ καμία ευκαιρία στην τύχη σου! Δεν θα δημιουργήσεις ποτέ καμία δυνατότητα να φτιάξεις τη ζωή σου όπως τη θέλεις.
Σπάσε τη σιωπή σου και τα δεσμά σου, γιατί είναι μόνο στο μυαλό και στην ψυχή σου!
Σήμερα, πολλά χρόνια μετά απ’ την εποχή που η γιαγιά σου έβαζε μία βραστή πατάτα στο στόμα της για να μην ακούσει η γειτονιά τις φωνές της όταν την έδερνε ο άντρας της, υπάρχουν ένα σωρό άνθρωποι που δουλεύουν για να σε βοηθήσουν. Για να μην νιώθεις μόνη, φοβισμένη, για να σταθείς στα πόδια σου, για να ισορροπήσεις ξανά και να μεγαλώσεις καλά τα παιδιά σου, που είναι τα παιδιά σου, μωρέ, κι όχι καλές δικαιολογίες για να υπομένεις μία τυραννία, στην οποία είσαι καλά βολεμένη…
Σταμάτα να γίνεσαι συνένοχη σε αυτό που σου συμβαίνει, αποσιωπώντας το. Ξύπνα και τρέχα! Βάλε τα παιδιά σου να ζήσουν σε ένα υγιές, έστω και φτωχότερο περιβάλλον και προστάτευσε τον εαυτό σου!
Έχεις εσύ ευθύνη για τη ζωή σου και την υπόστασή σου.
Αν δεν την προστατεύσεις εσύ, υπάρχει άραγε κανένας άλλος που να έχει καλό λόγο να το κάνει;
Κι επειδή η μουσική είναι καλό αντίδοτο για τη βία…
CINEMA PARADISO
