ΑΠΕ-ΜΠΕ-
Το 2016 σημαδεύτηκε από πολυάριθμες απώλειες σημαντικών προσωπικοτήτων που σφράγισαν με το έργο τους πολλές δεκαετίες. Ο καλλιτεχνικός κόσμος έγινε πολύ φτωχότερος με εκπροσώπους του που έφυγαν από τη ζωή–πολλοί εκ των οποίων εντελώς αναπάντεχα—αφήνοντας πίσω τους ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Η αυλαία της χρονιάς που φεύγει έπεσε βαριά, στο ίδιο κλίμα της έλευσης του 2016. Μιας χρονιάς που ήρθε με τον θάνατο του Ντέιβιντ Μπόουι, στις 10 Ιανουαρίου, και φεύγει με τρεις απώλειες μεγάλων καλλιτεχνών μέσα σε λίγες μόνο μέρες: Τζορτζ Μάικλ, Κάρι Φίσερ και η μητέρα της Ντέμπι Ρέινολντς.
IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
–ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΟΟΥΙ: Ο βρετανός τραγουδοποιός έφυγε από τη ζωή στη Νέα Υόρκη στις 10 Ιανουαρίου δύο μέρες μετά την κυκλοφορία του τελευταίου του άλμπουμ, του 25ου. Ήταν 69 ετών. Ο Ντέιβιντ Ρόμπερτ Τζόουνς, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, δεν έπαψε ποτέ να επαναπροσδιορίζεται, επαναπροσδιορίζοντας ταυτόχρονα και την ποπ μουσική. Θεωρείται ότι ελάχιστα πράγματα στη δισκογραφία από το 1970 και μετά δεν περιέχουν έστω και την ελάχιστη αναφορά στο έργο του. Ολο το βρετανικό new wave, η Britpop, από τους Cure μέχρι τους Nirvana, όλοι έχουν φροντίσει να αναφέρουν τον Μπόουι ως πηγή έμπνευσης.
–ΠΙΕΡ ΜΠΟΥΛΕΖ: Ο Γάλλος Πιερ Μπουλέζ έφυγε σε ηλικία 90 ετών και εθεωρείτο ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες και διευθυντές ορχήστρας του καιρού του, στην αιχμή μιας μουσικής πρωτοπορίας που χαιρετίστηκε σε όλο τον κόσμο, θεωρείται όμως δυσνόητη για έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Περιζήτητος και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, διηύθυνε, πάντα χωρίς μπαγκέτα, την Ορχήστρα του Κλίβελαντ (1967-1972), τη Συμφωνική Ορχήστρα του BBC (1971-1975) και τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης (1971-1977).
–ΑΝΤΡΕ ΚΟΥΡΕΖ: Ο γάλλος μόδιστρος πέθανε στα 92 του. Εγινε σύμβολο της ενδυματολογικής επανάστασης της δεκαετίας του΄60 με τα μίνι φορέματά του, τις χαμηλές λευκές μπότες και το φουτουριστικό στυλ που λανσάρισε με τις καθαρές, γεωμετρικές γραμμές, τα ρούχα κομμένα σε γραμμή Α, τα κλασικά υφάσματα μπλεγμένα με πρωτοποριακές υφές όπως το βινύλιο και το πλαστικό.
–ΑΛΑΝ ΡΙΚΜΑΝ: Στις 14 Ιανουαρίου, στα 69 του χρόνια, πέθανε ο βρετανός ηθοποιός, ο οποίος σε μία δημοσκόπηση του 2008 είχε ψηφιστεί ως “ο άνθρωπος με την τέλεια φωνή”. Οι πιο νέοι τον γνώρισαν ως καθηγητή Σνέιπ, από τις περιπέτειες του «Χάρι Πότερ». Οι παλαιότεροι τον θυμούνται από τις δεκάδες μικρές και μεγάλες κινηματογραφικές του συμμετοχές, και βέβαια από τον φοβερό Χανς Γκρούμπερ του «Πολύ σκληρός για να πεθάνει», μία από τις πιο καλτ μορφές «κακών» στην ιστορία του σινεμά. Οι συμπατριώτες του Βρετανοί έχουν να λένε και για τις εκπληκτικές θεατρικές ερμηνείες του.
–ΜΙΣΕΛ ΤΟΥΡΝΙΕ: Ένας από τους πιο σημαντικούς γάλλους συγγραφείς του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, πέθανε σε ηλικία 91 ετών. Το 1970 ο Τουρνιέ κέρδισε το μεγάλο λογοτεχνικό Βραβείο Γκονκούρ για το βιβλίο του “Ο Δράκος” (ελληνική μετάφραση/Εξάντας), ένα μυθιστόρημα για έναν άνθρωπο που στρατολογεί παιδιά στο ναζισμό.
–ΕΤΟΡΕ ΣΚΟΛΑ: Ο μεγάλος ιταλός σκηνοθέτης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών. Ήταν ένας από εκείνους που έχτισαν πάνω στην παράδοση του Ντε Σίκα–υπήρξε μαθητής του– και του Ροσελίνι. Η καριέρα του μετρά 41 ταινίες σε σχεδόν 40 χρόνια συνεχούς παραγωγής. Κορυφαία στιγμή στην καριέρα του θεωρείται το «Μια ξεχωριστή μέρα» του 1977 με τους Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και Σοφία Λόρεν, ταινία η οποία τιμήθηκε τόσο με τη Χρυσή Σφαίρα όσο και με 2 οσκαρικές υποψηφιότητες.
–ΖΑΚ ΡΙΒΕΤ: Εφυγε από τη ζωή στα 87 του χρόνια ο σκηνοθέτης Ζακ Ριβέτ, μέλος του γαλλικού κινηματογραφικού κινήματος της Nouvelle Vague. Σκηνοθέτησε γύρω στις είκοσι ταινίες, μεταξύ των οποίων οι «Το Παρίσι μάς ανήκει», «Τρελός έρωτας» ή «Η ωραία καβγατζού».
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
–ΜΠΟΥΤΡΟΣ-ΜΠΟΥΤΡΟΣ ΓΑΛΙ: Ο Αιγύπτιος πολιτικός και διπλωμάτης που είχε διατελέσει την περίοδο 1992 – 1996 γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, ήταν 93 ετών και υπήρξε ο έκτος κατά σειρά γγ του ΟΗΕ. Ως o πρώτος γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών από την Αφρική, συνδέθηκε με τον λιμό στη Σομαλία και οργάνωσε την πρώτη μαζική επιχείρηση ανακούφισης του ΟΗΕ στο Κέρας της Αφρικής.
–ΑΝΤΡΕΪ ΖΟΥΛΑΦΣΚΙ: Ο αμφιλεγόμενος πολωνός σκηνοθέτης ήταν 75 ετών. Ανάμεσα στις διασημότερες ταινίες του ήταν το «Σημασία Έχει να Αγαπάς» με τον Κλάους Κίνσκι και την Ρόμι Σνάιντερ, αλλά και το «Μια Γυναίκα Δαιμονισμένη» με τον Σαμ Νιλ και την Ιζαμπέλ Αντζανί (Α’ Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στις Κάννες). Υπήρξε ζευγάρι με την Σοφί Μαρσό επί 17 χρόνια και το 1995 απέκτησαν έναν γιο.
–ΧΑΡΠΕΡ ΛΙ: Η διάσημη συγγραφέας, γνωστή για το μυθιστόρημά της «To Kill A Mockingbird» (Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια) πέθανε σε ηλικία 89 ετών. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1960, κέρδισε βραβείο Πούλιτζερ, αγαπήθηκε από εκατομμύρια αναγνώστες και διδάσκεται στα σχολεία. Μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1962 με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ. Η ταινία απέσπασε τρία Όσκαρ. Λίγο πριν φύγει από τη ζωή, η Λι είχε κυκλοφορήσει το βιβλίο «Βάλε έναν Φύλακα», σίκουελ του «To Kill A Mockingbird».
–ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ: «Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση». Αυτή είναι μόνο μία από τις πολυάριθμες γνωστές φράσεις που ανήκουν στη μεγάλη αυτή προσωπικότητα. Ο Ιταλός Έκο είχε πολλές ιδιότητες και ξεχώρισε σε όλες: σημειολόγος, δοκιμιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας, φιλόσοφος, μυθιστοριογράφος και στοχαστής, πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου σε ηλικία 84 ετών. Το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1965, ενώ το 1980 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα (Το όνομα του Ρόδου), που τιμήθηκε με το βραβείο Strega (1981) και το Medicis Etranger (βραβείο που δίνεται στον καλύτερο ξένο λογοτέχνη στην Γαλλία) το 1982.
ΜΑΡΤΙΟΣ
–ΝΑΝΣΙ ΡΙΓΚΑΝ: Η πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ την περίοδο 1981-89, γνωστή για την επιρροή που ασκούσε στον σύζυγό της, τον ρεπουμπλικανό Ρόναλντ Ρίγκαν την εποχή που βρισκόταν στο Οβάλ Γραφείο. Ήταν 94 ετών. Ως Πρώτη Κυρία έμεινε στην ιστορία για την εκστρατεία της του “Απλά πες Όχι (Just say No)” κατά των ναρκωτικών.
— ΤΖΟΡΤΖ ΜΑΡΤΙΝ: Τον ονόμασαν “Το πέμπτο Σκαθάρι” γιατί ήταν εκείνος που ανακάλυψε, δημιούργησε και ουσιαστικά καθιέρωσε τους Beatles (“Σκαθάρια”). Πέθανε σε ηλικία 90 ετών. Ο παραγωγός του διάσημου συγκροτήματος έλαβε τον τίτλο του ιππότη το 1996 από την βασίλισσα Ελισάβετ για τη συμβολή του στον βρετανικό πολιτισμό.
–ΓΙΟΧΑΝ ΚΡΟΪΦ: Στις 24 Μαρτίου έφυγε από τη ζωή ο Ολλανδός Κρόιφ, ο οποίος ήταν 68 ετών και υπήρξε ένας εκ των κορυφαίων ποδοσφαιριστών του κόσμου συνδέοντας το όνομά του με την Εθνική Ολλανδίας, τον Άγιαξ και την Μπαρτσελόνα. Εμεινε γνωστός με το παρατσούκλι “ιπτάμενος Ολλανδός”.
–ΤΖΙΜ ΧΑΡΙΣΟΝ: Ο αμερικανός συγγραφέας άφησε πίσω του 21 μυθιστορήματα, 12 ποιητικές συλλογές και δοκίμια μέσα από τα οποία «εξερεύνησε τη φύση, την πνευματική ζωή και τις σαρκικές απολαύσεις». Έφυγε από τη ζωή στις 26 Μαρτίου, σε ηλικία 78 ετών. Μία από τις νουβέλες του από την τριλογία «Θρύλοι του Πάθους», που εκδόθηκε το 1979, αποτέλεσε τη βάση για την ομώνυμη ταινία με τον Μπραντ Πιτ.
–ΙΜΡΕ ΚΕΡΤΕΣ: Ένας μεγάλος ευρωπαίος συγγραφέας, ο νομπελίστας Ίμρε Κέρτες, που αποτύπωσε με συνταρακτικό τρόπο την ανείπωτη φρίκη του Ολοκαυτώματος στο έργο του, πέθανε στις 31 Μαρτίου στα 86 του χρόνια. Ο μεγάλος ούγγρος συγγραφέας τιμήθηκε το 2002 με Νομπέλ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.
— ΖΑΧΑ ΧΑΝΤΙΝΤ: Ηταν μόλις 56 ετών. Η ιρακινοβρετανή αρχιτέκτονας και εκπρόσωπος της σχολής της αποδόμησης (deconstruction) έφυγε εντελώς αιφνιδίως από τη ζωή από ανακοπή. Η πρωτοπόρος αρχιτέκτονας κατασκεύασε το πρώτο μεγάλης σπουδαιότητας κτίριό της στα μέσα της δεκαετίας του ΄90: τον ριζοσπαστικής σύλληψης πυροσβεστικό σταθμό της Vitra, στο Weil am Rhein της Γερμανίας. Ακολούθησαν δεκάδες ακόμα μεγάλου βεληνεκούς και ιδιαίτερης αισθητικής έργα. Το πιο διάσημο, ωστόσο, έργο της ήρθε το 2011, οπότε της ανατέθηκε να σχεδιάσει το Kολυμβητικό Κέντρο (London Aquatics Centre) για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Το 2004 έγινε η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το Βραβείο Pritzker, το αντίστοιχο Νομπέλ της Αρχιτεκτονικής. Δύο ακόμα φορές βραβεύθηκε από τον αντίστοιχο θεσμό της Βρετανίας, ενώ της είχε απονεμηθεί και ο τίτλος της Dame από τη βασίλισσα Ελισάβετ.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
–ΠΡΙΝΣ: Ο σύγχρονος θρύλος της παγκόσμιας μουσικής σκηνής βρέθηκε νεκρός μέσα στο σπίτι του στο Κάρβερ της Μινεσότα στις 21 Απριλίου. Ο Πρινς Ρότζερ Νέλσον ήταν 57 ετών. Για τρεις δεκαετίες υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες στην αμερικανική ποπ σκηνή. Έχει πουλήσει πάνω από 100 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως. Είχε κατακτήσει την πρωτιά στα charts πολλές φορές με τραγούδια όπως το «Kiss» και είχε κερδίσει 7 βραβεία Grammy, αλλά και ένα βραβείο Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού το 1985 για το θρυλικό Purple Rain από το σάουντρακ της ομώνυμης ταινίας όπου και έπαιζε.
ΙΟΥΝΙΟΣ
–ΠΙΤΕΡ ΣΑΦΕΡ: Ο βρετανός θεατρικός συγγραφέας σερ Πίτερ Σάφερ πέθανε σε ηλικία 90 ετών. Βραβεύτηκε με Όσκαρ καλύτερου σεναρίου για την ταινία «Αμαντέους» ενώ είχε κερδίσει και βραβείο Τόνι για το «Εκβους».
–ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ: Ο θρύλος της πυγμαχίας και τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών απέσπασε χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960. Υπήρξε ο πρώτος πυγμάχος που κατέκτησε τρεις φορές τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή, τον οποίο υπερασπίστηκε με επιτυχία συνολικά 19 φορές. Ο Μοχάμεντ Άλι άφησε πίσω του το όνομα Κάσιους Μαρσέλους Κλέι. Ήταν τη δεκαετία του 1960, όταν ασπάστηκε το Ισλάμ. Ακτιβιστής ο οποίος δεν έπαψε να μάχεται κατά του ρατσισμού και της προκατάληψης, ενώ αρνήθηκε να πολεμήσει στο Βιετνάμ, γεγονός που του στέρησε τον τίτλο του πρωταθλητή. Πέθανε στα 74 χρόνια του.
ΙΟΥΛΙΟΣ
–ΕΛΙ ΒΙΖΕΛ: O Εβραίος συγγραφέας, καθηγητής, δημοσιογράφος και πολιτικός ακτιβιστής είχε τιμηθεί με το Βραβείο Νομπέλ Ειρήνης το 1986. Συνέγραψε 57 βιβλία, μεταξύ των οποίων και τη “Νύχτα”, που είναι βασισμένο στις εμπειρίες του ως κρατουμένου στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως του Άουσβιτς και του Μπούχενβαλντ, όπου είχε οδηγηθεί σε ηλικία 16 ετών. Πέθανε στα 87 του χρόνια.
–ΜΑΙΚΛ ΤΣΙΜΙΝΟ: Αμερικανός σκηνοθέτης, παραγωγός και συγγραφέας, βραβευμένος με Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την ταινία του 1978 “Ο Ελαφοκυνηγός” (The Deer Hunter), ο Τσιμίνο δίχασε την κοινή γνώμη όταν βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες η συγκεκριμένη ταινία για τον τρόπο με τον οποίο απεικόνισε τα βασανιστήρια που υπέστη μια ομάδα αμερικανών στρατιωτών σε βιετναμέζικο στρατόπεδο. Πέθανε 77 ετών.
–ΑΜΠΑΣ ΚΙΑΡΟΣΤΑΜΙ: Συγγραφέας και σκηνοθέτης που ανέδειξε τον κινηματογράφο του Ιράν ως έναν από τους πιo πρωτότυπους και συναρπαστικούς του κόσμου. Πέθανε στα 76 του χρόνια. Κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1997 για την ταινία του «Η γεύση του κερασιού», που αφηγείται την ιστορία ενός μεσήλικα, ο οποίος σκοπεύει να αυτοκτονήσει και ψάχνει να βρει κάποιον να τον θάψει όταν πεθάνει.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
–ΣΟΝΙΑ ΡΙΚΕΛ: Η ιδρύτρια του ομώνυμου οίκου μόδας, γνωστή ως “Βασίλισσα των πλεκτών”, πέθανε στις 25 Αυγούστου σε ηλικία 86 ετών. Ηταν η σχεδιάστρια, που λάνσαρε τη δεκαετία του 1960 την άνετη αισθησιακή γραμμή στη γυναικεία ένδυση, γνωστή κυρίως για τις δημιουργίες με τις μαύρες και χρωματιστές ρίγες. Στην κινηματογραφική ταινία του Ρόμπερτ ‘Ολτμαν, “Prêt à porter”, που γυρίστηκε στη διάρκεια της εβδομάδας μόδας του Παρισιού την άνοιξη του 1994, η Σόνια Ρικέλ είχε υποδυθεί τον εαυτό της.
–ΤΖΙΝ ΓΟΥΑΪΛΝΤΕΡ: Ο μεγάλος κωμικός ήταν 83 ετών. Εγινε γνωστός από τις κωμωδίες «Φρανκεστάιν Τζούνιορ» και «Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλλες», ενώ συμμετείχε στην ταινία του Γούντι Αλεν «Όσα θέλατε να μάθετε για το σεξ και φοβόσαστε να ρωτήσετε» καθώς και στο «Γουϊλι Γουόνκα και το εργοστάσιο της σοκολάτας» με τον Τζόνι Ντεπ. Πρωταγωνίστησε επίσης σε ταινίες με τον Ρίτσαρντ Πράϊορ, με τον οποίο είχε μια ιστορική συνεργασία, αλλά και με τον Μελ Μπρουκς. Στην ταινία του Μπρουκς «Οι Παραγωγοί» ο Γουάιλντερ είχε τον πρώτο σημαντικό του ρόλο κι απέσπασε μία υποψηφιότητα για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
–ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΑΛΜΠΙ: Ο Αλμπι, που έφυγε από τη ζωή στα 88 του στις 16 Σεπτεμβρίου, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Το ταλέντο του έλαμψε στο παγκόσμιο θεατρικό στερέωμα το 1962, όταν έγραψε το έργο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» με θέμα την ανελέητη, κανιβαλική σχέση ενός μεσόκοπου παντρεμένου ζευγαριού διανοουμένων. Του καθηγητή Πανεπιστημίου Τζορτζ και της γυναίκας του, της Μάρθα. Το έργο αυτό θα μείνει αξέχαστο από την κινηματογραφική του μεταφορά το 1966 με πρωταγωνιστές τους Ελίζαμπεθ Τέιλορ και Ρίτσαρντ Μπάρτον σε σκηνοθεσία του Μάικ Νίκολς. Η ταινία απέσπασε πέντε Όσκαρ.
–ΙΣΛΑΜ ΚΑΡΙΜΟΦ: Ο ηγέτης του Ουζμπεκιστάν επί ένα τέταρτο του αιώνα πέθανε σε ηλικία 78 ετών. Ηταν ο ηγέτης της πολυπληθέστερης χώρας της Κεντρικής Ασίας από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά τη διάλυση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
–ΣΙΜΟΝ ΠΕΡΕΣ: Στις 28 Σεπτεμβρίου το Ισραήλ θρήνησε για τον θάνατο του πρώην προέδρου της χώρας Σιμόν Πέρες, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 93 ετών. Κατά την πολυετή πολιτική καριέρα του διετέλεσε πρωθυπουργός, πρόεδρος της χώρας, ενώ ανέλαβε μεταξύ άλλων τα υπουργεία Εξωτερικών, Οικονομικών, Αμύνης. Παρά τις αρχικές αντιθέσεις του σχετικά με τη λύση δύο κρατών, ο Πέρες στην πορεία έγινε το σύμβολο του Ισραήλ για την πρόθεση συμβιβασμού, με αποτέλεσμα οι διαπραγματεύσεις του να του «χαρίσουν» το 1994 το Νομπέλ Ειρήνης, μαζί με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Γιτζάκ Ράμπιν και τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσεφ Αραφάτ.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
–ΑΝΤΡΕΪ ΒΑΪΝΤΑ: Ο πολωνός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός πέθανε στα 90 του χρόνια. Το έργο του αναγνωρίστηκε παγκοσμίως και έλαβε πολλά βραβεία. Το 1957 στο Φεστιβάλ των Καννών κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής για το «Κανάλ» . Το 1981 κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα για το «Ο Άνθρωπος από σίδερο». Το 1982 έλαβε το Τιμητικό Βραβείο Σεζάρ, το 1996 την Τιμητική Χρυσή Άρκτο, το 1998 τον Τιμητικό Χρυσό Λέοντα και το 2000 το Τιμητικό Όσκαρ για την προσφορά του στην Έβδομη Τέχνη.
–ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ: Σκηνοθέτης, ηθοποιός και λογοτέχνης, ο Ντάριο Φο βραβεύτηκε με Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1997 και πέθανε σε ηλικία 90 ετών. Πολυτάλαντη προσωπικότητα, σπούδασε αρχιτεκτονική, την οποία όμως εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με το θέατρο, αρχικά ως σκηνογράφος, ύστερα ως ηθοποιός και φυσικά ως συγγραφέας και σκηνοθέτης. Ο ίδιος ερμήνευσε αρκετά από τα έργα του, ενώ έγραψε πολλά για την Ιταλική Ραδιοφωνία και τον κινηματογράφο. Σε όλη του σχεδόν την καλλιτεχνική σταδιοδρομία, είχε στο πλευρό του τη σύζυγό του και ηθοποιό Φράνκα Ράμε. Τα έργα του συχνά βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό και στο ύφος της commedia dell’arte, έχουν μεταφραστεί σε 30 γλώσσες και έχουν ανέβει σε θέατρα όλου του κόσμου. Ανάμεσα στα σημαντικότερα ξεχωρίζουν τα: «Μίστερο Μπούφο», «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού», «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω», «Οι αρχάγγελοι δεν παίζουν φλίπερ», « Η Μαριχουάνα της Μαμάς Είναι η καλύτερη», «Ολο Σπίτι, Κρεβάτι κι Εκκλησία», «Ζευγάρι Ανοιχτό, εντελώς ορθάνοιχτο».
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
–ΛΕΟΝΑΡΝΤ ΚΟΕΝ:
Ο θρυλικός ποιητής, τραγουδοποιός και καλλιτέχνης με τη σπάνια φωνή πέθανε στα 82 του. Καναδικής καταγωγής, ο Κοέν εγκαταστάθηκε το 1963 στην Ύδρα, όπου συνέχισε να γράφει. Με το μυθιστόρημα Beautiful Losers (Θαυμάσιοι αποτυχημένοι, 1966), γνώρισε την παγκόσμια επιτυχία ως συγγραφέας. Ωστόσο, το 1967 αποφάσισε να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ για να αφοσιωθεί στην μουσική. Το 1992 κυκλοφόρησε τον πιο πολιτικοποιημένο δίσκο του με τίτλο The Future, και δύο χρόνια κατόπιν αποφάσισε να γίνει βουδιστής, μέχρι που χειροτονήθηκε μοναχός. Αλλά το 1999 εγκατέλειψε τον μοναστικό βίο, για να εκδώσει δύο ακόμα δίσκους. Το 2010 βραβεύτηκε με Τιμητικό Γκράμι για το σύνολο της προσφοράς του. Οι επιτυχίες του αναρίθμητες, αλλά αυτές που σίγουρα ξεχωρίζουν είναι: Hallelujah, Suzanne, First we take Manhattan, Dance me to the end of love,Take this waltz, Everybody knows, I’m your man.
–ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ: Ο ηγέτης της κουβανικής επανάστασης πέθανε στα 90 του. Κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή την Κούβα από το 1959 έως το 2008, οπότε παρέδωσε την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ Κάστρο. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα με φανατικούς φίλους και εχθρούς. Δεν είναι παράδοξο που οι εξόριστοι Κουβανοί στις ΗΠΑ βγήκαν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν το θάνατο του. Για την Αριστερά, ο Κάστρο αποτελούσε ένα από τα τελευταία σύμβολα της κομμουνιστικής επανάστασης, για τους πάσης φύσεως αντικομμουνιστές συμβόλιζε τον στυγνό δικτάτορα και καταπιεστή του λαού του. Ανθρωπος μεγάλης ενεργητικότητας κι ευφυΐας, με οξυμένο πολιτικό αισθητήριο. Ήταν συναρπαστικός ρήτορας, που μπορούσε να μιλάει συχνά και για πολλές ώρες. Είχε την υποστήριξη πολλών, αλλά προκάλεσε επίσης την απέχθεια, εξαναγκάζοντας σε εξορία εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανών, πολλοί από τους οποίους κατέφυγαν στις ΗΠΑ.
ΤΖΑΝΕΤ ΡΙΝΟ: Η πρώτη γυναίκα υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, η οποία υπηρέτησε στη θέση αυτή επί οκτώ θυελλώδη χρόνια υπό τον πρόεδρο Μπιλ Κλίντον, πέθανε στα 78 της. Είχε τη μεγαλύτερη θητεία στη θέση αυτή από κάθε άλλον υπουργό Δικαιοσύνης τον 20ο αιώνα. Είχε εγκρίνει την φονική επιδρομή το 1993 εναντίον κτιριακού συγκροτήματος της αίρεσης των Δαβιδιανών, στο Ουέικο του Τέξας. Αργότερα έστειλε ομοσπονδιακούς πράκτορες να πάρουν τον εξάχρονο κουβανό ναυαγό Ελιάν Γκονζάλες από συγγενείς του στο Μαϊάμι, ενώ είχε επίσης εγκρίνει την τεράστια δικαστική υπόθεση της κυβέρνησης σε βάρος της Microsoft το 1998 για παραβίαση των αντιμονοπωλιακών κανόνων.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
–ΤΖΟΝ ΓΚΛΕΝ: Πέθανε σε ηλικία 95 ετών ο πρώτος Αμερικανός που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Εγκαταλείποντας την καριέρα του αστροναύτη ο Γκλεν στράφηκε στην πολιτική. Διετέλεσε για χρόνια γερουσιαστής και συγκεκριμένα υπήρξε για τέσσερις θητείες γερουσιαστής των Δημοκρατικών στο Οχάιο.
–ΖΑΖΑ ΓΚΑΜΠΟΡ: Ουγγρικής καταγωγής, η Γκαμπόρ μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου έγινε γνωστή ως ηθοποιός τόσο για την πληθωρική προσωπικότητά της όσο και για τους γάμους της. Η θρυλική σταρ του Χόλιγουντ απεβίωσε σε ηλικία 99 ετών. Πρωταγωνίστησε σε κλασικές ταινίες, όπως το “Moulin Rouge” και “Ο Άρχων του Τρόμου”.
–ΜΙΣΕΛ ΜΟΡΓΚΑΝ: Μια από τις μεγαλύτερες γαλλίδες ηθοποιούς του 20ου αιώνα πέθανε σε ηλικία 96 ετών. Διάσημη για τις υποκριτικές της ικανότητες και τα υπέροχα γαλαζοπράσινα μάτια της. Ηταν η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε το Μεγάλο βραβείο γυναικείας ερμηνείας στο κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών το 1946, υποδυόμενη μια τυφλή κοπέλα στην ταινία «La Symphonie Pastorale» (Ποιμενική συμφωνία) του Ζαν Ντελανουά.
–ΤΖΟΡΤΖ ΜΑΪΚΛ: Ο κυπριακής καταγωγής τραγουδιστής πέθανε ανήμερα τα Χριστούγεννα κι ήταν μόλις 53 ετών. Ο βραβευμένος με Γκράμι και τόσες φορές Νο 1 στα βρετανικά και αμερικανικά charts βρετανός μουσικός, υπήρξε ένας από τους αδιαφιλονίκητους σουπερστάρ της δεκαετίας του 1980 και του 1990. Είχε μάλιστα εγκαταλείψει το σχολείο για να αφιερωθεί με πάθος στη μουσική και να σχηματίσει το συγκρότημα Wham, προτού στραφεί σε σόλο καριέρα. Ο Τζορτζ Μάικλ κυκλοφόρησε τον τέταρτο σόλο δίσκο του με τίτλο «Patience», το 2004.
–ΚΑΡΙ ΦΙΣΕΡ: Στις 27 Δεκεμβρίου έφυγε από τη ζωή η διάσημη ηθοποιός, σεναριογράφος, συγγραφέας και παραγωγός, η οποία έγινε ευρέως γνωστή από τον ρόλο της ως πριγκίπισσα Λέια στη σειρά ταινιών «Ο πόλεμος των άστρων». Ήταν 60 ετών και κόρη του διάσημου καλλιτεχνικού ζεύγους Ντέμπι Ρέινολντς και Έντι Φίσερ.
–ΝΤΕΜΠΙ ΡΕΪΝΟΛΝΤΣ: Λίγες ώρες μετά τον θάνατο της κόρης της, της Κάρι Φίσερ, στις 28 Δεκεμβρίου πεθαίνει από εγκεφαλικό η 84χρονη Ντέμπι Ρέινολντς που μεσουράνησε τη χρυσή εποχή του Χόλιγουντ. Η Ρέινολντς κατέκτησε το παγκόσμιο κοινό με το μιούζικαλ “Singin’in the Rain”. Εμφανίστηκε σε δεκάδες ταινίες δίπλα στον Τζιν Κέλι, τον Φρανκ Σινάτρα, τον Τόνι Κέρτις, τον Φρεντ Αστέρ.
ΜΑΡΙΝΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
Πηγές: Reuters, AFP, BBC
