Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα κινήθηκαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ευρώπη, το 2016, με 5.845 ΑΞΕ, καταγράφοντας αύξηση 15% σε ετήσια βάση. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία 259.673 νέων θέσεων εργασίας (+19%), σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση της ΕΥ, European attractiveness survey. Παράλληλα, σημαντική αύξηση παρουσίασαν οι ΑΞΕ στην Ελλάδα το 2016, σε σχέση με το 2015, παραμένοντας, ωστόσο, σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ειδικότερα, από την εν λόγω έκθεση της ΕΥ προκύπτουν τα εξής:

Αυξημένες οι ΑΞΕ στην Ελλάδα

Για ακόμα μία χρονιά, η χώρα μας έμεινε εκτός της πρώτης εικοσάδας των χωρών με τις περισσότερες ΑΞΕ και τις περισσότερες νέες θέσεις εργασίας. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται στην 34η θέση της κατάταξης των 44 χωρών, με βάση τον αριθμό των ΑΞΕ και στην 35η θέση, με βάση τον αριθμό των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 2016, πραγματοποιήθηκαν 13 ΑΞΕ στη χώρα μας, καταγράφοντας αύξηση 123%, σε σχέση με το 2015. Από τις επενδύσεις αυτές, οκτώ πραγματοποιήθηκαν στον κλάδο των χρηματοοικονομικών, δύο στον κλάδο της μεταποίησης και από μία στους κλάδους της γεωργίας, των μεταφορών και επικοινωνιών και των κατασκευών. Μεταξύ των ΑΞΕ στη χώρα μας, τέσσερις προήλθαν από το Ηνωμένο Βασίλειο, δύο από την Ιαπωνία και από μία από Γαλλία, Ελβετία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ, Ισπανία, Ολλανδία και Σερβία.

Σημειώνεται πως οι ΑΞΕ που πραγματοποιήθηκαν, δημιούργησαν 111 νέες θέσεις εργασίας, κατά κύριο λόγο, στους κλάδους των χρηματοοικονομικών και των μεταφορών και επικοινωνιών.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Γαλλία, αποτέλεσαν τους τρεις μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς προορισμούς ΑΞΕ, το 2016, συγκεντρώνοντας πάνω από το ήμισυ (51%) των εισροών ΑΞΕ στην Ευρώπη, καταγράφοντας 1.144, 1.063 και 779 επενδύσεις, αντίστοιχα. Η Ισπανία ενίσχυσε την τέταρτη θέση της με 308 ΑΞΕ, ενώ η Πολωνία, με 256 ΑΞΕ, έγινε η πρώτη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης που κατέκτησε μία θέση μεταξύ των πέντε πρώτων επενδυτικών προορισμών, ανεβαίνοντας μία θέση στην κατάταξη ΑΞΕ. Από τους τρεις πρώτους προορισμούς, η Γαλλία σημείωσε την υψηλότερη αύξηση ως προς τον αριθμό των ΑΞΕ σε σύγκριση με πέρυσι (30%), ακολουθούμενη από τη Γερμανία (12%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (7%). Η Γερμανία, με 1.063 επενδύσεις, ενίσχυσε τη θέση της ως ισχυρή αντίπαλος του Ηνωμένου Βασιλείου στη μακρά κυριαρχία του ως ο πλέον κορυφαίος προορισμός ΑΞΕ στην Ευρώπη.

Μεταξύ των κορυφαίων 20 χωρών με βάση τον αριθμό ΑΞΕ, η Σουηδία, η Ιταλία και η Τσεχία, κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση το 2016 (76%, 62% και 57%, αντίστοιχα). Μόνο τρεις χώρες κατέγραψαν μείωση επί του συνόλου των ΑΞΕ, το 2016, η Ολλανδία (-5%), το Βέλγιο (-5%) και η Ελβετία (-2%), σηματοδοτώντας μία επιβράδυνση σε σχέση με το 2015, οπότε και οι τρεις είχαν σημειώσει θετικό πρόσημο.

Παρά τις θετικές εξελίξεις ως προς τις ΑΞΕ το 2016 στην Ευρώπη – μία περιοχή με περισσότερους από 500 εκατομμύρια καταναλωτές και 30 εκατομμύρια επιχειρήσεις – οι γεωπολιτικές και μακροοικονομικές προκλήσεις επηρεάζουν το επενδυτικό κλίμα βραχυπρόθεσμα. Από τα 505 στελέχη που συμμετείχαν στην παγκόσμια έρευνα, που διεξήχθη τον Μάρτιο του 2017, μόνο το 28% σκοπεύει να επεκτείνει τις ευρωπαϊκές του δραστηριότητές το επόμενο έτος, ποσοστό μειωμένο κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες έναντι του αντίστοιχου ποσοστού το 2015. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τη μακροπρόθεσμη πορεία της Ευρώπης ενισχύθηκε, με το ποσοστό των επενδυτών που προβλέπουν επιστροφή σε σταθερή οικονομική ανάπτυξη, μετά από τουλάχιστον πέντε χρόνια, να φθάνει το 56% από 45%, το 2015.

Οι επιδόσεις των ΑΞΕ και η δημιουργία θέσεων εργασίας ενισχύονται σε όλη την Ευρώπη

Όσον αφορά στο εργατικό δυναμικό, η περιοχή Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης κατέγραψε την ισχυρότερη άνοδο στη δημιουργία θέσεων εργασίας, με την Ουκρανία και τη Μολδαβία να σημειώνουν αύξηση 435% και 220%, αντίστοιχα, σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η Πολωνία κατέκτησε τη δεύτερη θέση όσον αφορά στη δημιουργία θέσεων εργασίας το 2016 (22.074), ενώ στην πρώτη θέση βρέθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο, με 43.165 νέες θέσεις εργασίας από ΑΞΕ.

Το 2016, η Ρωσία, η Σερβία, η Γαλλία και η Ρουμανία, συγκαταλέγονται, πλέον, μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία και τη Γερμανία, μεταξύ των χωρών όπου δημιουργήθηκαν περισσότερες από 15.000 θέσεις εργασίας στην κάθε μία από ΑΞΕ.

Οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ αποτέλεσαν τους μεγαλύτερους επενδυτές στην Ευρώπη

Με 1.310 ΑΞΕ, οι αμερικανικές επιχειρήσεις ήταν οι μεγαλύτεροι επενδυτές στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας το 22% του συνόλου των ΑΞΕ το 2016. Ο αριθμός των ΑΞΕ από τις ΗΠΑ, το 2016, αυξήθηκε κατά 10%, σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Ωστόσο, η πλειοψηφία των ΑΞΕ στην Ευρώπη προήλθε από ενδοευρωπαϊκές ροές, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 18%, το 2016, με 3.272 νέες ΑΞΕ, αντιπροσωπεύοντας το 56% του συνόλου των ΑΞΕ στην Ευρώπη και 138.431 νέες θέσεις εργασίας. Η Γερμανία εδραίωσε τη θέση της ως ο μεγαλύτερος εγχώριος διασυνοριακός επενδυτής, πραγματοποιώντας 651 επενδύσεις το 2016, αριθμός αυξημένος κατά 25% σε σχέση με το 2015. Μετά τη Γερμανία, οι πέντε μεγαλύτεροι ενδοευρωπαϊκοί επενδυτές με βάση τις ΑΞΕ ήταν η Γαλλία (346 επενδύσεις), το Ηνωμένο Βασίλειο (335), η Ελβετία (289) και η Ιταλία (187).

Η έρευνα αποκαλύπτει, επίσης ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις ήταν πιο δραστήριες στην Ευρώπη, το 2016, ξεκινώντας 297 ΑΞΕ, 25% περισσότερες από το 2015 και δημιουργώντας 7.919 θέσεις εργασίας. Τα δύο τρίτα των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν από κινεζικές επιχειρήσεις, αφορούσαν στις πωλήσεις και το μάρκετινγκ, ακολουθούμενες από τη μεταποίηση (52 επενδύσεις) και την έρευνα και ανάπτυξη (22).

Ανάλυση ανά κλάδο

Οι κλάδοι του λογισμικού και των επαγγελματικών υπηρεσιών αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο των ΑΞΕ, το 2016, αντανακλώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης. Ο κλάδος του λογισμικού αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πηγή ΑΞΕ στην Ευρώπη, το 2016, με 780 επενδύσεις, καταγράφοντας αύξηση 12%. Ακολουθούν οι επαγγελματικές υπηρεσίες ως ο δεύτερος πιο ενεργός κλάδος ΑΞΕ, με τον αριθμό των επενδύσεων να σημειώνει αύξηση κατά 47%, το 2016. Αυτό ενισχύθηκε από την έντονη δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ισπανία. Εντυπωσιακή αύξηση στις ΑΞΕ στον κλάδο των επαγγελματικών υπηρεσιών, το 2016, κατέγραψαν, επίσης, η Ιρλανδία και η Ολλανδία (343% και 133%, αντίστοιχα).

Ο κλάδος της μεταποίησης στην Ευρώπη, ο οποίος, το 2015, αντιπροσώπευε το 29% των ΑΞΕ (1.455) και το 53% των θέσεων εργασίας από ΑΞΕ, προσέλκυσε 1.538 ΑΞΕ το 2016, καταγράφοντας αύξηση 6% σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με την έρευνα, η περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης εξελίσσεται σταδιακά στη «βιομηχανική βάση» της ηπείρου. Το 2016, η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη εξασφάλισε 755 επενδύσεις, καταγράφοντας αύξηση 15% και αντιπροσωπεύοντας το 49% των ΑΞΕ στον τομέα της μεταποίησης στην Ευρώπη έναντι 45%, το 2015.

Οι δραστηριότητες πωλήσεων και μάρκετινγκ αντιπροσωπεύουν το 46% του συνόλου των ΑΞΕ, το 2016, ποσοστό αυξημένο από το 41%, το 2015. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 45% των ΑΞΕ στους τομείς πωλήσεων και μάρκετινγκ αφορούν επενδύσεις που προέρχονται από εταιρείες εκτός Ευρώπης.

Οι προοπτικές: Το μέλλον της Ευρώπης βασίζεται στο ανθρώπινο δυναμικό και την καινοτομία

Σε ερώτηση σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπο του Brexit στις δραστηριότητές τους, το 80% των επενδυτών που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να αλλάξει ή να μετακινηθεί. Ωστόσο, εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με πιθανές φορολογικές, διοικητικές και ρυθμιστικές συνέπειες. Παρά την αβεβαιότητα γύρω από το σημερινό γεωπολιτικό κλίμα, το 65% των ερωτηθέντων επενδυτών είναι πεπεισμένο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα δεδομένα φανερώνουν ότι η ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου και εργασίας στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ, εξακολουθεί να παρέχει ένα αρκετά ελκυστικό περιβάλλον, στο οποίο οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται, προσαρμόζονται και επενδύουν, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και κέρδη.

Η εκπαίδευση και η επείγουσα ανάγκη βελτίωσης των δεξιοτήτων στην Ευρώπη αναδείχθηκαν ως το σημαντικότερο κίνητρο για τις επενδύσεις στην περιοχή (37% έναντι 29%, το 2015), ενώ ακολουθεί η ανάγκη υποστήριξης της υψηλής τεχνολογίας και της καινοτομίας (34%).

ΑΠΕ-ΜΠΕ