Του Σταύρου Τζίμα*
«Βοριάς φυσάει στο Αϊβαλί, αύρα στον κόλπο Γέρας, για μας Βαρδάρης ο τρελός αφέντης και πατέρας» (στίχοι Θωμάς Κοροβίνης, ερμηνεία Νικος Παπαζογλου, μελωδία Γιώργος Σφυρίδης). Επί πολλές μέρες το φυτοπλαγκτόν που επέπλεε στην επιφάνεια των νερών του Θερμαϊκού είχε γίνει, σε συνδυασμό με την αφόρητη ζέστη και τους λόφους των σκουπιδιών, εφιάλτης για την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η δυσοσμία απωθούσε τους ανθρώπους από την πανέμορφη παραλία, οι τουρίστες -και όχι μόνο- φωτογράφιζαν μανιωδώς το κιτρινωπό «σεντόνι» που κάλυπτε τη θάλασσα ίσαμε την προκυμαία, οι θεωρίες συνωμοσίας για τα τεκταινόμενα στον βυθό του Θερμαϊκού έδιναν και έπαιρναν και οι Αρχές, παρά τις όποιες προσπάθειες και τους σχεδιασμούς, αποδεικνύονταν ανίκανες να απαλλάξουν τα νερά από το δύσοσμο και αποκρουστικό θέαμα.
Ώσπου ο φυσικός προστάτης αυτής της πόλης έβαλε το… χέρι του και το πρωί η Θεσσαλονίκη ξύπνησε με…πεντακάθαρη την παραλία της και καταγάλανη τη θάλασσα στον Θερμαϊκό.
Δεν χρειάστηκε παρά να φυσήξει -κατά τα μεσάνυχτα, όταν έφτασαν μέσω της κοιλάδας του Αξιού οι πρώτες ριπές του- ο «Άγιος Βαρδάρης», για να εξαφανίσει το φυτοπλαγκτόν και να απαλείψει τον αντιαισθητικό και αντιτουριστικό βραχνά που είχε «ρίξει άγκυρα» στην παραλία, σε μια περίοδο κατά την οποία η πόλη έχει ανοίξει διάπλατη την καλοκαιρινή «αγκαλιά» της σε Έλληνες και ξένους επισκέπτες.
Έτσι γίνεται πάντα στις δύσκολες για τη Θεσσαλονίκη στιγμές, όταν η υγρασία, η δυσωδία, η ατμοσφαιρική και η επιφανειακή θαλάσσια ρύπανση είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν από τους μηχανισμούς άμυνας του ανθρώπου, έτσι έγινε και τώρα που τα διαθέσιμα τεχνικά μέσα αποδείχτηκαν αδύναμα να αντιμετωπίζουν το φαινόμενο στρέφοντας τις ελπίδες αρμόδιων -και μη- στην έλευση του Βαρδάρη.
Και εκείνος έφτασε τη νύχτα και μέσα σε λίγη ώρα είχε πετύχει ό,τι δεν μπόρεσε επί τόσες μέρες ο ανθρώπινος παράγοντας, για να επιβεβαιωθεί (και στην συγκεκριμένη περίπτωση) ο ψαλμός, «ως εμεγαλύνθης τα έργα σου Κύριε πάντα εν σοφία εποίησας».
Είναι ο Βαρδάρης, ο σωτήριος αυτός βορειοδυτικός άνεμος που έρχεται από την κοιλάδα του Αξιού (Βαρδάρη), η μεγάλη προίκα της φύσης στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Το προαιώνιο σύμβολό της, ο σύμμαχός της απέναντι σε φαινόμενα που ο άνθρωπος φαντάζει αδύναμος να χειραγωγήσει. Το όνομά του πήρε η φημισμένη πλατεία Βαρδαρίου, όπου (Ντίνος Χριστιανόπουλος) ανέκαθεν σύχναζαν «λαϊκοί άνθρωποι», πρόσφυγες και μετανάστες. Εκεί, υπό το όνομα Βαρδάρης, άνθισαν το πάσης φύσεως (παρ)εμπόριο, τα στέκια του έρωτα, τα πορνεία, τα κακόφημα μπαρ, στα σκοτεινά σοκάκια του γίνονταν τα «αλισβερίσια της αμαρτίας». Υμνήθηκε, ο Βαρδάρης, είτε ως άνεμος είτε ως πλατεία με το όνομά του, από ποιητές και πεζογράφους όσο κανένα άλλο στοιχείο της Θεσσαλονίκης. Και όχι τυχαία αφού υπήρξε στη χιλιόχρονη διαδρομή της ο μέγας ευεργέτης της. Καθάριζε και καθαρίζει την ατμόσφαιρα και τη θάλασσά της, με μια «πνοή» του, από τους επικίνδυνους ρύπους, χαρίζοντας στους ανθρώπους δροσιά, καθαρό αέρα και νερά. Αυτό έπραξε και τη νύχτα και αυτό θα συνεχίζει να κάνει στους αιώνες των αιώνων. Γι αυτό η πόλη με κάθε ευκαιρία τον ευγνωμονεί.
* Ο Σταύρος Τζίμας είναι δημοσιογράφος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΑΠΕ-ΜΠΕ
