Η καπιταλιστική κρίση, η φιλελευθεροποίηση του εμπορίου και ο οικονομικός παρεμβατισμός στα εθνικά συστήματα υγείας, δεν εξυπηρετούν ούτε τους πολίτες ως λήπτες των υπηρεσιών υγείας, ούτε τα κράτη, ούτε και το ίδιο το «προϊόν» της δημόσιας υγείας, επισήμαναν οικονομολόγοι και πανεπιστημιακοί, που μίλησαν στο 18ο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Πολιτικής Υγείας στην Ευρώπη με τίτλο «Ευρωπαϊκές πολιτικές υγείας στην εποχή της κρίσης και της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης». Το συνέδριο διοργανώνει το Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενικής Ιατρικής και Έρευνας Υπηρεσιών Υγείας του ΑΠΘ, υπό την αιγίδα του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο «Queen Mary» του Λονδίνου.
Ο οικονομολόγος, πρώην μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστος Λάσκος, υποστήριξε ότι το παγκόσμιο σύστημα είναι υποχρεωμένο να «αλώσει» κάποιους τομείς, που μέχρι σήμερα ήταν προστατευμένοι, με κυρίαρχο αυτόν της υγείας, καθώς έτσι θα υπάρξουν επενδύσεις με κέρδος που θα λύσουν το πρόβλημα της υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου, βασικός παράγοντας για την υπέρβαση της κρίσης.
«Η ανάγκη καταστροφής του κεφαλαίου είναι δεδομένη σε αυτήν τη φάση. Πρέπει μεγάλο μέρος αυτού του υπερβάλλοντος κεφαλαίου να φύγει από τη μέση, διαφορετικά δεν μπορούμε να έχουμε επιστροφή στον κανονικό κύκλο της οικονομίας. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε πολύ μεγάλη συμπίεση του ποσοστού κέρδους και άρα μία ανάγκη του συστήματος να βρει τρόπο να αυξήσει το κέρδος, που δεν υπάρχουν πολλοί τέτοιοι (δεν υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες ώστε να επενδυθούν χρήματα και να φέρουν κέρδος). Συνεπώς, το παγκόσμιο σύστημα είναι υποχρεωμένο να αλώσει κάποιους τομείς που ήταν προστατευμένοι, επιζητώντας νέες ευκαιρίες κέρδους. Δεν είναι θέμα αυτού που λέγεται συχνά, μίας ιδεοληψίας κάποιων, είναι συστημική ανάγκη. Η υγεία υπάγεται σε αυτές τις αλώσεις, καθώς είναι ένας πολύ μεγάλος τομέας, και η δαπάνη βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (στις ΗΠΑ είναι στο 15% του ΑΕΠ)» δήλωσε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Λάσκος.
Το ελεύθερο εμπόριο μειώνει την πρόσβαση σε φάρμακα και ιατρική φροντίδα
Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Πάντοβα, Ρομπέρτο ντε Βόγκλι, μίλησε για την επίπτωση της απελευθέρωσης του παγκόσμιου εμπορίου και των φιλελεύθερων πολιτικών στη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με έρευνα που βασίζεται στα δεδομένα της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ-ΕΕ, TTIP (Transatlantic Trade Investment Partnership), προκειμένου να διαπιστωθούν οι πιθανές μελλοντικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, υπήρξαν τέσσερα βασικά αποτελέσματα: Οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου μειώνουν την πρόσβαση στα φάρμακα και στη φροντίδα υγείας, τείνουν να υπονομεύουν πολιτικές για την παρεμπόδιση κατανάλωσης αλκοόλ και καπνού, διευκολύνουν την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων και αναψυκτικών, συνεπώς παρατηρείται αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη, και μπορούν να επηρεάσουν την περιβαλλοντική υγεία, καθώς οι επιχειρηματικοί οργανισμοί έχουν το δικαίωμα να μηνύσουν τις κυβερνήσεις που υιοθετούν πολιτικές, οι οποίες προστατεύουν το περιβάλλον και την υγεία.
«Η TTIP είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς οι πολίτες μπορούν να οργανωθούν και να διαμαρτυρηθούν για να σταματήσουν την ισχύ τέτοιων συμφωνιών» γιατί στο μέλλον έρχονται και άλλες τέτοιες συμφωνίες, όπως η CETA (εμπορική συμφωνία ΕΕ-Καναδά), είπε ο κ. Ντε Βόγκλι, συμπληρώνοντας ότι σε κάποιες χώρες υπήρξαν μαζικές διαμαρτυρίες για την ισχύ της συμφωνίας, ώστε ανάγκασαν τους πολιτικούς να κρατήσουν αποστάσεις, ενώ πριν ήταν θερμοί υποστηρικτές. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Χίλαρι Κλίντον.
Η ΕΕ, με οικονομικό έλεγχο αλλά χωρίς νομικό πλαίσιο, αποκτά παρεμβατικό χαρακτήρα στον τομέα της υγείας
Στην ολοένα και μεγαλύτερη παρέμβαση της ΕΕ στα συστήματα των κρατών-μελών αναφέρθηκε ο Σωτήρης Σωτηρίου, διδάκτορας στο Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Γενικής Ιατρικής και Έρευνας Υπηρεσιών Υγείας στο ΑΠΘ. Σύμφωνα με τον ίδιο, μετά την κρίση του 2008, η ΕΕ προσπαθεί να εφαρμόσει πολιτικές σε επίπεδο συστημάτων υγείας και υπηρεσιών στα κράτη-μέλη, δηλαδή να ορίζει πώς θα λειτουργούν. Τέτοιο παράδειγμα αποτελούν τα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής και ο μηχανισμός του ευρωπαϊκού εξαμήνου (για τις χώρες που δεν είναι σε μνημόνια ή έχουν βγει από αυτά).
«Οι συνθήκες της ΕΕ δεν περιλαμβάνουν κανένα άρθρο που να προβλέπει τέτοιες παρεμβάσεις στα δημόσια συστήματα υγείας, παρ’ όλα αυτά με έναν έμμεσο τρόπο, πλέον, μέσα από τον οικονομικό έλεγχο, σταδιακά η ΕΕ αποκτά παρεμβατικό χαρακτήρα όσον αφορά την οργάνωση υγείας των κρατών μελών. Αυτό δεν εξυπηρετεί κανέναν, ούτε τους πολίτες, ούτε τα κράτη-μέλη. Αυτοί οι μηχανισμοί, αν και δεν έχουν νομική βάση, ωστόσο δημιουργούν μία νέα συνθήκη. Ο λόγος είναι ότι η ΕΕ αποκτά τη λογική ότι τα συστήματα και οι υπηρεσίες υγείας πρέπει να ορίζονται από οικονομικούς όρους και χρηματοπιστωτική διοίκηση, που πρέπει να αφορά και το αγαθό της υγείας» τόνισε ο κ. Σωτηρίου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
