Τις παραδοσιακές χρήσεις του κρεμμυδιού ως …φαρμάκου για τα κρυολογήματα, τον βήχα, τις μολύνσεις, διερευνά διδακτορική διατριβή που επικεντρώνεται στη λαϊκή ιατρική, στην περιφέρεια του νομού Δράμας.
Γιατροσόφια με κρεμμύδια που προέκυψαν από προσωπικές συνεντεύξεις ηλικιωμένων κατοίκων του νομού, καταγράφονται στη διατριβή, όπως το αντιπυρετικό με κομμένες φέτες κρεμμυδιού, τοποθετημένες στο κάτω μέρος του πέλματος και δεμένες με διάφανη μεμβράνη για όλη τη διάρκεια της νύχτας!
Αντιφλεγμονώδη δράση στα δάχτυλα μπορεί να έχει επίσης ένα μικρό καθαρισμένο κρεμμύδι, ελαφρώς ζεσταμένο και τοποθετημένο στο δάχτυλο ώστε να καλύπτει και το επωνύχιο ενώ σε χτυπήματα συνιστάται πάνω στην πληγή, ένα έμπλαστρο με χτυπημένο κρεμμύδι και χοντρό θαλασσινό αλάτι!
Μέρος της εργασίας “Εθνοφαρμακολογικές χρήσεις του κρεμμυδιού (Allium cepa) στη λαϊκή ιατρική στην περιφέρεια του νομού Δράμας” παρουσίασε στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες στα Χανιά, η υποψήφια διδάκτωρ Φαρμακογνωσίας, Εργαστήριο Φαρμακογνωσίας, Τομέας Φαρμακολογίας-Φαρμακογνωσίας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Σχολή Επιστημών Υγείας του Α.Π.Θ. Στυλιανή Τσιότσιου-Παπαεμμανουήλ.
Όπως εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιβλέπουσα καθηγήτρια, Δρ. Διαμάντω Λάζαρη, η διατριβή θα διαρκέσει τουλάχιστον τρία χρόνια και περιλαμβάνει εκτεταμένη εθνοφαρμακολογική έρευνα και στη συνέχεια μελέτη, σε όλη την περιφέρεια του νομού Δράμας, με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις χρήσεις προϊόντων φυτικής, ζωικής ή ορυκτής προέλευσης, από τις αυτόχθονες κοινωνίες στη λαϊκή θεραπευτική, τα γνωστά δηλαδη “γιατροσόφια της γιαγιάς”.
“Στο συνέδριο, στα Χανιά, παρουσιάστηκε μόνο ένα μέρος της έρευνας που αφορούσε το κρεμμύδι και προέκυψε από τη μελέτη που διενεργήθηκε από τον Σεπτέμβριο του 2015 μέχρι και τον Αύγουστο του 2017, με προσωπικές συνεντεύξεις περίπου 200 ανθρώπων, μεγάλης κυρίως ηλικίας, Ελλήνων προσφύγων από τις περιοχές της Μ. Ασίας, του Πόντου και της Β. Θράκης” τόνισε η κ. Λάζαρη.
Διευκρινίζεται ότι με τον όρο “Εθνοφαρμακολογία” περιγράφεται η ειδικότητα της φαρμακευτικής και ιδιαίτερα της φαρμακογνωσίας που ασχολείται με τη διεξοδική διερεύνηση των βιολογικά ενεργών ουσιών που παρατηρήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο της παραδοσιακής κουλτούρας των λαών.
Όπως αναφέρεται στη διατριβή, “τα “γιατροσόφια” ως πληροφορία είναι ανυπολόγιστα σημαντική για την φαρμακευτική, καθώς αποτελούν την “αρχή του νήματος”, δηλαδή οι εφαρμογές τους ως σπιτικά φάρμακα ήταν ή είναι, η βάση για φάρμακα για τη θεραπεία ασθενειών ανθρώπων και ζώων ακόμη και σήμερα”.
“Με τη μελέτη τους”, προσθέτει η κ. Τσιότσιου, “μπορούμε να εξάγουμε σημαντικά επιστημονικά συμπεράσματα και να ανακαλύψουμε, ενδεχομένως, νέες δραστικές ουσίες για τη θεραπεία ασήμαντων και σημαντικών ασθενειών των ανθρώπων αλλά και των ζώων”.
Όπως καταγράφεται στην εθνοφαρμακολογική μελέτη, η αρχική ιδέα των ανθρώπων που ξεκίνησαν να εφαρμόζουν ένα λαϊκό σπιτικό φάρμακο επάνω τους, προήλθε από την παρατήρηση της συμπεριφοράς των οικόσιτων αλλά και άγριων ζώων. Για παράδειγμα, εάν κάποια εκ των αιγοπροβάτων αντιμετώπιζαν στομαχικές διαταραχές και φούσκωμα, παρατηρούσε ο κτηνοτρόφος πως το ζώο απείχε από την τροφή, σε πολλές περιπτώσεις και από το νερό και το μόνο που κατανάλωνε, θα ήταν κάποιο συγκεκριμένο βότανο, φρέσκο από το χώμα.
Εφόσον το ζώο θεραπευόταν με τη νηστεία και τη βρώση κάποιου βοτάνου, ο κτηνοτρόφος δοκίμαζε το ίδιο βότανο σε αντίστοιχη δική του περίπτωση και επιβεβαίωνε ή απέρριπτε, με τη δοκιμή, την πληροφορία που του χάρισε η παρατήρηση της συμπεριφοράς των ζώων του.
“Το κρεμμύδι ως φάρμακο”, λέει η κ. Τσιότσιου, “όπως παρουσιάστηκε στο 15o Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας, δεν αποτελεί κάτι καινούριο και άγνωστο”.
“Αυτός ακριβώς ήταν και ο στόχος του εργαστηρίου μας, να παρουσιάσουμε κάτι γνωστό σε όλους και ευρέως αποδεκτό από την τοπική κοινωνία όπου διενεργήθηκε η έρευνα, από τους μεσογειακούς λαούς που καταναλώνουν το κρεμμύδι σε καθημερινή βάση αλλά και από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Θελήσαμε να προσθέσουμε γνώση, να δώσουμε επιστημονική βαρύτητα και με αυτό τον τρόπο να γίνει η αρχή να φέρουμε στην επιφάνεια γνώσεις και πρακτικές του λαού μας που γίνονται θύματα σνομπισμού και άμεσης απόρριψης από την κοινωνία μετά τη βιομηχανοποίηση του φαρμάκου. Σημαντικός λόγος για τον οποίο χάνονται αυτές οι γνώσεις είναι διότι δεν δείχνουν ενδιαφέρον τα παιδιά των ηλικιωμένων αυτών ανθρώπων να τα μάθουν, έστω να τα σημειώσουν”.
Το κρεμμύδι, λόγω των ουσιών του, έχει αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, διουρητικές, αντιφλεγμονώδεις, αντισηπτικές, επουλωτικές και άλλες δράσεις. Πιο γνωστές και επιβεβαιωμένες ιδιότητες είναι οι αντιμικροβιακές που οφείλονται πιθανώς στα φαινολικά και τα φλαβονοειδή που περιέχει σε μεγάλο ποσοστό καθώς και οι επουλωτικές δράσεις, ειδικότερα σε πληγές σε συνδυασμό με αντιμικροβιακές δράσεις.
Βέβαια, στη μελέτη υπογραμμίζεται ότι ναι μεν η δοκιμή του κρεμμυδιού ως φαρμάκου μπορεί να θεωρηθεί ακίνδυνη για την υγεία του ατόμου αλλά σε καμία περίπτωση δεν συστήνεται η όποια φαρμακευτική χρήση του, χωρίς συμβουλή γιατρού.
“Σαφώς και δεν συστήνουμε να χρησιμοποιεί κανείς σπιτικά “γιατρικά” αντί της επίσημης και ορθής αγωγής που θα του συνταγογραφήσει ο γιατρός του. Ούτε ισχυριζόμαστε να δοκιμάζεται κατά το δοκούν η αντικατάσταση της ορθής φαρμακευτικής αγωγής με χειροποίητα φάρμακα. Αυτό που προσπαθούμε να πετύχουμε, είναι να αποδείξουμε πειραματικά τις δράσεις που έχουν οι ουσίες που βρίσκονται στα φάρμακα φυτικής, ζωικής και ορυκτής προελεύσεως, παρέχοντας καινούρια γνώση στη βιομηχανία φαρμάκου, με σκοπό στο μέλλον να προστεθούν ακόμη περισσότερα προϊόντα εθνοφαρμακολογίας στη γραμμή παραγωγής της και με την καθοδήγηση γιατρού και τη συνταγογράφηση ορισμένης δόσης να γίνεται θεραπεία, μεσω ενός προϊόντος πιο φυσικού, πιο αναγνωρίσιμου από το σώμα και ενδεχομένως πιο ακίνδυνου για υπολειμματική δράση, λόγω της φυσικής του προελεύσεως” καταλήγει η κ. Τσιότσιου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
