Έναν νέο αλγόριθμο υπολογιστή, που βοηθά στην πρόβλεψη των ακραίων γεγονότων κάθε είδους στη στεριά, στη θάλασσα και στον αέρα, ανέπτυξε ένας Έλληνας ερευνητής του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ.

Πολλά ακραία συμβάντα φαίνεται να συμβαίνουν χωρίς καμία προειδοποίηση, είτε πρόκειται για ένα κύμα-τέρας που από το πουθενά εμφανίζεται στον ωκεανό για να καταπιεί ένα πλοίο, είτε για την απρόσμενη εξαφάνιση ενός είδους ζώου στη φύση, είτε για την ξαφνική δυσλειτουργία μιας μηχανής αεροπλάνου. Συχνά είναι αδύνατον να προβλεφθεί πότε ένα τέτοιο ξέσπασμα «αστάθειας» θα κάνει την εμφάνισή του, ιδίως στα πολύπλοκα συστήματα με πολλά αλληλεξαρτώμενα μέρη.

Όμως ο Θεμιστοκλής Σαψής, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων και Ναυπηγών Μηχανικών του ΜΙΤ, μαζί με τον συνεργάτη του μεταδιδακτορικό ερευνητή Μοχαμάντ Φαραζμάντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science Advances”, επινόησαν ένα τρόπο να εντοπίζουν εκ των προτέρων σημάδια-κλειδιά που προηγούνται ενός ακραίου γεγονότος.

Η τεχνική μπορεί να εφαρμοσθεί σε μια ευρεία γκάμα πολύπλοκων συστημάτων, τα οποία φαίνεται πως «εκπέμπουν» τα δικά τους προειδοποιητικά μηνύματα, αρκεί να μπορεί κάποιος να τα «ακούσει». Δεν είναι τυχαίο ότι η μελέτη του έλληνα μηχανικού ενδιαφέρει τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, γι’ αυτό χρηματοδοτείται από τα Γραφεία Ερευνών και των τριών Όπλων (Ναυτικού, Αεροπορίας και Στρατού).

«Σήμερα δεν υπάρχει καμία μέθοδος που να εξηγεί πότε θα συμβούν αυτά τα ακραία συμβάντα. Εφαρμόσαμε τη νέα μέθοδό μας σε χαοτικές ροές ρευστών, που είναι το «άγιο δισκοπότηρο» των ακραίων γεγονότων. Αν μπορούμε να προβλέψουμε αυτές, τότε ελπίζουμε ότι θα είμαστε σε θέση να εφαρμόσουμε κάποιες στρατηγικές ελέγχου για να αποφύγουμε αυτά τα ακραία συμβάντα» δήλωσε ο Σαψής.

Έως τώρα, οι προσπάθειες πρόβλεψης ακραίων γεγονότων βασίζονται στην επίλυση δυναμικών εξισώσεων με απίστευτα πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους, προκειμένου να προβλεφθεί η εξέλιξη ενός πολύπλοκου δυναμικού συστήματος σε βάθος χρόνου. Όμως, σύμφωνα με τον δρα Σαψή, η φυσική αρκετών πολύπλοκων συστημάτων δεν έχει ακόμη κατανοηθεί επαρκώς και η μοντελοποίησή τους εμπεριέχει σοβαρά λάθη, συνεπώς οι αντίστοιχες μαθηματικές εξισώσεις δεν είναι ρεαλιστικές.

Αλλά, όπως λέει, ακόμη και στα συστήματα εκείνα όπου η φυσική τους κατανοείται επαρκώς, υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός αρχικών συνθηκών με τις οποίες μπορεί κανείς να τροφοδοτήσει τις σχετικές δυναμικές εξισώσεις, με συνέπεια να προκύπτει ένας εξίσου τεράστιος αριθμός πιθανών αποτελεσμάτων, πράγμα που καθιστά σχεδόν αδύνατη την πραγματική πρόβλεψη ενός ακραίου συμβάντος.

Όπως επισημαίνει ο Έλληνας μηχανικός, «αν απλώς πάρουμε στα τυφλά τις εξισώσεις και αρχίσουμε να αναζητούμε αρχικές συνθήκες που θα εξελιχθούν σε ακραίες καταστάσεις, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα ότι θα καταλήξουμε σε αρχικές καταστάσεις που είναι υπερβολικά εξωτικές, με άλλα λόγια ποτέ δεν πρόκειται να συμβούν στην πράξη. Συνεπώς οι εξισώσεις περιέχουν περισσότερα δεδομένα από ό,τι πράγματι χρειαζόμαστε».

Αλλά αν, εναλλακτικά, αφήσει κανείς στην άκρη τις εξισώσεις και προσπαθήσει να ψάξει μόνο στα δεδομένα του πραγματικού κόσμου για χαρακτηριστικά μοτίβα που θα προειδοποιούν για ένα επερχόμενο ακραίο γεγονός, όπως επισημαίνει, θα χρειαζόταν ένας τεράστιος όγκος δεδομένων σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου, ώστε να μπορέσει να εντοπίσει έγκαιρα κάποιο τέτοιο προειδοποιητικό σημάδι με κάποια βεβαιότητα.

Ο Σαψής δημιούργησε έναν αλγόριθμο υπολογιστή, που συνδυάζει τόσο τις εξισώσεις όσο και τα πραγματικά διαθέσιμα δεδομένα. Ο συνδυασμός αυτός βοηθά καλύτερα στην πρόβλεψη των ακραίων συμβάντων στον πραγματικό κόσμο.

Η δοκιμή του αλγόριθμου σε ένα μοντέλο προσομοίωσης της δυναμικής των χαοτικών ρευστών έδειξε ότι έχει την ικανότητα να προβλέπει ένα μελλοντικό ακραίο συμβάν στο 75% έως 99% των περιπτώσεων, ανάλογα με την πολυπλοκότητα του ρευστού. Τα χαοτικά ρευστά υπάρχουν σε πολλές μορφές γύρω μας, από τον καπνό του τσιγάρου και τη ροή του αέρα γύρω από μια μηχανή αεροπλάνου έως την κυκλοφορία του αέρα στην ατμόσφαιρα, τα ρεύματα του νερού στους ωκεανούς ή την κυκλοφορία του αίματος στο σώμα.

Ο Θ. Σαψής αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυπηγών Μηχανικών του ΕΜΠ το 2005 και πήρε το διδακτορικό του από το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΜΙΤ το 2011, όπου διεξήγαγε και μεταδιδακτορική έρευνα. Από το 2016 είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ίδιο Τμήμα του ΜΙΤ.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: http://advances.sciencemag.org/content/3/9/e1701533

*Επισυνάπτεται φωτογραφία: Θεμιστοκλής Σαψής -  Προέλευση ΜΙΤ

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Πολλές από τις εγκλωβισμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αδυνατούν σήμερα να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες θα βρεθούν στο επόμενο διάστημα αντιμέτωπες με καταγγελία των δανείων τους, καθώς η χώρα έχει δεσμευθεί για μείωση του ύψους των κόκκινων δανείων κατά 40 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019.

Αυτό σημείωσε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητήριων και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθήνας Κωνσταντίνος Μίχαλος σε σεμινάριο για τους υπαλλήλους των επιμελητηρίων με θέμα: «εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων».

Ο κ. Μίχαλος είπε ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων δημιουργεί ένα πλαίσιο που επιτρέπει σε βιώσιμες κατά τα άλλα επιχειρήσεις, να ρυθμίσουν τις οφειλές τους και να παραμείνουν στη ζωή αλλά, πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός, ο οποίος θα επιτρέπει τη διαχείριση του μεγάλου όγκου υποθέσεων που θα προκύψει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.

«Η ταχύτητα, σε συνδυασμό με την αποκεντρωμένη και εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ζητημάτων, είναι άλλωστε αυτό που διαφοροποιεί την εξωδικαστική διαδικασία από την παραδοσιακή δικαστική οδό», σημείωσε.

Για να υπάρξουν στην πράξη, λοιπόν, αυτά τα οφέλη, όπως υπογράμμισε ο κ. Μίχαλος, χρειάζεται να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία τα επιμελητήρια. «Οι φορείς που γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα κάθε τόπου και κάθε κλάδου και διαθέτουν τόσο τις δομές, όσο και την εμπειρία για να στηρίξουν και να διευκολύνουν τα μέλη τους, που θα αποφασίσουν να ενταχθούν στο νόμο».

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Όταν πριν από λίγο καιρό η Λέσχη Αστυνομικών Θεσσαλονίκης αποφάσιζε να διοργανώσει ημερίδα για τα τροχαία ατυχήματα, οι διοργανωτές της δεν φαντάζονταν ότι η θεματολογία που επέλεξαν θα βρισκόταν τα τελευταία 24ωρα στο επίκεντρο της επικαιρότητας και -μάλιστα- με τον πιο τραγικό τρόπο.

Το πρωί της περασμένης Τρίτης, οι Θεσσαλονικείς πάγωσαν στο άκουσμα της είδησης του πολύνεκρου τροχαίου, κοντά στο δημαρχιακό μέγαρο, στην «καρδιά» της πόλης. Ο θλιβερός απολογισμός: τρεις νεκροί -μεταξύ αυτών δύο νεαροί- και μία 18χρονη φοιτήτρια που νοσηλεύεται σοβαρά τραυματισμένη. Αμέσως ξύπνησαν μνήμες από το θανατηφόρο τροχαίο που είχε σημειωθεί τον περασμένο Μάρτιο στον Εύοσμο και στοίχισε τη ζωή σε τέσσερις έφηβους.

Σε μία κίνηση συμβολισμού, η Λέσχη Αστυνομικών αποφάσισε να προσκαλέσει στην ημερίδα μαθητές του ΕΠΑΛ Ευόσμου, σχολική μονάδα στην οποία φοιτούσαν τα περισσότερα από τα θύματα του προηγούμενου Μαρτίου. Στους δεκάδες μαθητές που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα (σήμερα στο Αστυνομικό Μέγαρο) μίλησε ο 27χρονος Δημήτρης Αντωνίου, θύμα κι ο ίδιος σοβαρού τροχαίου, που είχε ως αποτέλεσμα να καθηλωθεί σε αναπηρικό αμαξίδιο.

«Όλη μου η πορεία τα 11 τελευταία χρόνια έχει ως στόχο να βγει κάτι θετικό από αυτό που μου συνέβη. Εάν γίνει αυτό θα έχει νόημα η ατυχία μου, χωνεύεται πιο εύκολα…» τόνισε ο ίδιος κατά την εκδήλωση.

Ήταν Οκτώβριος του 2006, όταν ΙΧ αυτοκίνητο, κινούμενο με ιλιγγιώδη ταχύτητα επί της οδού Ανδριανουπόλεως, ξέφυγε από το οδόστρωμα, ανέβηκε στο πεζοδρόμιο, παρασύροντας τον ίδιο και δύο ακόμη φίλους του που ήταν πεζοί. Ο -τότε- 16 ετών μαθητής τραυματίστηκε πιο σοβαρά από τους φίλους του. Νοσηλεύτηκε για μήνες στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του «Παπανικολάου» και στη συνέχεια μετέβη στη Σουηδία, σε ειδικό Κέντρο Αποκατάστασης.

«Εκείνη η μέρα έσβησε από τη μνήμη μου» δήλωσε. Έχοντας ως «μότο» ζωής να βλέπει μπροστά, δεν το έβαλε κάτω: «Μόλις σταθεροποιήθηκε η κατάστασή μου μπήκα στο Φυσικό του ΑΠΘ και στη συνέχεια έκανα μεταπτυχιακό στο ΠΑΜΑΚ». Στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού εκπόνησε εργασία με αντικείμενο τα τροχαία ατυχήματα. Μεταξύ άλλων μελέτησε τα τροχαία που συνέβησαν την περίοδο 2010-2015 στους δρόμους του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που παρουσίασε στο πολυπληθές κοινό, κατά τη συγκεκριμένη 5ετία έχασαν τη ζωή τους 72 άτομα και 130 τραυματίστηκαν σοβαρά. Η πιο συχνή αιτία ήταν η «ανεξέλεγκτη διάσχιση οδοστρώματος» από πεζούς, ενώ τα «κόκκινα» σημεία του πολεοδομικού συγκροτήματος (σημεία με επαναλαμβανόμενα τροχαία) αποδείχθηκε πως είναι η Εγνατία, η Αγίου Δημητρίου, η λεωφόρος Μ. Αλεξάνδρου και η Κ. Καραμανλή. Στο πλαίσιο αυτό, διατύπωσε συγκεκριμένες «ρεαλιστικές» προτάσεις που φθάνουν από την ενίσχυση της αστυνόμευσης έως την επιδότηση στην αγορά κράνους για οδηγούς δικύκλων.

Μιλώντας για τη δική του περιπέτεια, ο 27χρονος ανέφερε ότι ο υπαίτιος οδηγός τιμωρήθηκε από τα ποινικά δικαστήρια με την μέγιστη των ποινών, η οποία -μάλιστα- στο Εφετείο δεν ανεστάλη, αλλά ενόψει της δίκης σε δεύτερο βαθμό ο καταδικασθείς, προκειμένου να αποφύγει τη φυλακή επέλεξε να διαφύγει στην αλλοδαπή. «Έφαγε 4,5 χρόνια και σήμερα θεωρείται φυγόποινος. Τα μάζεψε κι έφυγε από τη χώρα» τόνισε.

Τα μάτια του αρχίζουν να λάμπουν πάλι όταν αναφέρεται στους φίλους του, που όλα αυτά τα χρόνια στάθηκαν στο πλευρό του και προστέθηκαν νέοι στην παρέα του. «Εάν είχα 50 φίλους πριν, τώρα έχω 100», λέει. Όπως είπε, έχουν ιδρύσει μία ομάδα την οποία ονομάζουν «c’est la vie». «Κάνουμε γκράφιτι, επισκεπτόμαστε σχολεία μιλώντας για διάφορα θέματα, όπως το μπούλινγκ κά». «Τώρα ετοιμάζομαι να παίξω σε θεατρική παράσταση» προσθέτει, τονίζοντας ότι έχει συγγράψει και δύο βιβλία.

Δεν παραλείπει να αναφερθεί στη μητέρα του που όλα αυτά τα χρόνια βοήθησε τα μέγιστα, αλλά και στον μεγάλο του αδελφό που του «στάθηκε ως πατέρας». Όπως εξηγεί, τον πατέρα του τον έχασε τις μέρες που νοσηλευόταν ο ίδιος στο Παπανικολάου. «Νοσηλευόταν το ίδιο διάστημα στο ίδιο νοσοκομείο με Πάρκινσον».

Στην ίδια εκδήλωση μίλησε ο διευθυντής Τροχαίας Θεσσαλονίκης, Γιώργος Σουρβίνος, ο οποίος χαρακτήρισε το τιμόνι του αυτοκινήτου ως «δυνάμει φονικό εργαλείο», σημειώνοντας ότι «πίσω από το τιμόνι γινόμαστε καουμπόηδες του φαρ-γουέστ». Τόνισε δε την ανάγκη, η κυκλοφοριακή αγωγή να εισαχθεί ως βασικό μάθημα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ενώ πρότεινε -παράλληλα- την αυστηροποίηση των ποινών για παραβάτες οδηγούς. «Αυτός που παραβιάζει τον ερυθρό σηματοδότη ή οδηγεί  υπό την επήρεια μέθης είναι δυνάμει εγκληματίας, δεν έχει αμέλεια, αλλά δόλο» σημείωσε.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν οι προτάσεις που διατύπωσε ο πρόεδρος της Λέσχης Αστυνομικών Γιώργος Φεστερίδης, ο οποίος τόνισε ότι «καθένας από το μετερίζι του πρέπει να βάλει ένα λιθαράκι» προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των τροχαίων. «Δεν γίνεται ανά 10ετία να χάνεται μία μικρή κωμόπολη» παρατήρησε.

ΑΠΕ-ΜΠΕ