Tο απόγευμα της Κυριακής 10 Δεκεμβρίου 2017 πραγματοποιήθηκε επίκαιρη διάλεξη με θέμα «Μωμόγεροι – Κιβωτός λαϊκής παράδοσης – Δρώμενο σταθμός για τον πολιτισμό» στο ΠΠΚ της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας, σε μια γεμάτη αίθουσα από μέλη και φίλους της Λέσχης.
Μετά από φιλικό χαιρετισμό που απεύθυνε στους ομιλητές ο Γραμματέας της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας κ. Νίκος Τουμπουλίδης και ο χοροδιδάσκαλος κ. Βαγγέλης Ιντζεβίδης, τον λόγο πήρε ο ερευνητής και επί χρόνια χορευτής Θόδωρος Πιλαλίδης «Πρέπει να αναδείξουμε και να διαφυλάξουμε ότι κληρονομήσαμε, για να δυναμώσουμε και να αναδείξουμε το παρόν» ήταν τα πρώτα λόγια του. Στη συνέχεια με γλαφυρό και μοναδικό τρόπο κάνοντας αναφορές σε έρευνες λαογράφων, επιχείρησε μία διαφορετική προσέγγιση του δρώμενου των Μωμόγερων, για να αναδειχθεί η βιωματική γνώση της πρώτης γενιάς. Ακολούθησε μία γενική περιγραφή για το τι είναι τα Μωμοέρια ή Κοτσαμάνια; Είναι ένα πανάρχαιο παραδοσιακό και χοροθεατρικό ποντιακό έθιμο που έφεραν οι πρόγονοί μας μαζί τους από τις αλησμόνητες πατρίδες.
Ένα δρώμενο που διαδραματίζεται στον χώρο και στον χρόνο από τις τοπικές κοινωνίες. Ο χορός είναι ιδιαίτερα σημαντικός γιατί σε αυτόν στηρίζεται η δράση του εθίμου. Ο χορός προκαλεί ενθουσιασμό, δέος κι έκσταση. Οι χορευτές αναδεικνύουν όλες τους τις αρετές ώστε να αποτυπωθεί η εικόνα στην μνήμη των θεατών. Ο θεατρικός τρόπος του δρώμενου σατιρίζει πρόσωπα και πράγματα. Τα Μωμογέρια αποτελούνται από 20-30 άτομα. Τον αρχηγό, την χορευτική ομάδα, την θεατρική ομάδα και άλλα πρόσωπα, τα οποία προκαλούν γέλιο κι ευθυμία σε όσους το παρακολουθούν. Ο αρχηγός αφήνει το δικό του στίγμα στον θίασο, με το ύφος, το στυλ και την χορευτική του φόρμα. Δύο μουσικοί με την λύρα και το αγγείο συνοδεύουν το δρώμενο. Η ενδυμασία των Μωμογέρων αποτελείται από την περικεφαλαία, το υποκάμισο, την προσωπίδα, το γιλέκο, τη ζώνη, την φουστανέλα, την περικνημίδα, τις καλτσοδέτες, τα παπούτσια ή τσαρούχια, το ταραπουλούζ, την αλυσίδα και το ξίφος.
Στην συνέχεια ακολούθησε η ομιλία του χοροδιδάσκαλου, Κώστα Ευθυμιάδη από το Ροδοχώρι Νάουσας. Ο κ. Ευθυμιάδης μίλησε με βιωματικό τρόπο για το έθιμο στον τόπο του. Μίλησε για τον παππού του και τους νεότερους του χωριού που εδώ και 12 χρόνια αναβιώνουν το έθιμο των Μωμόγερων κατά το 12ήμερο (τα Φώτα). Σύμφωνα με τον ίδιο τα Μωμοέρια είναι η προσμονή ότι κάτι σπουδαίο έρχεται. Οι προετοιμασίες, οι συζητήσεις, οι εικόνες, η συγκίνηση όταν φοράς τη στολή, η διαδρομή που ακολουθείτε, τα βλέμματα των κατοίκων που σε κάνουν να νιώθεις ξεχωριστός, πως νιώθεις όταν ακούς το σύνθημα από τον αρχηγό… Νιώθει τιμή και περηφάνια που τα έζησε.
Τέλος μίλησε η ιστορικός Κατσόγιαννου Τριανταφύλλου Ευθυμία που με επιστημονική τεκμηρίωση μας απέδειξε ότι, «Τα Μωμογέρια είναι ένα δρώμενο που δίνει πολλές απαντήσεις για την ιστορία μας. Ένα δρώμενο που ξεκίνησε από την Αρχαία Ελλάδα, πριν το αρχαίο Αττικό δράμα. Αποτελείται από χορευτική ομάδα 12 ατόμων, θεατρική ομάδα (2 νύφες, γέρος, γριά, διάβολος, γιατρός, αρκούδα, αστυνομικός και άλλοι ρόλοι όπως καμήλα κ.α.), φέρουν προσωπεία και σατιρίζουν τα κακώς γραμμένα κείμενα της κάθε εποχής, και την ομάδα των μουσικών που συνοδεύει τα Μωμογέρια. Αφού πάρουν την ευχή του παπά, γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, αυτοσχεδιάζουν διαλόγους με τους σπιτονοικοκύρηδες και οι νοικοκυρές τους προσφέρουν κεράσματα. Τα Μωμογέρια τα χαρακτηρίζει η ιστορικότητα, η ανθρωπιστική δράση και η βιωματική σχέση.
Ακολούθησε συζήτηση με το κοινό κι απαντήθηκαν ερωτήματα. Σίγουρα όσοι παρευρέθησαν θα νιώθουν τυχεροί γιατί άκουσαν και είδαν όσα κατά καιρούς τους άφηναν ερωτηματικά από το συγκεκριμένο δρώμενο και έλυσαν κάθε απορία τους.
Η εκδήλωση έκλεισε προσφέροντας ο κ. Ν. Τουμπουλίδης στους ομιλητές το νέο ημερολόγιο του συλλόγου και δύο φιάλες κρασί ενώ όλοι μαζί στο τέλος πέρασαν από τον πλούσιο μπουφέ που ετοίμασε η νεολαία της λέσχης.
Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας
Σαρημιχαηλίδης Παύλος Τουμπουλίδης Νικόλαος
