Σε μια εποχή όπου η στέγη είναι στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, το βιβλίο «Αγοράζω Σπίτι» των Στράτου Παραδιά και Ηλία Παπαγεωργιάδη, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, επιχειρεί να καλύψει όλο το πλέγμα θεμάτων που αφορούν την αγορά, τη μίσθωση και την πώληση κατοικίας: από την πρώτη σκέψη μέχρι τα φορολογικά, τα νομικά και τα πολεοδομικά ζητήματα.

Μάλιστα, στον πρόλογό του, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας σημειώνει: «Η απόφαση να αποκτήσει κανείς το δικό του σπίτι είναι από τις σημαντικότερες στη ζωή κάθε ανθρώπου. Απαιτεί γνώση, προγραμματισμό και υπευθυνότητα. Σε μια εποχή όπου η κατοικία επανέρχεται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου, το βιβλίο “Αγοράζω σπίτι” έρχεται να καλύψει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, προσφέροντας έναν πλήρη και αξιόπιστο οδηγό για κάθε πολίτη που επιθυμεί να προσεγγίσει τη στέγαση με ασφάλεια και διαφάνεια».

Και συνεχίζει: «Η συγκυρία της έκδοσης του βιβλίου δεν είναι τυχαία. Σε μια χώρα όπου υπάρχουν σπίτια για όλους, αλλά δεν έχει ακόμη βρει τον τρόπο να τα διαθέσει, η γνώση είναι ίσως το πιο αναγκαίο κλειδί. Η ενίσχυση της διαφάνειας, η ορθή ενημέρωση και η υπεύθυνη καθοδήγηση των πολιτών είναι προϋποθέσεις για μια πιο υγιή και δίκαιη αγορά ακινήτων. Σε αυτό το πεδίο, το “Αγοράζω σπίτι” συνιστά μια ουσιαστική συμβολή».

Με αφορμή αυτή τη θέση, μεταφερόμαστε σε μία μόνο από τις 12 ενότητες του βιβλίου: τους δέκα βασικούς κανόνες πριν από την επιλογή αγοράς μόνιμης κατοικίας. Οι δύο συγγραφείς μιλούν σε πρώτο πρόσωπο στον ενδιαφερόμενο αγοραστή, σε μορφή διαλόγου μεταξύ τους, παραθέτοντας έναν πρακτικό οδηγό που συνοψίζει όσα έχουν μάθει από δεκαετίες εμπειρίας στην αγορά ακινήτων.

1. Το πρώτο και σημαντικότερο όλων: Η τοποθεσία!

Ο τόπος καταγωγής, ο τόπος εργασίας και οι προσωπικές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια διαμορφώνουν τη σωστή επιλογή περιοχής. Οι συγγραφείς υπενθυμίζουν ότι άλλες ανάγκες έχει ένας εργένης και άλλες ένα ζευγάρι που σχεδιάζει παιδιά, ενώ προειδοποιούν να μην υποτιμά κανείς την αυξημένη κυκλοφορία και τις δυσκολίες μετακίνησης στις πόλεις.

2. Το σωστό μέγεθος

Το «πόσα τετραγωνικά χρειάζομαι» δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση. Οι μεταπτώσεις της οικονομίας, η ημι-εξέλιξη της υβριδικής εργασίας και άλλοι πρακτικοί παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε λάθη, είτε αγοράζοντας μεγαλύτερο χώρο από όσο αντέχει το πορτοφόλι είτε μικρότερο από όσο χρειάζεται πραγματικά.

3. Οι «τρεις Χάριτες»: Παλαιότητα, Ανακαίνιση και Ενεργειακή Αναβάθμιση

Οι Χάριτες, όπως τις αποκαλούν, απαιτούν ομάδα ειδικών: μηχανικό, αρχιτέκτονα, κατασκευαστή. Η ηλικία του ακινήτου, οι ανάγκες ανακαίνισης και το κόστος είναι κρίσιμα. Επισημαίνεται και κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό για το μέλλον: από το 2030 και το 2033 δεν θα επιτρέπεται η νέα ενοικίαση και ούτε η πώληση κατοικιών ενεργειακής κλάσης Ζ ή Η, αν δεν αναβαθμιστούν τουλάχιστον κατά δύο βαθμίδες.

4. Ενεργειακή κλάση

Η μόνωση, ο τρόπος θέρμανσης, ο ηλιακός θερμοσίφωνας και ο φωτισμός επηρεάζουν καθοριστικά την ενεργειακή βαθμολόγηση. Οι συγγραφείς τονίζουν ότι όποια αναβάθμιση γίνει τώρα, θα κοστίσει πολύ λιγότερο από ό,τι κοντά στη δεκαετία του 2030.

5. Όροφος (είναι τόσο καλός ο τελευταίος;)

Ο τελευταίος όροφος με θέα είναι ο ακριβότερος και ο πιο επιθυμητός, αλλά στην πράξη λειτουργεί ως «θερμομόνωση» για τους από κάτω, άρα έχει αυξημένες θερμικές απαιτήσεις και συχνά προβλήματα άνεσης. Από την άλλη ο πρώτος όροφος υποφέρει από θόρυβο και θέματα ασφάλειας. Τίποτα δεν είναι μονοσήμαντο, όλα εξαρτώνται από τις ανάγκες και το διαθέσιμο budget.

6. Η υπεραξία των βοηθητικών χώρων

Αποθήκες και κυρίως θέσεις στάθμευσης αυξάνουν την αξία και τη λειτουργικότητα του ακινήτου. Σε μια εποχή όπου οι χώροι στάθμευσης είναι δυσεύρετοι, η ύπαρξη parking αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα τόσο για τη σημερινή όσο και για τη μελλοντική αξία της κατοικίας.

7. Διαχείριση κτιρίου

Η κατάσταση της πολυκατοικίας, η ύπαρξη και η λειτουργικότητα του διαχειριστή, οι συνελεύσεις και οι διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες. Και, όπως χαρακτηριστικά γράφουν, «αν δεν σου αρέσει η διαχείριση, υπάρχει ένας μόνο τρόπος να την αλλάξεις: να γίνεις εσύ διαχειριστής».

8. Τα κοινόχρηστα και οι σχέσεις με τους συνιδιοκτήτες

Τα χιλιοστά, οι τακτικές και έκτακτες δαπάνες και η συνέπεια των ενοίκων στις υποχρεώσεις τους καθορίζουν το πόσο «ήρεμη» θα είναι η καθημερινότητα. Εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζει ο ενδιαφερόμενος ποιοι κατοικούν στο κτίριο και να καλλιεργήσει εξαρχής καλές σχέσεις μαζί τους.

9. Έγκριση από τη… βασίλισσα του σπιτιού!

Με χιούμορ αλλά και ρεαλισμό, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η τελική απόφαση στην αγορά οικογενειακής κατοικίας ανήκει και δικαιωματικά στη σύζυγο ή σύντροφο, αφού εκείνη έχει τον καταλυτικό ρόλο στις λεπτομέρειες της καθημερινότητας.

10. Η διαχείριση των «θέλω» και των «μπορώ» μας

Πολλοί αγόρασαν σπίτια πέρα από τις δυνατότητές τους. Όπως αναφέρουν, στην προηγούμενη κρίση οι μισοί έχασαν τα σπίτια τους λόγω μείωσης εισοδήματος, οι άλλοι μισοί επειδή πήραν σπίτι πολύ μεγαλύτερης αξίας από αυτή που μπορούσαν να υποστηρίξουν. Η σύνεση, λοιπόν, είναι απαραίτητη.

Το «Αγοράζω Σπίτι» περιλαμβάνει ενότητες για στρατηγική αγοράς, δάνεια, μεσίτες, νομικό και πολεοδομικό έλεγχο, φορολογία, ασφάλιση, ενεργειακή αναβάθμιση, καθώς και οδηγό για το πώς νοικιάζεις ή πουλάς ένα ακίνητο. Περιλαμβάνει ακόμη παράρτημα με όλα τα απαραίτητα έγγραφα για συμβολαιογραφικές πράξεις. Οι δύο συγγραφείς, με βαθιά εμπειρία, ο Στράτος Παραδιάς στην ΠΟΜΙΔΑ και στις αγορές της Ευρώπης και ο Ηλίας Παπαγεωργιάδης στη διεθνή αγορά, παραδίδουν ένα πλήρες, πρακτικό εγχειρίδιο, στοχευμένο στον πολίτη που θέλει να κάνει το βήμα με γνώση, ασφάλεια και ρεαλισμό. Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει τη Δευτέρα, 15 Δεκεμβρίου, (7.00 μ.μ.) στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ (Σταδίου 24, Αθήνα)

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Στα 13,06 δισ. ευρώ ανήλθαν οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ το 2024, αυξημένες κατά 548.356 ευρώ ή κατά 4,38% συγκριτικά με το 2023, σύμφωνα με την 29η έκδοση του «Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ» που κυκλοφορεί από την Boussias Media.

Τα στοιχεία του εφετινού «Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ» αντλούνται από τους ισολογισμούς χρήσεως των 43 μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου εκτός της Lidl Ελλάς, που δε δημοσιεύει ισολογισμό.

Από τα συμπεράσματα της έκδοσης προκύπτει ότι το 2024 ήταν μια καλή χρονιά για τον κλάδο από χρηματοοικονομική άποψη. Παρά τα διάφορα προβλήματα, με κυριότερα τα αυξημένα λειτουργικά-μισθολογικά κόστη και τις πληθωριστικές πιέσεις, η οργανική ανάπτυξη και η λελογισμένη διαχείριση οδήγησαν σε ένα θετικό και επαρκές “bottom line” τον κλάδο και σε επαρκή κερδοφορία. Τα επόμενα χρόνια οι εταιρείες θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν την πρόκληση της αποδοτικότητας μέσω της καλύτερης διαχείρισης κόστους, λειτουργικού κόστους, κόστους δανεισμού και κόστους αποθεμάτων.

Αναλυτικότερα, οι δέκα μεγαλύτερες ως προς τον κύκλο εργασιών τους επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ εμφάνισαν ακριβώς την ίδια ποσοστιαία αύξηση πωλήσεων συγκριτικά με το σύνολο των 43 εταιρειών του δείγματος, 4,38%, ενώ οι πωλήσεις των «δέκα» έφτασαν τα 11,99 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο αναλογεί στο 91,81% του συνόλου των πωλήσεων των 43 εταιρειών του δείγματος.

Τις υψηλότερες πωλήσεις στον κλάδο και, ταυτόχρονα, τη μεγαλύτερη αύξησή τους σε αξία, σημείωσε η εταιρεία Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, ο τζίρος της οποίας διαμορφώθηκε στα 4,65 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 336,21 εκατ. ευρώ ή κατά 7,79% σε σχέση με το 2023.

Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η ‘Αλφα Βήτα Βασιλόπουλος, με ετήσιες πωλήσεις 1,94 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 1,75% συγκριτικά με το 2023. Στην τρίτη θέση βρέθηκε η Μετρό με αύξηση πωλήσεων 2,00% και ετήσιο κύκλο εργασιών 1,62 δισ. ευρώ.

Ακολούθησαν η Δ. Μασούτης με άνοδο πωλήσεων κατά 5,94%, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 1,14 δισ. ευρώ, έναντι 1,08 δις. ευρώ το 2023, η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, με άνοδο της τάξης του 10,78% και επιπλέον 75.71 εκατ. ευρώ, η Πέντε, με μείωση 3,99% και τζίρο 514,29 εκατ. ευρώ, ενώ τη δεκάδα έκλεισαν οι Market In (418,61 εκατ. ευρώ), Bazaar (248,39εκατ. ευρώ) και Χαλκιαδάκης (239,8 εκατ. ευρώ).

Για ακόμα μια χρονιά, αύξηση εμφάνισαν το 2024 τα μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης των εταιρειών του δείγματος, πράγμα που σε μεγάλο βαθμό ανακλά την αύξηση των κλαδικών πωλήσεων, καθώς η ποσοστιαία μεταβολή τους ακολουθεί αυτή των πωλήσεων. Ειδικότερα, οι 43 επιχειρήσεις του δείγματος εμφάνισαν αύξηση 161,26 εκατ. ευρώ (άνοδος 5,39% συγκριτικά με το 2023), παρουσιάζοντας μικτά κέρδη 3,15 δισ. ευρώ.

Ο δείκτης μερικών αποτελεσμάτων εκμετάλλευσης EBIT το 2024 πρακτικά παρουσίασε μείωση από 3,70% το 2023 σε 3,21% το 2024 με τα λειτουργικά κέρδη να μειώνονται από 463,41 εκατ. ευρώ σε 421,31 εκατ. ευρώ. Ο δείκτης αντανακλά τη μεγαλύτερη αύξηση των λειτουργικών δαπανών κατά 6,84%, συγκριτικά με την μικρότερη αύξηση του κόστους πωληθέντων κατά 4,07% των πωλήσεων κατά 4,38%, εξ ου και η αύξηση του δείκτη. Και οι δέκα μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου δε διαφοροποιούνται από την παραπάνω εικόνα ως προς τα λειτουργικά τους κέρδη.

Τα καθαρά αποτελέσματα προ φόρων εμφανίζονται μειωμένα κατά 6,66%, από 230,55 εκατ. ευρώ σε 215,20 εκατ. ευρώ με το καθαρό περιθώριο κέρδους να μειώνεται από 1,68% σε 1,51%, σχεδόν μία μονάδα χαμηλότερα από το υψηλό των τελευταίων ετών 2,22% του 2021. Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα μετά φόρους ανέρχονται σε 164,98 εκατ. ευρώ. Οι εννιά από τις δέκα μεγαλύτερες εταιρείες παρουσίασαν το 2024 καθαρά κέρδη, αλλά μόλις δύο από αυτές κατάφεραν να τα αυξήσουν σε σχέση με το 2023.

Οι 43 αλυσίδες του δείγματος το 2024 εμφάνισαν συνολικό λειτουργικό κόστος 3,08 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 6,84% συγκριτικά με το 2023. Το ποσό αυτό αναλογεί στο 23,61% των πωλήσεών τους, έναντι 23,07% το προηγούμενο έτος και κινείται σε υψηλά επίπεδα για τον κλάδο, αλλά συνηθισμένα τα τελευταία χρόνια. Από το σύνολο των 43 εταιρειών του δείγματος, οι 36 εμφάνισαν αύξηση των λειτουργικών τους εξόδων και επτά μείωση. Στις 30 από τις επιχειρήσεις ο δείκτης των λειτουργικών δαπανών κινήθηκε αυξητικά και στις 13 πτωτικά, γεγονός που δείχνει ότι η αύξηση των δαπανών στην πλειονότητα των περιπτώσεων υπολειπόταν αυτής των πωλήσεων.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Άμεσα μπορούν να ξεκινήσουν να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις φόρου εισοδήματος από σήμερα ήδη, χωρίς τον κίνδυνο να έρθουν αντιμέτωποι με πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής, όσοι δικαιούχοι επιστροφής ενοικίου έχουν δηλώσει λανθασμένα τα ποσά τα οποία κατέβαλαν το έτος 2024  για μισθώματα, προκειμένου να τους καταβληθεί το ορθό ποσό ενίσχυσης.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΑΑΔΕ, οι δικαιούχοιπου εκ παραδρομής δήλωσαν στους παραπάνω κωδικούς του Ε1 τη μηνιαία δαπάνη αντί της ετήσιας, δεν ξεπερνούν το 1% του συνόλου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση την οποία εξέδωσε την Δευτέρα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, «τροποποιητικές δηλώσεις Ε1 μπορούν να γίνουν από σήμερα, χωρίς πρόστιμο και χωρίς επιπλέον φόρο, εφόσον οι αλλαγές αφορούν μόνο τα στοιχεία, που σχετίζονται με τη δαπάνη του ενοικίου».

Υπενθυμίζεται ότι στους κωδικούς 811-816 αναγράφεται η ετήσια και όχι η μηνιαία δαπάνη ενοικίου, που καταβλήθηκε το 2024 για κύρια κατοικία. Επίσης, ο ενοικιαστής υποχρεούται να δηλώσει ΜΟΝΟ τα ετήσια ποσά ενοικίου τα οποία έχει πράγματι καταβάλει, και ΟΧΙ και τα τυχόν οφειλόμενα ποσά.

Σε περίπτωση, που, μέσα στο 2024, ο μισθωτής έχει νοικιάσει περισσότερες από μία κύριες κατοικίες διαδοχικά, πρέπει να δηλώσει ξεχωριστά τα ενοίκια, τα οποία κατέβαλε για κάθε ακίνητο. Το ίδιο ισχύει και για τους κωδικούς 817 – 822, όπου δηλώνεται η ετήσια δαπάνη ενοικίου για φοιτητική κατοικία.

Υπενθυμίζεται ότι, πλέον του ποσού, που έχει καταβάλει στο σύνολο του έτους, ο ενοικιαστής πρέπει επίσης να δηλώνει το ΑΦΜ του/των ιδιοκτητών, τον αριθμό του μισθωτηρίου και τον αριθμό της παροχής ρεύματος.

Όσες τροποποιητικές δηλώσεις υποβληθούν έως τις 12 Δεκεμβρίου θα οδηγήσουν σε πληρωμή έως τις 30 Δεκεμβρίου, ενώ όσες υποβληθούν έως τις 30 Δεκεμβρίου θα εξοφληθούν έως τις 15 Ιανουαρίου 2026. Επιπλέον, οι δικαιούχοι που δεν έχουν δηλώσει IBAN, καλούνται να το πράξουν άμεσα, ώστε να λάβουν την ενίσχυση που δικαιούνται. Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, εκτιμάται ότι οι δικαιούχοι, που εκ παραδρομής δήλωσαν στους παραπάνω κωδικούς του Ε1 τη μηνιαία δαπάνη, αντί της ετήσιας, δεν ξεπερνούν το 1% του συνόλου.

Για περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις, οι δικαιούχοι μπορούν να απευθύνονται στην ΑΑΔΕ, καλώντας στο 1521 ή να αποστείλουν γραπτό ερώτημα στο 1521.aade.gr επιλέγοντας Κοινωνική πολιτική > Επιδόματα > Στεγαστικά προγράμματα > Επιστροφή ενοικίου. Υπενθυμίζεται ότι από αύριο, Τρίτη 2 Δεκεμβρίου, οι πολίτες καλώντας στο 1521, θα μπορούν να λαμβάνουν πληροφόρηση σχετικά με την επιδότηση ενοικίου που έλαβαν.

ΑΠΕ-ΜΠΕ