Η πρόσφατη τραγωδία στο Μάτι και στο Βουτζά της ανατολικής Αττικής, που κόστισε τη ζωή σε δεκάδες πολίτες ανέδειξε προβλήματα και δυσπλασίες δεκαετιών.
Ανέδειξε παράλληλα την ολιγωρία, την πονηριά και τη πελατειακή νοοτροπία που χαρακτήριζε όλες ανεξαιρέτως τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις.
Είναι ακριβώς εκείνες οι ελίτ, τις οποίες ο μεγάλος μας ποιητής Γεώργιος Σεφέρης τις περιέγραψε εύστοχα το 1945:
«…η βλακεία, η εγωπάθεια, η μωρία και η γενική αναπηρία της ηγετικής τάξης στη σημερινή Ελλάδα σε φέρνει στην ανάγκη να ξεράσεις, είμαι βέβαιος πως τούτοι οι ελεεινοί δεν αντιπροσωπεύουν τη ζωντανή Ελλάδα, δεν αντιπροσωπεύουν τίποτε και υπάρχουν άγνωστοι, πολλοί που δεν ξέρουν, αλλά που αξίζουν…».
Ακριβώς αυτή η πολιτική διαχείριση είναι υπεύθυνη για τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος γεμάτου προβλήματα και δυσπλασίες. Αλλά και για την παραβίαση της Συνταγματικής επιταγής (Άρθρο 24 1Σ), η οποία ορίζει:
«Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός.
Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας.
Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων
Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.
Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.»
Η παραπάνω Συνταγματική επιταγή παρέμεινε για πολλές δεκαετίες ανενεργή, μόνο για να θυμίζει την χρόνια αβελτηρία μας απέναντι στην πατρίδα, απέναντι στις επόμενες γενιές, απέναντι στα τραγικά θύματα των πυρκαγιών, που με όλο και μεγαλύτερη ένταση έχουμε και στην χώρα μας.
Παρά την απόλυτη αναγκαιότητα σεβασμού και εφαρμογής της παραπάνω Συνταγματικής επιταγής που αφορά ευθέως στην επιβίωσή μας – όπως αποδεικνύεται διαχρονικά από τα τραγικά γεγονότα στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη – δεν κατέστη δυνατό να γίνει πράξη.
Στο ερώτημα: Γιατί επί δεκαετίες δεν έχει προχωρήσει η σύνταξη του Εθνικού Δασολογίου;
Η απάντηση εκ των ενόντων είναι: Το Εθνικό Δασολόγιο αφορά στον κρισιμότερο παράγοντα για τη διαχείριση και προστασία των Δασών – δεν υλοποιήθηκε ποτέ – έτσι μπόρεσε να γίνει ανεκτή η αυθαιρεσία και η δημιουργία άναρχων οικισμών μέσα στα Δάση, στα Ρέματα και να αποκλειστεί η πρόσβαση στον Αιγιαλό.
Οι Δασικοί Χάρτες αποτελούν την βασική προϋπόθεση για την κατάρτιση Εθνικού Δασολογίου, που με τη σειρά του αποτελεί την θεμελιώδη προϋπόθεση για την πιστή εφαρμογή του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Οι Δασικοί Χάρτες ξεκίνησαν να αναρτώνται μετά το 2015 – μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία σε ποσοστό 50% επί του συνόλου – βασική προϋπόθεση για την κατάρτιση του Εθνικού Δασολογίου.
Για πάρα πολλά χρόνια οι πολίτες όλων αυτών των περιοχών, με χαρακτηριστικά ανάλογα με αυτά της πυρόπληκτης περιοχής της Αν. Αττικής, ήταν απροστάτευτοι – και συνεχίζουν να είναι – στο έλεος των εμπρηστών, επίδοξων καταπατητών, στο έλεος των ακραίων καιρικών φαινομένων, στο έλεος της λιποψυχίας και της σκοπιμότητας της διοίκησης, της αυτοδιοίκησης και φυσικών προσώπων. Αναπόφευκτα σήμερα – μετά τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στην αν. Αττική – όλοι έρχονται αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους και τις συνέπειες του νόμου.
Οι πολίτες απροστάτευτοι από αυτούς που εμπιστεύονταν, από αυτούς που ψήφιζαν – αυτό πρέπει να αλλάξει οριστικά – με οποιοδήποτε κόστος!
Μετά τη φονική πυρκαγιά στην Αττική τίποτα δεν είναι όπως πριν, η πολιτεία πρέπει να ενεργήσει άμεσα και χωρίς χρονοτριβή. Αυτό είναι το χρέος απέναντι στα τραγικά θύματα και στις οικογένειές τους, απέναντι στις επόμενες γενιές, αυτό σημαίνει ανάληψη της πολιτικής ευθύνης!
► Η περιοχή «Μάτι» της Αν.Αττικής και ό,τι ανάγεται σ΄ αυτή.
Οι ειδικοί ακαδημαϊκοί, οι τεχνικοί, γνωρίζουν άριστα τα δεδομένα της διαχρονικής πολεοδομικής αυθαιρεσίας στις καμένες περιοχές της αν. Αττικής, αλλά ακόμη και ένας απλός πολίτης εντυπωσιάζεται από τον απαράδεκτο τρόπο που έχουν δομηθεί οι υπόψη περιοχές.
Εύκολα μπορεί να παρατηρήσει κανείς την πυκνή βλάστηση από πεύκα που ανάμεσά τους μόλις διακρίνεις της οροφές των μονοκατοικιών, αλλά και μεγαλύτερων κτιρίων, τους μαντρότοιχους που υπερβαίνουν σημαντικά το προβλεπόμενο επιτρεπόμενο ύψος, την έλλειψη ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, πλατειών, πεζοδρομίων, τους ακανόνιστους δρόμους με τα επιεικώς απαράδεκτα πλάτη. Δρόμοι που αν δεν γνωρίζεις καλά την περιοχή, κυριολεκτικά αποτελούν λαβύρινθο. Φυσικά ούτε λόγος για πυροσβεστικούς κρουνούς και μέτρα πυρασφάλειας.
Η διέξοδος, η πρόσβαση προς την θάλασσα απαιτεί ειδική γνώση της περιοχής, αφού οι μαντρότοιχοι των οικοπέδων (σε εισαγωγικά ή όχι) εμποδίζουν την ορατότητα, και όμως… υπάρχουν και στο μέτωπο προς την παραλία! – Όχι μόνον στη Αν.Αττική.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Δασικών Χαρτών, αλλά και λοιπών κρατικών υπηρεσιών, περιοχές με τα παραπάνω χαρακτηριστικά υπάρχουν πολλές στην Αττική, Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική, Κόρινθο και αλλού.
Ο «Διόνυσος» στην Πεντέλη – σίγουρα και αλλού – εντυπωσιάζει με… την γενναιότητα, το θάρρος ή το θράσος των ενοίκων.
Συνεπώς τα τραγικά γεγονότα στο Μάτι, όπου εγκλωβίστηκαν συμπολίτες μας μέσα σε φονικούς «δρόμους» και μαντρότοιχους, χάνοντας τη ζωή τους με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, είναι βέβαιο ότι θα τα ξαναζήσουμε. – Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε!
► Η αντιμετώπιση του προβλήματος – πρώτη προτεραιότητα
Επί δεκαετίες χτιζόταν μέσα από ένα διεφθαρμένο πολιτικό/οικονομικό σύστημα «οικισμοί» με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, δημιουργώντας σε κλίμα ατιμωρησίας την απόλυτη πολεοδομική αυθαιρεσία, που αποδείχθηκε εκ των ενόντων εγκληματική.
Κανένας σοβαρός άνθρωπος, πόσο μάλλον ειδικός επιστήμονας, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι σε ένα τέτοιο πολεοδομικό περιβάλλον, σε έναν πολεοδομικά αυθαίρετο οικισμό 20.000 κατοίκων, μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά, οποιοδήποτε σχέδιο πολιτικής προστασίας, οποιοδήποτε σχέδιο εκκένωσης του πληθυσμού σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, πόσο μάλλον σε συνθήκες πανικού. Αυτό ακόμη και σε ένα καλοσχεδιασμένο οικισμό με «συγχωρητικό περιβάλλον», φαντάζει δύσκολο να επιτευχθεί.
Εξάλλου, αν δεν έχει έτσι η κατάσταση, τότε ας αφήσουμε τα πράγματα να συνεχίσουν να εξελίσσονται, όπως ακριβώς εξελίχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες – αδιανόητο!
Συνεπώς πρέπει άμεσα να εκπονηθεί ένα πρότυπο σχέδιο από ειδικούς επιστήμονες που να εφαρμοστεί σε όλες τις περιοχές με τα χαρακτηριστικά των «οικισμών» της Αν.Αττικής. Ένα πρότυπο σχέδιο που:
- Να αντιμετωπίζει τον «οικισμό» ως ένα ενιαίο σύνολο αυθαιρέτως υφιστάμενο.
- Να προβλέπει διαπλάτυνση των οδών και την κατασκευή πεζοδρομίων σε βάρος των ιδιοκτησιών.
- Να προβλέπει την κατασκευή των απαραίτητων ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων σε βάρος των ιδιοκτησιών.
- Να προβλέπει την καθαίρεση όλων των φυσικών και τεχνικών εμποδίων για άνετη και ασφαλή πρόσβαση στις ακτές.
- Να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την απρόσκοπτη φυσική λειτουργία των ρεμάτων.
- Να γίνει πρόβλεψη – μεσοπρόθεσμα – ώστε τα δίκτυα των οργανισμών κοινής ωφέλειας να είναι υπόγεια.
Προφανώς πρόκειται για πολύ δύσκολο εγχείρημα, αφού πρόκειται για ριζικές παρεμβάσεις σε ένα άναρχα δομημένο οικιστικό σύνολο πολλών χιλιάδων κατοίκων σε αρκετές περιπτώσεις, ωστόσο αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα.
Η άρση του κινδύνου, μπορεί να προσδώσει – εκτός από τα αυτονόητα – μεγάλη υπεραξία στην κατά τα άλλα πανέμορφη περιοχή/περιοχές από άποψη φυσικού κάλλους. Αρκεί να σκεφτεί κανείς τη δυσφήμηση που υπέστη η χώρα από την πρόσφατη τραγωδία που βιώσαμε.
Έτσι μπορεί να μελετηθεί και να σχεδιαστεί ένα ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο σχέδιο πολιτικής προστασίας. Όλα τα άλλα ζητήματα νομίμως ή αυθαιρέτως υφισταμένων μεμονωμένων κτισμάτων, χρήσεων γης, κ.λ.π…. έπονται. Οι συμπολίτες μας ιδιοκτήτες πρέπει να κατανοήσουν, ότι η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να αρθεί ο σοβαρός κίνδυνος που ελλοχεύει στην άναρχη δόμηση. Δεν είναι δυνατόν μετά από τόσα τραγικά γεγονότα που βιώσαμε, μετά από τόσο ανθρώπινο πόνο, να συνεχίσουμε σα να μη συμβαίνει τίποτα, όπως κατά συρροή στο παρελθόν συνέβαινε. – Αυτό πρέπει να τελειώσει οριστικά.
Ούτε είναι δυνατόν την χρόνια ανοχή, την χρόνια αβελτηρία της πολιτείας, να τη μεταβιβάζουμε συνεχώς στις πλάτες ανυποψίαστων ανθρώπων του μόχθου, που εν τέλει δεν φταίνε σε τίποτα, αλλά καλούνται να πληρώσουν τα δικά μας εγκληματικά λάθη και παραλήψεις.
«Η χώρα μας πρέπει να θωρακιστεί απέναντι στις πυρκαγιές όπως θωρακίζεται απέναντι στους σεισμούς», τονίζει ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός – και έχει απόλυτο δίκιο – προειδοποιώντας για το γεγονός ότι τις επόμενες δεκαετίες θα έχουμε επιπλέον σαράντα ημέρες δασικών πυρκαγιών.
► Διαπιστώσεις
- Οι αυθαίρετοι «οικισμοί» σε καμένα ή εκχερσωμένα δάση που ήδη έχουν δηλωθεί φτάνουν τα 282.000 στρέμματα σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν υποβάλλει οι Δήμοι και με την ολοκλήρωση της ανάρτησης των Δασικών Χαρτών ίσως φτάσουν τα 700.000 στρέμματα.
- Χιλιόμετρα από τις παραλίες της χώρας,… «μαντρώθηκαν» κατά το δοκούν!
- «Δρόμοι – δολοφόνοι» κατασκευάστηκαν με γνώμονα όχι το δημόσιο συμφέρον και την ασφάλεια των πολιτών, αλλά άναρχα και αυθαίρετα.
Αυτό που μας καταλογίζουν οι πολίτες – και δικαίως – είναι ότι 3,5 χρόνια ανεχτήκαμε την φρικτή, την εγκληματική κατάσταση που επί δεκαετίες είχε διαμορφωθεί.
Μπορεί όμως οποιαδήποτε κυβέρνηση να «αίρει τας αμαρτίας δεκαετιών»; Να θεραπεύσει λάθη, παραλείψεις και σκοπιμότητες που επέτρεψαν στα συμφέροντα να δημιουργήσουν «οικισμούς» ανθρωποπαγίδες και σήμερα πολλοί από τους πρωταγωνιστές να γίνονται και τιμητές; Τα αποτελέσματα της ανύπαρκτης οικιστικής πολιτικής είναι ακριβώς οι τραγικές συνέπειες των πυρκαγιών και των πλημμύρων. Είναι εγκληματικό να αποποιούνται των ευθυνών τους και να τις ρίχνουν στην κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενοι την απελπισία των ελλήνων πολιτών.
Η επιχείρηση απομάκρυνσης τουλάχιστον 20.000 πολιτών είναι κάτι τόσο απλό, όσο θέλουν ορισμένοι να το εμφανίσουν; Μέσα σε ένα φρικτό περιβάλλον πολεοδομικής αυθαιρεσίας, όπου κυριαρχεί η δόμηση «κατά το δοκούν», με «δρόμους» φονιάδες, χωρίς ελεύθερους χώρους, με μάντρες που αποκλείουν την πρόσβαση στις ακτές, αναρωτιέται κανείς πιο σχέδιο μπορεί να εκπονηθεί και κυρίως να εφαρμοστεί; Αυτό παραμένει ζητούμενο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ακόμα και σε ορθά σχεδιασμένους οικισμούς. Ο χρόνος απομάκρυνσης είναι πολλαπλάσιος του χρόνου εξάπλωσης μιας πυρκαγιάς ή του επερχόμενου όγκου νερού σε πλημμύρες.
Οι οικιστές πρέπει να συνειδητοποιήσουν – όπως όλοι μας – ότι οι περιβαλλοντικές αλλαγές μας φέρνουν πιο κοντά, όλο και πιο συχνά σε παρόμοια φαινόμενα, πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να παραχωρήσουν λίγα μέτρα για τη διάνοιξη δρόμων και ελεύθερων χώρων, μόνο… «να δώσει ο γείτονας» δεν επαρκεί!
Έγιναν όμως προσπάθειες στα τελευταία 3,5 χρόνια – έγιναν – η θεσμοθέτηση των Δασικών Χαρτών για την ολοκλήρωση του Δασολογίου, απαραίτητου εργαλείου για την ορθολογική και αποτελεσματική αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων των «οικισμών» τύπου «Μάτι», αλλά και για την αποτελεσματική προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων από καταπάτηση – εκχέρσωση – οικοδόμηση.
Όμως πρέπει να παραδεχτούμε, ότι η πρόσφατη τραγωδία στο Μάτι της Αττικής ταρακούνησε τα λιμνάζοντα νερά, έφερε στο φως την διαχρονική αθλιότητα της αυθαιρεσίας σε βάρος της ασφάλειας των πολιτών – υπήρξαν ανάλογες καταστάσεις και στο παρελθόν πολλές φορές* – πλέον δεν έχουμε περιθώρια ανοχής, πρέπει να ενεργήσουμε άμεσα και αποτελεσματικά με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, που δεν είναι άλλο από την ασφάλεια των πολιτών.
Εικόνες σαν αυτή δεν πρέπει να επιτρέψουμε να υπάρξει ξανά!
Θέλω να ευχαριστήσω, να δηλώσω ευγνωμοσύνη, σε όλους εκείνους που διακριτικά συνέδραμαν στο έργο της διάσωσης των συνανθρώπων μας, περιορίζοντας σημαντικά τις ανθρώπινες απώλειες.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους ανθρώπους που έταξαν στη ζωή τους να σώζουν ζωές.
Ανάληψη πολιτικής ευθύνης σημαίνει, αναγνωρίζω τη μεγάλη ευθύνη που μου κληροδοτήθηκε, αλλά είμαι παρών, τολμώ και υπηρετώ!
Ουρσουζίδης Ν. Γιώργος
Βουλευτής Ημαθίας του ΣΥΡΙΖΑ
* Πυρκαγιές στην Αττική :
1981 Κοκκιναράς Κηφισιά κάηκαν 6000 στρέμματα –1982 Διόνυσος επέκταση Πεντέλη, Εκάλη, Πικέρμι, Γέρακας, Μαραθώνας κάηκαν 25.000 στρέμματα 2 νεκροί – 1986 Βαρυμπόμπη κάηκαν 40.000 στρέμματα –1986 Πεντέλη μέχρι τη Μον –1992 Αυλώνα, Μαλακάσα, Καπανδρίτι, Γραμματικό, Ωρωπός κάηκαν 55.000 στρέμματα –1993 Άγιος Στέφανος, Άγιος Πέτρος, Ραπεντώσα κάηκαν 150 σπίτια και 100.000 στρέμματα –1993 Ωρωπό κάηκαν 9000 στρέμματα – 1993 Βίλια –1993 Σχηματάρι –1998 Πεντέλη, Νέος Βουτζάς, Ανθούσα κάηκαν 75.000 στρέμματα –2000 Πεντέλη κάηκε ότι δεν είχε καεί προηγούμενα –2005 από Ραφήνα, Βουτσάς, Καλλιτεχνούπολη εκκενώθηκε η Καλλιτεχνούπολη και το Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης –2007 Πάρνηθα –2007 Πεντέλη κάηκαν 10.000 στρέμματα –2009 Γραμματικό από 21 έως 25 Αυγούστου 210.000 στρέμματα στάχτη!!! Επεκτάθηκε Γραμματικό, Μαραθώνα, Παλλήνη, Διόνυσο (νομίζω η μεγαλύτερη της Αττικής).
