Η ανάγκη προστασίας των μεταναστευτικών πτηνών και των οικοτόπων τους, σε όλα τα διαφορετικά επίπεδα και σε όλα τα μέρη του κόσμου, βρίσκεται στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας για τα Μεταναστευτικά Πουλιά, η οποία στο εξής θα γιορτάζεται δύο φορές τον χρόνο: Το δεύτερο Σάββατο του Μαΐου και του Οκτωβρίου.

Δύο φορές τον χρόνο, την άνοιξη και το φθινόπωρο, δισεκατομμύρια πουλιά μετακινούνται σε τεράστιες αποστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα μεταναστευτικά πουλιά χρησιμοποιούν τρεις κύριες διαδρομές: Την αφρικανική-ευρασιατική, την ανατολική ασιανοαυστραλιανή και την αμερικανική. Πρωταθλητής στις μετακινήσεις αυτές είναι η αρκτική Tern Sterna Paradisaea (χιονογλάρονο): Ένα πραγματικά μοναδικό είδος που μεταναστεύει από την Αρκτική στην Ανταρκτική και πάλι πίσω κάθε χρόνο.

Τα πτηνά και η σημασία τους

Τα πτηνά, με περισσότερα από 11.000 διαφορετικά είδη, παρουσιάζουν μία εξαιρετική ποικιλία, που κυμαίνεται από κολίμπρια μέχρι στρουθοκαμήλους και από πιγκουίνους έως αετούς. Κάθε είδος είναι μοναδικό, στην εμφάνιση και τις συνήθειές του. Κάποια είδη ζουν σε τεράστιους αριθμούς και άλλα αντιπροσωπεύονται από μόνο λίγα άτομα. Ορισμένα είναι σχετικά «στάσιμα», με τα άτομα να ξοδεύουν ολόκληρη τη ζωή τους σε μια έκταση μερικών εκταρίων, ενώ άλλα εκτελούν έκτακτες ετήσιες μεταναστεύσεις, καλύπτοντας κυριολεκτικά το ήμισυ του κόσμου.

Όπως σημειώνει η ομοσπονδία περιβαλλοντικών οργανώσεων BirdLife International, τα πτηνά παρέχουν μια ευρεία ποικιλία υπηρεσιών οικοσυστήματος. Μόνο στις ΗΠΑ, ο ρόλος που διαδραματίζουν στον έλεγχο των πληθυσμών των εντόμων στις εμπορικά πολύτιμες καλλιέργειες εκτιμάται ότι αξίζει εκατομμύρια δολάρια. Τα πτηνά παρέχουν επίσης βασικά πλεονεκτήματα ως επικονιαστές και διασκορπιστές σπόρων.

Κατά τη διάρκεια των χιλιετιών, και σε όλες τις κουλτούρες, οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει έναν στενό δεσμό με τα πουλιά. Η πανταχού παρούσα ζωή, η συμπεριφορά, το χρώμα και το τραγούδι τους τα έχουν καταστήσει ένα σταθερό χαρακτηριστικό της τέχνης και της μουσικής. Παρόλα αυτά, ή ίσως εξαιτίας ενός ολοένα και πιο αστικού, τεχνολογικά καθοδηγούμενου κόσμου, η γοητεία και η αγάπη για τα πουλιά συνεχίζει να αυξάνεται. Σήμερα, πάνω από 80 εκατ. άνθρωποι στις ΗΠΑ παρακολουθούν ή ταΐζουν πτηνά, ενώ σχεδόν ένα στα τρία άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνουν το ίδιο. Η παρακολούθηση των πτηνών είναι τώρα μεγάλη επιχείρηση και σημαντική πηγή εισοδήματος σε πολλές περιοχές.

Η διαρκής δημοτικότητα των πουλιών

Η παρακολούθηση των πτηνών είναι πλέον ένα από τα πιο δημοφιλή χόμπι του κόσμου και η επιρροή του συνεχίζει να αυξάνεται. Περίπου 60 εκατ. Αμερικανοί, σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού των ΗΠΑ ασχολούνται με την παρατήρηση πτηνών. Περίπου 20% περισσότεροι άνθρωποι στις ΗΠΑ ταΐζουν τα πουλιά στους κήπους τους από ό, τι πηγαίνουν για κυνήγι ή για ψάρεμα, ενώ στον Καναδά οι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο παρακολουθώντας πτηνά από ό,τι με την κηπουρική. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, 23% των ανθρώπων παρακολουθούν πτηνά για ψυχαγωγία και περισσότερα από 8 εκατ. συμμετέχουν στην εκδήλωση Big Birdwatch του RSPB κάθε χρόνο. Η παρακολούθηση των πτηνών δεν είναι δημοφιλής μόνο στις δυτικές χώρες. Στην Κίνα, όσοι ακολουθούν αυτό το χόμπι πιστεύεται ότι πληθαίνουν κατά 40% κάθε χρόνο.

Η παρακολούθηση των πτηνών είναι εξαιρετικά σημαντική από οικονομική άποψη, καθώς αποτελεί τον μεγαλύτερο τομέα οικοτουρισμού. Μόνο στις ΗΠΑ, η παρατήρηση πουλιών συμβάλλει με περίπου 36 δισ. δολάρια στην εθνική οικονομία ετησίως. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 20- 40% όλων των τουριστών αναψυχής ενδιαφέρονται για την παρακολούθηση της άγριας ζωής. Συνολικά, τα εθνικά πάρκα και τα φυσικά καταφύγια του πλανήτη δέχονται περίπου 8 δισ. επισκέψεις τον χρόνο, με ετήσια έσοδα περίπου 600 δισ. δολαρίων.

Κατανόηση της κρίσης της βιοποικιλότητας μέσω των πτηνών

Γνωρίζουμε περισσότερα για τα πουλιά από ό,τι για οποιαδήποτε άλλη συγκρίσιμη ομάδα οργανισμών. Επειδή είναι τόσο γνωστά και βρίσκονται σε όλο τον κόσμο και σχεδόν σε όλα τα ενδιαιτήματα, τα πουλιά χρησιμεύουν ως μοναδικά βαρόμετρα για περιβαλλοντικές αλλαγές.

Σύμφωνα με την BirdLife International, είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι βρισκόμαστε στη μέση ενός μαζικού γεγονότος εξαφάνισης, του έκτου τέτοιου επεισοδίου στην ιστορία 4,5 δισ. ετών του πλανήτη και του πρώτου που οδηγείται από τις ενέργειες ενός μόνο είδους: Του ανθρώπου. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα είδη εξαφανίζονται με ρυθμό 100 έως 10.000 φορές ταχύτερα από τον φυσικό ρυθμό, με ίσως δεκάδες είδη να εξαφανίζονται καθημερινά, αν και υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς την πραγματική έκταση της κρίσης.

Βάσει στοιχείων του 2017, 1.469 είδη πτηνών (13% του συνόλου ή ένα στα οκτώ) απειλούνται με εξαφάνιση παγκοσμίως. Επιπλέον 1.017 είδη βρίσκονται κοντά στο να θεωρηθούν απειλούμενα. Ως εκ τούτου, συνολικά 2.486 είδη, ή ένα πέμπτο όλων των πτηνών του κόσμου έχουν ανάγκη προστασίας.

Οι απειλές που οδηγούν στην κρίση της εξαφάνισης είναι πολλές και ποικίλες, αλλά κυρίως προέρχονται από τους ανθρώπους. Τα περισσότερα είδη επηρεάζονται από πολλαπλές απειλές, ενώ πολλές από αυτές αλληλοσυνδέονται λειτουργώντας αθροιστικά. Για παράδειγμα, η εκκαθάριση γης για τη γεωργία συχνά ακολουθείται από αποδάσωση ή αποστράγγιση υγροτόπων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η αλλαγή του κλίματος επιδεινώνει την απειλή που θέτει η ελονοσία των πτηνών, επεκτείνοντας τα όρια της περιοχής που χρησιμοποιούν ως οικότοπο τα κουνούπια που μεταδίδουν την ελονοσία. Μεταξύ των κυριότερων απειλών που αντιμετωπίζουν τα απειλούμενα είδη είναι:

-Η γεωργική επέκταση και η εντατικοποίηση, η οποία επηρεάζει 1.091 απειλούμενα παγκοσμίως πτηνά (74%)

-Διεισδυτικά ξένα είδη, τα οποία απειλούν 578 είδη (39%)

-Το κυνήγι και το ψάρεμα που θέτουν σε κίνδυνο 517 (35%) είδη

-Η κλιματική αλλαγή αντιπροσωπεύει μια αναδυόμενη και όλο και πιο σοβαρή απειλή -που σήμερα πλήττει 33% των παγκοσμίως απειλούμενων ειδών- και που συχνά επιδεινώνει τις υπάρχουσες απειλές.

Σημειώνεται ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των ειδών πουλιών βρίσκονται στα δάση, κυρίως στις τροπικές περιοχές, και πολλά δεν μπορούν να ζήσουν πουθενά αλλού. Ωστόσο, περισσότερα από 70 εκατ. στρέμματα δασών ή περίπου 10 δισ. δένδρα καταστρέφονται κάθε χρόνο, λόγω της παγκόσμιας ζήτησης ξυλείας, χαρτιού και γης για αγροτικές καλλιέργειες και βιοκαύσιμα. Πολλά από αυτά που παραμένουν υπόκεινται σε μη βιώσιμες και παράνομες δασικές πρακτικές.

Γιορτή των πουλιών 2018

Μια γιορτή διαφορετική διοργανώνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία την Κυριακή 14 Οκτωβρίου, από τις 11:00 έως τις 14:00, στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» στο Ίλιον, για μια ξεχωριστή ημέρα στη φύση με παρατήρηση πουλιών και άλλες δράσεις αφιερωμένες στη φθινοπωρινή μετανάστευση των πουλιών.

Η εκδήλωση, με ελεύθερη είσοδο, θα πραγματοποιηθεί στις κεντρικές λίμνες (χώρος ευκαλύπτων) στο Πάρκο. Οι δραστηριότητες της εκδήλωσης περιλαμβάνουν παρατήρηση πουλιών, περιήγηση στις λίμνες του Πάρκου, παιδικά εργαστήρια και απελευθέρωση πουλιών σε συνεργασία με τον Σύλλογο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ.

Η Γιορτή των Πουλιών σηματοδοτεί την κορύφωση της φθινοπωρινής μετανάστευσης, με εκατομμύρια μεταναστευτικά πουλιά να ταξιδεύουν προς τις περιοχές όπου θα περάσουν τον χειμώνα στη Μεσόγειο και την Αφρική. Η Ελλάδα βρίσκεται πάνω σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι μετανάστευσης και για τον λόγο αυτόν οι εκδηλώσεις εστιάζουν στην ανάγκη προστασίας των μεταναστευτικών πουλιών, των μεταναστευτικών τους διαδρομών και των βιοτόπων όπου σταθμεύουν για να τραφούν και να ξεκουραστούν, ώστε να συνεχίσουν το μακρύ και δύσκολο ταξίδι προς τις περιοχές διαχείμασης.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο κύβος ερρίφθη στη Γερμανία η οποία πλέον μετά από απόφαση γερμανικού δικαστηρίου δεν θα επιτρέπει την κυκλοφορία παλιών πετρελαιοκίνητων οχημάτων. Η απόφαση είναι ειλημμένη και σε καμιά περίπτωση δεν θα μετατεθεί για τους επόμενους μήνες, παρά την επιθυμία της κυβέρνησης να καθυστερήσει την εφαρμογή της η οποία θίγει πολλούς επαγγελματικούς κλάδους. Η δικαστική απόφαση ορίζει ως άμεση την ανάγκη της απαγόρευσης των παλιών diesel αυτοκινήτων καθώς μέσω αυτής επισημαίνεται ότι δεν έχουν ληφθεί ισοδύναμα μέτρα από τις τοπικές αρχές για να μην εφαρμοστεί ο νόμος.

Σύμφωνα με την απόφαση άμεσα έχει απαγορευθεί η κίνηση των «ρυπογόνων» μοντέλων (οχήματα που δεν πληρούν τα πρότυπα του Euro6) σε τουλάχιστον έντεκα δρόμους του Βερολίνου. Από την άλλη εντείνονται οι προσπάθειες από τους επικεφαλής να επεκταθεί το μέτρο και σε άλλες γερμανικές πόλεις Το σίγουρο είναι πολύ άμεσα θα υπάρξει απαγόρευση κυκλοφορίας στο κέντρο του Βερολίνου που παρουσιάζει αυξημένο όριο οξειδίου του αζώτου που είναι άνω των 40 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα.

Πριν από λίγες εβδομάδες η κυβέρνηση της Γερμανίας επεξεργαζόταν αρκετά σχέδια για τη μείωση της ρύπανσης ζητώντας από τους κατασκευαστές αυτοκινήτων να προσφέρουν στους ιδιοκτήτες εμπορικά κίνητρα για να αλλάξουν τα οχήματά τους.

Οι απαγορεύσεις πετρελαιοκίνητων οχημάτων Euro5 ή παλιότερης τεχνολογίας ισχύουν στο Αμβούργο, στην Φρανκφούρτη και στη Στουτγάρδη, που θεωρείται το σπίτι της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

Σύμφωνα με τις κινητοποιήσεις περιβαλλοντολογικών ομάδων πολύ σύντομα θα ζητήσουν την απαγόρευση και σε άλλες 26 γερμανικές πόλεις καθώς έχουν κατατεθεί μαζικές αγωγές.

Το θέμα απασχολεί τους επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης, ειδικά μετά το σκάνδαλο της Volkswagen το 2015 που είχε χρησιμοποιηθεί παράνομο λογισμικό, πυροδοτώντας το γνωστό σκάνδαλο που έχει κοστίσει περισσότερα από 27 δισεκατομμύρια ευρώ σε κυρώσεις και πρόστιμα.

Ωστόσο, υπάρχουν και οι αντίθετες απόψεις τις οποίες υιοθετούν και αρκετοί επικεφαλής της κυβέρνησης που κάνουν λόγο ότι οι απαγορεύσεις θα έκαναν περισσότερο κακό παρά καλό, καθώς θα αναγκαστούν να κλείσουν εκατοντάδες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του αυτοκινήτου. Αυτό συνεπάγεται μεγάλη αύξηση της ανεργίας σε έναν κλάδο που παίζει πρωταρχικό ρόλο στην γερμανική οικονομία. Άλλωστε, δεν θα πρέπει να παραγνωρίσουμε ότι και μόνο η προοπτική μίας τέτοιας απόφασης επιτάχυνε την πτώση των πωλήσεων αυτοκινήτων ντίζελ στη Γερμανία, με το μερίδιο αγορά να περνάει από το 48% το 2015 στο 29% το 2017.

Το σίγουρο είναι ότι οποιαδήποτε απόφαση για την απαγόρευση κυκλοφορίας των ρυπογόνων πετρελαιοκίνητων οχημάτων θα πάρει αρκετούς μήνες και ειδικοί κάνουν λόγο ότι παρά την δικαστική απόφαση χρειάζεται ένα εύλογο χρονικό περιθώριο, ενώ σήμερα, υπάρχει το δεδομένο ότι οι ιδιοκτήτες πετρελαιοκίνητων οχημάτων με τεχνολογία Euro6 μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στο κέντρο των μεγάλων γερμανικών πόλεων.

Τους τελευταίους μήνες περίπου 70 γερμανικές πόλεις παρουσιάζουν αυξημένες τιμές διοξειδίου του αζώτου. Το Μόναχο, η Στουτγάρδη και η Κολωνία είναι οι πόλεις με την υψηλότερη ατμοσφαιρική ρύπανση. Το 47% των Γερμανών τάσσεται κατά της απαγόρευσης σε κάθε περίπτωση, ενώ το 25% συμφωνεί με την επιβολή περιορισμένων μέτρων σε περίπτωση υψηλών επιπέδων ρύπανσης και το 20% τάσσεται υπέρ της απαγόρευσης της κυκλοφορίας τους στην πόλη, σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για την εφημερίδα Handelsblatt.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, η οποία έχει επικριθεί για τις στενές της σχέσεις με την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, έχει συγκροτήσει ταμείο με ένα δισεκατομμύριο ευρώ για να βοηθήσει τις πόλεις να αναπτύξουν το δίκτυο των μέσων μεταφοράς ή τους στόλους των ηλεκτρικών τους οχημάτων.

Οι συγκεκριμένες αποφάσεις ουσιαστικά βγάζουν εκτός χρήσης 12 εκατομμύρια αυτοκίνητα (Euro5 και παλαιότερα) στη Γερμανία. Αριθμός πολύ μεγάλος που πρέπει να υπάρξει ειδικός τρόπος διαχείρισης της απόφασης, καθώς εκτός από την απαγόρευση στο κέντρο των μεγάλων πόλεων θα επιβαρυνθούν με μεγάλους φόρους.

Την ίδια στιγμή οι κατασκευαστές έχουν ξεκινήσει μια σειρά από ενέργειες προκειμένου να πείσουν τους ιδιοκτήτες για την τεχνολογική αρτιότητα των ντίζελ αυτοκινήτων, ενώ υπόσχονται δωρεάν αναβαθμίσεις για μείωση των εκπομπών ρύπων. Ενέργειες που σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις θα  ξεπεράσουν τα 15 δισ. ευρώ.

Μετά τα νέα μέτρα μέτρησης του κύκλου μέτρησης της κατανάλωσης WLTP που εφαρμόστηκαν από την 1η Σεπτεμβρίου δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα που φέρνει αλλαγές στις γραμμές παραγωγής των αυτοκινητοβιομηχανιών. Αυτό σημαίνει ότι πολλά μοντέλα θα σταματήσουν να παράγονται καθώς θα χαρακτηρίζονται ασύμφορα, ενώ τα αυτοκίνητα Euro5 και παλιότερα θα διατεθούν σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές σε χώρες των Bαλκανίων και στην Ελλάδα που παραδοσιακά εδώ και πολλά χρόνια αποτελούν καλούς πελάτες των γερμανικών αυτοκινήτων.

«Δυστυχώς με το νόμο 43/89 της 1/6/2016 αυξάνεται υπέρμετρα η φορολογία στα καινούρια αυτοκίνητα που πληρούν τους όρους Euro6 και νεότερα αυτής, ενώ υπήρξε μικρότερη αύξηση του φόρου στα παλιά αυτοκίνητα. Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα παρά την αύξηση του φόρου, θα εξακολουθήσουν να έρχονται αυτοκίνητα παλιότερης τεχνολογίας, αφού οι αγοραστές δεν μπορούν να αγοράσουν σε καλή τιμή αυτοκίνητα νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Εμπόρων Εισαγωγέων Αυτοκινήτων Ελλάδας, Κωνσταντίνος Κυράτσος ο οποίος αναφέρει ότι «οι Έλληνες θα μπορούν να κυκλοφορούν με βάση της ισχύουσας νομοθεσίας ακόμη και αυτοκίνητα που έχουν φέρει από το εξωτερικό και είναι τεχνολογίας Euro5 και κάτω. Σήμερα έχει απαγορευτεί στις δύο μεγάλες πόλεις της Ελλάδας η κυκλοφορία επαγγελματικών πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων Euro4. Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τα επιβατικά. Και εδώ υπάρχει μια αδικία, καθώς τα επιβατικά αυτοκίνητα παλιότερης τεχνολογίας που αγοράστηκαν στην Ελλάδα δεν φορολογούνται, ενώ αντίθετα φορολογούνται τα αυτοκίνητα εισαγωγής της ίδιας τεχνολογίας».

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο αριθμός των εισαγόμενων μεταχειρισμένων αυτοκινήτων το πρώτο εννεάμηνο του 2018 ήταν ιδιαίτερα μεγάλο, καθώς γνώρισε αύξηση 47,4% (47.001 μονάδες) σε σχέση με τα 31.889 οχήματα που πουλήθηκαν το 2017. Όσο για την εγχώρια αγορά και τις μεταβιβάσεις που έχουν γίνει αυτές ξεπερνούν κάθε προηγούμενο. Το πρώτο εννεάμηνο του 2017 είχαν γίνει 240.061 μεταβιβάσεις στην Ελλάδα, ενώ φέτος την ίδια περίοδο έχουν γίνει 260.389 μεταβιβάσεις με στόχο να ξεπεράσουν κατά πολύ τις 300.000 στο τέλος του έτους. «Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους ιδιοκτήτες να αγοράσουν νέα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Σήμερα ο οποιοδήποτε μπορεί να φέρει ότι θέλει ικανοποιώντας τις ελάχιστες προϋποθέσεις που υπάρχουν στην ελληνική νομοθεσία», ολοκλήρωσε ο κ. Κυράτσας.

ΑΠΕ-ΜΠΕ