Σημαντικές είναι οι προοπτικές για το επάγγελμα των αγροτισσών, που διαμορφώνονται στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που πραγματοποιήθηκε υπό τη αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, με τη στήριξη της Περιφέρειας Αττικής και έγινε από την αναπληρώτρια καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, Μαρία Γκασούκα.

Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε στην ημερίδα που έγινε χθες στο Μουσείο της Ακρόπολης με θέμα: «Η Ελληνίδα Αγρότισσα», το επάγγελμα της αγρότισσας μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης στο πρόβλημα της ανεργίας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και ιδιαίτερα οι νεότερες, κάνοντας παράλληλα δυνατή την προσέλκυση νέων γυναικών και ανέργων στην ύπαιθρο, μέσω των νέων μορφών γεωργικής παραγωγής (βιολογικά προϊόντα, καλλιέργειες φιλικές προς το περιβάλλον, δυναμικές καλλιέργειες, εναλλακτικές μορφές τουρισμού κ.α.), αλλά και της κοινωνικής οικονομίας ευρύτερα.

Από τις γυναίκες που έλαβαν μέρος στην έρευνα, περισσότερες από τις μισές (56%) ήταν μεταξύ 41- 60 ετών, ενώ μόλις το 7% κάτω των 30 ετών. Από αυτές, σχεδόν επτά στις 10 (68%) ήταν παντρεμένες και με 2 παιδιά (50,64%). Το 79% ασχολείται με την παραγωγή γεωργικών προϊόντων και το 20% με τη φροντίδα των ζώων.

Σχεδόν τέσσερις στις 10 (43%) ξεκίνησαν να ασχολούνται με τη γεωργική δραστηριότητα σε ηλικία 15-20 ετών, το 39% σε ηλικία 20-30 ετών, ενώ μόλις το 18% των γυναικών σε ηλικία μεγαλύτερη των 30 ετών.

Το 71,7% των ερωτηθέντων γυναικών τόνισε ότι διαθέτει προσωπική αγροτική ιδιοκτησία, με το 62,5% εξ’ αυτών να αναφέρουν ότι τη διαχειρίζονται οι ίδιες, ενώ οι υπόλοιπες σε ποσοστό 60% επεσήμαναν πως παραχώρησαν τη διαχείριση της περιουσίας τους στον άνδρα τους ήδη από την έναρξη του γάμου τους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το στοιχείο πως το 58% των ερωτηθεισών αγροτισσών απάντησε ότι ο σύζυγος/σύντροφος αναλαμβάνει πλήρως ή μερικά από τα καθήκοντα που του αναλογούν στο εσωτερικό της οικογένειας, όπως μεταξύ άλλων το νοικοκυριό ή την ανατροφή των παιδιών, ανατρέποντας τη μέχρι τώρα εικόνα της μακραίωνης πατριαρχικής πρακτικής.

Έξι στις 10 (61,03%) είπαν πως εργάζονται στην αγροτική εκμετάλλευση με συνθήκες πλήρους απασχόλησης, ενώ το 1/3 (32,31%) μερική απασχόληση. Η συντριπτική πλειονότητα του δείγματος διαθέτει μηνιαίο εισόδημα κάτω των 1.000 ευρώ, με μόλις το 14% να ξεπερνά το κατώφλι των 1.000 ευρώ μηνιαίως, ενώ το εισόδημα του 46,91% του δείγματος αμείβεται με λιγότερα από 500 ευρώ το μήνα.

Ανεβασμένο είναι το μορφωτικό επίπεδο των αγροτισσών σε σχέση με το παρελθόν. Τρεις στις δέκα είναι απόφοιτες λυκείου και το 17% απόφοιτες μεταλυκιακής εκπαίδευσης. Έχουν γνώσεις των νέων τεχνολογιών καθώς σχεδόν επτά στις δέκα (68%) διαθέτει γνώσεις υπολογιστή και εξ’ αυτών το 89% έχει πρόσβαση σε Η/Υ. Από αυτές που έχουν γνώση υπολογιστή, το 75% γνωρίζει word και excel σε βασικό επίπεδο και το 87% ξέρει power point επίσης σε βασικό επίπεδο, ενώ το 69% γνωρίζει και χρησιμοποιεί πολύ συχνά το διαδίκτυο.

Ωστόσο, αρκετά είναι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ελληνίδες αγρότισσες. Η καθημερινή κοπιώδης και πολύωρη εργασία, η έλλειψη υποστηρικτικών δομών για την οικογένεια καθώς και η μη συμμετοχή του συζύγου στις ενδοοικογενειακές υποχρεώσεις είναι μερικά από αυτά.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ότι θα παράσχει χρηματοδότηση ύψους 172,5 εκατ. ευρώ από τον γεωργικό προϋπολογισμό της ΕΕ για την προώθηση γεωργικών προϊόντων διατροφής στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωσή της την επόμενη τριετία θα διεξαχθούν 79 εκστρατείες που θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, όπως τα γαλακτοκομικά, οι ελιές και το ελαιόλαδο και τα οπωροκηπευτικά.

Τα προγράμματα έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να βοηθήσουν τους παραγωγούς στον αγροδιατροφικό τομέα της ΕΕ να ενημερώνουν το κοινό για την ποιότητα των προϊόντων τους, με στόχο αφενός την προώθηση των προϊόντων τους εντός της ΕΕ και αφετέρου το άνοιγμα νέων αγορών. Εστιάζουν σε συγκεκριμένες προτεραιότητες, όπως η ανάδειξη της ποιότητας των ευρωπαϊκών τροφίμων με γεωγραφικές ενδείξεις, ή οι μέθοδοι βιολογικής παραγωγής.

Από τα 79 προγράμματα τα 48 απευθύνονται σε χώρες εκτός ΕΕ. Ορισμένοι τομείς προϊόντων εκπροσωπούνται επίσης σημαντικά. Για παράδειγμα, 23 προγράμματα αφορούν τον τομέα των οπωροκηπευτικών.

Τέλος, ο επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, Φιλ Χόγκαν, δήλωσε σχετικά: «Η Ευρώπη είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για την καλή ποιότητα των προϊόντων διατροφής που παράγει και για τη γαστρονομική της κληρονομιά. Οι παραγωγοί της ΕΕ μπορούν να βασιστούν στη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να κάνουν γνωστά εντός και εκτός Ευρώπης τα προϊόντα υψηλής ποιότητας που παράγουν. Εγώ ο ίδιος επισκέφτηκα πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως την Κίνα, την Ιαπωνία, το Μεξικό ή την Κολομβία, για να ανοίξω νέες αγορές για τα προϊόντα μας. Μπροστά μας διανοίγονται τεράστιες δυνατότητες».

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Χρήσιμα συμπεράσματα που αποτελούν «τροφή» για περαιτέρω επεξεργασία και νέες έρευνες για το προφίλ των γυναικών επαγγελματιών της υπαίθρου εξήχθησαν από την ημερίδα για την Ελληνίδα Αγρότισσα που πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και την Περιφέρεια Αττικής υπό την αιγίδα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Τι εργασίες της ημερίδας άνοιξε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σταύρος Αραχωβίτης, μεταφέροντας τα αισιόδοξα συμπεράσματα της έρευνας της καθηγήτριας Μαρίας Γκασούκα και λέγοντας ότι «στη σημερινή εποχή έχουμε υπέρβαση της μακραίωνης πατριαρχικής πρακτικής. Γιατί πια σχεδόν στα μισά νοικοκυριά ο σύζυγος /σύντροφος αναλαμβάνει μερικά από τα καθήκοντα που του αναλογούν στο εσωτερικό της οικογένειας και στο 14% ο σύζυγος /σύντροφος τα αναλαμβάνει πλήρως.

Σήμερα οι μισές (50%) από τις αγρότισσες που διαθέτουν προσωπική αγροτική ιδιοκτησία τη διαχειρίζονται οι ίδιες. Σήμερα λοιπόν οι άνδρες δεν είναι πλέον οι κατ’ εξοχήν διαχειριστές της περιουσίας. Άρα η γενικευμένη θέση των αγροτισσών στο ρόλο των «συμβοηθούντων μελών» της αγροτικής εκμετάλλευσης παύει.

Είμαστε λοιπόν εδώ για να στηρίξουμε και να δυναμώσουμε αυτή την σημερινή διείσδυση της δραστηριότητας των γυναικών στον πρωτογενή τομέα αλλά και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα ξαναγίνει με άνισους όρους.»

Στη συνέχεια, η υφυπουργός Εσωτερικών, Μαρίνα Χρυσοβελώνη, ανακοίνωσε ότι «στην Σύνοδο Κορυφής Υπουργών/ Υφυπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα στην Βιέννη, από όλα τα προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων που μου προτάθηκαν να παρουσιάσω, για να υιοθετηθεί ως καλή πρακτική στις πολιτικές της Ε.Ε. για τα επόμενα χρόνια, εγώ επέλεξα και παρουσίασα τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα για την εκπαίδευση αγροτισσών και την ενίσχυση και ενθάρρυνση νέων γυναικείων επιχειρήσεων που παράγουν αγροτικά προϊόντα.

Οι προτάσεις μας εντάχθηκαν στις εισηγήσεις για τα Ευρωπαϊκά Όργανα και σύντομα θα μετασχηματιστούν σε νέα προγράμματα χρηματοδότησης.»

Στο βήμα ανέβηκε η υφυπουργός Οικονομικών, Κατερίνα Παπανάτσιου, επικροτώντας τη μελέτη της δρ. Γκασούκα, ενώ παράλληλα αναφέρθηκε στις πολιτικές της κυβέρνησης που ενισχύουν το εισόδημα της αγρότισσας και τη θέση της στα συνεταιριστικά πράγματα: «Στο νόμο που ψηφίστηκε για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, έγινε για πρώτη φορά ρητή αναφορά στην ύπαρξη και λειτουργία των γυναικείων αγροτικών συνεταιρισμών. Επίσης, θεσπίστηκε συγκεκριμένο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών κατά τις αρχαιρεσίες των διοικητικών συμβουλίων των μικτών αγροτικών συνεταιρισμών, προκειμένου να ενισχυθεί η παρουσία των γυναικών σε ένα κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενο περιβάλλον.» Επίσης, είπε ότι «οι γυναικείοι συνεταιρισμοί μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της ανεργίας των γυναικών, μπορούν να σφυρηλατήσουν συλλογική ταυτότητα και να κινητοποιήσουν τις γυναίκες ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους σε συνολικότερο επίπεδο.»

Από την πλευρά της, η υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Ολυμπία Τελιγιορίδου, δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Στο πέρασμα του χρόνου η αγρότισσα κατάφερε να ανταποκριθεί στα πολυεπίπεδα καθήκοντά της παρά τις σκληρές συνθήκες που είχε συχνά να αντιμετωπίσει. Και ενώ αυτή ανταποκρίθηκε, η οργανωμένη κοινωνία άργησε πολύ να της αναγνωρίσει τον ρόλο που δικαιωματικά είχε κατακτήσει, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο για την διατήρηση και ενίσχυση του ρόλου της.

Προκειμένου η γυναίκα της υπαίθρου να αποκτήσει τον δικό της διακριτό ρόλο η κυβέρνηση προχώρησε στην ψήφιση του νόμου 4384/2016. Ο νόμος αυτός  ρύθμισε θέματα γυναικείων συνεταιρισμών και διαμόρφωσε το πλαίσιο της Ελληνίδας αγρότισσας.

Έχουν να γίνουν και άλλα πολλά. Η αναβάθμιση του ρόλου της Ελληνίδας αγρότισσας η ισοτιμία που πρέπει να κατακτηθεί, η ενίσχυση των γυναικείων συνεταιρισμών με έμφαση στον αγροτουρισμό και την μεταποίηση,  μόνο καλό μπορεί να αποφέρει στην ελληνική οικονομία και την ανάπτυξη της υπαίθρου.»

Τον λόγο πήραν η γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα, μιλώντας κυρίως για τη διάχυση των συμπερασμάτων από τα αποτελέσματα της έρευνας της δρ. Γκασούκα και τέλος μίλησε η περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, εντοπίζοντας στην πράξη τα προβλήματα των αγροτισσών και υποσχόμενη ότι η περιφέρεια, παρόλο που δεν είναι συνδεδεμένη στις συνειδήσεις των πολιτών με τον πρωτογενή τομέα, κάνει ότι είναι δυνατόν για την προώθηση της αγροτοκτηνοτροφικής δραστηριότητας. Η Περιφερειάρχης αναφέρθηκε στη «διπλή διάκριση» που υφίσταται η Ελληνίδα αγρότισσα: έμφυλη και οικονομική. «Οι ρίζες της πατριαρχίας, των σεξιστικών στερεοτύπων, των έμφυλων ανισοτήτων, είναι – συγκριτικά με τα αστικά κέντρα – πολύ πιο ορατές στην ύπαιθρο. Εκεί όπου οι κλειστές κοινωνίες διαμορφώνουν πιο «σκληρά» πρότυπα. Πρότυπα περιοριστικά του δικαιώματος στην εργασία. Πρότυπα κοινωνικού αποκλεισμού».

Στην ημερίδα μίλησαν τόσο υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), όσο και αγρότισσες σχετικά με τη ζωή και το επάγγελμά τους.

Η Δέσποινα Βαρούτα, αντιπρόεδρος του Α.Σ. Ζαγοράς, μοναδική γυναίκα στο διοικητικό συμβούλιο του Συνεταιρισμού, αναφέρθηκε στο πώς κατάφερε να φτάσει μέχρι εκεί και τι προσπάθειες έχουν γίνει για την προώθηση των προϊόντων του Γυναικείου Συνεταιρισμού Ζαγοράς, μαζί με τα πασίγνωστα μήλα Zagorin του Αγροτικού Συνεταιρισμού.

Η Αναστασία Παπουτσή, προϊσταμένη Τμήματος Αγροτικών Συνεταιρισμών και Ομαδικών Δραστηριοτήτων του ΥπΑΑΤ, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην «έναρξη της λειτουργίας της ιστοσελίδας http://womenassociations.minagric.gr/ µε στόχο τη προβολή των προϊόντων των γυναικείων συνεταιρισµών, η οποία δηλώνει το έντονο ενδιαφέρον του Υπουργείου και την προσπάθεια ανάδειξης αυτής της πλούσιας παράδοσης».

Στη συνέχεια, ο Αθανάσιος Μπουρλέτσικας, διευθυντής Αγροτικής Κατάρτισης στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, παρουσίασε στοιχεία σχετικά με την εκπαίδευση των νέων αγροτισσών και ανακοίνωσε ότι «τον επόμενη μήνα ετοιμαζόμαστε να ξεκινήσουμε εκπαιδεύσεις για το Μέτρο 6.1 “Ενίσχυση Νέων Γεωργών”». Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΛΓΟ, το 80% των νέων αγροτισσών ασχολούνται με τη φυτική παραγωγή, το 17% με την κτηνοτροφία και το 3% με τη μελισσοκομία.

Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας «Η Ελληνίδα αγρότισσα: αποτύπωση της συμμετοχής, προβλήματα, προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών στον αγροτικό τομέα και την ελληνική ύπαιθρο», η δρ. Γκασούκα, δήλωσε ότι με βάση τα ευρήματα «υποχωρεί η πατριαρχική προσέγγιση του αγροτικού χώρου και οι γυναίκες ολοένα και περισσότερο αυτοπροσδιορίζονται ως επαγγελματίες αγρότισσες, ενεργές, με εισόδημα». Ήταν δε συγκινητικές οι απαντήσεις των αγροτισσών, με τις οποίες έκλεισε την τοποθέτησή της, στην ερώτηση: «Γιατί αποφασίσατε να γίνετε αγρότισσα» καθώς φάνηκε ότι η πλειοψηφία δεν ήθελε να ακολουθήσει αυτό το επάγγελμα, αλλά δεν είχε επιλογή. Μάλιστα, πολλές απάντησαν ότι θα ήθελαν να γίνουν δασκάλες και φάνηκε σα να μην είχαν ερωτηθεί ποτέ για το τι πραγματικά ονειρεύονταν για τη ζωή τους.

Τον λόγο έλαβε, έπειτα, η Σοφία Κερεμίδου-Σταυρίδου, αγρότισσα από την Επισκοπή Ημαθίας, μέλος του Α.Σ. Νάουσας, η οποία διαβεβαίωσε ότι «το κάθε ευρώ που θα δοθεί στην Ελληνίδα αγρότισσα θα πιάσει τόπο».

Η βιοκαλλιεργήτρια από τον Άγιο Λουκά Μεγάρων, Δήμητρα Καρδάτου, περιέγραψε πώς αντιμετωπίστηκε εχθρικά τόσο από τις δημόσιες υπηρεσίες όσο και από τους συναδέλφους της, αλλά με το πείσμα της έχει καταφέρει μέχρι και να φτάσει μία ανάσα από την απόκτηση του Σήματος για πολυλειτουργικό αγρόκτημα.

Η Μυρτώ Λύκα, πρόεδρος του Συλλόγου Κτηνοτρόφων Θεσπρωτίας και αντιπρόεδρος στην Πανελλήνια Ενωση Κτηνοτρόφων, θέλησε να δώσει έμφαση στο συνταξιοδοτικό πρόβλημα της αγρότισσας, που ενώ ασφαλίζεται στον ΟΓΑ δεν μπορεί να πάρει σύνταξη αν δεν είναι κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης, όπως είπε.

Οι ομιλίες και οι παρουσιάσεις βρίσκονται στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.minagric.gr/index.php/el/the-ministry-2/grafeiotypou/deltiatypou/7138-hmerida-agrotisa161018