Υπάρχουν κάποια πράγματα στον Καναδά τα οποία δεν μπορεί να δεχτεί η Ότομ Πελτιέ. Όπως το να μεγαλώνουν τα παιδιά χωρίς να έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό βρύσης. Ή 70άρηδες να χρειάζεται καθημερινά να περπατάνε μεγάλες αποστάσεις για να εξασφαλίσουν πόσιμο νερό. Και ολόκληρες κοινότητες να μην μπορούν να πλυθούν χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να εκτεθούν σε καρκινογόνες ουσίες.
Η Ότομ έχει περάσει σχεδόν τη μισή της ζωή δίνοντας μάχη κατά αυτών των αδικιών. Και είναι μόλις 15 ετών.
Μέλος της αυτόχθονης φυλής του Καναδά Ανισινάαμπι, αγωνίζεται για πόσιμο νερό από τα 8 της χρόνια και έχει στόχο την προστασία των υδάτινων πόρων του πλανήτη.
“Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε τριτοκοσμικές συνθήκες στην ανεπτυγμένη χώρα μας. Είναι παρανοϊκό. Ο Καναδάς είναι πλούσιος. Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν μέρη όπου το νερό δεν είναι πόσιμο”, λέει.
Σε όλη την επικράτεια του Καναδά, υπάρχουν 56 κοινότητες των Πρώτων Εθνών, όπως λέγονται, που ζουν με μακροχρόνιες κυβερνητικές οδηγίες ως προς τη χρήση νερού –εκ των οποίων η μεγαλύτερη σε διάρκεια ήταν περίπου 25 χρόνια. Ακόμα και με επάρκεια υδάτινων πόρων, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου οι παθογόνοι οργανισμοί στο νερό είναι ανθεκτικοί ακόμη και στο βράσιμο.
Άλλα παθογόνα, όπως τα τριαλοµεθάνια (THMs), τα οποία έχει αποδειχτεί ότι είναι καρκινογόνες ουσίες, είναι επικίνδυνα τοξικά ακόμη και αν δεν καταναλωθούν — μπορούν να απορροφηθούν από τον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του δέρματος καθιστώντας επικίνδυνο ακόμη και το ντους ή το πλύσιμο των χεριών.
Εξαιτίας της παρουσίας των παθογόνων αυτών, η κοινότητα αυτοχθόνων των Πρώτων Εθνών Αταουαπισκάτ, που βρίσκεται στο Βόρειο Οντάριο, κηρύχτηκε πρόσφατα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Σε ηλικία μόλις 14 ετών, η Ινδιάνα ακτιβίστρια αναγορεύτηκε σε επικεφαλής επίτροπος για το νερό από την Anishinabek Nation, ένα λόμπι που εκπροσωπεί 40 κοινότητες των Πρώτων Εθνών ανά το Οντάριο.
Παράλληλα, η Πελτιέ είναι υποψήφια για το Διεθνές Παιδικό Βραβείο Ειρήνης, το οποίο θεσπίστηκε το 2005 και απονέμεται κάθε χρόνο σε παιδιά που μάχονται για να βελτιώσουν τις ζωές άλλων παιδιών σε όλο τον κόσμο. Η φετινή απονομή θα γίνει στις 4 Δεκεμβρίου στην Ολλανδία.
“Το είπα μια φορά και θα το ξαναπώ: δεν μπορούμε να τρεφόμαστε με χρήματα και να πίνουμε πετρέλαιο”
Η Πελτιέ, η οποία προτάθηκε από το Ίδρυμα Ντέιβιντ Σουζούκι για το βραβείο αυτό, έχει διαδώσει παγκοσμίως το μήνυμά της μέσα από εκατοντάδες εκδηλώσεις ανά τον κόσμο.
Έχει εκφωνήσει ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη, έχει συναντήσει τον πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό και έχει διαδηλώσει στους δρόμους.
Τον περασμένο μήνα ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να απευθυνθεί στην Πορεία των Ιθαγενών, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της καθιερωμένης απεργίας της Παρασκευής για το κλίμα, ενώ εκφώνησε και ομιλία στο Φόρουμ Global Landscapes το οποίο τελεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων ΕΘνών και της Παγκόσμιας Τράπεζας, που είναι αφιερωμένο στην επίτευξη αναπτυξιακών και κλιματικών στόχων.
“Βρίσκομαι εδώ για να μιλήσω στους ανθρώπους για την σπουδαιότητα του νερού και για να τους εκπαιδεύσω σε ένα πολιτισμικό και πνευματικό επίπεδο. Πρέπει να γνωρίζουν ότι πρέπει να δράσουμε τώρα. Το είπα μια φορά και θα το ξαναπώ: δεν μπορούμε να τρεφόμαστε με χρήματα και να πίνουμε πετρέλαιο”, είπε η νεαρή ακτιβίστρια.
Η έλλειψη πόσιμου νερού στις πολυάριθμες κοινότητες των αυτοχθόνων του Καναδά αποτέλεσε έμπνευση για να γίνει η Ότομ ακτιβίστρια, όπως η ίδια είπε.
“Σε όλα αυτά τα εδάφη γνωρίζουμε κάποια όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να πιουν νερό. Γιατί υπάρχουν τόσα πολλά και γιατί τόσοι άνθρωποι έχουν μείνει χωρίς νερό για τόσο μεγάλο διάστημα;”.
“Ίσως θα πρέπει να κάθονται πιο συχνά οι μεγάλοι με τους μικρούς μαζί στο τραπέζι που λαμβάνονται οι αποφάσεις όταν συζητούνται τα θέματα για την γη μας και το νερό μας”, λέει και εξηγεί ότι την σχέση αυτή που έχει με το νερό την απέκτησε από την ενδομήτρια ζωή της, όπου, όπως υποστηρίζεται, μαθαίνει κάποιος να αγαπάει το νερό όπως αγαπάει την μητέρα του. Όμως φαίνεται ότι πρόκειται και για μια κληρονομική αγάπη αφού η θεία της, η Τζόζεφιν Μάνταμιν, ήταν βραβευμένη ακτιβίστρια για τη διάσωση των υδάτινων πόρων.
Το 2015 η νεαρή ακτιβίστρια είχε προσκληθεί να μιλήσει στη Σύνοδο των Ηνωμένων ΕΘνών για το Κλίμα. “Θέλω να πω ότι το νερό είναι πραγματικά ιερό. Το νερό είναι ζωή. Η Μητέρα Γη δεν μας χρειάζεται, εμείς τη χρειαζόμαστε”, έλεγε τότε.
Την ίδια χρονιά η Ότομ συμμετείχε στη Διάσκεψη των Παιδιών για το Κλίμα που οργανώθηκε στη Σουηδία. Ο στόχος της Διάσκεψης ήταν παιδιά από 32 χώρες να συναντηθούν, ώστε να συντάξουν τα αιτήματά τους και να τα παραδώσουν στους ηγέτες του κόσμου. Το υπόμνημά τους στη συνέχεια παραδόθηκε στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος του 2015 στο Παρίσι. “Μου αρέσει να μοιράζομαι την πεποίθηση ότι το νερό είναι πραγματικά ιερό. Το νερό είναι ζωή”, δήλωνε η Ότομ.
Το 2016 κλήθηκε να προλογίσει τον πρωθυπουργό του Καναδά στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ. Στη διάρκεια της σύντομης συνάντησής τους του είπε: “Είμαι πολύ δυσαρεστημένη με τις επιλογές που κάνατε”. Και εκείνος της απάντησε: “Το καταλαβαίνω” και της υποσχέθηκε να προστατεύσει το νερό.
“Μας δόθηκε μόνο ένας πλανήτης και εμείς τον καταστρέφουμε”
Τον περασμένο χρόνο η Ότομ έκανε έκκληση να κλείσουν, στις 5 Δεκεμβρίου, όλοι οι κεντρικοί δρόμοι του Καναδά για μια ώρα ως ένα μέσο άσκησης πίεσης για την προστασία του νερού. “Μας δόθηκε μόνο ένας πλανήτης και εμείς τον καταστρέφουμε. Δεν είναι μόνο στη Βόρεια Αμερική που χρειαζόμαστε καθαρό πόσιμο νερό, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο”, έλεγε απευθύνοντας την έκκλησή της.
Τα γενέθλιά της φέτος συνέπεσαν με τις κινητοποιήσεις για το κλίμα μαθητών και φοιτητών σε όλο τον Καναδά.
“Έχω διαφορετική οπτική σε σχέση με άλλους ακτιβιστές αφού στο μεγαλύτερο μέρος του το έργο μου προέρχεται από τις παραδόσεις των ιθαγενών. Αλλά οι άλλοι μου δίνουν κουράγιο. Κάποια από αυτά τα παιδιά είναι πραγματικά ισχυρά και τα μηνύματά τους είναι επίσης ισχυρά. Αισθάνομαι ότι θα μπορέσουμε να κάνουμε κάτι. Είναι κάπως αγχωτικό γιατί είναι μεγάλος ο ρόλος μου. Πρέπει να φροντίζω και να παίρνω αποφάσεις για τις Μεγάλες Λίμνες. Όποια απόφαση λαμβάνεται για τις Μεγάλες Λίμνες εγώ πρέπει να είμαι παρούσα και να συμμετέχω σε αυτήν”, δηλώνει όταν την ρωτούν για τον ρόλο της ως επικεφαλής επίτροπος των ιθαγενών του Καναδά για το νερό και για την άλλη ακτιβίστρια για το περιβάλλον, την 16χρονη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ.
Η μητέρα της πάντως αισιοδοξεί και λέει ότι οι ενήλικες σε όλον τον κόσμο φαίνεται να παίρνουν το μήνυμα καθώς πληθαίνουν οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας των νέων παγκοσμίως.
“Από εκεί που προέρχομαι οι νέοι είναι οι δάσκαλοί μας. Εμείς μαθαίνουμε από αυτούς και έτσι πρέπει να τους ακούμε”, λέει η Στέφανι Πελτιέ. Ως απόδειξη της δυναμικής αυτής επισημαίνει μάλιστα ότι ο λογαριασμός της κόρης της στο Instagram γνώρισε δεκαπλάσια αύξηση –από 5.500 ακόλουθους σε 55.000– μετά την τελευταία ομιλία της στα Ηνωμένα Έθνη.
Η Στέφανι Πελτιέ υποθέτει ότι σε αυτό συνετέλεσε και ο “παράγοντας Γκρέτα” και επισημαίνει ότι οι νεαροί αυτόχθονες ιθαγενείς υπερασπίζονταν εδώ και χρόνια περιβαλλοντικά θέματα, απλώς τώρα αναγνωρίζεται το έργο τους.
Όταν η Ότομ δεν ασχολείται με τον ακτιβισμό, βρίσκεται στο σχολείο της. Αυτοί οι ρόλοι, ομολογεί, δύσκολα συνδυάζονται όμως οι φίλοι της την βοηθούν να γεφυρώσει το χάσμα. “Οι φίλοι μου είναι πολύ υποστηρικτικοί σε αυτό που κάνω. Θεωρούν ότι είναι πολύ κουλ”.
Παλαιότερα ήθελε όταν μεγαλώσει να γίνει πρωθυπουργός. Σήμερα όμως θέλει να γίνει παιδιατρική νοσηλεύτρια για να βοηθάει ανθρώπους όπως η μικρότερη αδελφή της, η οποία πάσχει από επιληψία. Ανεξάρτητα όμως από το ποια καριέρα θα ακολουθήσει η Ότομ λέει ότι δεν πρόκειται ποτέ να εγκαταλείψει τον ακτιβισμό για το περιβάλλον και τον αγώνα για τη διάσωση των υδάτινων πόρων του πλανήτη.
Προελεύσεις: The Globe and Mail, CBSnews, cbc.ca, national post.com, The Chronicle Journal
ΑΠΕ-ΜΠΕ
