Να καλωσορίσω και τον κ.Υπουργό και τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, συνάμα και Πρόεδρο της Ένωσης Ευρωπαϊκών Περιφερειών, τον κ. Τζιτζικώστα, τον φίλο Απόστολο, που είχα τη χαρά να συνεργαστώ μαζί του από την Αντιπολίτευση, βεβαίως, εγώ και ο Κυριάκος Βελόπουλος τότε, οΠρόεδρος μας, μέσα από την αυτοδιοίκηση.
Ακούστε κύριοι.! Το σχολείο της Αυτοδιοίκησης προσφέρει εμπειρία, προσφέρει γνώσεις, είναι ένα πολύ καλό σκαλοπάτι, αν θέλει κάποιος να ασχοληθεί με τα κοινά και να βάλει στόχους στην καριέρα του για κάτι παραπάνω που λέγεται «Κοινοβούλιο».Όσοι έχετε περάσει από το μεγάλο σχολείο της Αυτοδιοίκησης, σας έχει προικίσει με γνώσεις και με εμπειρία και με αντισώματα για να ανταπεξέλθετε.
Πολύ φοβάμαι,όμως, κύριε Πρόεδρε, είναι σημαντικά τα θέματα που φέρνετε στην περιφέρεια. Καταρχάς, μια Επιτροπή που έπρεπε να είναι πιο ουσιαστική, πιο αναβαθμισμένη και αν θέλετε, γι’ αυτό που οραματίζεται και ευαγγελίζεται η εκάστοτε κυβέρνηση, δηλαδή, η περιφερειακή αποκέντρωση. Η συγκεκριμένη Επιτροπή που ηγείστε και εμείς που απαρτίζουμε την Επιτροπή ως μέλη, έπρεπε να έχει έναν νομοπαρασκευαστικό χαρακτήρα, να είναι πιο ουσιαστική για θέματα και ζητήματα που άπτονται του ενδιαφέροντος της ανάπτυξης και της άλλης τροχιάς που πρέπει να μπει η αυτοδιοίκηση τα επόμενα χρόνια. Το ξέρετε,όμως, πολύ καλά είναι τι περιφερειακή αυτοδιοίκηση θέλουμε, αν την εννοούμε την αποκέντρωση,διότι, αν δεν σπάσουμε αυγά ομελέτα δεν γίνεται. Και τι θέλω να πω; Σήμερα το αθηνοκεντρικό κοινοβουλευτικό μοντέλο, όπως είναι δομημένο,δεν θέλει να εκχωρήσει η εξουσία στις περιφέρειες. Ο ρόλος σήμερα ενός δημάρχου ή περιφερειάρχη θυμίζει περισσότερο δορυφόρου παρά μιας «αυτόνομης» περιφέρειας ή ενός δήμου, που θέλει να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Ένας περιφερειάρχης,ο οποίος πολλές φορές είναι «νεροκουβαλητής». Ο ίδιος κάνει μια φιλότιμη προσπάθεια, αλλά δεν μπορεί να ευοδώσει αυτή, διότι μπαίνει τροχοπέδη το ίδιο το κράτους. Όταν σήμερα, κύριε Υπουργέ, κύριε Βορίδη, έχουμε την αποκεντρωμένη περιφέρεια, η οποία πολλές φορές καπελώνει την αιρετή, δεν μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατικά ιδεώδη, δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα θεμελιωμένο δημοκρατικό, παραγωγικό, διοικητικό μοντέλο περιφερειακής αποκέντρωσης. Και τι θέλω να πω; Για παράδειγμα, το χωροταξικό που είναι υψίστης σημασίας, όταν δεν υπάρχει απαιτούμενη πλειοψηφία ή δεν περάσει μέσα από ένα αιρετό περιφερειακό συμβούλιο, τότε απλά να το πω στην καθομιλουμένη «στρίβειν δια του αρραβώνος» και πάει στην αποκεντρωμένη περιφέρεια για να πάρει την υπογραφή και όταν ο έλεγχος, όλο το κοντρόλ δηλαδή, γίνεται μέσα από τις αιρετές περιφέρειες.Αντιλαμβάνεστε ότι η αποκεντρωμένη περιφέρεια, η οποία κάνει έναν διαφορετικό έλεγχο, ο οποίος, ναι μεν, πρέπει να γίνει για το δημόσιο συμφέρον. Πολλές φορές,όμως, αποφασίζει η αποκεντρωμένη σε βάρος της τοπικής κοινωνίας, η οποία δεν μπορεί να είναι συνδετικός κρίκος με τις τοπικές κοινωνίες δημοκρατικά και μέσω της ψήφου τους εκπροσωπεί η αιρετή περιφέρεια. Άρα, λοιπόν, στο χωροταξικό, στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, στους δασικούς χάρτες, στις νέες καλλιέργειες για γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση, στην τουριστική ανάπτυξη και προβολή, πρέπει τον πρώτο λόγο να τον έχει η αιρετή περιφέρεια και όχι η αποκεντρωμένη.
Από κει και πέρα, δεν μπορούμε να οραματιζόμαστε απολύτως τίποτα, να το πω έτσι απλά,αν δεν μιλάμε για κάποια έσοδα, τα οποία, πρέπει να θεσμοθετηθούν στον Α΄ και Β΄ βαθμό της Αυτοδιοίκησης. «Ήμουνα νιός και γέρασα», θα μπορούσε να πει κάποιος για όλα όσα έχουν υποσχεθεί οι προηγούμενες κυβερνήσεις, για τα τέλη κυκλοφορίας που θα δινόταν ένα ποσό, για τον περιβόητο φόρο ζύθου και πόσα άλλα έσοδα που θα μπορούσε να έχουν οι δύο βαθμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες τους, να έχουν μεγαλύτερη πρωτοβουλία.Δυστυχώς και η εκάστοτε κυβέρνηση, αν θέλετε, η πολιτική -και με η και μεοι- όπως σε αυτό έχουν μερίδιο ευθύνης και οι αυτοδιοικητικοί που βάζουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Κανείς δεν μιλάει για την πραγματική ταμπακιέρα.
Ο κ. Τζιτζικώστας, σήμερα ηγείται μιας Ευρωπαϊκής Επιτροπής και προέρχεται από την Ελλάδα, όπου η Ελλάδα έχει κάνει μικρά βήματα, αλλά δεν έχει κάνει βήματα προόδουσε ό,τι αφορά το οργανωτικό μοντέλο της αυτοδιοίκησης.Αυτό είναι μια μεγάλη επιτυχία να έχουμε Έλληνα επικεφαλής, ο οποίος ξεκίνησε ως μέλος ο Τζιτζικώστας, έγινε μετά αντιπρόεδρος, αν θυμάμαι καλά, αλλά κοιτάξτε τώρα τη διαφορά. Έχουμε έναν Έλληνα, εκεί, σε μια νευραλγική θέση, ο προκάτοχος ήταν Βέλγος και ο αντιπρόεδρος είναι Ισπανός. Κοιτάξτε τώρα τη διαφορά ταχυτήτων, τη διαφορά κουλτούρας, τη διαφορά δυναμικότητας αρμοδιοτήτων. Πρέπει να διδαχθούμε από κάποια μοντέλα, αλλά εκεί πρέπει επιτέλους να έχουμε μια γενναία απόφαση σε μια κυβέρνηση που θα πει:«Δίνω και εκχωρώ εξουσία. Δεν τα θέλω όλα δικά μου στην τοπική αυτοδιοίκηση.Αναβαθμίζω τον ρόλο των αιρετών της αυτοδιοίκησης».
Σήμερα, κύριοι και ο δημοτικός σύμβουλος, αλλά πρωτίστως ο περιφερειακός είναι ένας τυπικός σύμβουλος δεν έχει ουσία κυρίως της αντιπολίτευσης. Πρέπει να αφήσει τη δουλειά του, είναι πλήρους απασχόλησης, δεν έχει επαΐοντες, δηλαδή, επιστημονικούς συνεργάτες, οπότε απλά φωνάζει για να φωνάζει, έχει τα επιχειρήματά του, έχει τα βιώματά του, έχει τις γνώσεις του, έχει την εμπειρία του, κυρίως δηλαδή, ένα περιφερειακό σύμβουλο διοικείται από δέκα άτομα, αυτό είναι το μοντέλο. Αυτοί που έχουν αναλάβει θέσεις Αντιπεριφερειάρχη ή τους έχειεκχωρήσει κάποιες αρμοδιότητες ο Περιφερειάρχης.
Τώρα όσο και να μιλάμε, οι περιφέρειες και να ξεκινήσουμε από τις δεκατρείς που έχουμε στην Ελλάδα, δεν μπορεί να είναι ίδιες. Το να έχουμε ένα φορολογικό μοντέλο σαφώς πρέπει να είναι ενιαίο.Να έχουμε ένα εθνικό αμυντικό μοντέλο, δεν μπορεί κάθε περιφέρεια να αποφασίζει για ένα διαφορετικό αμυντικό δόγμα.Η φορολογία, η άμυνα, η υγεία, η δημόσια υγεία, αυτά είναι κοινά στρατηγικής φύσεως. Δεν νοείται σήμερα να μην έχουν πόρους, για παράδειγμα, από τα διόδια οι τοπικές κοινωνίες. Άρα, λοιπόν, αν δεν υπάρχουν έσοδα δεν στήνεις παραγωγικό ιστό διοικητικού τύπου.
Η Ιταλία, μια και είμαστε της σχολής αυτής με τον κ.Πρόεδρο, το ξέρει πολύ καλά ο κ. Πρόεδρος, διδάχθηκε μέσα από τη Φιλανδία και τη Γαλλία, ξεκίνησε μια πολύ δυναμική αυτοδιοίκηση, έχει ένα κοινό στοιχείο με την Ελλάδα, θέλει να καταργήσει τις επαρχίες.Εκεί,όμως, ενδυναμώθηκαν δήμοι και περιφέρειες με αρμοδιότητες, με τέλη γύρω από τα τέλη κυκλοφορίας, από τις πινακίδες, από τα δημόσια ΚΤΕΟ. Είναι πολλές οι αρμοδιότητες, αλλά και οι πόροι που μπορούν να εκχωρηθούν. Στην Ιταλία, που ήρθε η εκβιομηχανοποίηση της περιοχής – αυτό που στα ιταλικά και ας με διορθώσει ο κ. Πρόεδρος,industrializzazione, είναι και ο κ.Πασχαλίδης εδώ, θα τα θυμούνται, ενδεχομένως, στην Ιταλία – αυτοδιοίκηση εκεί έβαλε θεμέλια, μετά έκανε μια κοιλιά, γιατί;Άρχισαν να χάνουν οι επαρχίες και επανέρχεται η Ιταλία σήμερα, γιατί πρέπει να το αναβαθμίσει αυτό το μοντέλο.
Όταν σήμερα, κύριε Υπουργέ, μιλάμε για ένα επιτελικό κράτος και υποβαθμίζουμε στο Α΄βαθμό, γιατί ο Α΄ βαθμός είναι το πρώτο σκαλί, οΒ΄ βαθμός είναι το δεύτερο. Αυτοί πρέπει να συνεργάζονται σε ένα άλλο επίπεδο. Η οικονομική επιτροπή αποφασίζει, αν ένα θέμα θα έρθει στο δημοτικό συμβούλιο και είναι μείζονος χαρακτήρα χάνει τη δημοκρατικότητά του, την αίγλη, το κύρος του η εκκλησία του δήμου, η σύνθεση πολιτών. Το ίδιο πήγε να γίνει και στην περιφέρεια, ευτυχώς, το προλάβαμε. Άρα, λοιπόν, ο κ. Τζιτζικώστας,εκεί κάνει έναν αγώνα.Διότι, όταν συναντήθηκε με τον κύριο Μακρόν και μιλήσαμε για την Ευρώπη των περιφερειών, το λέει και η λέξη, δεν μιλάμε για Ευρώπη των κρατών, ούτε για Ευρώπη, λέμε Ευρώπη των περιφερειών. Γιατί λέμε Ευρώπη των περιφερειών; Η περιφέρεια είναι η λέξη κλειδί. Όταν πήγαμε στη Σλοβενία με την Ένωση, θα μας τα πει και ο κ. Τζιτζικώστας, μίλησαν για μια Ευρώπη οικοδομημένη σε περιφέρειες για πάρα πολλά ζητήματα. Το Ταμείο Ανάκαμψης, το Ταμείου Συνοχής, τα ευρωπαϊκά προγράμματα,το παλιό εθνικό στρατηγικό πλαίσιο ανάπτυξης λέγεται, πλέον, περιφερειακής ανάπτυξης. Το λέει και η λέξη, αλλά επί της ουσίας,όμως, δεν το βλέπουμε.
Οι δεκατρείς περιφέρειες έχουν τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν περιφέρειες πρώτης και δεύτερης ταχύτητας, εκ των πραγμάτων,θα είναι μια περιφέρεια αγροτοκτηνοτροφική, η άλλη περιφέρεια τουριστική, η άλλη είναι η βιομηχανική, βιοτεχνική.Άρα, έχουν περισσότερα έσοδα.Δεν μπορούν να είναι ίδιες, αλλά πρέπει να υπάρχει μια κοινή συνισταμένη στο ρόλο της διοίκησης. Δεν μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ασφάλεια της Ευρώπης. Δεν μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ένα κοινωνικό κράτος που τον πρώτο λόγο έχουν οι πολίτες και έχουν αμεσότητα με τους εκλεγμένους στην αυτοδιοίκηση. Άρα, λοιπόν, πρέπει να δοθούν αρμοδιότητες, αλλά για να κάνουμε ομελέτα πρέπει να σπάσουμε αυγά.
Θα πέσει η αίγλη, το κύρος του Υπουργού και του Υφυπουργού και θα ανέβει του Περιφερειάρχη, του Αντιπεριφερειάρχη. Δεν θα τα βάλουμε σε μια ζυγαριά, αλλά πρέπει να καθορίσουμε αρμοδιότητες, αλλιώς θα είμαστε ένα υδροκέφαλο κράτος που θα λειτουργεί ως πυρήνας, που ο πυρήνας χωρίς τους δορυφόρου νομοτελειακά δεν μπορεί να λειτουργήσει, οπότε ο πυρήνας θα αποδιοργανωθεί και θα σταματήσει να λειτουργεί. Άρα, λοιπόν, εκχώρηση αρμοδιοτήτων, ξεκινήστε το τώρα να ευοδώσει τα επόμενα χρόνια, αλλά μη φοβάστε να δώσετε εξουσία και μη φοβόμαστε -αν θέλετε- από τον βαθμό της πολιτικής στους τοπικούς αυτοδιοικητικούς παράγοντες.Σε καλό θα μας βγει, θα έχουμε ένα μοντέλο που ευοδώσει μια καλύτερη ανάπτυξη για τον τόπο και η πολιτική θα αποκτήσει -και με ήττα και με όμικρον γιώτα- μεγαλύτερη αίγλη και κύρος για να μας σέβεται ο θεσμός και ο κοινοβουλευτισμός και ο αυτοδιοικητικός.
Εν πάση περιπτώσει, εν κατακλείδι, η Ευρώπη των 90.000 και παραπάνω δήμων και των 300 περιφερειών, έχει ανάγκη από ένα ενιαίο περιφερειακό μοντέλο ανάπτυξης που σκοπό θα έχει να δώσει στις περιφέρειες αρμοδιότητες.Κράτη το έχουν επιχειρήσει, φινλανδικό μοντέλο, ολλανδικό, ιταλικό, ισπανικό, γαλλικό.Μη λέμε ότι είμαστε Ευρώπη. Ευρώπη δεν είναι μόνο το φορολογικό, δεν είναι μόνο ένα τα Rafale, σχήμα λόγου το κάνω, η Ευρώπη της ασφάλειας, είναι και η Ευρώπη των περιφερειών και επιτέλους να το κάνουμε, εν τοις πράγμασι. Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ.
