Στης Ηπείρου τα χιλιόχρονα βουνά,
τα όμορφα Τζουμέρκα, ψηλά και «μέσα» στα σκληρά
και αφιλόξενα βράχια τους, τόσο κοντά στον… Θεό,
φωλιάζει -μέχρι σήμερα ανέγγιχτη- η αρχέγονη ανάγκη
του ανθρώπου για το υπερβατικό, το ανώτερο και το αγνό.
Καλωσορίσατε σε μια μοναδική μονή!
Γράφει η Σίσσυ Νίκα
Προσεγγίζοντας την Μονή
Κουρνιασμένη σαν αετός στην φωλιά του, η μονή Κηπίνας , «κρέμεται» κυριολεκτικά, στην κατακόρυφη κόψη των βράχων. Θαρρείς και εποπτεύει, το άγριο φαράγγι του Καλαρρύτικου ποταμού. Σπάνια, αμόλυντη ομορφιά, αέρας βουνίσιος και βοτάνια που μοσχομυρίζουν. ΄Αγρια μέντα και τσάι, που μόνο στα Λευκά όρη, ήταν πιο αρωματικά. Βουητό νερού, που βγαίνει από την ρίζα του βράχου της μονής. Σηκώνεις το βλέμμα σου, λίγο πιο κάτω από τα σύννεφα και την ξεχωρίζεις μέσα στα βράχια. Ανεβαίνουμε το πέτρινο μονοπάτι, περνάμε την πύλη και από τα σκαλιά σιγά σιγά φθάνουμε, στο «Μικρό Σπήλαιο της Ηπείρου», όπως λέγεται από τους ντόπιους, αφού προσομοιάζει με εκείνο του Μωριά, διαφέρει όμως, ως προς το μέγεθος.
Η ταπεινότητά της, συγκινεί και η ιερότητα που αποπνέει είναι έντονη. Η μονή είναι αφιερωμένη στην «Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου» και είναι μετόχι της Μονής Τσούκα.
Το ιστορικό της Μονής
Η Μονή, οφείλει το όνομά της, στους εύφορους κήπους των μοναχών, δίπλα στο ποτάμι. Οικοδομήθηκε το 1212. Η παράδοση την θέλει, να κτίζεται με τρόπο θαυματουργικό, αφού οι μοναχοί της απέναντι Μονής Βύλιζας, έβλεπαν στο βράχο, καντήλι, να καίει και εκεί έκτισαν την Μονή. Η πιο ρεαλιστική, όμως εκδοχή είναι, ότι κάποιοι μοναχοί, δεν αποδέχθηκαν την επιλογή, του Ηγουμένου της Μονής Βύλιζας, έφυγαν και έκτισαν Μονή σε τόπο δύσβατο για τους ανεπιθύμητους….
Μάλιστα λέγεται ότι μοναχός έπεσε από μεγάλο ύψος κατά το κτίσιμο χωρίς να πάθει κάτι.
Οι προσπάθειες, ηγούμενου Δανιήλ, να κτίσει ψηλότερα μοναστήρι, δεν ευωδόθηκαν, αφού συνάντησαν σπηλιά μεγάλου βάθους.Οι κατασκευές που σώζονται μέχρι σήμερα φέρουν το όνομά του.
Σημαντική η προσφορά των μοναχών για την δημιουργία του τοξωτού γεφυριού Αρμπορισίου το 1760, που ένωνε, την τότε εμπορική οδό, της Ηπείρου!
Η φιλοξενία «ξεχωριστή»
Στο κοίλωμα του βράχου, στο χώρο υποδοχής και φιλοξενίας, ο πατέρας Λάμπρος Αρλέτος μας υποδέχτηκε, με καφέ καλογερικό και ένα γιαούρτι υπέροχο, από τα πρόβατά τους, με αρώματα της ηπειρώτικής γης. Παλιά χρηστικά αντικείμενα των μοναχών εκτίθενται και στο «χειμωνιάτικο», που σήμερα λειτουργεί, σαν κουζίνα, δείτε το ξύλινο ντουλάπι- πόρτα περιστρεφόμενη, που οδηγεί σε κρύπτη για τους δύσκολους καιρούς….
Η γέφυρα με τον «έξω κόσμο»
Η είσοδος στην μονή γίνεται από την κουκλίστικη κρεμαστή γεφυρούλα, που πρόσφατα ανακαινίστηκε και θυμίζει πύργους παραμυθιών με ιππότες. Μέχρι σήμερα λειτουργεί η ξύλινη «μανιβέλα» που σηκώνοντας την γέφυρα, ανοίγεται χάσμα 4 μέτρων στον γκρεμό. ΄Αρα, ο ρόλος της καθοριστικός στην προστασία της Μονής, από Τούρκους και λοιπούς… ΄Αλλωστε, είναι από τα ελάχιστα μοναστήρια της Ηπείρου, που δεν καταστράφηκαν
Τα τρεχούμενα νερά
Στα ριζά του βράχου, τα νερά ξεπετάγονται από τα έγκατα. Οι μοναχοί πάντα μιλούσαν, για ποτάμια μυστικά, στην καρδιά του βράχου. Στην πηγή, το νερό είναι παγωμένο. Ο Πατέρας Λάμπρος, γελώντας, μας συνέστησε, να μην πιούμε νερό, γιατί κανείς δεν πίνει μια φορά …. Θέλει να ξαναπιεί. Αν και δεν διψούσα, ήπια…. απλά έψαχνα δικαιολογία να ξανάρθω σε αυτό το υπέροχο μέρος……
Από το Αρχονταρίκι
Το κοίλωμα του βράχου αξιοποιήθηκε, μέχρι το τελευταίο εκατοστό, αφού ακόμα και εσωτερική αυλή «χώρεσε» μπροστά στο καθολικό, αλλά και χώρος φιλοξενίας. Οι χώροι εκτείνονται σε δύο επίπεδα όπου και τα κελιά των μοναχών. Οι ξύλινοι πάγκοι είναι ντυμένοι, με φλοκάτες και από τα μεγάλα παράθυρα, η ματιά μας «ακουμπά» στις αιώνια χιονισμένες βουνοκορφές των Αθαμανικών Ορέων, των γνωστών Τζουμέρκων. Τοπίο απόλυτης ομορφιάς! Η μοναδικότητα της Μονής ορίζεται από την καλαισθησία των κτισμάτων, των χρωμάτων αλλά και από την ανεπιτήδευτη εκμετάλλευση των χώρων για τις ανάγκες μοναχών και προσκυνητών. Εντύπωση προκαλεί, η εφευρετικότητα των μοναχών, στην εύρεση ασφαλών διεξόδων για την προστασία της μονής αλλά και της ζωής τους.
Το καθολικό της Μονής
Στη Μονή Κηπίνας, το καθολικό της, λαξεύτηκε στον βράχο, δεξιά της σπηλιάς.
Μια μικρή μονόκλιτη βασιλική, σφηνωμένη, σε βράχο θεόρατο. Αγκαλιασμένη, τέλεια στην σπηλιά και ολόγυρα αγιογραφίες του 16ου αιώνα, καπνισμένες, από τα κεράκια πιστών, αιώνων. Στον σμιλεμένο θόλο «κυρίαρχος» ο αγιογραφημένος, Παντοκράτωρ. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο, θαυμαστό, με δεσποτικές εικόνες, μεγάλης αξίας που μόλις, το 1997, λεηλατήθηκαν από αρχαιοκάπηλους. Δίπλα από τον πρόναο, μέσα από ξύλινη πόρτα, είναι το σπηλαίο, που εν μέρει,εξερευνήθηκε το 1956, από την σπηλαιολόγο ΄Αννα Πετροπούλου, που έγραφε «Το σπήλαιο είναι τύπος παλαιού υπόγειου ποταμού. Οι πρώτες γαλαρίες, είναι μυστηριώδεις, με κρεμαστές πέτρινες γλώσσες, κοφτερές σαν σπαθιά. Άλλες πάλι είναι στρογγυλές. Τμήματα της σπηλιάς έχουν βαθιές διαβρώσεις σαν καζάνια, που τεκμηριώνουν, σημεία ορμητικών νερών. Υπάρχει ένας τεράστιος σταλακτίτης σαν πύργος ». Είχαν δίκιο, οι μοναχοί, που μιλούσαν, για ορμητικά νερά στην καρδιά του βράχου….
Από το χθες στο σήμερα…
Μέχρι, ο γνωστός γάλλος περιηγητής Pouqueville, απεσταλμένος του Μ. Ναπολέοντα, πέρασε για να εξερευνήσει το σπήλαιο, μετά πορεία 12 ωρών από τα Γιάννενα… Στη Μονή κρύφτηκαν, οι απαγωγείς της πανέμορφης κοπέλας από το Συρράκο, που άρπαξε ο Αλή Πασάς, την παραμονή του γάμου της ….με ευτυχή κατάληξη για την κοπέλα, όπως έγραψε, ο Κ. Κρυστάλλης. Επί τουρκοκρατίας, εδώ υπήρχε κρυφό σχολειό και σαν φρούριο, έγινε καταφύγιο, για τους αγωνιστές της επανάστασης του 1821. Η βιβλιοθήκη της Μονής, δεν γλύτωσε από τα χέρια όψιμων ληστών……
Η Μονή τελευταία ανακαινίστηκε. Οι ντόπιοι ελπίζουν, ότι σύντομα, θα αρχίσει και η αποκατάσταση, των αγιογραφιών. Στους Ξενώνες της μονής οι προσκυνητές μπορούν να φιλοξενηθούν με άνεση …
Το πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής, αυθεντικά Ηπειρώτικο, γίνεται δίπλα στο ποτάμι, στα ριζά του βράχου. Με πίτες και «κοψίδια» αλλά και τον Δεκαπενταύγουστο για πανηγύρι λέμε ναι!
Πως πηγαίνουμε
Από τα Γιάννενα η Μονή απέχει περίπου 45 χιλιόμετρα. Η ευκολότερη διαδρομή, είναι να βγούμε από τα Γιάννενα, με κατεύθυνση Κατσικά, Κουτσελιό, Χαροκόπι, Πετροβούνι, Παλαιοχώρι, Προσήλιο, Χριστοί και σε ένα χιλιόμετρο φτάνουμε στην Μονή. Η διαδρομή εκπληκτική με ποτάμια, γεφύρια και βέβαια στροφές.
Μια βόλτα στα όμορφα χωριά της πέτρας, Συρράκο και Καλαρίτες επιβάλεται αλλά και τα Πράμαντα δεν είναι μακρυά. Για φαγητό διαλέγετε τα καλύτερα… Οι πίτες απίθανες, γαλακτομικά και κρέας της Ηπειρώτικης φύσης..
Δεν ενδείκνυται σε όσους έχουν «θέμα» υψοφοβίας….
Πληροφορίες
Ο Πατέρας Λάμπρος Αρλέτος, σας περιμένει από τις 10 π.μ.- 16.00μ.π. Για να είστε σίγουροι τηλεφωνήστε στο 6972333404 ή 2659061186
Γιορτάζει εθιμικά της Ζωοδόχου Πηγής αλλά και στις 15 Αυγούστου
