ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Η οδική ασφάλεια αποτελεί ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα με πολλές παραμέτρους και επιπτώσεις – κοινωνικές και οικονομικές. Δεν έχει όμως δοθεί η απαραίτητη προσοχή στο πρόβλημα, και αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στους δείκτες των τροχαίων ατυχημάτων. Η χώρα μας, διαχρονικά αντιμετωπίζει πολύ σοβαρό πρόβλημα στα τροχαία ατυχήματα.
Στην έκθεση της Εδικής Μόνιμης Επιτροπής της Βουλής για την Οδική Ασφάλεια, γίνεται προσέγγιση πάνω στο ζήτημα, κατατίθενται προτάσεις και μέτρα, με άμεσο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Οι προτάσεις μας στηρίζονται, στη μελέτη των εισηγήσεων που κατατέθηκαν από τους εδικούς, σε δημοσιευμένες μελέτες οργανισμών, στις προτάσεις ευαισθητοποιημένων φορέων που ασκούν δραστηριότητα πάνω στο ζήτημα, σε θεσμοθετημένους φορείς της πολιτείας, σε θέσεις συνανθρώπων μας που είναι θύματα τροχαίων, αλλά και σε συλλογικούς φορείς και φυσικά πρόσωπα, που αποδεδειγμένα έχουν ασχοληθεί με το πρόβλημα.
▲ Αναμφίβολα η αστυνόμευση του οδικού δικτύου της χώρας, αποτελεί το πρώτο ζητούμενο στην άμεση αντιμετώπιση/πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων. – Δεν υπάρχει πιο άμεσος και αποτελεσματικός τρόπος προστασίας των πολιτών.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΡΟΧΑΙΩΝ (ΕΛΑΣ)
Στην Ελλάδα μέχρι το 2000, τα τροχαία ατυχήματα ήταν η αιτία για πάνω από 2.000 θανάτους ανά έτος, προκαλώντας ιδιαίτερα σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Ειδικότερα, το 2.000 είχαμε 2.103 θανάτους, 4.123 βαριά τραυματίες και 26.166 ελαφρά τραυματίες.
Τα παραπάνω μεγέθη μειώθηκαν σημαντικά μέχρι το 2010, λόγω του εκσυγχρονισμού και της βελτίωσης των οδικών υποδομών, αλλά κυρίως λόγω της σταδιακής αποπεράτωσης των οδικών αξόνων ΠΑΘΕ και ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ. Το 2010 λοιπόν είχαμε αντίστοιχα, 1.281 θανάτους (μείωση 39,09%), 1.754 βαριά τραυματίες (μείωση 57.46%), και 17.024 ελαφρά τραυματίες (μείωση 34,94%).
Το 2015 είχαμε περαιτέρω μείωση των τροχαίων συμβάντων, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης, αντίστοιχα 789 νεκρούς (μείωση 38,40% σε σχέση με το 2.010 και 62,48% σε σχέση με το 2.000), 1.068 βαριά τραυματίες (μείωση39,11% σε σχέση με το 2.010 και 74,09% σε σχέση με το 2.000), 12.872 ελαφρά τραυματίες (μείωση24,39% σε σχέση με το 2.010 και 50,80%σε σχέση με το 2.000).
Για το 2016 σημειώθηκε αύξηση 0,76% στους νεκρούς 805 (από 789 το προηγούμενο έτος), μείωση 19,94% στους βαριά τραυματίες 855 (από 1.068) και επίσης μικρή μείωση 0,574 % στους ελαφρά τραυματίες 12.798 από (12.872).
Στους πρώτους δύο μήνες του 2017 σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΑΣ, καταγράφονται 101 νεκροί (Ιαν. 53, Φεβρ.48), 94 βαριά τραυματίες (Ιαν.44, Φεβρ.50) και 1.578 ελαφρά τραυματίες (Ιαν.739, Φεβρ.839).
▲ Προμηνύεται λοιπόν μια ακόμη «βαριά» χρονιά, αν δεν λάβουμε άμεσα μέτρα, το ερώτημα είναι πως θα το πράξουμε; Φυσικά με σεβασμό και μελέτη της τεκμηριωμένης γνώσης των ειδικών, όπως το Σ.Σ.Ο.Α. του καθ. Γιώργου Κανελλαίδη, και τόσων άλλων, που μας έκαναν την τιμή να καταθέσουν την άποψή τους.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Σ.Σ.Ο.Α. 2011-2020)
Κατά την τελευταία δεκαετία, στις προηγμένες στην οδική ασφάλεια χώρες, όπως η Σουηδία και η Ολλανδία, έχει αλλάξει σημαντικά ο τρόπος που αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των οδικών ατυχημάτων, με την υιοθέτηση της προσέγγισης του ασφαλούς συστήματος.
Σύμφωνα με τις βασικές αρχές του «ασφαλούς συστήματος»:
– Δεν είναι αποδεκτό σήμερα διεθνώς, να σημειώνονται θάνατοι ή σοβαροί τραυματισμοί στην οδική κυκλοφορία.
– Η κύρια ευθύνη για την Οδική Ασφάλεια ανήκει στους αρμόδιους για τον σχεδιασμό και τη λειτουργία του Συστήματος της Οδικής Κυκλοφορίας. Οι χρήστες είναι υπεύθυνοι για την τήρηση των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
– Η αντιμετώπιση των θεμάτων οδικής ασφάλειας γίνεται με συστημική προσέγγιση (και όχι με αποσπασματική θεώρηση των επιμέρους θεμάτων), λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέρη του συστήματος της οδικής κυκλοφορίας είναι αλληλένδετα και αλληλοεπηρεάζονται.
– Απαιτείται η προσαρμογή του σχεδιασμού του συστήματος στις ανάγκες και στους
περιορισμούς των χρηστών (και όχι το αντίστροφο) και η διαμόρφωση συγχωρητικού οδικού περιβάλλοντος και συγχωρητικής συμπεριφοράς στην κυκλοφορία.
– Οι βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχία των στόχων οδικής ασφάλειας είναι η ισχυρή πολιτική βούληση, το σταθερό πλαίσιο διοίκησης, ο συντονισμός όλων των φορέων, η συμμετοχή των πολιτών, η συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση των μέτρων και η επαρκής χρηματοδότηση.
Η παιδεία οδικής ασφάλειας, αναφέρεται στην ουσιαστική καλλιέργεια της προσωπικότητας του ατόμου, στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς του, στα ενδιαφέροντά του, στις αξιολογήσεις, στις επιδιώξεις του, στην αίσθηση ορίων και στις επιθυμίες του. Στο πλαίσιο αυτό η οδική ασφάλεια πρέπει να αναδειχθεί σε αξία, να αναγνωρίζεται δηλαδή από ένα σύνολο ανθρώπων ως σημαντική για τους ίδιους και να αποτελέσει μέτρο αξιολόγησης προσώπων και συμπεριφοράς. – Αυτό πράγματι είναι το μεγάλο στοίχημα.
Στο προτεινόμενο πρόγραμμα ποσοτικοποιημένης παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής του Στρατηγικού Σχεδίου, ελήφθησαν υπόψη οι σχετικές εξελίξεις διεθνώς και οι συνθήκες της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα.
Για την επιτυχημένη εφαρμογή του Στρατηγικού Σχεδίου οδικής ασφάλειας είναι απαραίτητη η συστηματική και ποσοτικοποιημένη παρακολούθηση του επιπέδου οδικής ασφάλειας, της προόδου υλοποίησης και της αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων δράσεων, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, με χρήση κατάλληλων πληροφοριακών συστημάτων συλλογής, επεξεργασίας και δημοσίευσης αξιόπιστων στοιχείων.
ΠΡΟΣΤΙΜΑ Κ.Ο.Κ. – ΑΙΤΙΑΣΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ
Μέσα σε αυτή την τραγική κατάσταση για τη χώρα, ακούστηκε μάλλον παράξενα και παράδοξα – παρά ως μελετημένη ενέργεια – η εξαγγελία για μείωση των προστίμων Κ.Ο.Κ.
Έπρεπε να είχε προηγηθεί ενημέρωση, ως προς την τεκμηρίωση της εισήγησης της ΕΛ.ΑΣ. προς το αρμόδιο υπουργείο (ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ.). Όλοι ενδιαφερόμαστε για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της λαίλαπας που για δεκαετίες μαστίζει τη χώρα. Όμως δεν δικαιολογείται αυτή η υπερβολή από πλευράς των Μ.Μ.Ε. – υπήρξε παραπλανητική, άδικη, ατεκμηρίωτη και άστοχη.
Επίσης, οι φορείς που ασχολούνται με το πρόβλημα θα έπρεπε να αντιδράσουν, αφού πρώτα αφουγκραστούν τους ανθρώπους της ΕΛ.ΑΣ., που τα στελέχη της αντιμετωπίζουν καθημερινά τους πολίτες/παραβάτες στους δρόμους της πατρίδας μας, ώστε να λάβουν υπόψη τους τη διαμορφούμενη κατάσταση τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, όπως αποτυπώνεται στα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ.
Η πρωτοβουλία μείωσης των προστίμων, δεν αφορά σε ψυχοπονιάρηδες που λυπήθηκαν τους πολίτες – που όντως δεινοπαθούν εν μέσω κρίσης – ή επειδή πήραν εντολή για ψηφοθηρικούς λόγους από την πολιτική ηγεσία. – Αφορά, στη στρέβλωση του συστήματος παρακολούθησης/καταγραφής των τροχαίων παραβάσεων, κυριολεκτικά στο «τίναγμα στον αέρα» του Σ.Ε.Σ.Ο. (POINT SYSTEM), που αποτελεί το βασικό μέτρο αντιμετώπισης της παραβατικής συμπεριφοράς. Όποιος δεν αντιλαμβάνεται πόσο επικίνδυνο είναι το φαινόμενο αυτό, που σταδιακά εξελίσσεται στην κοινωνία μας, καλύτερα να μην ασχοληθεί με το ζήτημα – είναι επικίνδυνος.
Οι φορείς όμως, αντιδρούν στην πρόταση της ΕΛΑΣ για μείωση των προστίμων – και καλά κάνουν – είναι λογικό να αντιδρούν, αφού θεωρούν, ότι η πρωτοβουλία μείωσης των προστίμων, ακουμπά στην παγιωμένη για δεκαετίες αντίληψη των πολιτικών, δηλαδή :
- Ότι αφορά, σε ψηφοθηρικούς λόγους, από μέρους των πολιτικών.
- Ότι θα συμβάλλει στην αύξηση των τροχαίων.
- Ότι θα περάσει λάθος μήνυμα στους οδηγούς, αυτό της ατιμωρησίας, θα παγιωθεί ακόμη περισσότερο η αίσθηση αυθαιρεσίας που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους
- Ότι τα πρόστιμα είναι χαμηλά σε σχέση με άλλα κράτη.
- Ότι ενώ θα μειωθούν τα πρόστιμα, ΔΕΝ θα συνοδευτούν με αύξηση της αστυνόμευσης. Διότι πιστεύουν, ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι, αλλά ούτε το σχέδιο της ΕΛΑΣ για επιστροφή αποσπασμένων αστυνομικών σε «στόχους» θα ευδοκιμήσει.
- Ότι γίνεται για λόγους εισπραξιμότητας/ταμειακούς.
▲ Και πώς να αλλάξεις αυτή την παγιωμένη πεποίθηση των πολιτών, όταν πράγματι εδράζεται στην πραγματικότητα δεκαετιών. – Μοιάζει ακατόρθωτο.
Όμως, η επιτροπή μας κινήθηκε με απόλυτα διαφανή και δημοκρατικό τρόπο, διερευνώντας τη λογική γύρω από της ποινές του Κ.Ο.Κ. και της πρότασης της ΕΛ.ΑΣ. προς το αρμόδιο υπουργείο. Πραγματοποιήθηκαν δύο συζητήσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα, η μία, με τη συμμετοχή του Αναπληρωτή Υπουργού Μεταφορών κ. Μαυραγάνη και του Ταξίαρχου της ΕΛ.ΑΣ. κ. Αθανασόπουλου, όπου έγινε προσπάθεια προσέγγισης του ζητήματος από πλευράς της πολιτείας – και η άλλη – με τη συμμετοχή των αντιδρώντων, της κας Μυλωνά (Ι.Ο.ΑΣ. – ΠΑΝΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ), της κας Καρύδη (ΕΥΘΥΤΑ – ΕΤΑΙΡΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΡΟΧΑΙΩΝ) και του κ. Κουβίδη (S.O.S.-TΡOXAIA ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ), ο κ. Ιαβέρης δεν παρευρέθη λογω ασθένειας, όμως κατατέθηκε η θέση του.
Η επιτροπή μας δεν αρκέστηκε μόνο στα παραπάνω, διερεύνησε το ζήτημα περαιτέρω, σε όλες συνεδριάσεις των επιτροπών που ακολούθησαν ρωτήθηκε η θέση των εισηγητών, όπως οι κ.κ. Κοινάκης και Κωστάκης – θύματα σοβαρών τροχαίων – και μεταξύ αυτών και του καθηγητού κ. Προφυλλίδη συγκοινωνιολόγου – Οικονομική των μεταφορών – και διδάκτορα του Πολυτεχνείου Παρισίων (Ecole Nationale) και πτυχιούχου της Νομικής Σχολής ΑΠΘ.
ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΕΥΣΗΣ – ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ Κ.Ο.Κ.
Πράγματι, δύσκολα μπορεί να αλλάξει κανείς την παγιωμένη πεποίθηση των πολιτών, ότι όλα στο χώρο της πολιτικής κινούνται με βάση το πολιτικό κόστος, και όχι το πραγματικό όφελος της κοινωνίας. Πιστεύουν επίσης, ότι η εκατόμβη στους ελληνικούς δρόμους που αντιμετωπίζεται από το ελληνικό κράτος ως πταίσμα ή πλημμέλημα – δεν είναι πάντα – είναι πολλές φορές έγκλημα, και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται.
- Υπάρχει εδώ και επτά χρόνια, μια νέα, πρωτόγνωρη πραγματικότητα στον τόπο μας, η οποία αναπόφευκτα επηρεάζει τη συμπεριφορά μας, τις συνήθειές μας, τον τρόπο που προγραμματίζουμε την καθημερινότητά μας. Όλοι επηρεαστήκαμε από την κρίση που μαστίζει τη χώρα. Οι δημόσιοι λειτουργοί που επιμελούνται του ελέγχου της οδηγικής συμπεριφοράς μας, είναι και αυτοί άνθρωποι που αφουγκράζονται τα προβλήματα της κοινωνίας – επηρεάζονται! Αντιλαμβάνονται, ότι οι πολίτες αδυνατούν να ανταποκριθούν στα χρηματικά πρόστιμα του Κ.Ο.Κ., έτσι καταλογίζουν παραβάσεις ηπιότερου χρηματικού κόστους από αυτές που διαπιστώνουν. – Αλήθεια 1η .
- Η συμπεριφορά αυτή των τροχονόμων, δημιουργεί στρεβλώσεις στο σύστημα παρακολούθησης της οδηγικής συμπεριφοράς των οδηγών, οπότε ακυρώνεται η βάση δεδομένων παραβάσεων του Κ.Ο.Κ – γεγονός αδιαμφισβήτητα επικίνδυνο. – Αλήθεια 2η.
- Για να υπάρξει καταλογισμός, πρέπει να υπάρχει αστυνόμευση. Συνεπώς, η αύξηση της αστυνόμευσης είναι απαραίτητη για να υπάρξει και ο ανάλογος καταλογισμός (πλήθους παραβάσεων). Το ύψος των προστίμων, δεν αποτελεί τον κύριο αποτρεπτικό παράγοντα, αλλά η αίσθηση της αυστηρής και τακτικής επιτήρησης του οδικού μας δικτύου. Η αίσθηση αυθαιρεσίας που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους, πρέπει να εκλείψει. – Αλήθεια 3η.
- Η μείωση του χρηματικού προστίμου, δεν αφορά στη μείωση του βαθμού ποινής του Συστήματος Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγού (point system), που αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα συνετισμού των οδηγών – στέρηση για ορισμένο χρονικό διάστημα ή αφαίρεση της άδειας οδήγησης – και επανάκτησή της, μονό μετά από εξέταση. – Αλήθεια 4η.
- Αν γίνει μόνο μείωση των προστίμων, θα παγιωθεί ακόμη περισσότερο η αίσθηση αυθαιρεσίας που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους. Συνεπώς απαραίτητα πρέπει να διασφαλιστεί η τακτική και συνεχείς αστυνόμευση του οδικού δικτύου, με άρτια εξοπλισμένους τροχονόμους και ηλεκτρονικά μέσα παρακολούθησης της κυκλοφορίας. – Αλήθεια 5η.
- Τα πρόστιμα που προτείνονται να μειωθούν, αφορούν σε 101 παραβάσεις, από τις συνολικά 182 του Κ.Ο.Κ.. Εξαιρούνται της μείωσης, 16 που θεωρούνται πολύ σοβαρές και αποτελούν αιτία πρόκλησης θανατηφόρων τροχαίων, 10 υποκατηγορίες αυτών (όρια ταχύτητας, βαθμός επήρειας αλκοόλ κ.λ.π.), και ακόμη 55 παραβάσεις που κυμαίνονται μεταξύ των 100 €, 80€, 40 € και 20 €, που επίσης δεν μειώνονται. – Αλήθεια 6η.
- Θα πρέπει να ενθαρρυνθούν και να δοθεί η δυνατότητα σε πολίτες, που είναι μάρτυρες παραβάσεων, να τις καταγγέλλουν, ενώ παράλληλα να ενημερώνονται για το αποτέλεσμα τις καταγγελίας τους. Η αρχή αυτή εφαρμόζεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια τουλάχιστον στην Αυστρία, Γερμανία και Ελβετία. Η συμμετοχή των πολιτών αποτελεί προϋπόθεση στην επιτυχία του έργου της αστυνόμευσης. – Αλήθεια 7η.
Κρίνονται επιπλέον, απαραίτητα τα παρακάτω μέτρα:
- Η ενεργοποίηση και λειτουργία των ήδη υπαρχόντων ραντάρ και προσθήκη νέων, με άμεση αξιοποίηση των στοιχείων που καταγράφουν.
- Η παρακολούθηση μέσω κυκλωμάτων, των επικίνδυνων παραβάσεων ιδιαίτερα μέσα στις πόλεις, ώστε να ενεργοποιείται η τροχαία και να παρεμβαίνει.
- Η τοποθέτηση φορητών (μεταφερόμενων) ραντάρ, κάθε φορά σε διαφορετικά σημεία. Αυτά αποτελούν τον φόβο και τον τρόμο των οδηγών στην Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία. (Δεν είναι όπως τα ραντάρ χειρός, είναι μια αυτόνομη μονάδα σαν μικρή βαλίτσα με φλας).
▲ Το όποιο κόστος – πέρα απ΄ των περιορισμό των θανάτων και αναπηριών – είναι σίγουρο πως θα καλυφθεί πολλαπλά από τη μείωση ατυχημάτων.
ΠΟΙΝΗ (Ποινές Κ.Ο.Κ.: “http://www.glavopoulos.com/el/kok-poines/”)
Τιμωρία – τιμωρός, (τιμή + ορώ), αυτός “που φρουρεί την τιμή”! Δηλαδή, ο τρόπος προστασίας της τιμής μας, της αξιοπρέπειας μας. Με άλλα λόγια, ό,τι προστατεύει την προσωπικότητά και την ακεραιότητά μας.
Ποινή, είναι η τιμωρία που επιβάλλεται, σε αυτόν που διέπραξε έγκλημα, προκειμένου να σωφρονισθεί ο ίδιος και να παραδειγματισθούν τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας, ώστε να αποτρέπονται από την τέλεση εγκλημάτων.
Σύμφωνα με θεμελιώδη αρχή της σύγχρονης έννομης τάξης (διεθνούς και ελληνικής), δεν μπορεί να επιβάλλεται οποιαδήποτε ποινή σε αυτούς που διέπραξαν εγκλήματα, παρά μόνον αυτή που προβλέπεται από τον Νόμο. Ο Νόμος λοιπόν, προβλέπει αφενός κατά τρόπο γενικό, ποιες ποινές μπορεί να επιβληθούν σε αυτούς που διέπραξαν εγκλήματα, και αφετέρου κατά τρόπο ειδικότερο, ποια ποινή είναι αρμόδιο να επιβάλει το ποινικό δικαστήριο σε αυτόν που διέπραξε συγκεκριμένο έγκλημα.
Στην ελληνική έννομη τάξη, οι κύριες ποινές που προβλέπονται είναι:
α) ποινές στερήσεως της ελευθερίας (δηλαδή εγκλεισμός του ενόχου σε δημόσιο σωφρονιστικό κατάστημα),
β) ποινές σε χρήμα.
Από το είδος της ποινής που προβλέπει ο Νόμος να επιβληθεί για την τέλεση του εγκλήματος, προκύπτει και ο χαρακτηρισμός του εγκλήματος, με κριτήριο τη σοβαρότητα του εννόμου αγαθού που προσβάλλει. Έτσι, όσα εγκλήματα τιμωρούνται με κάθειρξη (ισόβια ή πρόσκαιρη) χαρακτηρίζονται ως κακουργήματα, όσο εγκλήματα τιμωρούνται με φυλάκιση και/ή χρηματική χαρακτηρίζονται ως πλημμελήματα και όσα εγκλήματα τιμωρούνται με κράτηση και/ή πρόστιμο χαρακτηρίζονται ως πταίσματα.
▲ Η ποινή, η τιμωρία, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να είναι αυστηρή, δίκαιη και εφαρμόσιμη. Αυστηρή για να συνετίζει/συμμορφώνει, Δίκαιη για να νουθετεί/πείθει, Εφαρμόσιμη για εκπληρώνεται, χωρίς να εξοντώνει. Αν ένας από τους τρεις αυτούς παράγοντες, δεν ισχύει, δεν μπορούμε να προσδοκούμε θετικό αποτέλεσμα από το ποινικό μας σύστημα. Οι παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. είναι συνυφασμένες με την καθημερινότητά μας, δεν μπορεί να εκλείψουν, συμβαίνουν και θα συμβαίνουν πάντα! Το ζητούμενο είναι να τις περιορίσουμε στον ελάχιστο βαθμό, με ένα αξιόπιστο ποινικό σύστημα, που να αποτρέπει από την τέλεση αξιόποινων παραβάσεων του Κ.Ο.Κ.
- Στην περίπτωση των ποινών του Κ.Ο.Κ., όσον αφορά στα πρόστιμα, πρέπει να επιβάλλονται άμεσα – χωρίς διάλογο – με ορθή εφαρμογή του Κ.Ο.Κ., και να μπορούν οι παραβάτες να ανταποκρίνονται στο ύψος τους. Διαφορετικά είναι βέβαιο, ότι θα τα αγνοήσουν.
- Σε ό,τι αφορά το σύστημα ποινής ΣΕΣΟ (point system), είναι αυτό που πράγματι ανησυχεί και αποτρέπει τους παραβάτες, από παραβατική συμπεριφορά, αφού γνωρίζουν καλά, ότι η στέρηση άδειας οδήγησης, αφορά στην αναστολή δραστηριοτήτων που είναι εντελώς απαραίτητες στην εργασία τους, αλλά περιορίζει και ό,τι τους εκστασιάζει, (υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση υπό επήρεια αλκοόλ ή ουσιών κ.λ.π.)
- Οι ποινές να αποτυπώνονται σε ηλεκτρονικό μη διαγραφόμενο σύστημα καταγραφής, για να σταματήσει το αλισβερίσι σβησίματος ποινών.
- Στις περιπτώσεις που καταθέτει ο παραβάτης – πλέον του προστίμου – για περιορισμένο χρονικό διάστημα τις πινακίδες και το δίπλωμα, σε όσους έχουν ανάγκη αυτοκινήτου λόγω δουλειάς, να τους δίνεται η δυνατότητα επιλογής κατάθεσης πινακίδων σε συνεχόμενα Σαββατοκύριακα, μέχρι συμπλήρωσης των ημερών της επιβληθείσας ποινής.
- Το σβήσιμο των ποινών, η επιστροφή πινακίδων «κατά τας εορτάς», είναι πηγή διεφθαρμένης συναλλαγής κράτους – πολίτη. Αδικώντας τους φρόνιμους και συνετούς πολίτες, ενώ παράλληλα εκθέτει σε κίνδυνο το σύνολο των πολιτών, αφού σίγουρα αποθρασύνονται οι παραβάτες. Η χαριστική επιστροφή των πινακίδων κατά τις γιορτές στους παραβάτες, από τον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό-αφέντη, τουλάχιστον να ακολουθείται από την επανακατάθεση των πινακίδων, μέχρι εκπλήρωσης της επιβληθείσας ποινής.
- Οι οδηγοί με σοβαρές παραβάσεις – που έχουν επισύρει την αφαίρεση διπλώματος – να παρακολουθούν υποχρεωτικά κάθε χρόνο μαθήματα οδικής συμπεριφοράς και να δίνουν προφορικές και γραπτές εξετάσεις μέχρι την αμετάκλητη δικαστική απόφαση, δηλαδή θα έχουν τη δυνατότητα απόκτησης διπλώματος, που θα ισχύει κάθε φορά, μόνο για ένα χρόνο. Αναρωτιέται κανείς, πως αλλιώς θα μπορούσε να συνετιστεί ο παραβάτης οδηγός, μετά από δέκα χρόνια, όσο δηλαδή συνήθως διαρκεί μια δικαστική διαμάχη!
- Ανεπιφύλακτα θα πρότεινα τη μείωση των προστίμων κατά 50%, για αυτούς και μόνον, που επιλέγουν κατάθεση διπλώματος και πινακίδων για προκαθορισμένο χρόνο. Τουλάχιστον θα περιορίζονταν ο κίνδυνος ατυχημάτων, ενώ παράλληλα θα προέκυπτε σίγουρα συμμόρφωση.
- Εκφράζεται ως πιθανότητα, ότι τα υψηλά πρόστιμα θα οδηγήσουν σε χρηματισμό, σαν το επόμενο βήμα, του καταλογισμού ποινών ηπιότερου χρηματικού κόστους από αυτές που διαπιστώνονται (κάτι που ήδη συμβαίνει). Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να ομολογήσουμε, ότι πράγματι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Κατά την διατυπωθείσα άποψη στην επιτροπή μας, θα πρέπει να ομολογούμε την αλήθεια – όσο πικρή και αν είναι – ώστε να είμαστε ωφέλιμοι.
- Αν γίνει μόνο μείωση προστίμων, θα παγιωθεί ακόμη περισσότερο η αίσθηση αυθαιρεσίας που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους – πρέπει απαραιτήτως να συνοδευτεί με αύξηση της αστυνόμευσης.
ΠΟΙΝΕΣ Κ.Ο.Κ. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΑ ΚΡΑΤΗ
Οι ποινές του Κ.Ο.Κ. στην Ελλάδα, είναι σχετικά υψηλές σε ό,τι αφορά στα πρόστιμα, βεβαίως ποικίλουν ανά παράβαση, ανάλογα με το βαθμό πρόκλησης τροχαίων. Σε ότι αφορά στο ΣΕΣΟ (point system), διαφοροποιούνται ανά παράβαση και όρια. Είναι πάρα πολλά τα κριτήρια στην κατάρτιση των ποινών Κ.Ο.Κ. από χώρα σε χώρα, και δεν πρέπει να παρασυρόμαστε, ούτε να βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα, ας τα αφήσουμε αυτά στους ειδικούς επιστήμονες.
ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Στην ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ, της ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΙΖ΄ – ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄, που πρόσφατα παραλάβατε, σχετικά με το θέμα των σημαντικών παραβάσεων Κ.Ο.Κ. και των αντίστοιχων ποινών/προστίμων αναφέρονται τα εξής:
«Το τροχαίο ατύχημα, παύει να είναι ατύχημα και θεωρείται έγκλημα, από την στιγμή που ο οδηγός:
- Αναπτύσσει υπερβολική ταχύτητα.
- Οδηγεί υπό την επήρεια αλκοόλ ή υπό την επήρεια ναρκωτικών.
- Παραβιάζει ενσυνείδητα το STOP και τον κόκκινο σηματοδότη.
Η οδήγηση χωρίς τη χρήση μέσων παθητικής ασφάλειας, θεωρείται εγκληματική σε βάρος των επιβαινόντων, αλλά και της κοινωνίας, όταν:
- Δεν χρησιμοποιούν ζώνη ασφαλείας.
- Δεν χρησιμοποιούν κράνος στα δίκυκλα.»
* Στις παραπάνω παραβάσεις, θα έπρεπε προφανώς να συμπεριληφθεί και η απόσπαση προσοχής κατά την οδήγηση (π.χ. χρήση κινητού, παρόδιες πινακίδες κ.λ.π.), ωστόσο δεν αποτυπώνεται η συγκεκριμένη παράβαση στους σχετικούς πίνακες παραβάσεων της ΕΛΑΣ, ως σημαντική παράβαση, υπό την έννοια του αριθμού των καταγεγραμμένων παραβάσεων. Στην πραγματικότητα ο αριθμός των παραβάσεων, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τις καταγραφείσες παραβάσεις – είναι πολύ μεγαλύτερος.
«Στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που εκδηλώθηκε στη χώρα μας απ’ το 2010 και μετά, υπήρξε περαιτέρω μείωση των νεκρών και ανάλογη μείωση των βαριά τραυματιών, αφού μειώθηκε δραστικά η κυκλοφορία Ε.Ι.Χ. και γίναμε πιο συνετοί στην οδήγηση «σεβόμενοι» το καύσιμο. Επιπλέον, μειώθηκε η κατανάλωση αλκοόλ/ουσιών, αφού τα διαθέσιμα χρήματα για διασκέδαση περιορίστηκαν, παράλληλα δε αυξήθηκε η προσοχή μας κατά την οδήγηση, αφού τα ανταλλακτικά των αυτοκινήτων είναι πλέον δυσπρόσιτα.
Όλα τα παραπάνω συνέβησαν με αυτοπεριορισμό, λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας. Ωστόσο, αν συνδυαστούν με μέτρα αυστηρής αστυνόμευσης, τήρησης των ποινών στους παραβάτες και μέτρων πρόληψης/ενημέρωσης, τότε τα αποτελέσματα θα είναι θεαματικά προς όφελος των πολιτών, της κοινωνίας και της οικονομίας. Συνεπώς, αν εστιάσουμε στους παράγοντες που περιόρισαν τα θανατηφόρα τροχαία αυτή τη χρονική περίοδο της κρίσης, άμεσα γίνονται αντιληπτές οι αιτίες που προκαλούν τα θανατηφόρα ατυχήματα και σε ποια κατεύθυνση πρέπει να δράσουμε ώστε να λάβουμε μέτρα αντιστοίχως.
- Ο περιορισμός της χρήσης αυτοκινήτου, οδήγησε στη μείωση των τροχαίων. Συνεπώς λήψη μέτρων υπέρ των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, ήτοι στα μέσα σταθερής τροχιάς και λεωφορείων υπεραστικής και αστικής συγκοινωνίας, με χαμηλό κόστος εισιτηρίου προσιτό στους πολίτες – και βεβαίως μέτρα υπέρ των ταξί.
- Το ακριβό καύσιμο, είχε σαν αποτέλεσμα την μείωση της ταχύτητας που οδηγούμε (πρώτη αιτία θανατηφόρων τροχαίων) και αντιστοίχως την μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Συνεπώς αυστηρή αστυνόμευση στα όρια ταχύτητας και τήρηση των προβλεπόμενων προστίμων για τους παραβάτες. Στέρηση άδειας οδήγησης στους υπότροπους και επανάκτηση άδειας οδήγησης μετά από εξετάσεις, καθώς και ποινές για κοινωνικές υπηρεσίες. Σημειώνω, ότι το πρόστιμο για ανασφάλιστο εργαζόμενο στον εργοδότη είναι 10.500 ευρώ ! Το πρόστιμο για ανάπηρο άνθρωπο;
- Ο περιορισμός στην κατανάλωση αλκοόλ, οδήγησε με βεβαιότητα στη μείωση των τροχαίων. Συνεπώς, αυστηρή αστυνόμευση, τήρηση των προβλεπόμενων προστίμων στους οδηγούς υπό την επήρεια αλκοόλ/ουσιών και στέρηση άδειας οδήγησης. Επανάκτηση άδειας οδήγησης μετά από εύλογο χρονικό διάστημα και μόνο μετά από ειδικές εξετάσεις.
- Η παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη, συνιστά ευθέως εγκληματική ενέργεια, αφορά σε οδηγούς με περιορισμένη αντίληψη ή υπό επήρεια αλκοόλ και ουσιών. Συνεπώς, τήρηση των προβλεπόμενων προστίμων και στέρηση άδειας οδήγησης. Επανάκτηση άδειας μετά από εύλογο χρονικό διάστημα και μόνο μετά από ειδικές εξετάσεις.
- Η οδήγηση χωρίς τη χρήση μέσων παθητικής ασφάλειας, όπως η ζώνη ασφαλείας, οδηγεί σε κατακόρυφη αύξηση των θανατηφόρων τροχαίων. Συνεπώς αυστηρή αστυνόμευση και τήρηση των προβλεπόμενων προστίμων, χωρίς έκπτωση.
- Η οδήγηση δικύκλων χωρίς κράνος, οδηγεί σε κατακόρυφη αύξηση των θανατηφόρων τροχαίων. Συνεπώς, αυστηρή αστυνόμευση και τήρηση των προβλεπόμενων προστίμων, χωρίς έκπτωση.»
▲ Η επιτροπή μας με βάση τα δεδομένα του 2015, (η καλύτερη χρονιά της τελευταίας 15ετίας), με 789 νεκρούς, 1.068 σοβαρά και 12.872 ελαφρά τραυματίες, υπολόγισε ότι η δαπάνη θεραπείας των τροχαίων για τη χρονιά αυτή, ήταν της τάξης των 2.361.091.848. Αν συνυπολογίσουμε ότι στη χώρα μας δεν τηρείται Μητρώο Τροχαίων Θυμάτων και τη διαφορά κόστους ιατρικών σκευασμάτων και υλικών, από τα κράτη της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, τότε το ετήσιο κόστος για το 2015 ίσως ξεπερνά τα 4.000.000.000 € – δηλαδή κοντά στο 2,5% του ΑΕΠ !
▲ Πρέπει να τονιστεί, ότι αυτός ο μεγάλος τζίρος γύρω από το τροχαίο ατύχημα, αφορά σε περιορισμένο κύκλο εταιρειών και προμηθευτών, και προφανώς θίγονται συμφέροντα και κατεστημένα πολλών δεκαετιών.
▲ Δυστυχώς όμως, η πολιτεία δείχνει διαχρονικά, πως δεν ενδιαφέρεται για την πρόληψη, και ας δείχνουν τα στοιχεία, ότι το ενδιαφέρον της θα έπρεπε να εξαντλείται σε αυτό το θέμα.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ
Η κυκλοφοριακή αγωγή στα σχολεία, όλων των τάξεων. Δεν είναι απαραίτητο σε πρώτη φάση να είναι εντεταγμένη σε εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Θα μπορούσε κάλλιστα να γίνεται μια φορά το μήνα ή το 15θήμερο – είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη.
ΜΜΕ
«Τα ατυχήματα της ημέρας» να δίνονται σε Spot από την τροχαία με υποχρεωτική εμφάνιση κατά τη διάρκεια διαφημίσεων και όχι σε ώρες που δεν φαίνονται ή ακούγονται.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
▲ Η αστυνόμευση του οδικού δικτύου της χώρας, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την πρόληψη τροχαίων συγκρούσεων.
- Η αστυνόμευση του οδικού δικτύου της χώρας, πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις, ενός ολοκληρωμένου προγράμματος επιτήρησης της κυκλοφορίας, όπως περιγράφεται στο Σ.Σ.Ο.Α. του Ε.Μ.Π.(κεφ. 6.& 6.2.1.) :
- Εντατικοποίηση της επιτήρησης και παρουσία της Τροχαίας στο οδικό δίκτυο
- Κατάλληλη θέση ελέγχων
- Κατάλληλη επιλογή ωρών ελέγχου, με όσο το δυνατόν αύξησής τους
- Εντατικοποίηση της επιτήρησης ειδικών κατηγοριών οδηγών (νέοι – μη)
- Αναβάθμιση των υπηρεσιών και του εξοπλισμού της Τροχαίας
- Στελέχωση των Υπηρεσιών με το απαραίτητο προσωπικό
- Τεχνική και επικοινωνιακή κατάρτιση του προσωπικού της Τροχαίας
- Συστηματική παρακολούθηση και δημοσιοποίηση του αριθμού των ελέγχων καθώς και Πιστοποίηση της υπάρχουσας παραβατικότητας
- Επιβολή εύλογων προστίμων, αυξανομένων ανάλογα με την επικινδυνότητα των παραβάσεων και στις περιπτώσεις υποτροπής
- Αποτελεσματική είσπραξη προστίμων με απλοποίηση των διαδικασιών είσπραξης, ιδιαίτερα όταν βεβαιώνονται με ηλεκτρονικά μέσα.
Τονίζεται επίσης ότι,
- Η εντατικοποίηση της τροχαίας στο οδικό δίκτυο καθώς και η αύξηση της συχνότητας των ελέγχων, αποτελούν μέτρα υψηλής προτεραιότητας με δυνατότητα άμεσης εφαρμογής.
- Η συνεχής κυκλοφορία οχημάτων της Τροχαίας μπορεί να λειτουργήσει τόσο ανασταλτικά για να μη γίνονται παραβάσεις, όσο και να παρεμβαίνουν συντομότερα σε περίπτωση ατυχήματος.
▲ Η έννοια της ποινής του Κ.Ο.Κ., έχει σαν στόχο την τιμωρία αυτού που διέπραξε παράβαση/έγκλημα, προκειμένου να σωφρονισθεί ο ίδιος και να παραδειγματιστούν τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας, ώστε να αποτρέπονται από την τέλεση παραβάσεων/εγκλημάτων – αυτό επιτυγχάνεται μόνο με αποτελεσματική αστυνόμευση – δεν υπάρχει ποινή χωρίς αστυνόμευση.-
- Τα πρόστιμα του Κ.Ο.Κ. για να είναι αποτελεσματικά, πρέπει να καταλογίζονται άμεσα και να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες των πολιτών. – Άλλως δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
- Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της αστυνομίας, με την επαναφορά αποσπασμένων σε πολιτικά πρόσωπα ή σε ιδιώτες «στόχους», διατήρηση σε αυτή την κατηγορία, μόνο των εντελώς απαραίτητων και έπειτα από σχετική τεκμηρίωση.
- Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της αστυνομίας, με την απαρέγκλιτη ολοκλήρωση του προγράμματος επαναφοράς αποσπασμένων σε «στόχους», των 700 αστυνομικών, 80 αυτοκινήτων και 18 μοτοσυκλετών.
- Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού της αστυνομίας, με την απαρέγκλιτη ολοκλήρωση του προγράμματος κατάργησης των περιττών αστυνομικών τμημάτων, που ιδρύθηκαν στη βάση πελατειακών σχέσεων.
▲ Μείωση όλων των προστίμων του Κ.Ο.Κ. κατά 50%, – μόνο των χρηματικών, όχι των ποινών του point system – εκτός των 55 παραβάσεων που αφορούν σε πρόστιμα ύψους 100, 80, 40 και 20€, με παράλληλη κατάργηση της δυνατότητας για περαιτέρω μείωση κατά 50%, εφόσον εξοφληθούν εντός δεκαημέρου.
▲ Μείωση των προστίμων του Κ.Ο.Κ., σε ποσοστό ίσο με την μείωση του ΑΕΠ της χώρας, δηλαδή κατά 25%.
Αιτιολόγηση:
α) Αυτή η «διευκόλυνση» της μείωσης κατά 50%, στο πρώτο δεκαήμερο από την τέλεση της παράβασης, αφορά, μόνο εκείνους που έχουν τη δυνατότητα άμεσα να ανταποκριθούν, οι υπόλοιποι επιβαρύνονται με επιπλέον προσαυξήσεις, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν – παρά το υψηλό κίνητρο (μείωση 50%) – και έχει εισπρακτικό χαρακτήρα.
Ρωτώ λοιπόν ευθέως – Ποιό είναι το ύψος του προστίμου για υπέρβαση ορίου ταχύτητας άνω των 30 km/ώρα: 350 € και 5 βαθμοί ποινής ή 175 € και 5 βαθμοί ποινής;
Η ορθή απάντηση είναι, 175 € και 5 βαθμοί ποινής, τόσο θα πληρώσουν όσοι τα διαθέτουν άμεσα, οι υπόλοιποι θα τα φορτωθούν μαζί με άλλες πιθανότατα οφειλές προς την εφορία. Συνεπώς, πρέπει να καταργηθεί άμεσα η «διευκόλυνση» αυτή, και να προσαρμοστούν τα πρόστιμα αναλόγως, διασφαλίζοντας την ισονομία μεταξύ των πολιτών. Δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, το ονομαστικό ύψος του προστίμου, αφού στην πράξη αντιστοιχεί στο 50%, το γνωρίζουν αυτό όσοι παρανομούν !
β) Όλοι γνωρίζουμε καλά, ότι οι τροχονόμοι, καταλογίζουν συχνά παραβάσεις ηπιότερου χρηματικού κόστους από αυτές που διαπιστώνουν, αντιλαμβανόμενοι και οι ίδιοι πολύ καλά την οικονομική κατάσταση τα τελευταία χρόνια – αυτή είναι η πραγματικότητα.
Ρωτώ λοιπόν ευθέως – Τινάζετε ή όχι στον αέρα, όλο το Σύστημα Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγού (point system);– Τινάζετε ή όχι στον αέρα, η βάση δεδομένων, ώστε να εξαχθούν ορθά συμπεράσματα, για λήψη μέτρων;
Η ορθή απάντηση είναι, φυσικά ΝΑΙ, με τεράστιες επιπτώσεις στην ασφάλεια των ανυποψίαστων πολιτών, αλλά και της κοινωνίας, αφού τα τροχαία κοστίζουν πολύ ακριβά, πέρα από την ανθρώπινη οδύνη της απώλειας αγαπημένων προσώπων.
γ) Η πολιτεία θεσμοθέτησε ένα σύστημα Κ.Ο.Κ. υψηλών χρηματικών προστίμων, γνωρίζοντας καλά, ότι αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες αυστηρής και τακτικής αστυνόμευσης, αφού μια πλειάδα νέων και άρτια εκπαιδευμένων αστυνομικών ήταν και παραμένουν αποσπασμένοι σε «στόχους». Έκλεισε λοιπόν τα μάτια στο πρόβλημα και άφησε τους πολίτες στη μοίρα τους, μη παρέχοντας την απαραίτητη και ουσιαστική προστασία – αυτή της αστυνόμευσης. Προσποιούμενη, ότι τα υψηλά πρόστιμα θα έλυναν από μόνα τους το πρόβλημα, και παρά το γεγονός, ότι από όλους τους επιστημονικούς φορείς και όχι μόνον, ρητά δηλώνεται, ότι από μόνα τους τα υψηλά πρόστιμα δεν λύνουν κανένα πρόβλημα.- Αν είχαν έτσι τα πράγματα, θα είχε από χρόνια λυθεί το πρόβλημα!
δ) Η μείωση των προστίμων, σε συνδυασμό με την ούτως ή άλλως, απαραίτητη, τακτική και αυστηρή αστυνόμευση του οδικού δικτύου, προφανώς θα βελτιώσουν τις συνθήκες οδήγησης, αφού θα εκλείψει η αίσθηση της αυθαιρεσίας στο οδικό δίκτυο της χώρας. Ο εξορθολογισμός των προστίμων θα ενισχύσει τον άμεσο καταλογισμό των παραβάσεων και θα αυξήσει τη συχνότητα επιβολής τους, διορθώνοντας τη στρέβλωση στο σύστημα, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια (point system).
Δύσκολο το έργο της επιτροπής μας, ακόμη πιο δύσκολο της Αστυνομίας, καθώς από τη μια μεριά η απορρυθμισμένη από γενέσεως κρατική μηχανή, που δεν πείθει τον πολίτη/οδηγό για την αποτελεσματικότητα της, και από την άλλη, ο νευρικός άρχων «οδηγός» με την…1,5 τόνων κινούμενη βόμβα, που για την άδεια οδήγησής της, ενδεχομένως,… πλήρωσε για να αποκτήσει – όπως μας καταγγέλλουν άνθρωποι του χώρου – επιδεινώνει ακόμη περισσότερο το έργο μας.
Με τιμή
Ουρσουζίδης Ν. Γιώργος
Πρόεδρος της Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας της Βουλής των Ελλήνων