Χαιρετισμός του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην εκδήλωση «Προωθώντας την ισότητα των φύλων: ο ρόλος και το πλαίσιο λειτουργίας των θεσμικών μηχανισμών για την ισότητα εν μέσω COVID-19»
Επιτρέψτε μου να υποδεχθώ το επίκαιρο θέμα της εκδήλωσής σας για την ισότητα εν μέσω COVID με μία φράση που διατυπώθηκε πριν από 133 ολόκληρα χρόνια: «Νομίζομεν ότι η πολιτεία δεν θα βλαβή εκ της αναμίξεως ημών εις τα πράγματα αυτής. Ούτε και θα ζημιωθώσιν εκ τούτου οι άνδρες».
Την έγραψε τον Μάρτιο του 1887 η πρωτοπόρα Ελληνίδα φεμινίστρια Καλλιρρόη Παρρέν, σε άρθρο της στην περίφημη, τότε, Εφημερίδα των Κυριών. Αποδεικνύοντας ότι αυτό που αποκαλούμε «ισότητα των φύλων» αποτελεί μέγεθος δυναμικό. Που διατρέχει τον χρόνο και αλλάζει όψεις ανεξάρτητα από την θεσμική του κατοχύρωση.
Γιατί πράγματι, 13 δεκαετίες από τότε, οι Ελληνίδες έχουν εισέλθει δυναμικά στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Η ίδια η χώρα, άλλωστε, είναι υπερήφανη έχοντας την πρώτη γυναίκα στο ύπατο αξίωμά της.
Η αληθινή ισότητα, όμως, παραμένει διαρκές ζητούμενο που δοκιμάζεται στην καθημερινότητα, καθώς οι διακρίσεις καραδοκούν παντού: Στο σπίτι, στην εκπαίδευση, στη δουλειά, στην κοινωνία. Καθώς μάλιστα η τελευταία εξελίσσεται, εξελίσσονται μαζί της και οι τρόποι με τους οποίους, κάθε φορά, εκδηλώνονται οι αδικίες.
Η πρόσφατη πανδημία ήλθε να οξύνει το πρόβλημα, προσθέτοντας σε αυτό τη δική της διάσταση. Γιατί ενώ ο COVID απειλεί αδιακρίτως τους πάντες, οι συνέπειές του αποδεικνύονται βαρύτερες για τις γυναίκες και τα κορίτσια. Κάτι που πιστοποιούν και όλες οι έρευνες, που έδειξαν δυστυχώς κατακόρυφη αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας τις ημέρες των περιοριστικών μέτρων.
Ο ιός λειτούργησε, όμως, και ως επιταχυντής θετικών αντιδράσεων: Ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά Πολιτείας και Κοινωνίας. Και οδήγησε σε μεταρρυθμίσεις που απαλλάσσουν την εργασία και το δημόσιο χώρο από έμφυλα στερεότυπα και κατοχυρώνουν την οικογενειακή εστία ως ασφαλές καταφύγιο για όλα τα μέλη της.
Ταυτόχρονα, λοιπόν, με τη μάχη για την προστασία της δημόσιας υγείας, η Ελλάδα προσάρμοσε ανάλογα και τις δράσεις της με βάση τους στόχους του Συμβουλίου της Ευρώπης και την πενταετή Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων. Και, ύστερα από περίπου εννέα μήνες, ο απολογισμός της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας δεν είναι μικρός:
– Στην πρόληψη και καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, δίπλα στην Εθνική Γραμμή SOS 15900, 42 συμβουλευτικά κέντρα παρέχουν ήδη ψυχολογική και νομική υποστήριξη σε θύματα τέτοιων περιστατικών. Ενώ οι 18 ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες πλαισιώθηκαν και από νέα καταλύματα, όπου γίνονται δωρεάν εξετάσεις από την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία.
– Τους μήνες της πανδημίας ιδρύθηκαν προσωρινά καταλύματα και, σε συνεργασία με το Χαμόγελο του Παιδιού, η ιατρική παρακολούθηση επεκτάθηκε και στα παιδιά των γυναικών αυτών. Όπως και οι καμπάνιες ενημέρωσης προσαρμόστηκαν και αυτές στις ανάγκες. Έτσι, το γενικό σύνθημα «Μένουμε σπίτι» συνοδεύθηκε και από το μήνυμα «Μένουμε Σπίτι, αλλά δεν Μένουμε Σιωπηλές».
– Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες-πρόσφυγες, το έργο «Survivor», για όσες έχουν υποστεί έμφυλη βία, παρείχε πληροφόρηση, με φυλλάδια στις γλώσσες τους, για το τι πρέπει να κάνουν στη διάρκεια των περιορισμών. Άλλωστε και οι εργαζόμενοι στα Κέντρα Υποδοχής παρακολούθησαν ειδικά σεμινάρια για την πρόληψη και τον εντοπισμό της σεξουαλικής βίας μεταξύ των προσφυγικών πληθυσμών.
– Μαθαίνω, τέλος, και χαίρομαι ιδιαίτερα γι’ αυτό -αποτελούσε εξάλλου προεκλογική μας εξαγγελία- ότι από τις αρχές του 2021 θα εφαρμοστεί πιλοτικά το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς». Για μια ισορροπημένη ζωή στο σπίτι και ένα φιλικό προς τις γυναίκες εργασιακό περιβάλλον. Όπως άλλωστε και η δράση «PEGASUS» για την κάλυψη του αποκαλούμενου «έμφυλου συνταξιοδοτικού χάσματος». Είναι πρωτοβουλίες που, πράγματι, απαντούν σε ανάγκες των καιρών.
Όλα τα παραπάνω, ωστόσο, δεν παύουν να αποτελούν κινήσεις αμυντικές απέναντι στις εξάρσεις των διακρίσεων. Υπάρχει και το θεσμικό πεδίο, που εκκινεί από την κατοχύρωση της ισότητας των φύλων στο Σύνταγμα του 1975 και φτάνει μέχρι τις ρυθμίσεις της δικής μας κυβέρνησης, που την θεσμοθετούν στις διοικήσεις των εταιρειών και των αθλητικών σωματείων.
Σε λίγες μέρες, μάλιστα, η χώρα θα ενσωματώσει και την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την αύξηση της άδειας πατρότητας και της πατρικής γονικής άδειας. Κάτι που υπηρετεί την ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, αλλά και την ανατροφή των παιδιών απ’ την πλευρά του άντρα.
Όμως και οι θεσμικές αποφάσεις δεν θα είναι ποτέ αρκετές. Οφείλουν ασφαλώς να συνεχιστούν, όπως και οι άλλες πρακτικές δράσεις. Αλλά η υπόθεση της ισότητας των φύλων θα είναι πάντα μία μεταρρύθμιση βαθιά πολιτισμική. Μία δυναμική αντίληψη για την ίδια τη ζωή δηλαδή, που θα πρέπει να διαπερνά οριζόντια όλες τις πολιτικές επιλογές αλλά και κάθετα όλες τις κοινωνικές μας συμπεριφορές.
Είμαι σίγουρος, λοιπόν, ότι σε αυτό το πνεύμα θα κινηθεί και η εκδήλωσή σας. Και περιμένω με ενδιαφέρον τα συμπεράσματα, που πιστεύω ότι θα εμπλουτίσουν τη σκέψη μας για τα πολλά που έχουμε ακόμη να κάνουμε, διεκδικώντας την αληθινή ισότητα των φύλων.
