Κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών γίνονται επετειακά αφιερώματα, έρευνες, αναφορές. Ωστόσο, οι γυναίκες που έχουν βιώσει και βιώνουν βία θέλουν βοήθεια, προσοχή και φροντίδα κάθε μέρα. Όπως τονίζει στο ΑΠΕ ΜΠΕ η Κατερίνα Πολιτσίδου συντονίστρια της γραμμή SOS 15900, κοινωνιολόγος «αυτήν την ημέρα όλοι ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα. Καλό θα ήταν όμως να μην το αφήνουμε, να υπάρχει μεγαλύτερη ενημέρωση, αλλά και συχνότερες δράσεις κυρίως για την πρόληψη».
Εξάλλου, η βία δεν έχει κοινωνική τάξη, χρώμα, μορφωτικό επίπεδο, οικονομική κατάσταση, ηλικία. Αυτό είναι το κεντρικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία που έχει στη διάθεση της η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων. Δεν διαπιστώνεται κάποιο συγκεκριμένο προφίλ των δραστών καθώς μπορεί να ανήκουν σε οποιαδήποτε κοινωνικοοικονομική τάξη, ηλικιακή ομάδα, υπηκοότητα και μορφωτικό επίπεδο.
«Η βία έχει πολλές μορφές, άλλες φορές είναι σωματική, άλλες φορές λεκτική, ψυχολογική, οικονομική» λέει η κ. Πολιτσίδου και αναφέρει ότι η γραμμή SOS 15900 «ξεκίνησε να λειτουργεί τον Μάρτιο του 2011, στελεχώνεται από ψυχολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες και παρέχει, σε 24ωρη βάση καθημερινά, άμεση βοήθεια σε επείγοντα περιστατικά βίας. Η γραμμή απευθύνεται σε όλες τις γυναίκες που δέχονται οποιαδήποτε μορφή βίας, κακοποίηση, βιασμό ή απόπειρα βιασμού. Γυναίκες που έχουν πέσει θύματα πορνείας και γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό, κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον τους».
Τα περισσότερα τηλεφωνήματα γίνονται κυρίως από θύματα που ζούνε σε μεγάλα αστικά κέντρα και σπανιότερα από επαρχιακές μικρές πόλεις διότι «δεν τολμούν και φοβούνται να κάνουν κάποια κίνηση, γιατί μπορεί ο σύζυγος να έχει φίλους στο αστυνομικό τμήμα. Δυστυχώς δεν καταλαβαίνουν όλες οι γυναίκες ότι υπόκεινται κάποια μορφή βίας, λόγω του ότι μπορεί να έχουν μεγαλώσει σε ένα βίαιο περιβάλλον, ενώ αυτό μπορεί να συνδέεται και με στερεοτυπικές αντιλήψεις. Συνήθως, οι γυναίκες που δέχονται βία αισθάνονται ντροπή και νιώθουν υπεύθυνες οι ίδιες για την κατάσταση που βιώνουν, έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση».
«Γι αυτό κι εμείς προσπαθούμε να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες, να τις κάνουμε να καταλάβουν ότι αυτό που ζουν δεν είναι αποδεκτό κι ότι υπάρχουν νόμοι που το τιμωρούν. Τις ενημερώνουμε και τις δίνουμε κάποιες βασικές νομικές οδηγίες. Πολύ συχνά οι γυναίκες που μας καλούν μπορεί να υπόκεινται χρόνια βία, αλλά δεν έχουν κάνει κάτι λόγω οικονομικών δυσκολιών ή της ύπαρξης παιδιών, ενώ κάποιες φοβούνται ότι ακόμη κι αν προστρέξουν στη δικαιοσύνη δεν θα δικαιωθούν τελικά και θα μείνουν απροστάτευτες» διευκρινίζει η κ. Πολιτσίδου και συστήνει σε κάθε γυναίκα «να βάλει κάποια όρια κι η ίδια κι αν αυτές οι συμπεριφορές επαναλαμβάνονται και δεν μπορεί να το διαχειριστεί να μας καλέσει για να την βοηθήσουμε».
Η βία σε νούμερα
Η Γραμμή SOS 15900 στο διάστημα 19/11/2016 έως 19/11/2017 δέχθηκε 5.041 κλήσεις και 113 ηλεκτρονικά μηνύματα στο sos15900.isotita.gr.
Επί του συνόλου των κλήσεων, οι 4.266 (85%) αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από αυτές οι 3.034 κλήσεις (71%) αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 1.232 κλήσεις (29%), αφορούσαν σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα (κυρίως από φίλους/-ες 27%, γονείς 16%, άλλους συγγενείς 10%, αδελφός/ή 10%, γείτονας 13% και άλλα άτομα 17%).
Από τις 3.034 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών οι 2.432 κλήσεις (80%) αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως το σύζυγο, οι 53 κλήσεις (2%) σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 18 κλήσεις (1%) σε περιπτώσεις βιασμού και 54 κλήσεις (2%) αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας.
H Γραμμή SOS σε αυτό το διάστημα δεν δέχθηκε καμία κλήση για πορνεία ή trafficking. Τα αιτήματα των κλήσεων αυτών αφορούσαν 1.516 κλήσεις (40%) σε ψυχοκοινωνική στήριξη, 976 κλήσεις (26%) σε νομική συμβουλευτική, 191 κλήσεις (5%) σε νομική βοήθεια, 251 κλήσεις (7%) σε αναζήτηση φιλοξενίας και 15 κλήσεις (0%) σε αναζήτηση εργασίας. Από τις 3.034 γυναίκες που κάλεσαν τη γραμμή, οι 1.663 (50%) είναι μητέρες.
Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την εργασιακή τους κατάσταση φαίνεται ότι:
- 671 (22%) είναι απασχολούμενες (από τις οποίες 70 (10%) είναι αυτοαπασχολούμενες)
- 554 (18%) είναι άνεργες (από τις οποίες 72 (13%) μακροχρόνια άνεργες) και
- 293 (10%) είναι ανενεργές (από τις οποίες 13 (4%) παρακολουθούν εκπαίδευση ή κατάρτιση)
Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την οικογενειακή τους κατάσταση φαίνεται ότι:
- 1518 (50%) είναι έγγαμες
- 342 (11%) είναι άγαμες
- 147 (5%) σε διάσταση
- 172 (6%) διαζευγμένες
- 47 (2%) σε κατάσταση χηρείας
- 113(4%) σε συμβίωση
Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση για την ηλικία τους φαίνεται ότι:
- 103 (3%) είναι από 15 έως 24 ετών
- 699 (23%) είναι από 25 έως 39 ετών
- 676 (22%) είναι από 40 έως 54 ετών
- 180 (6%) είναι από 55 έως 64 και
- 123 (4%) είναι από 65 ετών και άνω.
Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση για το μορφωτικό τους επίπεδο φαίνεται ότι:
- 2 (0%) είναι τυπικά αναλφάβητες
- 17 (1%) έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
- 24 (1%) την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
- 23 (1%) τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση μη τριτοβάθμιου επιπέδου και
- 233 (8%) την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή προκύπτει ότι:
- 2484 (82%) είναι Ελληνίδες
- 198 ( 7%) είναι μετανάστριες
- 23 (1%) είναι ΑΜΕΑ.
Ως προς την οικονομική κατάσταση, από τις γυναίκες που απάντησαν στην αντίστοιχη ερώτηση, 315 (10%) την περιγράφουν ως μέτρια, 319 (11%) την αναφέρουν ως κακή, 169 (6%) ως καλή, 63 (2%) ως πολύ κακή και 14 (0%) ως πολύ καλή.
Αντίστοιχα το διάστημα 1-11-16 έως 31-10-17 οι δομές της ΓΓΙΦ και των δήμων δέχτηκαν 5.210 γυναίκες εκ των οποίων οι 4.849 εξυπηρετήθηκαν από τα συμβουλευτικά κέντρα και οι 361 φιλοξενήθηκαν στους ξενώνες του δικτύου υποστήριξης γυναικών θυμάτων βίας.
Το 71% των γυναικών αυτών ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας με δράστη κυρίως το σύζυγο (νυν/πρώην). Η πλειοψηφία των γυναικών ήταν μητέρες με παιδιά (σε ποσοστό 75%). Το 43% των γυναικών είχαν ως αίτημα την ψυχοκοινωνική στήριξη, το 21% τη νομική στήριξη και το 16% απευθύνθηκαν στις δομές για ενημέρωση-πληροφόρηση.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών που απευθύνθηκαν στις δομές ανήκε στην ηλικιακή κατηγορία 26-55 ετών (69%) και περιλάμβανε όλα τα μορφωτικά επίπεδα.
Τέλος από το σύνολο των γυναικών, το 78% είχαν ελληνική υπηκοότητα. Βάσει των στατιστικών στοιχείων που έχει στη διάθεση της η ΓΓΙΦ, δεν διαπιστώνεται κάποιο συγκεκριμένο προφίλ των δραστών καθώς μπορεί να ανήκουν σε οποιαδήποτε κοινωνικοοικονομική τάξη, ηλικιακή ομάδα, υπηκοότητα και ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου.
Τονίζεται ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι απολύτως εμπιστευτικές και καλυπτόμενες από το απόρρητο της συμβουλευτικής.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
