Αύγουστον η αλωναρτς η αγουστον είναι η ονομασία του Αυγούστου σε περιοχές του πόντου.
Σαφώς ίσως και ο πιο σημαντικός μήνας του πόντου μιας και η Παναγιά Σουμελά είναι συνδεμένη με το Πόντο ως την πιο σημαντική γιορτή στην περιοχή. Μόλις έμπαινε ο Αύγουστος άρχιζε νηστεία που τέλειωνε στης 15 Αυγούστου. Η νηστεία έπρεπε να είναι αυστηρή και οποίος δεν την τηρούσε τον αποκαλούσαν <<προτεστάντη>> Στον πόντο λοιπόν ο μήνας Αύγουστος ήταν ο πιο σημαντικός μήνας όχι μόνο για την Παναγιά Σουμελά αλλά γιατί γινόταν και ο αλωνισμός , (αλωναρτς) με αποτέλεσμα να γεμίσουν τα σπίτια με διαφορά αγροτικά προϊόντα.
Χαρακτηριστικό είναι ένα ωραίο δίστιχο «Αλωνάρτς φέρ΄ και τ΄ αλώνα και λαρών΄ όλα τα πόνα» δηλαδή ο Αλωνάρης ( Αύγουστος ) φέρνει το αλώνισμα και θεραπεύει όλους τους πόνους.
Ένα σημαντικό στοιχείο της λέξης Λαρωνω =ησυχάζω ηρεμώ σωπαίνω από το αρχαίο ρήμα ιλασκουμε ( εξιλεώνω καταπραΰνω ) ιλαρώ και το νεοελληνικό λαρώνω . Την λέξη αυτή θα την συναντήσουμε και στην ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ
Ένα άλλο χαρακτηριστικό στην περιοχή του πόντου ειδικά στις περιοχές με μεγάλο υψόμετρο ειδικά μετα της 15 Αυγούστου θεωρούσαν ότι μπήκαν στον χειμώνα. Χαρακτηριστικό το παρακάτω δίστιχο «επάτεσαμ’ σον Αύγουστον και σοι’ χιονί’ την άκραν», δηλαδή με το που μπήκαμε στον Αύγουστο πατήσαμε και το χιόνι στην αρχή .Και πράγματι ακόμα και σήμερα στην περιοχή από τον μήνα Αύγουστο και Σεπτέμβριο στην περιοχή αυτή υπάρχουν άνεμοι ισχυροί
Όπως και σε άλλες περιοχές έτσι και στην περιοχή του πόντου υπήρχαν διάφορες λαϊκές παραδόσεις για τον μήνα αυτό
Ένα χαρακτηριστικό είναι ότι από της 1 έως 10 Αυγούστου δεν έπρεπε να μπει κάνεις μέσα στην θάλασσά γιατί θεωρούσαν ότι το διάστημα αυτό η θάλασσα σάπιζε τα πάντα. Το παράδοξο όμως είναι ότι το διάστημα αυτό θεωρούσαν όμως ότι τα ψάρια είναι πιο νόστιμα από ποτέ.
Εδώ πρέπει να πούμε ότι οι γάμοι γινόταν πάντα το μήνα Αύγουστο μόλις τέλειωναν οι αγροτικές εργασίες << Εμέν η μάνα μ΄ είπε με
απέσ΄ ση Πελαγίας,υιέ μ΄, θα γυναικίζω σε
τ΄ Αυγούστ΄ τη Παναγίας>>
Ας δούμε όμως και μερικές σημαντικές στιγμές των αγροτικών εργασιών
Τον Αύγουστο γινόταν συγκομιδή των φουντουκιών καθώς και οι το μάζεμα του καπνού δεν είναι τυχαίο ότι οι ΡΩΣΟΙ θεωρούσαν τους πόντιους ως βασιλιάδες του καπνού κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με τον χαρακτηρισμό που είχαν οι <<ντόπιοι >> του ελλαδικού χώρου που έλεγαν ότι οι πόντιοι πέρασαν τον καπνό για μαρούλια και είπαν << ανάθεμα σε Μακεδονία και τα μαρούλια σου πικρά είναι>> στα πλαίσια της πλακάς και του χιούμορ.
Ας δούμε λίγο τι πιο σημαντικές γιορτές το μήνα Αύγουστο στην περιοχή του Πόντου
Μεγάλο πανηγύρι στον Πόντο ήταν της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στις 6 Αυγούστου, Άε Σωτήρος.
Στις 14 Αυγούστου, του προφήτη Μιχαίου, οι χρυσοχόοι της Τραπεζούντας τιμούσαν τη μνήμη του νεομάρτυρα Αγίου Συμεών του Χρυσοχόου,
Στις 15 Αυγούστου η Παναγιά Σουμελά
Στις 29 Αυγούστου, τιμούσαν οι Πόντιοι τη μνήμη του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου (Τ’ Αιέν’ τη κοτσοκεφάλ’),. Την ημέρα εκείνη δεν έτρωγαν μαύρο σταφύλι, νήστευαν και δεν έκοβαν καρπούζι και γενικά φρούτα και άλλα τρόφιμα, που είχαν κόκκινο χρώμα, γιατί ήταν η μνήμη της αποκομιδής του κεφαλιού του αγίου.
«Έκοψαν το κιφάλ’ν ατ’ και έτρεξεν το κόκκινον το αίμαν
και αμαρτίαν έν’ να τρώγομε κόκκινα πράματα».
Τελειώνοντας θα κλείσω με ένα όμορφο δίστιχο για την Παναγιά Σουμελά και θα ευχηθώ να μας έχει η Παναγιά πάντα γερούς και να μας δίνει δύναμη να αντέχουμε τα χειροτέρα
Εγώ ποντιοπούλ’ είμαι
Ματώνω κι ματούμαι
Ση Σουμελά την Παναγιά
Εκεί θα στεφανούμαι.
