Ένας από τους σημαντικότερους «πονοκεφάλους» της Άγκυρας, που αντιμετωπίζεται και ως ύψιστη απειλή, είναι η κατασκευή του EastMed. Η Τουρκία κατ΄ επανάληψη έχει ταχθεί αναφανδόν κατά της κατασκευής του συγκεκριμένου αγωγού, ενώ τονίζει παντού ότι θα κάνει τα πάντα για να μην προχωρήσει το έργο. Ο Ερντογάν με αλαζονικό ύφος έχει καταφερθεί εναντίον του αγωγού και υπογραμμίζει ότι δεν θα γίνει ποτέ.
Το όλο έργο από κατασκευαστικής απόψεως είναι ένα μεγάλο εγχείρημα, λαμβανομένου υπόψη ότι το μήκος του είναι 1.900 χιλιόμετρα, το βάθος που θα διέλθουν οι σωληνώσεις περίπου 3 χιλ., ενώ θα χρειαστούν 7 χρόνια για την κατασκευή του και το κόστος υπολογίζεται στα 7 δις. δολάρια. Είναι από τους μεγαλύτερους και ακριβότερους αγωγούς και πολλοί θεωρούν ότι είναι ασύμφορη η ολοκλήρωσή του. Το έργο αναπτύσσεται από την εταιρεία «Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας–Ιταλίας/ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.», στην οποία συμμετέχουν ισομερώς η ελληνική ΔΕΠΑ και η ιταλική εταιρεία Edison.
Ας δούμε όμως ποιες χώρες υποστηρίζουν την κατασκευή του αγωγού:
- Κατ΄ αρχάς το Ισραήλ, που θεωρεί το έργο πρωταρχικής σημασίας για την οικονομία του και όχι μόνο.
- Η Ελλάδα και η Κύπρος, που συνδέονται οικονομικά και πολιτικά ακόμα περισσότερο και αποκτούν μια μορφής «ενεργειακή ανεξαρτησία».
- Η Αίγυπτος που έχει συνδεθεί ενεργειακά και γεωπολιτικά με το Ισραήλ.
- Η Ιορδανία, που διατηρεί άριστες σχέσεις με το Ισραήλ και τη Δύση.
- Η Γαλλία, που επιδιώκει να διαδραματίσει ένα ευρύτερο γεωπολιτικό ρόλο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και αναγορεύεται προστάτης των ελληνικών και κυπριακών συμφερόντων με το αζημίωτο φυσικά.
- Οι ΗΠΑ, που επιθυμούν σφόδρα την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, αλλά και ταυτόχρονα δεν επιθυμούν η Τουρκία να έχει όλες τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου. Ήδη με τον αγωγό TurkStream η Ρωσία και Τουρκία παρακάμπτουν την Ουκρανία και από το νότο, αποκτώντας το ενεργειακό μονοπώλιο και στην ΝΑ Ευρώπη.
- Η ΕΕ. Το 2013 η κατασκευή του αγωγού EastMed αναγνωρίστηκε βάσει του κανονισμού 347/2013 της Ευρωπαϊκής Επιτροπήςως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος.
Από την άλλη πλευρά οι χώρες που αντιτάσσονται στο έργο εκτός από την Τουρκία, είναι η Ρωσία, εν μέρει η Γερμανία, ενώ η Ιταλία αμφιταλαντεύεται όπως πάντα. Η τελευταία εξ ανάγκης και πιέσεων «αναγκάζεται» να ακολουθεί τους υποστηρικτές του έργου. Στις 7 Μαΐου 2019, ο Πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε δήλωσε, σε εκδήλωση κοντά στη Ρώμη, ότι η Ιταλία τάσσεται ενάντια στην κατασκευή του αγωγού, αλλά τη 1 Ιανουαρίου 2020 ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας Στέφανο Πατουανέλι απέστειλε στον Έλληνα ομόλογό του μια επιστολή στήριξης προς τον αγωγό EastMed και συνεπώς, επανέφερε τη στήριξη της Ιταλίας προς το εγχείρημα.
Η Τουρκία θεωρεί ότι οι «πρώην υποτελείς της οθωμανικής αυτοκρατορίας» προσπαθούν να την απομονώσουν. Με τον όγκο της και τις απειλές της επιδιώκει αφενός να λάβει μερίδιο στον ενεργειακό και οικονομικό τομέα και αφετέρου να ελέγχει και αυτόν τον αγωγό λειτουργώντας ηγεμονικά στην περιοχή. Για τον λόγο αυτό σύναψε το παράνομο και παράλογο μνημόνιο διαχωρισμού της ΑΟΖ με την Λιβύη, ώστε να υψώσει ένα τοίχος στην πορεία του EastMed. Με αυτό τον τρόπο η Άγκυρα εκβιάζει τις υπόλοιπες χώρες και τους θέτει το δίλημμα είτε να την συμπεριλάβουν με τους δικούς της όρους στο πρόγραμμα, είτε δεν υλοποιείται ο αγωγός.
Το ζητούμενο είναι τι θα κάνουν οι λοιπές χώρες. Θα προχωρήσουν ή όχι στην κατασκευή τους EastMed; Και εάν ναι, θα συμπεριλάβουν στο πρόγραμμα την Τουρκία ή όχι και με ποιους όρους; Εκτιμώ ότι ο εν λόγω αγωγός θα υλοποιηθεί για πολιτικούς κυρίως λόγους, παρά το ότι είναι εξαιρετικά δαπανηρός. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ έχουν λάβει τις αποφάσεις τους και είναι οι μεγάλοι παίκτες στην περιοχή, παρά την χαλαρή στάση των Αμερικανών στα δρώμενα στην Αν. Μεσόγειο. Όσον αφορά στην Τουρκία εκτιμώ ότι οι ΗΠΑ, όπως και οι άλλες χώρες, δεν επιθυμούν η Άγκυρα να ελέγχει και αυτόν τον αγωγό.
Σε αντίθετη περίπτωση, η πλήρης σχεδόν ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία και δευτερευόντως ο έλεγχος των αγωγών στο νότο από την Τουρκία θα δημιουργήσει ένα δίπολο ισχύος στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική, μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας (συνεπικουρούμενο από το Ιράν), που θα πλήξει ανεπανόρθωτα τα στρατηγικά συμφέροντα της Δύσης, του Ισραήλ, κάποιων ισχυρών αραβικών κρατών (Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα) και φυσικά της Ελλάδος και Κύπρου. Ίδωμεν.
