Ο μήνας Μάρτιος είναι σημαδιακός για έναν σπουδαίο άνθρωπο. Τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τον τελευταίο ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης. Γεννήθηκε στις 2 Μαρτίου (1931) ενώ στις 11 Μαρτίου (1985), ανέλαβε την ηγεσία της τότε Σοβιετικής Ένωσης.
Όσοι γνώριζαν τις ιδιαιτερότητες της Σοβιετικής ηγεσίας είχαν την ελπίδα ότι κάτι σημαντικό ξεκινά στην πορεία της χώρας του προς τον εκδημοκρατισμό και την πραγματική ελευθερία. Άλλωστε ο Γκορμπατσόφ από τα νεανικά του χρόνια ήταν γνωστό ότι ήταν υποστηρικτής του Χρουτσώφ και υποστηρικτής της αποσταλινοποίησης στη χώρα του. Επιπλέον, ήταν ηλίου φαεινότερο ότι μετά τον θάνατο του Μπρέζνιεφ, το 1982, ο Γκορματσόφ αργά ή γρήγορα θα αναλάμβανε τα ηνία αφού οι επόμενοι ηγέτες (Αντρόποφ – και Τσερνέκο) ήταν υπερήλικες. Όπως κι έγινε.
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ήταν ο πιο ισχυρός εκφραστής της μεταρρύθμισης του κομμουνιστικού κόμματος και της αποκεντροποίησης της σοβιετικής οικονομίας. Κι ήταν γνώστης όλων των προβλημάτων της ΕΣΣΔ που ήδη είχαν γίνει γνωστά στα τραπεζικά και πολιτικά συστήματα της Δύσης. Μάλιστα, επί των ημερών του ως υπουργού Αγροτικών θεμάτων (1978-1980) είχε δημιουργηθεί η ανάγκη εισαγωγών τεράστιων ποσοτήτων σιτηρών! Ακόμη και από τις… εχθρικές και καπιταλιστικές ΗΠΑ. Χωρίς αυτές τις εισαγωγές, θα υπήρχε αδυναμία σίτισης μεγάλων τμημάτων του σοβιετικού λαού.
Μόλις ανέλαβε τα ηνία, άρχισε η αρχή του τέλους του κομμουνισμού. Μόνο οι ημέτεροι κομμουνιστές δεν το αντιλήφθησαν, ούτε το έχουν αντιληφθεί ακόμη!
Ο Γκορμπατσόφ ξεκίνησε αμέσως τις δυο κορυφαίες του μεταρρυθμίσεις που άλλαξαν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών στην Ευρώπη μα και στον κόσμο. Τις Perestroika και Glasnost.
Τόσο η μια όσο κι η άλλη, στόχευαν στον δημοκρατικό εκδημοκρατισμό της χώρας του καθώς η Οικονομία άρχισε ν’ αποκεντρώνεται και ταυτοχρόνως η διαφάνεια αντικαθιστούσε την αυθαιρεσία του κόμματος και η πολιτική ζωή άρχισε να καθάρεται. Οι Σοβιετικοί πολίτες άρχισαν να μιλάνε πιο ελεύθερα και πιο ανοιχτά για τα προβλήματά τους. Κι όταν έγινε η μεγάλη καταστροφή του Τσέρνομπιλ, τον Απρίλιο του 1986, ο Γκορμπατσόφ φαίνεται ότι πάτησε το κουμπί για επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων και των αλλαγών.
Μια από τις πρώτες ολοφάνερες αλλαγές στην πολιτική σκακιέρα ήταν το γεγονός ότι ο Σοβιετικός ηγέτης «άνοιξε τα φώτα» στις διεθνείς σχέσεις της χώρας του. Οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Δύση άνοιξαν κι η συνάντηση Γκορμπατσόφ –Ρέηγκαν στην Ελβετία, τον Νοέμβριο του 1985, σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Αμέσως μετά, οι συναντήσεις του με Θάτσερ και Κολ, ουσιαστικά θεωρήθηκαν ως η παραδοχή της κομμουνιστικής ήττας.
Ταυτοχρόνως, τότε, έδειξε στη Δύση τις προθέσεις του με δυο σημαντικές αποφάσεις του: Η πρώτη ήταν η αποχώρηση των Σοβιετικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν που είχε σημειολογικό χαρακτήρα. Η δεύτερη και πιο σημαντική ήταν η απόφασή του για μη αντίδραση στις σχηματιστικές αποφάσεις των χωρών που αποτελούσαν τη Σοβιετική Ένωση. Η μια μετά την άλλη, η Λιθουανία, η Λετονία, η Ουκρανία, η Αρμενία, η Εσθονία κι όλες οι άλλες χώρες φόρεσαν τις φορεσιές που είχαν πριν οι μπότες του σταλινισμού διαβούν δια της βίας τα σύνορά τους και σήκωσαν πάλι περήφανα τις σημαίες τους. Τη δε επανένωση της Γερμανίας την διαπραγματεύθηκε προσωπικά με τον Γερμανό ηγέτη Χέλμουντ Κολ. Η δημοκρατία κι ελευθερία είχαν πάρει τη θέση του κομμουνιστικού ανελεύθερου αυταρχισμού! Οι λαοί τους μα και οι λαοί πολλών άλλων χωρών που βρίσκονταν υπό την Σοβιετική εξάρτηση (Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ανατολική Γερμανία κλπ) προσεύχονταν για τον ηγέτη της ελευθερίας τους.
Κάτι τελευταίο: Οι απομένοντες σταλινιστές και οι συνιστώσες των συνεχώς θνησκόντων κομμουνιστικών κομμάτων τον κατηγορούν ως …προδότη που με τις πολιτικές του διέλυσε την ΕΣΔΔ και εξαφάνισε τον κομμουνισμό.
Είναι σαφές ότι αδυνατούν να κατανοήσουν ότι με μαθηματική ακρίβεια αυτό θα συνέβαινε, αφού το στυγνό κι απάνθρωπο καθεστώς κατέρρεε μέρα με τη μέρα, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά! Η απελπιστική κατάσταση της οικονομίας και η χαμηλή τιμή του πετρελαίου γονάτισαν την άλλοτε υπερδύναμη, που ήταν απόλυτα εξαρτημένη από τις εξαγωγές πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές. Μοιραία το τέλος ήρθε με την υπογραφή του ενενηντάχρονου σήμερα, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ! Του Αγίου Μιχάλη του ελευθερωτή!
