Ομιλία Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής επί του σχεδίου νόμου για την ισότητα στον πολιτικό γάμο
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Για το ΠΑΣΟΚ, διαχρονικά,
τα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου
είναι ταυτοτικά, αξιακά.
Άλλωστε η δική μας παράταξη είναι αυτή, που εκσυγχρόνισε το οικογενειακό δίκαιο, καθιερώνοντας τον πολιτικό γάμο, επιτρέποντας το διαζύγιο, αποποινικοποιώντας τη μοιχεία και κάνοντας πράξη την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Η στάση μας δεν επηρεάζεται από το αν είμαστε στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση, όπως κάνετε εσείς. Έχουμε αποδείξει -και σήμερα και στο παρελθόν- ότι κινούμαστε αξιακά και σταθερά με πράξεις.
Γιατί πιστεύουμε βαθιά ότι ζητήματα που αφορούν την πατρίδα μας ή τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με κοντόφθαλμη οπτική, με τη λογική του πολιτικού κόστους. Κάθε μικρό βήμα στη συμπερίληψη ανθρώπων, για την καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος και της περιθωριοποίησης είναι ένα άλμα προς την ισότητα, την κοινωνική απελευθέρωση και τελικά την εμπέδωση της ισότιμης συμμετοχής στον κοινωνικό βίο. Με αυτό τον τρόπο εμείς αντιλαμβανόμαστε την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, της δημοκρατίας.
Το σημερινό σχέδιο νόμου αφορά ένα ζήτημα, που έχει ρυθμιστεί ήδη σε πολλά κράτη της ΕΕ. Τα ομόφυλα ζευγάρια πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση στον πολιτικό γάμο. Αυτό είναι προς το συμφέρον και των παιδιών. Να υπάρχει δηλαδή η αναγνώριση και η ρύθμιση του καθεστώτος του οικογενειακού περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώνουν, όταν διασφαλίζουμε ότι και οι δύο γονείς θα μπορούν να τα φροντίσουν και δεν θα υπάρχει περίπτωση να βρεθούν στον αέρα αν πάθει κάτι ο βιολογικός ή ο αναγνωρισμένος τους γονέας. Ειδικά για τα παιδιά, είναι ανάγκες που προϋπήρχαν αυτού του νομοσχεδίου και τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσουμε με έναν τρόπο ρεαλιστικό νομοθετικά σήμερα.
Η πρόοδος των κοινωνιών μας δεν έρχεται γραμμικά. Απαιτεί να έχουμε ανοικτές κεραίες ώστε να λαμβάνουμε τα μηνύματα κάθε εποχής και να ακούμε τις αγωνίες του συμπολιτών μας. Όλων των συμπολιτών μας. Απαιτεί να υπάρχει πολιτική ενσυναίσθηση για την κατανόηση ακόμη και πολύ σύνθετων ζητημάτων που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Χρειάζεται η οργανωμένη Πολιτεία να συνομιλεί με τις αγωνίες των πολιτών, να αντιμετωπίζει τα στερεότυπα και προπαντός να έχει τα επιχειρήματα, τον χρόνο και τη διάθεση να εξηγήσει και να πείσει.
Πρόοδος χωρίς ορθολογισμό δεν υπάρχει. Ούτε όμως μπορεί να υπάρξει ορθολογισμός που να μην συνομιλεί με τα πάθη, τις αγωνίες ακόμη και με τους φόβους μιας κοινωνίας.
Χρειάζεται, λοιπόν, μια συνεπή στάση που θα προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθολικά και όχι à la carte. Ανοίγοντας τον διάλογο με την κοινωνία και χωρίς να υποτιμούμε όσους έχουν άλλη άποψη, αμφιβολίες ή δεύτερες σκέψεις, μπορούμε να απαντήσουμε σε όλα όταν είμαστε στην όχθη της λογικής. Μόνο έτσι θα ενισχύσουμε ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό σύστημα, τον κοινωνικό δεσμό, που δυστυχώς με τη στάση σας και με την τακτική σας έχετε υποβαθμίσει. Γι’ αυτόν το σκοπό, είναι σημαντικός ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών. Είναι απαραίτητη η κατάλληλη ενημέρωση για να κινητοποιηθούν οι φορείς, για να ανοίξει ο διάλογος στην κοινωνία, για να προταθούν και να θεσπιστούν πολιτικές λύσεις. Είναι ο μόνος τρόπος για να μην δημιουργούνται παρανοήσεις, που πάντα εκμεταλλεύονται οι δήθεν πονηροί.
Η κατάκτηση της ορατότητας όσων αδικήθηκαν και η θεσμοθέτηση ίσων δικαιωμάτων έχει να κάνει με έναν ευρύτερο πολιτικό αγώνα. Πρόκειται για έναν αγώνα ενάντια στην κοινωνική αποξένωση, ενάντια στις διακρίσεις. Πρόκειται για έναν αγώνα, που στοχεύει στο να μη νιώθει κανείς εκτός του κοινωνικού δεσμού, να μη νιώθει κανείς ότι είναι στο περιθώριο.
Η επιπολαιότητα, όμως, με την οποία έγινε η συζήτηση για το σχέδιο νόμου στη δημόσια σφαίρα, δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν έγινε μία ειλικρινής περιγραφή της πραγματικότητας: Ότι και τώρα τα ομόφυλα ζευγάρια που έχουν κάνει σύμφωνο συμβίωσης, μπορούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς, ότι κάποιος ομοφυλόφιλος μπορεί να υιοθετήσει ένα παιδί. Ότι τώρα υπάρχουν ομόφυλες οικογένειες με παιδιά, που όμως δεν αναγνωρίζονται νομικά. Για όλα αυτά η Νέα Δημοκρατία δεν προχώρησε σε έναν ειλικρινή διάλογο με την κοινωνία, δεν εξάντλησε την προσπάθειά και παρέμεινε σταθερή σε υποδείξεις από ψηλά.
Ο Πρωθυπουργός τα κάνει όλα αυτά για έναν και μόνο λόγο: Θέλει να εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής, μιας μεταρρύθμισης όμως που δεν στηρίζει ούτε το ίδιο του κόμμα. Μιας διάβασε σήμερα από το βήμα της Βουλής μέρους του καταστατικού της Νέας Δημοκρατίας. Ας το διάβαζε στην κεντρική επιτροπή της Νέας Δημοκρατίας σε πρότερο χρόνο. Ξέρετε, το κόμμα σας, που σήμερα κάποιοι κάνουν μαθήματα στον δημόσιο διάλογο, διαχρονικά δεν τα «πήγαινε» καλά με τα δικαιώματα.
Κι επειδή άκουσα και τον κ. Σκέρτσο να ισχυρίζεται ότι χάρη στη Νέα Δημοκρατία πέρασε το σύμφωνο συμβίωσης όταν ήρθε επί ΣΥΡΙΖΑ, μάλλον, κ. Σκέρτσο, δεν μετράτε καλά και πρώτος κανόνας της πολιτικής είναι να ξέρεις να μετράς. Από τους 75 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, μόλις 19 είχαν ψηφίσει το σύμφωνο συμβίωσης και μας κάνετε και μαθήματα. Το είχαν ψηφίσει όλοι οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Όχι οι 19 στους 75.
Ο κ. Μητσοτάκης ψήφισε, ως υποψήφιος Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, το σύμφωνο συμβίωσης που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ. Όμως στη συνέχεια, το κόμμα του δεν ψήφισε ούτε το σχέδιο νόμου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου ούτε τις διατάξεις, που έδιναν το δικαίωμα αναδοχής παιδιών σε ομόφυλα ζευγάρια. Τα ξεχνάτε όλα αυτά; Να σας τα θυμίσουμε.
Δεν θα ανέφερα αυτήν την παραδοξότητα της πολιτικής συμπεριφοράς του Πρωθυπουργού, αν δεν είχαμε τη μονότονη κυβερνητική προπαγάνδα. Δυστυχώς, όμως, η πολιτική σας στάση δεν υπήρξε συνεπής. Αυτή η αμφιταλάντευση της Νέας Δημοκρατίας δημιούργησε προβλήματα στη δημόσια συζήτηση, που τα απόνερα της βιώνουμε σήμερα στον κοινωνικό και πολιτικό διάλογο, όπως διεξάγεται.
Η αμφιταλάντευση του κόμματος σας, ανάμεσα στην εντύπωση που έχετε για τον εαυτό σας και στην πραγματικότητα, πραγματικά μπορεί να προκαλέσει ίλιγγο.
Ακόμα και σήμερα, οι προπαγανδιστικοί σας μηχανισμοί προσπαθούν να κρύψουν ότι ο υπουργός Επικρατείας, ο αντ’ αυτού του κ. Μητσοτάκη στη Βουλή, θεωρεί το νομοσχέδιο αντισυνταγματικό. Έχουμε δηλαδή το εξής παράδοξο: ο Υπουργός Επικρατείας όχι μόνο να μη στηρίζει ένα νομοσχέδιο της κυβέρνησης, της οποίας είναι μέλος, αλλά φτάσαμε στο σημείο να το θεωρεί και αντισυνταγματικό. Και παρόλα αυτά – η καρέκλα είναι γλυκιά – παραμένει μέλος της κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης όμως -που κατά τον ίδιο-, νομοθετεί παραβιάζοντας το Σύνταγμα. Είναι Υπουργός Επικρατείας μιας κυβέρνησης, που -κατά τον ίδιο- παραβιάζει το Σύνταγμα. Αφήστε λοιπόν τα μαθήματα, γιατί αυτά είναι ανέκδοτα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σας περιέγραψα τους λόγους για τους οποίους το ΠΑΣΟΚ τάσσεται από θέση αρχής υπέρ του νομοσχεδίου. Δεν μπορούμε όμως να παραβλέψουμε ότι τα δικαιώματα και το κράτος δικαίου συνδέονται άρρηκτα με την κοινωνική συνοχή και αρμονία. Για το ΠΑΣΟΚ, η στήριξη στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι à la carte.
Είναι για εμάς ένα ζήτημα οικουμενικό, οριζόντιο, που δεν περιορίζεται μόνο σε κάποια ζητήματα. Είναι καθολική η στήριξή μας στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αγωνία μας είναι η χώρα μας να αποκτήσει χαρακτηριστικά που δίνουν δικαιώματα και αξιοπρέπεια σε κάθε Έλληνα πολίτη. Γι’ αυτό δεν μπορώ να παραβλέψω ότι η ψήφιση του σχεδίου νόμου για την ισότητα στον πολιτικό γάμο, συμπίπτει με το πρωτοφανές ράπισμα της κυβέρνησης από το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που περιγράφει με τα πιο μελανά χρώματα την υποβάθμιση του κράτους δικαίου στη χώρα μας.
Πώς μπορείτε να κολακεύετε τους εαυτούς σας για το δήθεν «προοδευτικό» προφίλ σας, τη στιγμή που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμα του έχει καταδικάσει τη χώρα για μια σειρά παραβάσεων που συνέβησαν στη θητεία σας;
Όταν καταπατάτε και ευτελίζετε το κράτος δικαίου, σε ποιους κάνετε μαθήματα φιλελευθερισμού;
Είναι ντροπιαστικό για πρώτη φορά μετά το 1981 και την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη να εκθέτει κατ’ αυτόν τον τρόπο την πατρίδα μας. Γιατί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν καταδίκασε την Ελλάδα. Την παρέα του κ. Μητσοτάκη και τις άθλιες πρακτικές της καταδίκασε.
Το σκάνδαλο των υποκλοπών και αυτό της συγκάλυψης που ακολούθησε. Ποιοι είναι και πού είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της νοσηρής υπόθεσης; Άλλοι υποδύονται τους αθλητικούς παράγοντες και άλλοι ακόμη και σήμερα τους εκπροσώπους του Πρωθυπουργού, αντί να βρίσκονται ενώπιον της δικαιοσύνης.
Φτάσαμε στο σημείο ακόμα και ο Αντιπρόεδρός σας και «ψυχοπαίδι του Καρατζαφέρη» να συνεχίζει την ανεκδιήγητη ιστορία ότι φταίμε εμείς που μας παρακολουθούσε παράνομα ο κ. Δημητριάδης και οι συν αυτώ του Μαξίμου. Κάνουν τα θύματα θύτες. Όλως τυχαίως …η άποψη του κ. Γεωργιάδη συμπίπτει με την άποψη του κ. Βαξεβάνη και του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, του κ. Κασσελάκη. Για να τελειώνουμε λοιπόν με τις προβοκάτσιες και τη χυδαιότητα: από τον Σεπτέμβριο του 2022 έχω καταγγείλει με σαφήνεια αυτεπαγγέλτως διωκόμενες πράξεις και έχω ζητήσει την ποινική δίωξη για σωρεία κακουργημάτων όλης της φυσικής και πολιτικής ηγεσίας της ΕΥΠ, όπως και τους εποπτεύοντες αυτήν. Εσείς, οι υπόλοιποι στόχοι, τα υπόλοιπα θύματα, τι κάνατε; Εσείς οι δημοκράτες, οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, τι κάνατε; Εσείς κάνατε τις κότες. Όχι εγώ.
Εγώ έκανα ό,τι όφειλα να κάνω στην ελληνική και ευρωπαϊκή δικαιοσύνη, όχι ως θύμα αλλά ως δημοκράτης, ως Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Φταίει, λοιπόν, -κατά τον κ. Γεωργιάδη- το θύμα που η δικαιοσύνη επί δύο χρόνια αδρανεί και οι θύτες καμαρώνουν κι εσείς μαζί τους. Φταίω εγώ που επί δύο χρόνια η δικαιοσύνη δεν έχει καλέσει τον κ. Δημητριάδη. Περιέγραψα πλήρως τα εγκλήματα. Όφειλαν να τον έχουν καλέσει. Είναι ευθύνη της δικαιοσύνης.
Κι αναρωτιέστε πώς προέκυψε το ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου!
Έχετε το θράσος να ζητάτε εξηγήσεις από εμένα. Η αλαζονεία σας, σας οδηγεί στην αυτογελοιοποίηση και στην προσβολή του κράτους δικαίου μας. Πρέπει και έχετε χρέος να αφήσετε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της και να σταματήσετε να της βάζετε εμπόδια, να κάνετε παιχνίδια.Σήμερα ο κ. Βελόπουλος αντιπαρατίθεται με τη Νέα Δημοκρατία για το σχέδιο νόμου. Μια χαρά ήξερε ο κ. Βελόπουλος να κάνει πλάτες για να βάλουν εμπόδια στον κ. Ράμμο και στην ΑΔΑΕ όταν επιχείρησαν να αξιολογήσουν τα ονόματα στόχων του Predator και υποκλοπών της ΕΥΠ, για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα. Γι’ αυτό, λοιπόν, ποιοι είναι το αποκούμπι της Νέας Δημοκρατίας στα δύσκολα και ποιοι καταπατούν δικαιώματα και κράτος δικαίου είναι γνωστό. Είναι η δεξιά και ακροδεξιά πολυκατοικία. Διότι όλοι μαζί έχετε αυτές τις πρακτικές.
Το ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου επισημαίνει και κάτι πολύ μεγαλύτερο κατά την ταπεινή μου άποψη: τη συγκάλυψη στο έγκλημα των Τεμπών. Απορρίψατε, χωρίς καν να διαβάσετε το αίτημα για προανακριτική επιτροπή για να διερευνηθεί το πόρισμα του Ευρωπαίου Εισαγγελέα όπως είχαμε ζητήσει. Αντιθέτως, αρπάξατε το σωσίβιο που σας έριξε το Κομμουνιστικό Κόμμα και προχωρήσατε σε μία εξεταστική επιτροπή, όπου εργαλειοποιώντας την πλειοψηφία σας, καλύπτετε τους ενόχους.
Παρατηρώ ότι η ολομέλεια του Αρείου Πάγου συγκλήθηκε τάχιστα για να απαντήσει σε ένα ψήφισμα, που ασκεί πολιτική κριτική στα πεπραγμένα της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Φοβερά αντανακλαστικά. Σε dt, σε λίγες ώρες. Μακάρι να είχαν δείξει τα ίδια αντανακλαστικά στις υποθέσεις των υποκλοπών και στην υπόθεση των Τεμπών. Αν είχαν δείξει τέτοια αντανακλαστικά, πιθανόν σήμερα να μην υπήρχε κανένα ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου.
Ανθρώπινα δικαιώματα για όλους και καθολικά. Αλλά μιλάνε ποιοι; Η κ. Μπακογιάννη που πριν από λίγο μας κάνει μαθήματα; Είδαμε το καλοκαίρι τον σεβασμό της στα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κομοτηνή απέναντι στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Για αυτό, λοιπόν, αφήστε τα μαθήματα αλλού.
Θέλω σε αυτό το σημείο να διευκρινίσω ότι το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν είναι προϊόν συνωμοσίας, ούτε καν προϊόν συνεργασίας της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς, αλλά είναι μία οριζόντια καταδίκη της κυβέρνησής σας και του κ. Μητσοτάκη. Το ψήφισμα το εισηγήθηκε η πολιτική ομάδα των Φιλελευθέρων, όπου βασικό κόμμα είναι το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν. Ψηφίστηκε από την Κεντροαριστερά, την Αριστερά, τους Πράσινους, τους Φιλελεύθερους αλλά και βουλευτές του δικούς σας Λαϊκού Κόμματος. Γιατί υπάρχουν και δικοί σας βουλευτές, που ξέρουν πολύ καλά και ντρέπονται για τις πρακτικές της Νέας Δημοκρατίας. Δεν είναι προϊόν μηχανισμών και ίντριγκας. Είναι μία οριζόντια καταδίκη των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μόνο η Ακροδεξιά και το Λαϊκό Κόμμα δεν το στήριξε.
Αγαπητοί συνάδελφοι
Κάθε προοδευτικός άνθρωπος, κάθε δημοκράτης, έχει χρέος να είναι δίκαιος σε έναν κόσμο γεμάτο αδικίες και ανισότητες. Να είναι πυξίδα του σε όλες τις αποφάσεις η αίσθηση να είναι δίκαιος. Να νιώθει τη δικαιοσύνη μέσα του.
Σήμερα -όντως, ναι, για αυτό στηρίζουμε επί της αρχής- κάνουμε ένα βήμα δικαιοσύνης για τους συνανθρώπους μας. Δεν παραβλέπουμε όμως ότι συγχρόνως έχετε οδηγήσει την Ελλάδα σε πολλά βήματα οπισθοδρόμησης σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το ύφος σας και το θράσος σας, κύριε Μητσοτάκη, δείχνει ότι ακόμη και αυτό το βήμα ενέχει προσωπική ιδιοτέλεια. Προσπαθείτε να καλλωπίσετε την εικόνα σας, που έχει τσαλακωθεί, όχι από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά από τις πρακτικές που έχει ακολουθήσει ο ίδιος τα τελευταία πέντε χρόνια.
Εμείς παραμερίζουμε τις προσωπικές σας στρατηγικές και την ιδιοτέλεια και τοποθετούμαστε αξιακά και όχι à la carte. Για εμάς η ευημερία, το κράτος δικαίου και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα πάνε πάντοτε μαζί σε μια σύγχρονη κοινωνία, σε έναν προοδευτικό και δίκαιο κόσμο.
Ήμασταν και θα είμαστε πάντοτε υπέρ της ανοικτής κοινωνίας. Γι’ αυτό υπερψηφίζουμε το παρόν σχέδιο νόμου και συνεχίζουμε παράλληλα, τον αγώνα μας εντός και εκτός Βουλής για την προστασία του κράτους δικαίου στην πατρίδα μας απέναντι στις επιζήμιες πρακτικές, που ασκεί η κυβέρνηση.
Η καταπολέμηση των διακρίσεων, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου είναι μια συνολική κοινωνική και πολιτική στάση. Αυτό είναι το DNA της παράταξής μας και αυτό σήμερα μας δείχνει έναν και μόνο δρόμο: τον δρόμο της αγωνίας για μια πατρίδα, στην οποία ο κάθε πολίτης θα μπορεί να βλέπει τον συνάνθρωπό του με αξιοπρέπεια. Να υπάρχει καθολικός σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό είναι χρέος μας και αυτό είναι ο καθημερινός μας αγώνας.
