Η οριακή επικράτηση του «evet» στην Τουρκία σηματοδοτεί και καταδεικνύει πολλά πράγματα και κυρίως το «πέρασμα» της γειτονικής χώρας σε μια νέα εποχή. Μια εποχή που βρίσκει τους πολίτες της απολύτως διχασμένους και την χώρα απαλλαγμένη (;;) από το κεμαλικό παρελθόν της.
Ο διχασμός προκύπτει αφενός από την οριακή επικράτηση των θελήσεων του Ερντογάν με βάση «το τουρκικό μεγαλείο μέσω της ισλαμικής πίστης», σε αντίθεση από την οριακή μειοψηφία που εκτιμά ότι αυτό θα αποτελέσει τροχοπέδη στον εκσυγχρονισμό της χώρας και την πορεία της προς την Ευρώπη.
Το βέβαιο είναι ότι το «ναι» καθιστά την ήδη στρεβλωμένη τουρκική δημοκρατία ακόμη πιο στρεβλή. Στο στρατόπεδο του «ναι» είναι ήδη συντεταγμένοι οι υπερεθνικιστές, οι φανατικοί θρησκευόμενοι και όλα τα μετερίζια τους.
Κι αν προσέξει κάποιος το χάρτη αναφορικά με τα αποτελέσματα, θα διαπιστώσει ότι καταψηφίστηκε ο Ερντογάν στις περιοχές που έχουν παραγωγικές πλειοψηφίες και σαφή ερείσματα από την Ευρώπη (παράλια Αιγαίου, παράλια Ανατολικής Μεσογείου, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Άγκυρα). Στις περιοχές αυτές οι πολίτες έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να πορεύεται η Τουρκία απομονωμένη. Η δε βαθιά ενδοχώρα, εκεί που εν πολλοίς κατοικούν πληθυσμοί υστερούντες σε πολιτισμικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, έγινε αποδέκτης του παραληρήματος του Ερντογάν και στήριξε αυτό.
Ιδού ο διχασμός. Από τη μια οι περιοχές που έχουν αστικοποιηθεί, που γνωρίζουν τι σημαίνει ανάπτυξη, δείκτες ευημερίας κι επιθυμούν συγκεκριμένο προσανατολισμό προς τη Δύση. Κι από την άλλη οι περιοχές με ιδεοληπτικούς φονταμενταλιστές του ισλάμ, τους εθνικιστές κι εκείνους που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη και την ανάπτυξη.
Κι άλλο παράδειγμα εσωτερικού διχασμού: Τα αστικά και κοσμικά στρώματα που ψήφισαν «όχι», βρίσκονται στην ίδια πλευρά με τον κουρδικό πληθυσμό που επίσης έκανε το ίδιο. Όμως, τι κοινό έχουν μεταξύ τους ούτως ώστε να ενωθούν a priori; Απολύτως τίποτα.
Πώς θα πορευτεί έτσι η Τουρκία;
Πώς οι παραγωγικές και αστικές της δυνάμεις θα μπορούν να προοδεύουν, όταν ο Ερντογάν σέρνει πίσω του όλες τις αντιπαραγωγικές δυνάμεις της Τουρκίας;
Πώς θα υπάρχει σταθερότητα στη χώρα;
Και πόσο όλο αυτό το σκηνικό θα επηρεάσει τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας; Με το κυπριακό να βρίσκεται επί τάπητος;
Η εκτίμηση που μπορεί να εξάγεται είναι ότι όλα αυτά θα περάσουν μια μεγάλη δοκιμασία. Όσοι περιμένουν χαλάρωση του τουρκικού αναθεωρητισμού μόνο ως αφελείς μπορεί να θεωρούνται. Ίσα ίσα, τα πράγματα θα οξυνθούν. Πολύ περισσότερο λόγω και της αντιδυτικής υστερίας που καλλιέργησε ο Ερντογάν κατά την προεκλογική περίοδο. Όπου μιλούσε για … ναζιστικές πρακτικές της Δύσης, για …απογόνους των σταυροφόρων, για.,για, για… Χώρια που ουδόλως απίθανο να διακυβευτεί κι η συμφωνία για το προσφυγικό.
Εδώ προκύπτει κι άλλο ερώτημα: Τι θα κάνουν οι ΗΠΑ; Τι στρατηγική θ’ ακολουθήσουν στους υπό διαμόρφωση συσχετισμούς στη Μέση Ανατολή;
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Ανατολική Μεσόγειος στα προσεχή –ελάχιστα- χρόνια, σε τίποτα δεν θα θυμίζει την περιοχή που γνωρίζαμε…
Η δε λογική «λέει» ότι η διχασμένη πλέον Τουρκία, με κοινωνικά και πολιτικά απαξιωμένο στράτευμα, δεν θα μπορεί να παίξει πρωτεύοντα ρόλο στην περιοχή, ειδικά στην μετά Icis εποχή. Κι αν στον στρατό προσθέσει κάποιος αναλυτής και την υποταγμένη στον Ερντογάν τουρκική διπλωματία που πολλώ απέχει από την πολυπλόκαμη διπλωματική παράδοση της Άγκυρας, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα για τον Ερντογάν.
Είναι μοιραία η απίσχναση του μελλοντικού ρόλου της Τουρκίας για τις ΗΠΑ και Ρωσία.
Αν και στην διπλωματία και στις διεθνείς σχέσεις και συμφέροντα πολλές, φορές η σκληρή πραγματικότητα υπερβαίνει την λογική…
