Σχεδόν πεντέμισι χιλιάδες Ρωμιούς κατοίκους είχε η Ίμβρος στα μέσα της δεκαετίας του 1960, δηλαδή πριν 60 χρόνια, όταν και η τουρκική κυβέρνηση εφήρμοσε μια σειρά μέτρων σε βάρος της προστατευόμενης από τη Συνθήκη της Λοζάννης μειονότητας.
Με την απόφαση 35/27.3.1964 του εθνικού συμβουλίου ασφαλείας της Τουρκίας ξεκίνησαν μαζικές απαλλοτριώσεις καλλιεργήσιμης γης, ιδρύθηκαν ανοικτές αγροτικές φυλακές για βαρυποινίτες, ενώ με ειδική νομοθετική ρύθμιση απαγορεύτηκε η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Τα επτά μειονοτικά σχολεία με τους σχεδόν 700 μαθητές και τους 30 δασκάλους, έκλεισαν. Πολύ σύντομα το νησί άδειασε από τους νέους που έφυγαν, οι λιγότεροι με κατεύθυνση της Κωνσταντινούπολη και οι περισσότεροι για την Ελλάδα και χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και την Αυστραλία.
Από τότε όνειρο όλων των Ιμβρίων ήταν η Ρωμαίϊκη Κοινότητα του νησιού να ξανανθίσει. Και αυτό, μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με έναν τρόπο. Όπως το κλείσιμο των σχολείων σήμανε τη φυγή των Ρωμιών του νησιού, το άνοιγμά τους μπορούσε να σημάνει την επιστροφή τους.
Επί πολλά χρόνια, το άνοιγμα των κλειστών σχολείων αποτελούσε αίτημα και όνειρο ταυτόχρονα των Ιμβρίων όπου γης. Πρωτοπόροι στη διεκδίκηση ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, Ιμβριακοί φορείς της διασποράς και άλλοι πολλοί.
Ώσπου τον Ιανουάριο του 2012, το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Οι τουρκικές αρχές ενέκριναν το αίτημα αδειοδότησης ελληνικού μειονοτικού σχολείου στην Ίμβρο.
Το Σεπτέμβριο του 2013, επαναλειτούργησε μετά από 49 χρόνια το Δημοτικό Σχολείο των Αγίων Θεοδώρων, από το οποίο είχε αποφοιτήσει μάλιστα και ο Πατριάρχης. Είχε προηγηθεί η ριζική του επισκευή αφού είχε καεί και επί πολλά χρόνια, έχασκε με μόνο τα εξωτερικά του ντουβάρια. Οι πρώτοι του μαθητές ήταν μόλις τέσσερις.
Το 2015, επαναλειτούργησε ως Γυμνάσιο και Λύκειο, αφού προηγουμένως είχε επισκευασθεί, το εγκαταλελειμμένο ελληνικό σχολείο στο χωριό Αγρίδια. ‘Έτσι, η Ίμβρος απέκτησε κατά τα ισχύοντα στην Τουρκία, πλήρη πρωτοβάθμια τετραετή και δευτεροβάθμια οκταετή ελληνική εκπαίδευση.
«Τη χρονιά που τελείωσε πριν λίγες μέρες, λέει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής του Δημοτικού Ελληνικού Σχολείου των Αγίων Θεοδώρων Στέλιος Μπερμπέρης, είχαμε 18 μαθητές από τους οποίους απεφοίτησαν έξη. Τριάντα μαθητές είχε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, από το οποίο αποφοίτησαν τρεις».
Τα σχολεία, τα οποία έχουν το χαρακτήρα ιδιωτικών σχολείων, λειτουργεί ο Εκπαιδευτικός Πολιτιστικός Σύνδεσμος Ίμβρου. Έχουν Έλληνα ομογενή διευθυντή και Τούρκο υποδιευθυντή. «Η συνεργασία μας είναι άριστη» λέει ο κ. Μπερμπέρης, ο οποίος συμπληρώνει ότι η τουρκική γλώσσα διδάσκεται από Τούρκους εκπαιδευτικούς και η ελληνική από Έλληνες ομογενείς ή αποσπασμένους στα σχολεία από την Ελλάδα.
Νέα ζευγάρια αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Ίμβρο για μόνιμη εγκατάσταση. Τα παιδιά τους πια έχουν σχολεία και μάλιστα καλά για να φοιτήσουν.
Ο αριθμός των Ρωμιών που το 2000 άγγιζε τον εφιαλτικό για το μέλλον, αριθμό των μόλις 200 Ρωμιών, πλέον αγγίζει τους 700.
«Θα τα καταφέρουμε» λέει ο κ. Μπερμπέρης.
Στρατής Μπαλάσκας / ΑΠΕ-ΜΠΕ
