Για «άλμα της εκπαιδευτικής κοινότητας στον ψηφιακό μετασχηματισμό» έκανε λόγο η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της αναστολής λειτουργίας των δομών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τη μετάβαση της εκπαίδευσης στη σύγχρονη εξ αποστάσεως μορφή της.
«Η καθολική τηλεκπαίδευση είναι ένα πολύ μεγάλο εγχείρημα το οποίο πιστώνεται στην εκπαιδευτική κοινότητα», τόνισε η κ. Κεραμέως, αναφέροντας ότι κατά την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής της τηλεκπαίδευσης λειτουργούν ημερησίως (και ταυτόχρονα) περίπου 40.000 ψηφιακές τάξεις, ενώ συνολικά διενεργούνται πάνω από 200.000 τάξεις με –αθροιστικά– πάνω από 4 εκατομμύρια συμμετοχές μαθητών και μέσο όρο 52 λεπτά ανά μάθημα.
Για την αδυναμία που επέδειξε το σύστημα της τηλεκπαίδευσης κατά την πρώτη ημέρα εφαρμογής της, την περασμένη Δευτέρα, η υπουργός Παιδείας επεσήμανε ότι αυτή οφειλόταν σε τεχνικό πρόβλημα του διακομιστή της πλατφόρμας του παρόχου στο Λονδίνο. Όσο για την αστάθεια που επέδειξε και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο σε ορισμένες περιπτώσεις, η κ. Κεραμέως ανέφερε ότι το ΠΣΔ τους τελευταίους οκτώ μήνες έχει αναβαθμιστεί σημαντικά.
«Δυσκολίες ασφαλώς υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν – εδώ είμαστε για να επιλύουμε όποια δυσκολία προκύπτει, για να διορθώνουμε όποια αρρυθμία, για να βελτιώνουμε τις λύσεις», τόνισε.
Η κ. Κεραμέως κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ για «πολιτική ανηθικότητα» και «μηδενιστική λογική», με αφορμή τις δηλώσεις στις οποίες προέβη το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης με αφορμή το τεχνικό πρόβλημα που παρουσιάστηκε την περασμένη Δευτέρα. «Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να καπηλευθεί έναν πολύ ευαίσθητο τομέα και μάλιστα εν μέσω πανδημίας», σχολίασε η υπουργός.
Όσο για τη νέα πρόκληση της τηλεκπαίδευσης, που είναι η συμμετοχή και των δομών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε αυτήν, η κ. Κεραμέως τονίζει ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να συνεχισθεί ομαλά και απρόσκοπτα η εξ αποστάσεως διδασκαλία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Ένα από αυτά είναι και η εφαρμογή του μεσημεριανού/απογευματινού ωραρίου στην τηλεκπαίδευση της Πρωτοβάθμιας, προκειμένου να περιοριστεί η ταυτόχρονη χρήση όλων των δικτύων της χώρας από μαθητές, φοιτητές και εργαζόμενους.
«Τεχνικά προβλήματα μπορεί να υπάρξουν, στη χώρα μας και διεθνώς, δεδομένου ότι πρόκειται για παγκόσμια κρίση, ωστόσο είμαστε σε διαρκή εγρήγορση», επεσήμανε.
Η κ. Κεραμέως αναφέρθηκε και στις ηλεκτρονικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν πριν από περίπου μία εβδομάδα για τη συμμετοχή εκπαιδευτικών στα Υπηρεσιακά Συμβούλια, λέγοντας ότι «το πρώτο βήμα έγινε».
Τέλος, η υπουργός Παιδείας μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το νομοσχέδιο που αναμένεται άμεσα να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και που αφορά στην Τεχνική Εκπαίδευση. Όπως ανέφερε, επιχειρείται «συνολική αναδιάρθρωση ενός υποβαθμισμένου, έως σήμερα, τομέα της εκπαίδευσης».
Στόχος του νομοσχεδίου, όπως δήλωσε η κ. Κεραμέως, είναι «η στενότερη διασύνδεση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και της Δια Βίου Μάθησης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, μέσα από την οριζόντια και ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, καθώς και η μετατροπή της από λύση ανάγκης για τους πιο αδύναμους, σε συνειδητή επιλογή με επαγγελματικές προοπτικές για πολλούς».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκης Κεραμέως στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και την Αθηνά Καστρινάκη.
ΕΡ: Το υπουργείο δήλωνε «καθ’ όλα έτοιμο» για την έναρξη και τη λειτουργία της τηλεκπαίδευσης. Παρ’ όλα αυτά, κατά τις πρώτες δύο ημέρες εφαρμογής της, υπήρξαν προβλήματα. Γιατί το υπουργείο δεν μπόρεσε να τα προβλέψει; Είχαν προηγηθεί προσομοιώσεις για τη λειτουργία του συστήματος;
ΑΠ: Η σύγχρονη τηλεκπαίδευση είναι ένα τιτάνιο εγχείρημα που υλοποιήθηκε εκ του μηδενός στη χώρα μας την περασμένη άνοιξη, σε χρόνο-ρεκόρ, και υπό αντίξοες συνθήκες, εν μέσω μίας πρωτοφανούς, παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Η μεγαλύτερη προσομοίωση ήταν η εμπειρία του Μαρτίου, όταν κληθήκαμε να μεταφέρουμε, σε πανελλαδική εμβέλεια, την εκπαιδευτική διαδικασία στο διαδίκτυο μέσα σε λίγα 24ωρα, και το σύστημα λειτούργησε με επιτυχία.
Παρότι ο βαθμός ψηφιοποίησης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος ήταν πολύ χαμηλός στην αρχή της πανδημίας, δείξαμε όλοι μαζί γρήγορα αντανακλαστικά και προσαρμοστικότητα, και εξασφαλίσαμε τη σύγχρονη τηλεκπαίδευση σε εθνική κλίμακα, κάτι που λίγες χώρες κατάφεραν.
Τη Δευτέρα, πρώτη μέρα γενικευμένης εφαρμογής της τηλεκπαίδευσης σε όλα τα γυμνάσια και λύκεια τη χώρας, εμφανίστηκε δυσλειτουργία που οφειλόταν σε τεχνικό πρόβλημα του διακομιστή (server) της πλατφόρμας του παρόχου στο Λονδίνο. Η ίδια η εταιρεία εξέδωσε σχετική ανακοίνωση. Το τεχνικό πρόβλημα δεν επηρέασε μόνο τη χώρα μας, αλλά και τους χρήστες άλλων ευρωπαϊκών χωρών όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίοι εξυπηρετούνται από τον συγκεκριμένο διακομιστή.
Από πλευράς του Υπουργείου, όλα τα συστήματα παρακολουθούνται στενά και ανταποκρινόμαστε σε τυχόν αρρυθμίες με μεγάλη ταχύτητα, με αποτέλεσμα ήδη από την δεύτερη ημέρα της τηλεκπαίδευσης ολόκληρη η δευτεροβάθμια εκπαίδευση να προχωρά, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, στην κάλυψη της διδακτέας ύλης, εξ αποστάσεως.
Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους: ημερησίως, και ταυτόχρονα, λειτουργούν περίπου 40.000 ψηφιακές τάξεις, ενώ συνολικά διενεργούνται πάνω από 200.000 τάξεις με – αθροιστικά – πάνω από 4 εκατομμύρια συμμετοχές μαθητών και μέσο όρο 52 λεπτά ανά μάθημα. Η καθολική τηλεκπαίδευση είναι ένα πολύ μεγάλο εγχείρημα το οποίο πιστώνεται στην εκπαιδευτική κοινότητα. Δεν είναι μόνο ένα άλμα της εκπαιδευτικής κοινότητας στον ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά και ένα φωτεινό παράδειγμα προσαρμοστικότητας της κοινωνίας μας στις ακραίες συνθήκες που ζούμε.
ΕΡ: Το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, αν και την πρώτη ημέρα της τηλεκπαίδευσης λειτούργησε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, δοκιμάστηκε την δεύτερη. Τι διαβεβαιώσεις μπορεί να παράσχει το υπουργείο για την αξιόπιστη λειτουργία του ΠΣΔ;
ΑΠ: Τους τελευταίους οκτώ μήνες που μεσολάβησαν από το πρώτο κύμα της πανδημίας, οι δημόσιες ψηφιακές υποδομές – συμπεριλαμβανομένου και του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου («ΠΣΔ») – έχουν αναβαθμιστεί σημαντικά. Η προηγούμενη Κυβέρνηση μας κληροδότησε υπηρεσία τηλεδιασκέψεων του ΠΣΔ που μπορούσε να εξυπηρετήσει μέχρι … 500 ταυτόχρονους χρήστες. Έκτοτε έχουν ενισχυθεί σημαντικά και οι υποδομές του ΠΣΔ και το ανθρώπινο δυναμικό του.
Εξασφαλίσαμε χρηματοδότηση του ΠΣΔ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για τα έτη 2020-2021 και μάλιστα με αύξηση του προϋπολογισμού κατά 30% σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών που προέκυψαν από την πανδημία, το ΠΣΔ προέβη σε αναδιάταξη των πόρων και αναβάθμιση επιμέρους διαδικασιών που ακολουθούνται, ενώ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με το ΕΔΥΤΕ για τη συνεχή, καθημερινή αναβάθμιση και θωράκιση των δημόσιων συστημάτων.
Προκειμένου, δε, να ενισχύσουμε τις δυνατότητες πρόσβασης, δρομολογήσαμε, μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων και δωρεών, τον εξοπλισμό των σχολείων με 90.000 και πλέον φορητές συσκευές (tablet και laptop), τις οποίες μπορούν να δανείζουν τα σχολεία στη βάση κοινωνικών κριτηρίων, εξασφαλίσαμε από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών τη δωρεάν παροχή δεδομένων για όλες τις πλατφόρμες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, δώσαμε ακόμη και τη δυνατότητα σύνδεσης των μαθητών στην πλατφόρμα με σταθερό τηλέφωνο.
Δυσκολίες ασφαλώς υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν – εδώ είμαστε για να επιλύουμε όποια δυσκολία προκύπτει, για να διορθώνουμε όποια αρρυθμία, για να βελτιώνουμε τις λύσεις.
ΕΡ: Παρ’ όλα αυτά, το υπουργείο και εσείς προσωπικά, δεχθήκατε έντονη κριτική από τα κόμματα της αντιπολίτευσης για «αποτυχία της τηλεκπαίδευσης».
ΑΠ: Για ακόμη μία φορά ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να καπηλευθεί έναν πολύ ευαίσθητο τομέα και μάλιστα εν μέσω πανδημίας. Οι δηλώσεις στις οποίες προέβη με αφορμή το τεχνικό πρόβλημα που παρουσιάστηκε στον πάροχο της πλατφόρμας της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης, πέραν από υπενθύμιση της μηδενιστικής λογικής στην οποία κινείται, αποτελούν και χαρακτηριστικό παράδειγμα του θράσους και της πολιτικής ανηθικότητας με την οποία πολιτεύεται.
Αφού πολέμησε συστηματικά την τηλεκπαίδευση από την αρχή της πανδημίας, προβάλλοντας διάφορες νομικές, ηθικές αλλά και τεχνικές αιτιάσεις (από δήθεν παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων, μέχρι καταπάτηση Συνταγματικών ελευθεριών), τώρα τάχα την επικαλείται για να ασκήσει αντιπολιτευτική κριτική διασπείροντας για ακόμη μια φορά fake news.
Επαναλαμβάνω ότι η καθολική τηλεκπαίδευση είναι τιτάνιο εγχείρημα που αγκαλιάστηκε από την εκπαιδευτική κοινότητα. Η επιτυχία του εγχειρήματος, παρά τις αντιξοότητες, είναι μεγάλη κατάκτησή της. Εάν ήταν στο χέρι του ΣΥΡΙΖΑ τα σχολεία απλώς δεν θα άνοιγαν, και το σύστημα καθολικής τηλεκπαίδευσης για όλα τα δημόσια σχολεία δεν θα είχε ποτέ δημιουργηθεί. Και αυτό γιατί στον ΣΥΡΙΖΑ αρνούνται τα αυτονόητα και έχουν κάνει σύνθημά τους το «ένα πρόβλημα για κάθε λύση» την ώρα που οι περιστάσεις απαιτούν να βρίσκουμε «τη λύση σε κάθε πρόβλημα».
ΕΡ: Τώρα που θα μπουν τα δημοτικά «στο χορό της τηλεκπαίδευσης», υπάρχουν εγγυήσεις για την ομαλή της λειτουργία; Πώς θα κάνουν μάθημα τα παιδιά του δημοτικού;
ΑΠ: Για προληπτικούς λόγους, νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία θα παραμείνουν κλειστά, όπως και τα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας, μέχρι και τις 27 Νοεμβρίου, ενώ ανοιχτές θα παραμείνουν οι σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων. Έτσι, η πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα λειτουργήσει εξ αποστάσεως, με δύο αλληλένδετους τρόπους: μέσω της εκπαιδευτικής τηλεόρασης και μέσω της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης.
Η τηλεκπαίδευση είναι υποχρεωτική, η κάθε διδακτική ώρα έχει διάρκεια 30’ μετά από σχετική εισήγηση ΙΕΠ – ενώ στα Γυμνάσια και στα Λύκεια η διδακτική ώρα στην τηλεκπαίδευση είναι 40’- και θα πραγματοποιείται 2 με 5 μμ για τα Δημοτικά και 2 με 4:20 για τα Νηπιαγωγεία, συμπεριλαμβανομένων διαλειμμάτων. Γιατί προκρίθηκε το μεσημεριανό/απογευματινό ωράριο;
Για δύο βασικούς λόγους: αφενός, για να διευκολυνθούν οι οικογένειες, είτε επειδή έχουν μεγαλύτερα παιδιά που θα έχουν τηλεκπαίδευση τις πρωινές ώρες είτε επειδή οι γονείς τηλε-εργάζονται, και επίσης όλοι κάνουν χρήση συσκευών για την εξ αποστάσεως εργασία ή εκπαίδευση, αφ’ ετέρου για να περιορίσουμε την ταυτόχρονη χρήση όλων των δικτύων της χώρας από μαθητές, φοιτητές, εργαζόμενους κ.ο.κ.
Οδηγίες εστάλησαν ήδη σε όλα τα δημοτικά και νηπιαγωγεία της χώρας, θα ακολουθήσουν δύο ημέρες – Δευτέρα και Τρίτη – για την κατάρτιση του προγράμματος, τη δοκιμαστική λειτουργία και τη σχολική αργία της 17ης Νοεμβρίου, ενώ η πλήρης έναρξη των ψηφιακών μαθημάτων θα γίνει την Τετάρτη.
Έχουμε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να συνεχισθεί ομαλά και απρόσκοπτα η εξ αποστάσεως διδασκαλία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης: αναβάθμιση του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου, δωρεάν υπηρεσίες τηλεδιασκέψεων, παροχή εξοπλισμού στα σχολεία μέσω ΕΣΠΑ και δωρεών ιδιωτών, δωρεάν δεδομένα για τις πλατφόρμες που χρησιμοποιεί το Υπουργείο από τους παρόχους, επιμορφώσεις εκπαιδευτικών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Τεχνικά προβλήματα μπορεί να υπάρξουν, στη χώρα μας και διεθνώς, δεδομένου ότι πρόκειται για παγκόσμια κρίση, ωστόσο είμαστε σε διαρκή εγρήγορση, στεκόμαστε δίπλα στην εκπαιδευτική κοινότητα και βρίσκουμε λύσεις.
ΕΡ: Μεγάλη πρόκληση ήταν και οι ηλεκτρονικές εκλογές για τα Υπηρεσιακά Συμβούλια. Πώς σχολιάζετε το χαμηλότατο ποσοστό της συμμετοχής; Οι ομοσπονδίες κάνουν λόγο για μόλις 6% συμμετοχή.
ΑΠ: Η διενέργεια, για πρώτη φορά, ηλεκτρονικών εκλογών για την ανάδειξη εκπροσώπων των εκπαιδευτικών στα Υπηρεσιακά Συμβούλια το περασμένο Σάββατο αποτελεί τομή στο χώρο της εκπαίδευσης, της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και της ψηφιακής διακυβέρνησης, και έγινε πραγματικότητα με τη συνεργασία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας που παρείχε το εκλογικό σύστημα «ΖΕΥΣ».
Η ηλεκτρονική διεξαγωγή της διαδικασίας, και δη ημέρα Σάββατο, επελέγη για 4 κυρίως λόγους: Πρώτον, ο εκσυγχρονισμός της διαδικασίας, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, και η τάση απλοποίησης και ψηφιοποίησης διαδικασιών, που ενισχύθηκε από την εμπειρία της πανδημίας.
Δεύτερον, η διασφάλιση του αδιάβλητου και απόρρητου της εκλογικής διαδικασίας, καθώς το σύστημα «ΖΕΥΣ» βασίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένα τεχνολογικά πρότυπα και χρησιμοποιήθηκε επιτυχώς για τη διεξαγωγή και των πρόσφατων πρυτανικών εκλογών σε 6 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας.
Τρίτον, η ανάγκη προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας τηρουμένων των μέτρων πρόληψης και προστασίας από τον κορωνοϊό – διαφορετικά θα έπρεπε 170.000 εκπαιδευτικοί να μετακινηθούν και να συναθροιστούν για να ψηφίσουν δια ζώσης.
Και τέταρτον, η αποτροπή οποιασδήποτε επίδρασης στην εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι των εκπαιδευτικών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει το σχολείο να κλείνει, η εκπαιδευτική διαδικασία να διακόπτεται και οι εργαζόμενοι γονείς να αναγκάζονται να πάρουν άδεια από την εργασία τους.
Το πρώτο βήμα λοιπόν έγινε, οι εκλογές έλαβαν χώρα – και τούτο παρά τα συνεχή προσκόμματα, την εκστρατεία παραπληροφόρησης και παρακίνησης σε αποχή, τις απειλές για διαγραφή και τις εκφοβιστικές τακτικές όσων αντιτίθενται συστηματικά σε κάθε αλλαγή, που στόχευαν στην αποτροπή ευρύτερης συμμετοχής.
ΕΡ: Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου, αναμένεται η κατάθεση του νομοσχεδίου για την επαγγελματική εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση. Πότε θα έρθει στη δημοσιότητα μέσω της διαύγειας; Ποιες θα είναι οι βασικές του καινοτομίες;
ΑΠ: Με το νομοσχέδιο αυτό επιχειρείται συνολική αναδιάρθρωση ενός υποβαθμισμένου, έως σήμερα, τομέα της εκπαίδευσης. Στόχος του νομοσχεδίου, είναι η στενότερη διασύνδεση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και της Δια Βίου Μάθησης («ΕΕΚΔΒΜ») με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, μέσα από την οριζόντια και ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, καθώς και η μετατροπή της από λύση ανάγκης για τους πιο αδύναμους, σε συνειδητή επιλογή με επαγγελματικές προοπτικές για πολλούς. Είναι μια προοδευτική μεταρρύθμιση, σε απόλυτη ευθυγράμμιση με ευρωπαϊκές στρατηγικές και μελέτες που αναδεικνύουν τις τάσεις στον τομέα της απασχόλησης τις επόμενες δεκαετίες.
Το νομοσχέδιο, θα τεθεί προσεχώς σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση και θα κινείται σε τρεις άξονες που αφορούν: Πρώτον, στον κοινό στρατηγικό σχεδιασμό της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, με διακριτά επίπεδα προσόντων και προς αποφυγήν χρόνιων επικαλύψεων.
Δεύτερον, στην καίρια συμβολή των κοινωνικών εταίρων, ώστε να διασφαλίζεται η διασύνδεση με την αγορά εργασίας. Και τρίτον, στην αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης σε επίπεδο δομών, διαδικασιών, προγραμμάτων σπουδών και πιστοποίησης.
Ορισμένες από τις βασικές καινοτομίες του είναι η σύσταση εθνικών και περιφερειακών συμβουλίων σύνδεσης με την παραγωγή και την αγορά εργασίας, η ίδρυση για πρώτη φορά σχολών επιπέδου 3 (σχολές κατάρτισης για αποφοίτους Γυμνασίου), η δημιουργία πρότυπων ΕΠΑ.Λ., αλλά και πειραματικών και θεματικών ΙΕΚ που θα διδάσκουν νέες ειδικότητες, βάσει των αναγκών της αγοράς εργασίας.
Η μεταρρύθμιση συνοδεύεται από σημαντικές επενδύσεις μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων για την επιμόρφωση των εκπαιδευτών, την αναβάθμιση του εξοπλισμού των εργαστηρίων, την επικαιροποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων και την ενίσχυση της ελκυστικότητας της ΕΕΚΔΒΜ εν γένει.
ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αθηνά Καστρινάκη
