Ξανά και ξανά ο κακομαθημένος γείτονας με την ασιατική αντίληψη της στέπας και το (δήθεν) ευρωπαϊκό κοστούμι προκαλεί , βρυχάται , απειλεί. Αυτή τη φορά τη Γερμανία , προχτές την Αυστρία , πιο πριν τη Γαλλία , την Ολλανδία και οποιαδήποτε χώρα δεν συναινεί στις αυταρχικές αντιλήψεις της.
Βέβαια η χώρα μας έχει τη θλιβερή πρωτιά (λόγω γειτνίασης) στις φοβέρες, τις προκλήσεις τις προβοκάτσιες. Αλλά και τις μεγάλες και οικονομικά ισχυρές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ;
Τόσο ισχυρή νιώθει πλέον η Τουρκία που τα βάζει με τους Αμερικανούς , τους Γερμανούς και τους Γάλλους ;
Ή μήπως αισθάνεται το μαχαίρι του διαμελισμού του κράτους που στήριξε στη βία και την καταπίεση των άλλων λαών , να πλησιάζει απειλητικό πάνω από τα κεφάλια τους εκεί στην Νοτιοανατολική περιοχή που επικρατεί το Κουρδικό στοιχείο.
Αλλά ποιος είναι ο δυνατός σύμμαχος των Τούρκων που «βάζει πλάτη» στις ατέλειωτες προκλήσεις της ;
Μήπως είναι το περιώνυμο « Ξανθό γένος» που αφού ξιφούλκησε κατά της τουρκικής βαρβαρότητας , τότε που καταρρίφθηκε το Ρωσικό αεροπλάνο και ο ένας του πιλότος υπέστη μαρτυρικό θάνατο και διά στόματος του Προέδρου Πούτιν δήλωνε:
“Οι Ένοπλες Δυνάμεις μας. δίνουν μια ηρωική μάχη κατά της τρομοκρατίας, χωρίς σκέψεις για τους ίδιους και τη ζωή τους, όμως η σημερινή απώλεια ήταν μια πισώπλατη μαχαιριά από συνεργούς των τρομοκρατών …, η Ρωσία δεν ανέχεται προσβολή όπως αυτή…, οι ρωσοτουρκικές σχέσεις μετά απ΄ αυτό θα επηρεαστούν δυσμενώς“.
Αλλά «πριν αλέκτωρ λαλήσει……..» τα συμφέροντα είχαν άλλη άποψη και ακολούθησαν δηλώσεις φιλίας και στήριξης της Τουρκίας από τους Ρώσους.
Βέβαια απασχολεί πολύ σοβαρά και τους δύο η ίδρυση ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους που προωθούν οι Αμερικανοί και οι ίδιοι αποφεύγουν όπως «ο διάβολος το λιβάνι».
Αλλά και εδώ στην Ελλάδα κάποιοι κυβερνώντες πίστευαν σοβαρά (και το περνούσαν και στους ψηφοφόρους τους) , πως η Ρωσία κόντρα στα τεράστια οικονομικά και στρατηγικά της συμφέροντα , θα «έσωζε» τη μικρή Ελλαδίτσα από τα νύχια των « διεθνών τοκογλύφων» . Μετά βέβαια «ξύπνησαν» και είπαν πως έφταιγαν οι αυταπάτες…… Αλλά …
……το θέμα μας είναι άλλο . Και καθώς το κείμενο αυτό γράφεται αρκετές μέρες όλο και προκύπτουν θέματα που ενσωματώνονται σε αυτό.
Το ζήτημα των ελληνοτουρκικών διαφορών φυσικά δεν είναι γέννημα αυτού του αιώνα αλλά ανάγεται σε μια πολύ παλαιότερη εποχή , εποχή εμφάνισης των πρώτων τουρκικών φύλων στη Μ. Ασία και είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο από την αντιπαλότητα δύο λαών που μάχονταν αδιάκοπα για την πολιτική και στρατιωτική κυριαρχία κάποιων χωρών .
Ο μεγάλος Δάσκαλος Νεοκλής Σαρρής στο βιβλίο του «Οσμανική πραγματικότητα» στο κεφάλαιο 1 . «Η αντιπαλότητα δύο κόσμων» αναφέρει μεταξύ άλλων ,πως αντίθετα με ότι συνέβη στο δυτικό Ρωμαϊκό κράτος, όπου οι βαρβαρικοί λαοί που το κατέλυσαν, διεκδίκησαν και την πολιτική αλλά και την πολιτιστική κληρονομιά της κοινωνίας που κατέκτησαν και στην οποία ταχύτατα εντάχτηκαν, στην δική μας περίπτωση τα Τουρκικά- Τουρανικά φύλα που κατέλυσαν την Βυζαντινή Αυτοκρατορία πήραν την πολιτική εξουσία και απέρριψαν εξολοκλήρου την πολιτισμική κληρονομιά της Βυζαντινής- Ελληνικής κοινωνίας. Η δική τους πολιτιστική κληρονομιά βρίσκονταν στον αντίποδα της Ελληνορωμαϊκής . Έτσι η Ελληνοτουρκική αντιμαχία δεν πρέπει να ορίζεται μόνο χρονικά ( ίσως τοποθετείται στη μάχη του Ματζικέρτ στις 15 Αυγούστου 1071 μ. Χ.) αλλά ιδεολογικά και πολιτιστικά καθώς το Τουρκικό πολιτιστικό συγκείμενο είναι το αντίθετο του Ελληνικού.
Βέβαια οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους, βλέποντας την απέραντη αυτοκρατορία τους να καταρρέει και να υπολείπεται των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, προσπάθησαν μάλλον υποκριτικά να υιοθετήσουν ευρωπαϊκά στοιχεία αλλά δυστυχώς γι αυτούς η πραγματική τους αντίληψη είναι ορατή.
Στην εποχή μας τώρα, η Τουρκία με τον Μουσταφά Κεμάλ , τον επονομαζόμενο Ατατούρκ, αποφάσισε να απαρνηθεί το ισλαμικό και οθωμανικό της παρελθόν , να οικοδομήσει ένα εθνικό, κοσμικό κράτος ( συχνά μέσα από γενοκτονίες) ,να αναγνωρίσει τις διεθνείς συνθήκες , να ενταχθεί στις δυτικές και ευρωατλαντικές συμμαχίες..
Ο μεγάλος Ελευθέριος Βενιζέλος πρωταγωνίστησε στην υπογραφή της ελληνοτουρκικής συνθήκης φιλίας και συμμαχίας το 1930 πιστεύοντας ίσως πως με αυτή τη συμμαχία θα μπορούσε να αμυνθεί αποτελεσματικά απέναντι στον αναθεωρητισμό της Βουλγαρίας , τον ηγεμονισμό της Γιουγκοσλαβίας και τις νεοαυτοκρατορικές λογικές της Ιταλίας. Τότε λοιπόν η Τουρκία δήλωνε πως αναγνωρίζει τα σύνορα που δημιούργησε η συνθήκη της Λωζάννης και αναλάμβανε τις υποχρεώσεις που αυτή προέβλεπε.
Τα τελευταία όμως χρόνια με τον Ταγίπ Ερντογάν στο τιμόνι της η Τουρκία έχει επιδοθεί σε μια σειρά διεκδικήσεων τόσο εναντίον της χώρας μας όσο και εναντίον γειτονικών της χωρών. Αμφισβητεί την κυριότητα βραχονησίδων στο Αιγαίο , με εμφανή στόχο την συνεκμετάλλευση του, αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει τις γενοκτονίες που διέπραξε το Οθωμανικό κράτος , δεν δέχεται να αναγνωρίσει δικαίωμα κρατικής υπόστασης στους Κούρδους, σαμποτάρει κάθε προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού και σε κάθε ευκαιρία προσπαθεί να παραστήσει την περιφερειακή δύναμη και το ρόλο του προστάτη (davaci ) της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Όλα αυτά τα καμώματα κάνουν πολλούς να σκέφτονται (θεωρητικά) μήπως θα έπρεπε μιας και η Τουρκία δεν ικανοποιείται από τη συνθήκη της Λωζάννης, να επαναφέρουμε τη συνθήκη των Σεβρών και να δούμε τότε αν η κατάσταση στην πολύπαθη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου θα ήταν καλύτερη.
Επιβάλλεται λοιπόν εδώ να κάνουμε μια «βουτιά στο παρελθόν» και να εξετάσουμε αφενός το πώς φτάσαμε στη συνθήκη της Λωζάννης και τι αυτή προβλέπει και αφετέρου να δούμε τι προέβλεπε η « εύθραυστη» (σαν πορσελάνη) συνθήκη των Σεβρών που αν υπήρχε από τους ισχυρούς της γης ( και τους ντόπιους νοσταλγούς των γαλαζοαίματων) η πολιτική βούληση της εφαρμογής της, τα προβλήματα που δημιουργεί σήμερα ο κακομαθημένος γείτονάς μας δεν θα υφίσταντο.
Η τεράστια αυτοκρατορία που δημιούργησαν οι Οθωμανοί ιδρύθηκε το 1299 στη Προύσα και διαλύθηκε το 1923 με τη συνθήκη της Λωζάνης . Οι τουρκικές στρατιές συχνά διοικούμενες από εξισλαμισμένους Χριστιανούς (Γαζή Εβρενός Μπέης , Κιοσέ Μιχάλ Μπέης ) κατέκτησαν τη Μ. Ασία , τη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και εισέβαλαν στην κεντρική Ευρώπη φτάνοντας ως τη Βιέννη την οποία πολιόρκησαν δύο φορές. (1529 και 1683) . Αυτό ήταν και το απώτατο όριο του τουρκικής επέκτασης σύμφωνα με τους ιστορικούς . Από τότε και μετά αρχίζει η παρακμή της τεράστιας Αυτοκρατορίας που βάσιζε την ισχύ της στις κατακτήσεις , την καταπίεση , τη βία και την τρομοκρατία. Η παρακμή αυτή δημιούργησε το «Ανατολικό ζήτημα» μιας και υπήρχαν πολλοί υποψήφιοι κληρονόμοι των εδαφών της αχανούς αυτοκρατορίας.
Μια σειρά από συνθήκες συρρίκνωσαν την Οσμανική επικράτεια με αρχική την «συνθήκη του Κάρλοβιτς» στις 26 Ιανουαρίου 1699 και τελική την «συνθήκη της Λωζάννης» στις 24 Ιουλίου του 1923.
Σημαντικές συνθήκες που συρρίκνωσαν τα εδάφη αλλά και τα δικαιώματα των Οθωμανών ήταν επίσης:
Η «συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή» στις 21 Ιουλίου 1774.
Η «συνθήκη της Αδριανουπόλεως» στις 14 Σεπτεμβρίου 1829.
Η «συνθήκη του Αγίου Στεφάνου» στις 3 Μαρτίου 1878
– Η «συνθήκη του Βερολίνου» στις 13 Ιουλίου 1878.
Η «συνθήκη του Λονδίνου», στις 17 Μαΐου 1913 και
η «συνθήκη του Βουκουρεστίου» στις 28 Ιουλίου 1913 που ολοκλήρωσαν τους Βαλκανικούς πολέμους .
η «συνθήκη ανακωχής του Μούδρου», Στις 30 Οκτωβρίου 1918.
Η «συνθήκη των Σεβρών», τη 10η Αυγούστου 1920.
Η συνθήκη αυτή ουσιαστικά διέλυε την Οθωμανική Αυτοκρατορία , τον « μεγάλο ασθενή» όπως αποκαλούνταν για αιώνες , την περιόριζε κυρίως στο μικρασιατικό οροπέδιο μιας και έχανε όλες τις κτήσεις της στην Ευρώπη , Αφρική και Μέση Ανατολή. Δημιουργούνταν νέα κράτη εκεί που για αιώνες κυριαρχούσε η ημισέληνος, ο στρατός της αφοπλίζονταν και διαλύονταν , το ίδιο και ο στόλος , ενώ τα ελληνικά στρατεύματα βρίσκονταν στην Ιωνία αλλά και στη «γραμμή Τσατάλτζας» 50 περίπου χιλιόμετρα από την «Βασιλίδα των πόλεων».
Ακολούθησε βέβαια η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοέμβρη του 1920, η επάνοδος του Κωνσταντίνου , η συνέχιση των επιχειρήσεων , η μοιραία εκστρατεία προς την Άγκυρα και τελικά η καταστροφή. Ο νέος ηγέτης των Τούρκων Μουσταφά Κεμάλ Πασάς όταν έφτασε στη Σαμψούντα στις 19 Μαΐου 1919 διακήρυξε πως η συνθήκη των Σεβρών ήταν γι αυτόν ένα κουρελόχαρτο και αναλάμβανε να την αλλάξει με τα όπλα.
Το τι ακριβώς προέβλεπε η συνθήκη των Σεβρών και τι αφορούσε την Ελλάδα αλλά και τις γειτονικές και ενδιαφερόμενες χώρες και έθνη θα αναφερθεί στη συνέχεια και ως κατακλείδα του άρθρου.
Μετά την μικρασιατική καταστροφή τον Αύγουστο του 1922 και την αποχώρηση του Ελληνικού στρατού από τη Μ. Ασία, στις 24 Ιουλίου 1923 υπογράφηκε στη Λοζάνη της Ελβετίας από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική εκστρατεία η συνθήκη της Λοζάνης η οποία καταργούσε τη συνθήκη των Σεβρών και είχε μια σειρά από ευνοϊκές ρυθμίσεις για την Τουρκία γεγονός που την καθιστά ίσως την πρώτη συνθήκη που σταματά τον κατήφορό της και γίνεται η βάση του νέου Τουρκικού κράτους. Ας δούμε ορισμένα από τα στοιχεία που αποδεικνύουν την σημαντικότητα αυτής της συνθήκης.
ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ
Ι. ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΙΡΗΝΗΣ
ΥΠΟΓΡΑΦΕΙΣΑ ΤΗΝ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 1923
Η ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ, Η ΓΑΛΛΙΑ, Η ΙΤΑΛΙΑ, Η ΙΑΠΩΝΙΑ, Η ΕΛΛΑΣ, Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ, ΤΟ ΣΕΡΒΟ-ΚΡΟΑΤΟ-ΣΛΟΒΕΝΙΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ
αφ’ ενός
ΚΑΙ Η ΤΟYΡΚΙΑ
αφ’ ετέρου
Διαπνεόμεναι υπό του αυτού πόθου όπως τερματίσωσιν οριστικώς την εμπόλεμον κατάστασιν, ήτις από του 1914 συνετάραξε την Ανατολήν,……………Απεφάσισαν να συνομολογήσωσιν επί τούτω Συνθήκην και διώρισαν ως πληρεξουσίους αυτών:…………………..
………. Η ΑΥΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΣ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ:
Τον Κύριον Ελευθέριον Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΝ, Πρώην Πρόεδρον του Υπουργικού Συμβουλίου, Μεγαλόσταυρον του Τάγματος του Σωτήρος·
Τον Κύριον Δημήτριον ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΝ, Πληρεξούοιον Υπουργόν εν Λονδίνω, Ταξιάρχην του Τάγματος του Σωτήρος·
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ:
Τον ISMET Pacha, Υπουργόν επί των Εξωτερικών, Βουλευτήν Αδριανουπόλεως· Τον Δρα RIZA NOUR Bey Υπουργόν της Υγιεινής και Κοινωνικής Περιθάλψεως, Βουλευτήν Σινώπης·
Τον HASSAN Bey, πρώην Υπουργόν Βουλευτήν Τραπεζούντος·
ΤΜΗΜΑ Α’
Ι. ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΟΡΟΙ
Άρθρον 2.
Από του Ευξείνου Πόντου προς το Αιγαίον τα σύνορα της Τουρκίας ορίζονται ως έπεται:
2ον Μετά της Ελλάδος:
Εκείθεν μέχρι της συμβολής του Άρδα και του Έβρου:
ο ρους του Έβρου·
Εκείθεν προς τα άνω του Άρδα μέχρι σημείο επί του ποταμού τούτου ορισθησομένου επί του εδάφους εγγύτατα προς το χωρίον Τσουρέκ-κιοϊ:
Εκείθεν μέχρι του Αιγαίου: ο ρους του Έβρου.
Άρθρον 12.
Η ληφθείσα απόφασις τη 13η Φεβρουαρίου 1914 υπό της Συνδιασκέψεως του Λονδίνου εις εκτέλεσιν των άρθρων 5 της Συνθήκης του Λονδίνου της
17/30 Μαΐου 1913, και 15 της Συνθήκης των Αθηνών της 1/14 Νοεμβρίου 1913, η κοινοποιηθείσα εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν τη 13 Φεβρουαρίου
1914 και αφορώσα εις την κυριαρχίαν της Ελλάδος επί των νήσων της Ανατολικής Μεσογείου, εκτός της Ίμβρου, Τενέδου και των Λαγουσών νήσων
(Μαυρυών), ιδία των νήσων Λήμνου, Σαμοθράκης, Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας, επικυρούνται, υπό την επιφύλαξιν των διατάξεων της παρούσης
Συνθήκης των συναφών προς τας υπό την κυριαρχίαν της Ιταλίας διατελούσας νήσους, περί ων διαλαμβάνει το άρθρον 15. Εκτός αντιθέτου διατάξεως της
παρούσης Συνθήκης, αι νήσοι, αι κείμεναι εις μικροτέραν απόστασιν των τριών μιλλίων της ασιατικής ακτής, παραμένουσιν υπό την τουρκικήν κυριαρχίαν.
Άρθρον 13.
Προς εξασφάλισιν της ειρήνης, η Ελληνική Κυβέρνησις υποχρεούται να τηρή εν ταις νήσοις Μυτιλήνη, Χίω, Σάμω και Ικαρία τα ακόλουθα μέτρα:
- Αι ειρημέναι νήσοι δεν θα χρησιμοποιηθώσιν εις εγκατάστασιν ναυτικής βάσεως ή εις ανέγερσιν οχυρωματικού τίνος έργου.
- θα απαγορευθή εις την Ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοΐαν να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας.
Αντιστοίχως, η Οθωμανική Κυβέρνησις θα απαγορεύση εις την στρατιωτικήν αεροπλοΐαν αυτής να υπερίπταται των ρηθεισών νήσων.
- Αι ελληνικαι στρατιωτικαί δυνάμεις εν ταις ειρημέναις νήσοις θα περιορισθώσι εις τον συνήθη αριθμόν των δια την στρατιωτικήν υπηρεσίαν
καλουμένων, οίτινες δύνανται να εκγυμνάζωνται επί τόπου, ως και εις δύναμιν χωροφυλακής και αστυνομίας ανάλογον προς την εφ’ ολοκλήρου του
ελληνικού εδάφους υπάρχουσαν τοιαύτην.
Άρθρον 14.
Αι νήσοι Ίμβρος και Τένεδος, παραμένουσαι υπό την τουρκικήν κυριαρχίαν, θα απολαύωσιν ειδικής διοικητικής οργανώσεως, …………………………………
Η διατήρησις της τάξεως θα εξασφαλίζηται εν αυταίς δι’ αστυνομίας στρατολογουμένης μεταξύ του ιθαγενούς πληθυσμού,………………………..
Αι συνομολογηθείσαι ή συνομολογηθησόμεναι μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας συμφωνίαι, αι αφορώσαι την ανταλλαγήν των Ελληνικών και τουρκικών
πληθυσμών, δεν θα εφαρμοσθώσιν εις τους κατοίκους των νήσων Ίμβρου και Τενέδου.
Άρθρον 15.
Η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των κάτωθι απαριθμουμένων νήσων, τουτέστι της Αστυπάλαιας, Ρόδου, Χάλκης,
Καρπάθου, Κάσσου, Τήλου, Νισύρου, Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου, Λειψούς, Σύμης και Κω, των κατεχομένων νυν υπό της Ιταλίας και των νησίδων των εξ
αυτών εξαρτωμένων, ως και της νήσου Καστελλορίζου.
Άρθρον 20.
Η Τουρκία δηλοί ότι αναγνωρίζει την προσάρτησιν της Κύπρου ανακηρυχθείσαν υπό της Βρεττανικής Κυβερνήσεως την 5ην Νοεμβρίου 1914.
Άρθρον 26.
Η Τουρκία δηλοί από τούδε ότι αναγνωρίζει και αποδέχεται τα σύνορα της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Βουλγαρίας, της Ελλάδος,…………..
Άρθρον 38.
Η Τουρκική Κυβέρνησις αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να παρέχη εις πάντας τους κατοίκους της Τουρκίας πλήρη και απόλυτον προστασίαν της ζωής και
της ελευθερίας αυτών, αδιακρίτως γεννήσεως, εθνικότητος, γλώσσης, φυλής ή θρησκείας.
Άρθρον 59.
Η Ελλάς αναγνωρίζει την υποχρέωσιν αυτής όπως επανορθώση τας προξενηθείσας εν Ανατολία ζημίας εκ πράξεων του ελληνικού στρατού ή της
ελληνικής διοικήσεως αντιθέτων προς τους νόμους του πολέμου.
Εξ άλλου η Τουρκία, λαμβάνουσα υπ’ όψιν την οικονομικήν κατάστασιν της Ελλάδος, ως αύτη προκύπτει εκ της παρατάσεως του πολέμου και των
συνεπειών αυτού, παραιτείται οριστικώς πάσης απαιτήσεως κατά της Ελληνικής Κυβερνήσεως περί επανορθώσεων.
Άρθρον 60.
Τα Κράτη, υπέρ ων απεσπάσθη ή αποσπάται έδαφος εκ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είτε συνεπεία των Βαλκανικών πολέμων, είτε δυνάμει της
παρούσης Συνθήκης, θα αποκτήσωσιν άνευ ανταλλάγματος πάσαν ιδιοκτησίαν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κειμένην εν τω εδάφει τούτω.
ΠΕΡΙ TOY ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΔΙΟΔΟΝ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΛΟΙΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ
ΣΤΕΝΩΝ
ΥΠΟΓΡΑΦΕΙΣΑ ΤΗ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 1923
Η ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ, Η ΓΑΛΛΙΑ, Η ΙΤΑΛΙΑ. Η ΙΑΠΩΝΙΑ, Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ, Η ΕΛΛΑΣ, Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ, Η ΡΩΣΣΙΑ, ΤΟ ΣΕΡΒΟ-ΚΡΟΑΤΟ-
ΣΛΟΒΕΝΙΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ,
Μεριμνώσαι όπως εξασφαλίσωσιν εις πάντα τα Έθνη την εντός των Στενών ελευθερίαν διόδου και ναυσιπλοΐας, μεταξύ της Μεσογείου θαλάσσης και του
Ευξείνου Πόντου, συμφώνως προς την καθιερωθείσαν αρχήν υπό του άρθρου 23 της υπό σημερινήν χρονολογίαν Συνθήκης Ειρήνης,
Και έχουσαι υπ’ όψιν ότι η διατήρησις της ελευθερίας ταύτης είναι αναγκαία δια την γενικήν ειρήνην και το παγκόσμιον εμπόριον,
Άρθρον 1.
Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούσιν όπως αναγνωρίσωσι και διακηρύξωσι την αρχήν της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας εντός των στενών του
Ελλησπόντου, της Προποντίδος και του Βοσπόρου, των περιλαμβανομένων κατωτέρω εν τη γενική ονομασία “Στενά”.
Άρθρον 2.
Η δίοδος και η ναυσιπλοΐα των εμπορικών πλοίων και αεροπλοίων, και των πολεμικών σκαφών και αεροπλοίων εντός των Στενών, εν καιρώ ειρήνης ως
και εν καιρώ πολέμου, θα κανονίζωνται από τούδε υπό των διατάξεων του ώδε συνημμένου Παραρτήματος.
Άρθρον 4.
Ουδετεροποιούνται αι κατωτέρω οριζόμεναι ζώναι και νήσοι:
1) Αι δύο ακταί του στενού του Ελλησπόντου και του Βοσπόρου κατά την έκτασιν των κατωτέρω καθοριζομένων ζωνών (Όρα συνημμένον χάρτην):
2) Άπασαι αι νήσοι της Προποντίδος, εκτός της νήσου Καλολίμνου.
3) Εν τω Αιγαίω, αι νήσοι Σαμοθράκη, Λήμνος, Ίμβρος, Τένεδος και αι Λαγούσαι νήσοι (Μαυρυαί).
ΠΕΡΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
ΚΑΙ ΠΡΩΤΌΚΟΛΛΟΝ ΥΠΟΓΡΑΦΕΝΤΑ ΤΗ 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1923
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΑΙ
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ συνεφώνησαν επί των ακολούθων όρων.
Άρθρον 1.
Από της 1ης Μαΐου 1923, θέλει διενεργηθή η υποχρεωτική ανταλλαγή των Τούρκων υπηκόων, ελληνικού ορθοδόξου θρησκεύματος, των
εγκατεστημένων επί των τουρκικών εδαφών, και των Ελλήνων υπηκόων, μουσουλμανικού θρησκεύματος, των εγκατεστημένων επί των ελληνικών
εδαφών.
Άρθρον 2.
Δεν θα περιληφθώσιν εις την εν τω πρώτω άρθρω προβλεπομένην ανταλλαγήν:
α) οι Έλληνες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως·
β) οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης.
Θέλουσι θεωρηθή ως Έλληνες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως, πάντες οι Έλληνες οι εγκατεστημένοι ήδη προς της 30ης Οκτωβρίου 1918, εν τη
περιφέρεια της Νομαρχίας Κωνσταντινουπόλεως, ως αύτη καθορίζεται δια του νόμου του 1912.
Θέλουσι θεωρηθή ως μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης, πάντες οι Μουσουλμάνοι οι εγκατεστημένοι εν τη περιοχή ανατολικώς της μεθορίου
γραμμής της καθορισθείσης τω 1913 δια της Συνθήκης του Βουκουρεστίου.
Με λίγα λόγια η Τουρκία παίρνει την Ανατολική Θράκη της οποίας οι Έλληνες κάτοικοι διατάσσονται να αποχωρήσουν εντός ενός (1) μήνα για την Ελλάδα και τα σύνορα χαράσσονται στον Έβρο και στον Άρδα ποταμούς, τα στενά συνεχίζουν να είναι ελεύθερα στην πρόσβαση και αποστρατικοποιημένα, όπως τα ελληνικά νησιά Μυτιλήνη , Χίος , Σάμος Ικαρία , η Ίμβρος και η Τένεδος δίνονται στην Τουρκία, συμφωνείται ανταλλαγή των πληθυσμών εκτός των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και των Μουσουλμάνων στης Δυτικής Θράκης, αναγνωρίζεται η προσάρτηση της Κύπρου στην Αγγλία και των Δωδεκανήσων στην Ιταλία, πουθενά Κουρδιστάν , Αρμενία , πουθενά εξοπλιστικοί περιορισμοί.
ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ (ΤΟΥ ΜΟΝΤΡΕ)
ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η Τουρκία βέβαια πάντα ήθελε να απαλλαγεί από τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει στη Λωζάννη και το 1936 της δόθηκε μοναδική ευκαιρία που δεν την άφησε ανεκμετάλλευτη. Η Σοβιετική Ένωση που διαδέχτηκε τη Ρωσία ορθώνονταν ισχυρή και φιλόδοξη αλλά και η Ιταλία του Μουσολίνι έψαχνε ευκαιρία να «βάλει πόδι» στα Βαλκάνια καθώς είχε κερδίσει οριστικά τα Δωδεκάνησα και είχε εισβάλει στην Αιθιοπία . Η Τουρκική διπλωματία ελίχτηκε έξυπνα ανάμεσα στη φιλία με τη Σοβιετική Ένωση και τα Ευρωπαϊκά συμφέροντα και οι Αγγλογάλοι δέχτηκαν να γίνει αλλαγή στο καθεστώς των στενών.
Η διάσκεψη έγινε στην ελβετική πόλη Μοντρέ ανάμεσα στη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία και τις τότε χώρες που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα. Στις 20 Ιουλίου 1936, υπογράφτηκε η συνθήκη. Η Τουρκία αποκτούσε πάλι το δικαίωμα να οχυρώσει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Την ίδια μέρα, 30.000 Τούρκοι στρατιώτες αναπτύχθηκαν στις επίμαχες περιοχές.
Νέοι κανονισμοί καθόρισαν το συνολικό εκτόπισμα των πολεμικών πλοίων που τα περνούν σε καιρό ειρήνης, ενώ ειδικά η Σοβιετική Ένωση δεν χρειαζόταν άδεια για τα δικά της πλοία, εκτός από τα αεροπλανοφόρα και τα υποβρύχια. Σε περίπτωση πολέμου, η Τουρκία μπορεί να απαγορεύει τη διέλευση πολεμικών πλοίων.
Άρα 13 χρόνια μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάννης η Τουρκία πετυχαίνει την αναθεώρησή της και των έλεγχο των στενών και η χώρα μας αναγκάζεται να οχυρώσει τα νησιά που προβλέπονταν να μείνουν ανοχύρωτα..
Μία άλλη αλλαγή επέρχεται μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου στον οποίο η Ελλάδα συμμετείχε με όλες της τις δυνάμεις στο πλευρό των Συμμάχων (έχοντας συνολικές απώλειες 10% επί του πληθυσμού της από εκτελέσεις, κακουχίες, μάχες (750.000 νεκροί ) ,ενώ η Τουρκία είχε το ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου» κηρύσσοντας τον πόλεμο στον Άξονα στις 23 του Φλεβάρη του 1945 ενώ η συνθηκολόγηση της Γερμανίας έγινε λίγο αργότερα στις 9 Μαΐου 1945), έρχεται η ώρα να παραδοθούν τα ελληνικότατα Δωδεκάνησα στη μητέρα πατρίδα.
Στις 2 Φεβρουαρίου 1947, λοιπόν στο Παρίσι υπογράφεται η Συνθήκη Ειρήνης Ιταλίας και Συμμάχων και στο άρθρο 14 αναφέρεται: «Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρη κυριαρχία τας νήσους της Δωδ/σου: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο, ως και τας παρακειμένας νησίδας» και στις 31 Μαρτίου 1947 ο Αγγλος Ταξίαρχος Parker υπογράφει στη Ρόδο το πρωτόκολλο παράδοσης της Δωδεκανήσου στον Ελληνα Στρατιωτικό Διοικητή Αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.
Βέβαια το άρθρο 14 είναι σαφές και αναφέρει πως παραχωρούνται και παρακείμενες νησίδες (βραχονησίδες) που με θρασύτητα διεκδικεί σήμερα η Τουρκία.
Αλλά αφού είδαμε τι προβλέπει αυτή η σημαντική συνθήκη της Λωζάνης που ισχύει μέχρι σήμερα με τις τροποποιήσεις του Μοντρέ (1936) και Παρισίων (1947) ας δούμε διεξοδικά τα στοιχεία εκείνα όπως αναφέρονταν στη «συνθήκη των Σεβρών» που αφορούσαν την Ελλάδα και τις γύρω χώρες που σήμερα υφίστανται την Τουρκική καταπίεση.
Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΩΝ ΣΕΒΡΩΝ. «Η ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ»
Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρ (Sèvres) της Γαλλίας, ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από την μια και από την άλλη , την Αντάντ και τις άλλες Δυνάμεις που πήραν μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο τελευταίος Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μεχμέτ ΣΤ ‘ Βαχιντεντίν την αποδέχτηκε προσπαθώντας να περισώσει το θρόνο του και την λαταρρέουσα Αυτοκρατορία , αλλά οι εθνικιστές Τούρκοι με αρχηγό τον Μουσταφά Κεμάλ , την απέρριψαν και προσπάθησαν να την καταργήσουν.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως τον Κεμάλ διόρισε ο ίδιος ο σουλτάνος «στρατιωτικό επιθεωρητή των Ανατολικών Επαρχιών» , προσπαθώντας να τον ξεφορτωθεί και δίνοντάς του χωρίς να το θέλει τη δυνατότητα να οργανώσει το αντάρτικό του ανενόχλητος , βρίσκοντας και ακέραια τη στρατιά του Καυκάσου του Στρατηγού Κιαζίμ Καραμπεκήρ που τάχτηκε άμεσα στο πλευρό του.
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στην περίφημη «Συνθήκη των Σεβρών» που δυστυχώς δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
Τα κράτη που την συνομολόγησαν ήταν: Η Βρετανική Αυτοκρατορία, η Γαλλία , η Ιταλία, η Ιαπωνία , η Αρμενία , το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Εδζάζη, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, το Σερβο-Κροατο-σλοβενικό κράτος και η Τσεχοσλοβακία αφ’ενός …
και η Τουρκία αφ’ετέρου.
Την Ελλάδα αντιπροσώπευσαν : Ο κ. Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος Πρόεδρος του Υπουργικού συμβουλίου (Πρωθυπουργός) , ο κ. Άθως Ρωμάνος Έκτακτος Απεσταλμένος και πλρεξούσιος Υπουργός της Α.Μ. του Βασιλιά στο Παρίσι.
Την Τουρκία αντιπροσώπευσαν: Ο στρατηγός Χααντί Πασάς Γερουσιαστής, ο Ριζά Τεβφίκ Μπέης Γερουσιαστής, ο Ρεσάτ Χαλίς Μπέης Υπουργός της Τουρκίας στη Βέρνη.
Η συνθήκη αυτή αποτελείται από 433 άρθρα κατανεμημένα σε 13 μέρη.
Η διάρθρωση της συνθήκης έγινε ως εξής :
Μέρος Α’ , Συμφωνία περί της κοινωνίας των εθνών, άρθρα 1-26.
Μέρος Β’ , Σύνορα της Τουρκίας , άρθρα 27-35.
Μέρος Γ’ ,Ποιλιτικοί όροι, άρθρα 36- 139.
Μέρος Δ’, Προστασία των μειονοτήτων, άρθρα 140-151.
Μέρος Ε’, Στρατιωτικοί, ναυτικοί και αεροπορικοί όροι, άρθρα 152-207.
Μέρος ΣΤ’ ,Αιχμάλωτοι πολέμου και τάφοι, άρθρα 208- 225.
Μέρος Ζ’ , Τιμωρίαι, άρθρα 226-230.
Μέρος Η’ , Δημοσιονομικοί όροι, άρθρα 231-260.
Μέρος Θ’ , Οικονομικοί όροι, άρθρα 261-317.
Μέρος Ι’ , Αεροπλοΐα , άρθρα 318- 327.
Μέρος ΙΑ’ , Λιμένες , υδάτινοι οδοί, και σιδ. Γραμμαί, άρθρα 328-373.
Μέρος ΙΒ’ ,Εργασία, άρθρα 374-413.
Μέρος ΙΓ’ , Διάφοροι όροι, άρθρα 415- 433.
Από αυτά τα 433 άρθρα θα αναφερθούν εκείνα που έχουν σχέση με τη χώρα μας αλλά και εκείνα που αφορούσαν τους πολύπαθους λαούς των Κούρδων και των Αρμενίων.
Στο μέρος Γ’ , στο τμήμα Γ’ αναφέρονται οι προβλέψεις για το Κουρδιστάν , στο τμήμα Δ’ για τη Σμύρνη, στο τμήμα Ε’ για την Ελλάδα , στο τμήμα ΣΤ’ για την Αρμενία , στο τμήμα Θ’ για την Κύπρο , στο τμήμα ΙΑ ‘ για τα νησιά του Αιγαίου.
Στο Μέρος Γ’ αρχικά αναφέρεται πως η Κωνσταντινούπολη παραμένει πρωτεύουσα του Οθωμανικού κράτους , αλλά οι Δυνάμεις μπορούν να τροποποιήσουν αυτόν τον όρο εάν η Τουρκία δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις της σχετικά με την προστασία των εθνικών , θρησκευτικών και γλωσσικών μειονοτήτων.( Άρθρο 36).
Επίσης η ναυσιπλοΐα στα στενά θα είναι εφεξής ελεύθερη και καθιερώνονται αυστηροί κανόνες για τούτο . ( Άρθρα 37-61).
ΜΕΡΟΣ Γ’ , Τμήμα Γ’
ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ
Άρθρον 62.
Επιτροπή εδρεύουσα εν Κωνσταντινουπόλει και αποτελούμενη εκ τριών μελών διοριζομένων παρ’ εκάστης των Κυβερνήσεων της Μεγάλης Βρετανίας , της Γαλλίας και της Ιταλίας θα προπαρασκευάση εντός εξ μηνών από της ενάρξεως της παρούσης συνθήκης την τοπικήν αυτονομίαν των χωρών εν αις κυριαρχεί το Κουρδικόν στοιχείον και αίτινες κείνται ανατολικώς του Ευφράτου…………………Εν ελλείψει ομοφώνου συμφωνίας επί τίνος ζητήματος τούτο θέλει παραπεμφθη υπό των μελών της επιτροπής εις τας οικείας Κυβερνήσεις των. Το σχέδιον δέον να παρέχη πλήρεις εγγυήσεις περί της προστασίας των Ασσυριο- Χαλδαίων και λοιπών εθνικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων εν τω εσωτερικώ των χωρών τούτων ………………………
Άρθρον 63.
Η Οθωμανική Κυβέρνησις αναλαμβάνει από τούδε την υποχρέωσιν Να αποδεχθή και εκτελέση τας αποφάσεις τόσον της μιας όσον και της άλλης των εν τω άρθρω 62 προβλεπομένων επιτροπών εντός τριών μηνών από της γενησομένης αυτή κοινοποιήσεως.
Άρθρον 64.
Εάν εντόςπροθεσμίας έτους από της ενάρξεως της ισχύος της παρούσης συνθήκης , ο εν ταις χώραις περί ων το άρθρον 62 κουρδικός πληθυσμός απευθυνόμενος εις το συμβούλιον της Κοινωνίας των Εθνών καταδείξει ότι η πλειονοψηφία του εν ταις χώραις ταύταις πληθυσμού επιθυμει να γίνη ανεξάρτητος από της Τουρκίας και εάν το συμβούλιον κρίνη τότε ότι ο πληθυσμός ούτος είναι ικανός προς ανεξαρτησίαν και συστήση την παραχώρησιν αυτής , η Τουρκία υποχρεούται από τούδε να συμμορφωθή προς την σύστασιν ταύτην και να παραιτηθή πάντων των δικαιωμάτων και τίτλων της επί των χωρών εκείνων.
Αι λεπτομέριαι της παραιτήσεως ταύτης θέλουσι κανονισθή εν ειδική συμβάσει μεταξύ των προεχουσών Συμμάχων δυνάμεων και της Τουρκίας.
Δεδομένης της παραιτήσεως ταύτης ουδεμία αντίρρησις θέλει προβληθή υπό των προεχουσών Συμμάχων Δυνάμεων κατά της εκουσίας προσχρήσεως εις το ανεξάρτητον τούτο Κουρδικόν κράτος , των Κούρδων των κατοικούντων το τμήμα του Κουρδιστάν όπερ περιλαμβάνεται μέχρι τούδε εν τω Βιλαετίω Μοσούλης.
Ακολουθεί το τμήμα Δ’ το οποίο στο Άρθρο 65 και 66 ορίζει επακριβώς τα όρια της πόλης της Σμύρνης και του γύρω από αυτήν εδάφους στο οποίο θα εφαρμοσθεί η Ελληνική Διοίκηση..
Άρθρον 68.
Υπό την επιφύλαξιν των διατάξεων του παρόντος τμήματος , η πόλις της Σμύρνης και το εν άρθρω 66 περιγραφόμενον έδαφος αφομοιούνται , προς εφαρμογήν της παρούσης Συνθήκης , προς τα από της Τουρκίας αποσπώμενα εδάφη.
Άρθρον 69.
Η πόλις της Σμύρνης και ταν εν άρθρω 66 περιγραφόμενα εδάφη παραμένουσιν υπό την οθωμανικήν κυριαρχίαν. Ουχ ήττον η Τουρκία μεταβιβάζει εις την Ελληνικήν Κυβάρνησιν την ενάσκησιν των κυριαρχικών αυτής δικαιωμάτων επί της πόλεως της Σμύρνης και των ειρημένων εδαφών. Εις ένδειξιν της κυριαρχίας ταύτης , η οθωμανική σημαία θα είναι διαρκώς υψωμένη επί εξωτερικού τινος φρουρίου της πόλεως , υποδειχθησομένου υπό των Προεχουσών Συμμάχων Δυνάμεων.
Άρθρον 70 .
Η Ελληνική Κυβέρνησις θα είναι υπεύθυνος διά την διοίκησιν της πόλεως της Σμύρνης και του εν άρθρω 66 περιγραφομένου εδάφους , θα ενασκή δε την εξουσίαν της διοικήσεως ταύτης διά σώματος υπαλλήλων τους οποπιους θα διορίση ειδικώς επί τούτου.
Άρθρον 71.
Η Ελληνική Κυβέρνησις θα εχη το δικαίωμα να διατηρή εν τη πόλει της Σμύρνης και τω εν άρθρω 66 περιγραφομένω εδάφει τας προς τήρησιν της τάξεως και της δημοσίας ασφαλείας αναγκαίας στρατιωτικάς δυνάμεις.
Άρθρον 72.
Θέλει ιδρυθεί τοπικόν κοινοβούλιον με εκλογικόν σύστημα κατάλληλον όπως εξασφαλίση την αναλογικήν αντιπροσώπευσιν όλων των τμημάτων του πληθυσμού , συμπεριλαμβανομένων των εθνικών , γλωσσικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. ……………. Η Ελληνική Κυβέρνησις δύναται να επιβραδύνει τας εκλογάς κατά τον αναγκαιούντα χρόνον διά την επάνοδον των κατοίκων οίτινες έχουσι εκδιωχθή ή μετατοπισθή υπό των οθωμανικών Αρχών , ουχί όμως και πέρα έτους από της ενάρξεως της ισχύος της παρούσας Συνθήκης.
Άρθρον 73.
Αι μεταξύ της Ελληνικής διοικήσεως και του τοπικού Κοινοβουλίου σχέσεις θα καθορισθώσιν υπό της Ελληνικής διοικήσεως συμφώνως προς τας αρχάς του Ελληνικού Συντάγματος.
Τα άρθρα 74- 82 ρυθμίζουν τα θέματα διοίκησης της Σμύρνης και της γύρω περιοχής ενώ το επόμενο άρθρο 83 καθορίζει αν και πότε θα συμπεριληφθεί η εν λόγω περιοχή στο Ελληνικό Βασίλειο.
Άρθρον 83.
Παρελθούσης πενταετίας από της ενάεξεως της ισχύος της παρούσας συνθήκης , το υπό του άρθρρου 72 προβλεπόμενον τοπικόν κοινοβούλιον δύναται , διά ψηφίσματος κατά πλειονοψηφίαν, να αιτήσηται παρά του Συμβουλίου της Κοινωνίας των Εθνών , όπως η πόλις της σμύρνης και το εν άρθρω 66 περιγαφόμενον έδαφος περιέλθωσιν οριστικώς εις το Βασίλειον της Ελλάδος. Το συμβούλιον δύναται να απαιτήση προηγουμένως δημοψήφισμα κατά τους όρους ους θα υποδείξη.
Εν περιπτώση καθ’ ην η εφαρμογή της προηγουμένης παραγράφου ήθελεν έχει ως αποτέλεσμα την εις το Βασίλειον της Ελλάδος περιέλευσιν της Σμύρνης και του ειρημένου εδάφους , το κυριαρχικόν δικαίωμα της Τουρκίας , περί ου το άρθρον 69 θα τερματισθή.
Η Τουρκία δηλοί από τούδε ότι παραιτήται εν τη περιπτώσει ταύτη , υπέρ της Ελλάδος , πάντων των δικαιωμάτωνν και τίτλων αυτής επί της πόλεως της Σμ΄ρνης και του εν άρθρω 66 περιγραφομένου εδάφους.
Κοντολογίς η Ελλάδα αναλαμβάνει την διοίκηση της Σμύρνης και του γύρω από αυτήν εδάφους , οργανώνει τοπικό αντιπροσωπευτικό κοινοβούλιο και σε 5 χρόνια θα οργανώσει δημοψήφισμα για την ενσωμάτωση της περιοχής στο Ελληνικό Βασίλειο.
Αναμφισβήτητα μεγάλη επιτυχία για την Ελλάδα καθώς επανέρχεται νικήτρια μετά από αιώνες στο Μικρασιατικό έδαφος .
Επειδή βέβαια για το εγχείρημα αυτό υπήρξαν πολλοί «μετά Χριστόν προφήτες» που ,επενδύοντας πολιτικά σε ρήσεις του «κατ’ αυτούς» ινστρούχτορα της στρατηγικής Ιωάννη Μεταξά περί αποτυχίας του μικρασιατικού εγχειρήματος,
θα παραθέσω εδώ την άποψη του ιδίου Ιωάννη Μεταξά όπως αυτή αποτυπώνεται στο ημερολόγιό του.
Στις 5/18 Μαΐου 2919 λοιπόν από την Κορσική όπου ήταν εξόριστος σημειώνει στο ημερολόγιό του. «Κυριακή . Το βράδυ οι εφημερίδες. Οι Έλληνες κατέλαβαν την Σμύρνη! Στρατιωτική κατοχή . Βεβαιότης ότι θα την λάβη . Ετελείωσε.! Ημείς ηττήθημεν οριστικώς πολιτικώς , αλλά ας μεγαλυνθή η Ελλάς και ας ευδαιμονήση , όπως αυτή νομίζει καλλίτερον».
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό το «ημερολόγιο» του Ιωάννη Μεταξά , ε;;
Τώρα βέβαια, πού βρίσκουν το θάρρος- θράσος οι απολογητές της καταστροφικής στάσης της τότε «δεξιάς» να ρίχνουν ευθύνες στον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο είναι το λιγότερο ακατανόητο και ανιστόρητο.
Α!! Για να μην ξεχαστώ ας αναφέρω τι έγραφε ο «Ριζοσπάστης» εφημερίδα του ΣΕΚΕ (αργότερα ΚΚΕ) στις 12 Ιουλίου 1935 για την μεγαλύτερη μάχη του Ελληνισμού στη Μ. Ασία.
«Αν δεν νικιόμασταν στη Mικρασία, η Τουρκία θα ήταν σήμερα πεθαμένη και μεις μεγάλη Ελλάδα!! Τη «λευτεριά» μας θα τη στηρίζαμε στην υποδούλωση του Τουρκικού λαού! Αυτό εμείς δεν το δεχόμαστε. Το αποκρούομε κατηγορηματικά. Η αστικοτσιφλικάδικη Ελλάδα στη Μικρασία πήγε όχι ως εθνικός απελευθερωτής μα σαν ιμπεριαλιστική δύναμη, όργανο των Εγγλέζων μεγαλοκαρχαριών. Πήγανε αυτού όχι μόνο για να διαιωνίσει την ξενική κυριαρχία πάνω στο Τουρκικό λαό μα και να κάνει την Τουρκία αντισοβιετικό ορμητήριο…
…Η Μικρασιατική εκστρατεία δεν χτυπούσε μόνο τη νέα Τουρκία, μα στρεφότανε και ενάντια στα ζωτικότατα συμφέροντα του Ελληνικού λαού. Γι αυτό εμείς όχι μόνο δεν λυπηθήκαμε για την αστικοτσιφλικάδικη ήττα στη Μικρασία ΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΑΜΕ…»
Αλλά ας επανέλθουμε στα άρθρα της συνθήκης που αφορούσαν έναν άλλο πολύπαθο λαό της Ανατολής , που ένιωσε σκληρά στο πετσί του τις «εκτοπίσεις» ή τις «βίαιες μετακινήσεις» των Οθωμανών (1.500.000 νεκροί). Πρόκειται φυσικά για την Αρμενία.
ΤΜΗΜΑ ΣΤ’
ΑΡΜΕΝΙΑ
Άρθρον 88.
Η Τουρκία δηλοί ότι αναγνωρίζει , ως έπραξαν ήδη αι Σύμμαχοι Δυνάμεις , την Αρμενίαν ως κράτος ελεύθερον και ανεξάρτητον.
Άρθρον 89.
Η Τουρκία και η Αρμενία ως και τα λοιπά Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη , συμφωνούσιν όπως υποβάλωσιν υπό την διαιτησίαν του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής τον καθορισμόν των μεταξύ της Τουρκίας και της Αρμενίας συνόρων εν τοις Βιλαετίοις Ερζερούμ , Τραπεζούντος , Βαν και Βιτλίδος και όπως αποδεχθώσι την απόφασιν αυτού και παν ότι θα ώριζεν εν σχέσει προς την έξοδον της Αρμενίας εις την θάλασσαν , ως και εν σχέσει προς την διάλυσιν του στρατού παντός οθωμανικού εδάφους συνεχομένου τοις ειρημένοις συνόροις.
Άρθρον 90.
Εν περιπτώσει καθ ‘ ην ο δυνάμει του άρθρου 89 καθορισμός των συνόρων θα έχη ως συνέπειαν την μεταβίβασιν εις την Αρμενίαν ολοκλήρου ή μέρους του εδάφους των ειρημένων βιλαετίων , η Τουρκία δηλοί από τοιύδε ότι παραιτείται από της σχετικής αποφάσεως πάντων των δικαιωμάτων και τίτλων αυτής επί του μεταβιβαζομένου εδάφους. Αι διατάξεις της παρούσης Συνθήκης , αι εφαρμόσιμοι επί των αποσπώμενων της Τουρκίας εδαφών , θα τύχωσιν εφαρμογής από της στιγμής εκείνης και επί του εδάφους τούτου.
Η αναλογία και η φλυσις των οικονομικών βαρών δι ων θέλει επιβαρυνθεί η Αρμενία , ή των δικαιωμάτων άτινα τυχόν αύτη επικαλεσθή λόγω του υπό την κυριαρχίαν αυτής περιερχομένου εδάφους , θα καθορισθώσι συμφώνως προς τα άρθρα 241- 244 , μέρος Η’ (δημοσιονομικοί όροι ) της παρούσης Συνθήκης.
Μεταγενέστεραι συμβάσεις θα κανονίσωσιν , εάν παραστή ανάγκη , πάντα τα ζητήματα άτινα δεν εκανονίσθησαν τυχόν υπό της παρούσης Συνθήκης και άτινα θα εδημιούργει η μεταβίβασις του ειρημένου εδάφους.
Ας δούμε τι προέβλεπε η συνθήκη των Σεβρών για την Κύπρο την οποία παρεμπιπτόντως είχε παραχωρήσει (πουλήσει είναι ο σωστός όρος, έναντι «Η Μεγάλη Βρετανία θα πληρώνει το πλεόνασμα των δημοσίων προσόδων υπέρ τα έξοδα προς την Υψηλή Πύλη. Το πλεόνασμα αυτό υπολογίσθηκε κατά μέσον όρο των τελευταίων πέντε προηγηθέντων ετών ανερχόμενο σε 22.936 πουγγία, όπου κάθε πουγγίο αντιστοιχούσε σε 500 μεταλλικά γρόσια.) στην Αγγλία το 1878.
ΚΥΠΡΟΣ
Άρθρον 115 .
Τα υψηλά Συμβαλόμενα Μέρη δηλούσιν ότι αναγνωρίζουσι την προσάρτησιν της Κύπρου την κηρυχθείσαν υπό της Βρετανικής Κυβερνήσεως την 5 Νοεμβρίου 1914 (ν. ημ.).
Άρθρον 116.
Η Τουρκία παραιτείται παντός δικαιώματος και τίτλου επί της Κύπρου ή εις αυτήν αφορώντος συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος επί του φόρου του πρότερον καταβαλλομένου εις τον Σουλτάνον υπό της νήσου ταύτης.
Άρθρον 117.
Οι Οθωμανοί υπήκοοι οι γεννηθέντες ή διαμένοντες εν τη νησω Κύπρω αποκτώσι , κατά τους όρους της εγχωρίου νομοθεσίας , την βρετανικήν ιθαγένειαν , αποκλειομένης της οθωμανικής ιθαγένειας.
Αλλά και η Ιταλία κατοχύρωνε τα εδάφη που κατέκτησε με τον ιταλοτουρκικό πόλεμο του 1911. Ιδιαίτερη αξία έχει εδώ το γεγονός ότι τα Δωδεκάνησα που παραχωρήθηκαν μετά στην Ελλάδα μαζί με τις γύρω από αυτά βραχονησίδες είχαν παραχωρηθεί αυτούσια με αυτή τη συνθήκη στην Ιταλία.
Παραθέτω εδώ τα σχετικά άρθρα.
ΤΜΗΜΑ ΙΑ’
ΛΙΒΥΗ ΚΑΙ ΝΗΣΟΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
Άρθρον 121.
Η Τουρκία παραιτείται οριστικώς παντός δικαιώματος και προνομίου , αναγνωρισθέντος εις τον Σουλτάνον εν Λιβύη διά της Συνθήκης της Λωζάνης της 18 Οκτωβρίου 1912 (ν. ημ.)
Άρθρον 122.
Η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των νήσων του Αιγαίου, τουτέστι της Αστυπάλαιας , Ρόδου, Χάλκης, Καρπάθου, Κάσου, Τήλου, Νισύρου, Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου, Λειψούς, Σύμης και Κω , κατεχομένων νυν υπό της Ιταλίας και των νησίδων των εξ’ αυτών εξηρτημένων , ως και της νήσου Μεγίστης ( Καστελόριζου) . (όρα χάρτην υπ’ αριθμ. 1).
Θα παρατεθούν εδώ οριισμένα άρθρα της συνθήκης που αφορούν την Ελλάδα και θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε ευκολότερα τι χάθηκε τότε όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τους άλλους λαούς και την ειρήνη στην νοιοανατολικλή Μεσόγειο.
ΤΜΗΜΑ Ε’
ΕΛΛΑΣ
Άρθρον 84 .
Υπό την επιφύλαξιν των εις την Βουλγαρίαν διδομένων συνόρων διά της εν Νεϊγύ ( Neuilly –sur –Seine) υπογραφείσης τη 27η Νοεμβρίου 1919 (ν. ημ.) Συνθήκης ειρήνης η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ελλάδος πάντων των δικαιωμάτων και τίτλων αυτής επί των εδαφών της παλαιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας των κειμένων εν Ευρώπη πέραν των διά της παρούσης Συνθήκης οριζομένων συνόρων της Τουρκίας.
Αι νήσοι της Προποντίδος δεν περιλαμβάνονται εν τη μεταβιβάσει της κυριαρχίας τη συνομολογούμενη εν τω προηγουμένω εδαφίω.
Η Τουρκία παραιτήται πλην τούτων , υπέρ της Ελλάδος και όλων των δικαιωμάτων και τίτλων αυτής επί των νήσων Ίμβρου και Τενέδου ……………
Άρθρον 87.
Η αναλογία και η φύσις των οικονομικών βαρών της Τουρκίας δι ων θέλει επιβαρυνθη το Ελληνικόν κράτος λόγω του υπό την κυριαρχίαν του περιεχομένων εδαφών , θα καθορισθώσι συνφώνως προς τα άρθρα 241-244, μέρος Η’ ( Δημοσιονομικοί όροι Άρθρον 241: Τα κράτη υπέρ ων απεσπάσθη έδαφος τι από της Τουρκίας ,είτε κατόπιν των Βαλκανικών Πολέμων του 1913 είτε δυνάμει της παρούσης συνθήκης , θα συμμετάσχωσι των αναλόγων ετησίων υποχρεώσεων της υπηρεσίας του Δημοσίου Οθωμανικού Χρέους , ως τούτο υφίστατο την 1ην Νοεμβρίου 1914 (ν, ημ)
Τα κράτη της Βαλκανικής Χερσονήσου και τα νεωστί εν Ασία δημιουργούμενα , υπέρ ων αποσπώνται ή απεσπάσθησαν εδάφη από της Τουρκίας , δέον να δώσωσιν ικανά εχέγγυα διά την πληρωμήν του επιβαλλομένου αυτοίς αναλόγου μέρους εκ των ως άνω αναφερομένων ετησίων βαρών.) της παρούσας Συνθήκης.
Μεταγενέστεραι συμβάσεις θα κανονίσωσι πάντα τα ζητήματα άτινα δεν εκανονίσθησαν τυχόν υπό της παρούσης Συνθήκης και άτινα θα εδημιούργει η μεταβίβασις των ειρημένων εδαφών .
Ακολουθεί βέβαια ένας κυκεώνας ρυθμίσεων και απαγορεύσεων για την Τουρκία που την περιόριζαν στη Μικρασιατικό οροπέδιο ενώ τα στενά ελέγχονταν από τους Συμμάχους , στον Ευξεινο Πόντο δημιουργούνταν το Ποντοαρμενικό κράτος , Η Ελλάδα κατείχε την περιοχή Σμύρνης και τα νησιά του Αιγαίου, υπήρχε η Ιταλική ζώνη νοτίως της Ελληνικής , η Γαλλική παρουσία στην Κιλικία , το ελεύθερο Κουρδιστάν και η παρουσία της Αγγλίας στη Μεσοποταμία.
Δυστυχώς η πολιτική βούληση των μεγάλων δυνάμεων της εποχής , οι ανταγωνισμοί μεταξύ τους, η δίψα για εξουσία πολλών ηγετών της τότε συντηρητικής παράταξης , οι ψεύτικες εξαγγελίες τους , που θυμίζουν τους σημερινούς Κυβερνώντες , οι κάκιστες επιλογές τους , που και αυτές θυμίζουν τους σημερινούς , ο μικρομεγαλισμός τους (και αυτός τους θυμίζει) έφεραν από τη μια την καταστροφή και το θάψιμο των ελπίδων του Έθνους και από την άλλη με την νεκρανάσταση της Τουρκίας η πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της νοτιοανατολικής Μεσογείου σε λίγα χρόνια θα αντίκριζε ξανά πάνοπλο τον παλιό καταπιεστή και κυρίαρχο με το προσωπείο του Δημοκράτη.
Όπερ και εγένετο.
Αλλά όπως προείπαμε θα πρέπει να προσέξει καλά η Τουρκία μήπως και από τις τόσες προκλήσεις και τις αντιπαλότητες που δημιουργεί ,αναγκαστεί να υποστεί μια νέα Συνθήκη των Σεβρών που αυτή τη φορά δεν θα μείνει απλώς στα χαρτιά .
Με τιμή
Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
Δάσκαλος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ
Νεοκλής Σαρρής , Οσμανική πραγματικότητα , Αρσενίδης Αθήνα 1990.
Γιάννης Π. Καψής , Χαμένες πατρίδες , Νέα σύνορα – Α.Α . Λιβάνη Αθήνα 1989.
Ιωάννης Κυμιωνής , 1920 η Συνθήκη των Σεβρών .
Δημήτρης Φωτιάδης , Σαγγάριος Τα φοβερά ντοκουμέντα ,
Διαδίκτυο
omogeneia-turkey.com/lozani/gr.html
