“Έχει έρθει η ώρα να γίνεις μητέρα”: αυτό ήταν το μήνυμα που έλαβαν εκατοντάδες γυναίκες στην Πορτογαλία στο κινητό τους τον Νοέμβριο.
Το μήνυμα, το οποίο έστειλε μια ιδιωτική κλινική της Λισαβόνας σε μια προσπάθεια να βρει πελάτισσες για το μαιευτικό της τμήμα, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, με κάποιες γυναίκες να καταγγέλλουν ότι εν μέσω πανδημίας και ύφεσης αυτή είναι η χειρότερη περίοδος να κάνουν παιδί. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η covid-19 αποτρέπει όσους σκέφτονταν να αποκτήσουν παιδί στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, κυρίως στις χώρες του νότου, όπου δεν υπάρχει επαρκής στήριξη από το κράτος και τα ποσοστά γεννητικότητας ήταν ήδη χαμηλά. Το 20οο καταγράφηκαν στην Πορτογαλία 120.000 γεννήσεις. Πέρυσι ο αριθμός έπεσε στις 86.600, μείωση 39%. Η πτώση των γεννήσεων γενικά είναι μεγαλύτερη έπειτα από μεγάλες υφέσεις, όπως αυτή που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού.
Χάσμα βορρά- νότου
Η Μαρία Βικάριο, πρόεδρος των μαιών της Ιταλίας, δήλωσε ότι εκτιμά πως η κρίση θα έχει “ξεκάθαρες επιπτώσεις” στον αριθμό των γεννήσεων του χρόνου. “Οι γυναίκες στην Ιταλία κάνουν παιδιά όταν νιώθουν ασφάλεια στον τομέα της εργασίας και της οικονομικής τους κατάστασης, αλλά και σε ό,τι αφορά την υγεία τους”, εξήγησε. Η περιοχή του Λάτσιο, γύρω από τη Ρώμη, κατέγραψε τριπλασιασμό των γεννήσεων νεκρών μωρών φέτος επειδή οι έγκυες φοβόντουσαν να πάνε στο νοσοκομείο για να υποβληθούν στις απαραίτητες εξετάσεις, πρόσθεσε. Στην άλλη άκρη της ηπείρου, στη Σουηδία με το γενναιόδωρο κοινωνικό κράτος, η Έβα Νόρντλουντ, πρόεδρος της Σουηδικής Ένωσης Μαιών, δήλωσε ότι στη χώρα της συμβαίνει το αντίθετο. “Υπάρχουν κέντρα φροντίδας των εγκύων που δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν λόγω των πολλών εγκυμοσυνών”. Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, το ποσοστό γεννητικότητας πριν από την πανδημία κυμαινόταν περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, 1,5 γέννα ανά γυναίκα. Η Γαλλία, η Σουηδία και η Δανία κατέγραφαν ποσοστό 1,7, ενώ στο άλλο άκρο ήταν η Ιταλία και η Ισπανία με ποσοστό κάτω του 1,3. Έρευνα που διενεργήθηκε στις πέντε μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης στη διάρκεια του πρώτου κύματος του κορονοϊού τον Μάρτιο και τον Απρίλιο έδειξε ότι πάνω από τα δύο τρίτα όσων είναι κάτω των 34 ετών σκόπευαν να ακυρώσουν ή να αναβάλουν τα σχέδιά τους να κάνουν παιδί λόγω της πανδημίας. Αυτό παρατηρήθηκε κυρίως στην Ισπανία και την Ιταλία και λιγότερο στη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, σύμφωνα με την έρευνα του Cattolica University του Μιλάνου. Ο Ρούι Πίρες, κοινωνιολόγος στο πανεπιστήμιο της Λισαβόνας, εκτίμησε ότι οι βασικοί παράγοντες για τα μειούμενα ποσοστά γεννητικότητας είναι η ανισότητα των δύο φύλων και η έλλειψη κρατικής στήριξης στην ανατροφή των παιδιών. Οι χώρες της νότιας Ευρώπης υπολείπονται αυτών της βόρειας και στους δύο τομείς.
Επιπτώσεις από την ύφεση
Η Ιταλία και η Ισπανία, περισσότερο από τις άλλες χώρες που εξετάστηκαν στην έρευνα, εξακολουθούν να υποφέρουν από τις επιπτώσεις της ύφεσης που προκάλεσε η δημοσιονομική κρίση και η κρίση χρέους του 2008 και 2012. Όπως και στην Πορτογαλία και την Ελλάδα, σε αυτές τις χώρες όσοι είναι σε ηλικία που κάνουν παιδιά επλήγησαν περισσότερο από την ύφεση. Χιλιάδες μετεγκαταστάθηκαν στο εξωτερικό και όσοι παρέμειναν στις χώρες ήταν αντιμέτωποι με ανεργία, χαμηλούς μισθούς και έλλειψη δομών για τη φροντίδα των παιδιών. “Η Ιταλία είναι δημογραφικά μια ετοιμοθάνατη χώρα”, δήλωσε ο Αλεσάντρο Ροσίνα καθηγητής δημογραφίας στο Cattolica University. “Η κατάσταση ήταν ήδη απελπιστική και τώρα η πανδημία απειλεί να καταστρέψει όποια ελπίδα διάσωσης”, πρόσθεσε. Ο ετήσιος αριθμός γεννήσεων στην Ιταλία πέφτει σταθερά από περισσότερες από 800.000 στα μέσα της δεκαετίας του 1970 σε 420.000 το 2019, τον χαμηλότερο αριθμό από το 1861. Ο Τζιανκάρλο Μπλανγκιάρντο, επικεφαλής της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας της Ιταλίας (ISTAT), δήλωσε στο κοινοβούλιο την προηγούμενη εβδομάδα ότι η κρίση του κορονοϊού και οι οικονομικές δυσκολίες θα επιταχύνουν την πτωτική τάση, ενώ προέβλεψε μόλις 408.000 γεννήσεις φέτος και 393.000 το 2021. Στην Ισπανία, τη χώρα με το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό γεννητικότητας στην Ευρώπη μετά τη Μάλτα, ο αριθμός των γεννήσεων έπεφτε ακόμη και πριν την πανδημία, σημειώνοντας πτώση 16% μεταξύ του 2014 και του 2019. “Είναι πολύ ασφαλές να πούμε ότι του χρόνου θα έχουμε λιγότερες γεννήσεις, πιθανόν μια μεγαλύτερη μείωση από αυτή που θα βλέπαμε χωρίς την covid-19 και η τάση θα διατηρηθεί και τα επόμενα χρόνια”, εκτίμησε ο Αλεχάντρο Μακαρόν του πανεπιστημίου CEU της Μαδρίτης.
