Ευρέως διαδεδομένη είναι η αντίληψη ότι η ευτυχία σχετίζεται με θετικά μόνο συναισθήματα. Όμως μια νέα διεθνής έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αρκετοί άνθρωποι αισθάνονται μεγαλύτερη ικανοποίηση και ευτυχία στη ζωή τους, όταν μπορούν να νιώσουν και να βιώσουν αρνητικά επίσης συναισθήματα, όπως ο θυμός, η περιφρόνηση και το μίσος.
Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τη νέα έρευνα, το μυστικό της ευτυχίας δεν βρίσκεται στο να κυνηγά κανείς μόνο την ευχαρίστηση και την απόλαυση, αλλά επίσης στο να είναι σε θέση να νιώσει και δυσάρεστα συναισθήματα, εφόσον αυτά επιθυμεί σε συγκεκριμένες στιγμές στη ζωή του.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια Μάγια Ταμίρ του Τμήματος Ψυχολογίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό πειραματικής ψυχολογίας «Journal of Experimental Psychology», μελέτησαν 2.324 νέους σε οκτώ χώρες.
Διαπιστώθηκε, με τα κατάλληλα ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν όντως να νιώθουν όμορφα πράγματα και να αποφεύγουν τα αρνητικά, αλλά όχι όλοι. Το 11% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι θα ήθελαν να αισθάνονται λιγότερη αγάπη και ενσυναίσθηση για τους άλλους, από ό,τι βιώνουν σήμερα στην καθημερινή ζωή τους, ενώ το 10% είπαν ότι θέλουν να αισθάνονται περισσότερα δυσάρεστα συναισθήματα όπως θυμό και μίσος. Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ομάδες υπήρχε ελάχιστη επικάλυψη.
Για παράδειγμα, κάποιος που δεν νιώθει θυμό, όταν διαβάζει για κακοποιημένα παιδιά, θα προτιμούσε να νιώθει περισσότερο θυμωμένος, ενώ κάποια γυναίκα που θα ήθελε να εγκαταλείψει το σύντροφό της αλλά δεν μπορεί, θα ήταν τελικά πιο ευτυχισμένη, αν ένιωθε λιγότερη αγάπη γι’ αυτόν.
«Η ευτυχία είναι κάτι παραπάνω από το να νιώθει κανείς απλώς ευχαρίστηση και να αποφεύγει τον πόνο. Η ευτυχία έχει να κάνει με το να βιώνει κανείς εμπειρίες που έχουν νόημα και αξία, πράγμα που περιλαμβάνει τα όποια συναισθήματα θεωρεί κανείς κατάλληλα να έχει κάθε φορά. Τελικά, όλα τα συναισθήματα μπορεί να είναι θετικά σε ορισμένες συνθήκες και αρνητικά σε άλλες, άσχετα από το αν είναι ευχάριστα ή δυσάρεστα», δήλωσε η Ταμίρ.
«Στις δυτικές κουλτούρες, ιδίως στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι θέλουν να νιώθουν πολύ καλά όλη την ώρα. Ακόμη κι αν αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές, παρ’ όλα αυτά νομίζουν ότι θα έπρεπε να νιώθουν ακόμη καλύτερα, πράγμα που μπορεί τελικά να τους κάνει λιγότερο ευτυχισμένους», προσέθεσε η Ισραηλινή ψυχολόγος. Διευκρίνισε πάντως ότι αυτό δεν ισχύει για όσους έχουν κλινική κατάθλιψη, καθώς είναι εγκλωβισμένοι σε ένα φαύλο κύκλο αρνητικών συναισθημάτων, που επιδεινώνει τα προβλήματά τους.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια στην ψυχολογία επικρατεί η αντίληψη ότι η ευτυχία είναι τόσο μεγαλύτερη όσο μεγιστοποιούνται τα ευχάριστα συναισθήματα και ελαχιστοποιούνται τα δυσάρεστα. Όμως, όπως ανέφεραν, ίσως ήλθε η ώρα να αναβιώσει η άποψη του Αριστοτέλη ότι η ευτυχία έχει να κάνει με τα «σωστά» συναισθήματα και ότι οι άνθρωποι γίνονται πιο ευτυχισμένοι, όσο περισσότερο βιώνουν τα συναισθήματα που θέλουν, ακόμη κι αν αυτά δεν είναι ευχάριστα. Όπως είπε ο Έλληνας φιλόσοφος (στα «Νικομάχεια Ηθικά»), η απουσία αρνητικών συναισθημάτων δεν είναι ένδειξη ευτυχίας.
Δεν πρέπει, λοιπόν, να εξοβελίζει κανείς στο πυρ το εξώτερον το θυμό, το φόβο ή τη λύπη, όταν φθάνει η στιγμή τους. Αλλιώς οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν σε αυτό τον κόσμο, ούτε να τον αλλάξουν…
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: http://psycnet.apa.org/record/2017-34745-001
Παύλος Δρακόπουλος
