Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή και με το οποίο επέρχονται τροποποιήσεις στον νέο Ποινικό Κώδικα που ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση και η εφαρμογή του άρχισε από 1.7.2019, επισήμανε ότι με τις διατάξεις του εν λόγω νομοσχεδίου, εκσυγχρονίζεται η Ποινική Δικαιοσύνη και αναβαθμίζονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Την ίδια στιγμή το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπει αυστηρότερο πλαίσιο για την υφ’ όρον απόλυση σε πολύ σοβαρά αδικήματα.
Αναφορικά με την αύξηση του φαινομένου των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα και την εγκύκλιο του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασίλη Πλιώτα, επί του θέματος αυτού, ο κ. Τσιάρας, διευκρίνισε ότι πλέον της αυστηροποίησης των ποινών που επέρχονται με τις διατάξεις του εν λόγω νομοσχεδίου και η ανθρωποκτονία θα τιμωρείται πλέον «ανελαστικά και οριζόντια με την αυστηρότερη των ποινών, αυτή της ισόβιας κάθειρξης», η κυβέρνηση παράλληλα θα επικεντρώσει τις δυνάμεις της, «στις πολιτικές εκείνες που θα αντιμετωπίζουν προληπτικά το φαινόμενο» της γυναικοκτονίας. Μάλιστα, ήδη το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει δρομολογήσει την συγκρότηση ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με αντικείμενο την επεξεργασία του νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.
Ως προς το ελληνικό #metoo, ο υπουργός Δικαιοσύνης, υπογράμμισε ότι με το επίμαχο νομοσχέδιο «αλλάζει ο χρόνος έναρξης της παραγραφής των εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, όταν τελούνται σε βάρος ανηλίκων», ενώ «το αδικήματα της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο και της προσβολής της γενετήσιας ευπρέπειας για τους ανήλικους, θα διώκονται πλέον αυτεπάγγελτα» και όχι κατόπιν έγκλισης, όπως ισχύει σήμερα.
Για την τροποποίηση του άρθρου 191 του Ποινικού Κώδικα περί διασποράς ψευδών ειδήσεων και τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν εξ αφορμής αυτού, ο κ. Τσιάρας, ανέφερε ότι έχει προτάσεις για την αντιμετώπιση της διασποράς ψευδών ειδήσεων και αναζητά τον κοινό τόπο συνεννόησης με τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τους εμπλεκόμενους φορείς, έτσι ώστε να θωρακισθεί το δικαίωμα των πολιτών στην έγκυρη ενημέρωση, αλλά και να προστατευτεί «το υπέρτατο αγαθό που είναι η ανθρώπινη ζωή, χωρίς καμία έκπτωση στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου».
Ως προς το φαινόμενο των καθυστερήσεων στην απονομή της Δικαιοσύνης, ο κ. Τσιάρας, τόνισε ότι «επιχειρούμε την αναθεώρηση όλων των Κωδίκων, που αποτελούν τα σημαντικότερα εργαλεία στα χέρια των δικαστικών λειτουργών, προκειμένου ν’ απονείμουν Δικαιοσύνη, ενώ με γοργούς ρυθμούς εξελίσσεται η ψηφιοποίηση του δικαστικού συστήματος».
Η συνέντευξη του υπουργού Δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Τσιάρα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον δημοσιογράφο Π. Τσιμπούκη έχεις ως εξής:
Ερώτηση: Δύο έτη μετά την ψήφιση και εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα συζητείται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής η δεύτερη δέσμη τροποποιήσεων που επιχειρεί η κυβέρνηση. Σε ποια κατεύθυνση κινούνται οι προτεινόμενες διατάξεις
Κ. Τσιάρας: Με το νομοσχέδιο που συζητείται στη Βουλή, επιχειρούμε να επαναφέρουμε στους πολίτες το αίσθημα της ασφάλειας, το οποίο είχε διαταραχθεί από τις άστοχες νομοθετικές επιλογές της προηγούμενης κυβέρνησης. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, διορθώνουμε σφάλματα του παρελθόντος, εκσυγχρονίζουμε την Ποινική Δικαιοσύνη και αναβαθμίζουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Μια σειρά αδικημάτων υψηλής ποινικής απαξίας που είχαν υποβαθμιστεί, αναβαθμίζονται εκ νέου σε κακουργήματα, έτσι ώστε οι παραβάτες να τιμωρούνται με αυστηρότερες ποινές. Παράλληλα, προβλέπεται αυστηρότερο πλαίσιο για την υφ’ όρον απόλυση σε πολύ σοβαρά αδικήματα, ώστε οι καταδικασμένοι να παραμένουν για περισσότερο χρόνο στις φυλακές, ενώ με παρεμβάσεις στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, επιχειρούμε παράλληλα την επιτάχυνση της Ποινική Δικαιοσύνης.
Ερώτηση: Μέσα στο 2021 υπήρξαν 13 δολοφονίες γυναικών. Τη θλιβερή αυτή πραγματικότητα επισήμανε με εγκύκλιο του και ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Β. Πλιώτας. Τίθεται τελικά ζήτημα ειδικής αναφοράς και εισαγωγής του όρου της «γυναικοκτονίας» ως ειδικής μορφής ανθρωποκτονίας στον Ποινικό Κώδικα;
Κ. Τσιάρας: Η ανθρώπινη ζωή είναι το υπέρτατο έννομο αγαθό και προστατεύεται απόλυτα και αδιαπραγμάτευτα. Στην απόλυτη αυτή προστασία της ανθρώπινης ζωής δεν χωρούν ούτε διαφοροποιήσεις, ούτε παρεκκλίσεις, ούτε εξαιρέσεις.
Οι γυναικοκτονίες αποτελούν διαχρονικό φαινόμενο, σε παγκόσμιο επίπεδο, που την τελευταία περίοδο, σημειώνει ανησυχητική έξαρση στη χώρα μας και για τον λόγο αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά. Σε επίπεδο καταστολής, πρωταρχικός στόχος της κυβέρνησης είναι να διασφαλίσει, ότι η ανθρωποκτονία εναντίον οποιουδήποτε στρέφεται, θα τιμωρείται ανελαστικά και οριζόντια με την αυστηρότερη των ποινών, αυτή της ισόβιας κάθειρξης. Πέραν της αυστηρότερης ποινικής μεταχείρισης που, πλέον, θα επιφυλάσσει ο Ποινικός Κώδικας, ως Πολιτεία οφείλουμε να επικεντρώσουμε τις δυνάμεις μας, στις πολιτικές εκείνες που θα αντιμετωπίζουν προληπτικά το φαινόμενο. Για τον λόγο αυτό, στο προσεχές χρονικό διάστημα, θα συστήσουμε ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή με αντικείμενο την επεξεργασία του νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, ενώ παράλληλα, μέριμνα της πολιτείας είναι η αναμόρφωση των κοινωνικών δομών που αποσκοπούν στην πρόληψη της έμφυλης βίας και την προστασία των θυμάτων.
Ερώτηση: Ποιες είναι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες σας για το ελληνικό #metoo και ειδικότερα για την προστασία των θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης;
Κ. Τσιάρας: Με τις προτεινόμενες διατάξεις του νομοσχεδίου για την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, αλλάζει ο χρόνος έναρξης της παραγραφής των εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, όταν τελούνται σε βάρος ανηλίκων, ώστε να ξεκινά η προθεσμία της παραγραφής τους από την ενηλικίωση του ανηλίκου με παρέκταση ενός επιπλέον έτους εφόσον πρόκειται για πλημμέλημα ή τριών επιπλέον ετών εφόσον πρόκειται για κακούργημα. Επιπρόσθετα τα αδικήματα της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο και της προσβολής της γενετήσιας ευπρέπειας για τους ανήλικους, θα διώκονται πλέον αυτεπάγγελτα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η ασφυκτική τρίμηνη προθεσμία για την καταγγελία τους.
Επιπλέον, η αιμομιξία αναβιβάζεται σε κακούργημα και το αδίκημα της αποπλάνησης ανηλίκου θα τιμωρείται ως κακούργημα σε όλες τις μορφές του.
Τέλος, αλλάζει ο τρόπος εξέτασης των ενηλίκων θυμάτων τέτοιων αξιόποινων πράξεων, ώστε σε συνδυασμό με την δυνατότητα της κατά προτεραιότητα εκδίκασής τους να αποφεύγεται η δευτερογενής θυματοποίησή τους.
Ερώτηση: Η τροποποίηση του άρθρου 191 του Ποινικού Κώδικα για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων δέχθηκε πολλές επικρίσεις. Μάλιστα η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων έκανε λόγο για οπισθοδρόμηση και καίριο πλήγμα στην ελευθερία του Τύπου. Τι απαντάτε επ’ αυτού;
Κ. Τσιάρας: Το τελευταίο χρονικό διάστημα γίναμε μάρτυρες τραγικών περιστατικών και τραγικών γεγονότων. Συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους, γιατί πίστεψαν εκείνους που καλούσαν τους πολίτες είτε να μην εμβολιαστούν, είτε να μην διασωληνωθούν.
Από τη δική μας πλευρά έχουμε καταθέσει τις προτάσεις μας για την αντιμετώπιση της διασποράς ψευδών ειδήσεων που την τελευταία περίοδο έχουν λάβει διαστάσεις επιδημίας. Από κει και πέρα, αναζητούμε τον κοινό τόπο συνεννόησης με τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να θωρακίσουμε το δικαίωμα των πολιτών στην έγκυρη ενημέρωση και παράλληλα να προστατέψουμε το υπέρτατο αγαθό που είναι η ανθρώπινη ζωή, χωρίς καμία έκπτωση στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου.
Ερώτηση: Παρουσιάσατε στο Υπουργικό Συμβούλιο το νέο σχέδιο νόμου για την μεταρρύθμιση του πλαισίου λειτουργίας της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών. Το μεγάλο πρόβλημα ωστόσο παραμένει η βραδεία απονομής της Δικαιοσύνης…
Κ. Τσιάρας: Έχετε δίκιο. Οι καθυστερήσεις είναι η μεγαλύτερη παθογένεια του συστήματος απονομής της Δικαιοσύνης και αδικούν την εικόνα μιας προηγμένης, ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Από το 2019 καταβάλλουμε μια μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να εκσυγχρονίσουμε το σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης. Σε αυτή τη στρατηγική επιχειρούμε την αναθεώρηση όλων των Κωδίκων, που αποτελούν τα σημαντικότερα εργαλεία στα χέρια των δικαστικών λειτουργών, προκειμένου ν’ απονείμουν Δικαιοσύνη, ενώ με γοργούς ρυθμούς εξελίσσεται η ψηφιοποίηση του δικαστικού συστήματος.
Με τη μεταρρύθμιση για την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ), κοιτάμε ακόμα πιο μπροστά. Θεσμοθετούμε ένα σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας που περιλαμβάνει τόσο την οργάνωση και λειτουργία της Σχολής, όσο και τον τρόπο επιλογής, εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των μελλοντικών δικαστών. Στοχεύουμε έτσι στη δημιουργία μιας νέας γενιάς δικαστών, με ακόμα πιο υψηλή κατάρτιση, και εξειδικευμένη γνώση, ώστε να μπορούν οι νέοι δικαστές να ανταποκριθούν με επάρκεια στην πολυπλοκότητα των υποθέσεων που θα κληθούν να χειριστούν, όπως είναι τα οικονομικά αδικήματα, τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, ή τις περιβαλλοντικές προκλήσεις. Αυτές τις ρυθμίσεις, μάλιστα, τις επεκτείνουμε ώστε να ενισχυθεί η δια βίου και διαρκής επιμόρφωση και των εν ενεργεία δικαστικών λειτουργών.
Ερώτηση: Η λύση της μεταρρύθμισης της ΕΣΔΙ έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Τα δικαστήρια όμως συνεχίζουν να λειτουργούν με στρεβλό τρόπο. Υποθέσεις αναβάλλονται συνεχώς και οι πολίτες αναμένουν για σειρά ετών την εκδίκαση της υπόθεσής τους, ενώ περιμένουν άλλα τόσα χρόνια για την έκδοση απόφασης, χωρίς κανείς να λογοδοτεί…
Κ. Τσιάρας: Οι Έλληνες δικαστές έχουν αποδείξει ότι επιτελούν ακέραια το καθήκον τους, με επάρκεια, και μάλιστα τις περισσότερες φορές στις δυσμενέστερες συνθήκες. Η Δικαιοσύνη διαθέτει, άλλωστε, συνταγματικά κατοχυρωμένους μηχανισμούς εξυγίανσης για τις περιπτώσεις εκείνες δικαστικών λειτουργών, που αδυνατούν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων που απαιτεί το λειτούργημά τους. Αυτούς τους μηχανισμούς επιχειρούμε να ενδυναμώσουμε μέσα από τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία που αναλαμβάνουμε για τον εκσυγχρονισμό του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών. Στη βάση του πορίσματος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που εκκίνησε η προηγούμενη κυβέρνηση, δίνουμε βαρύτητα στην αξιολόγηση και τη λογοδοσία και εκσυγχρονίζουμε την οργανωτική δομή του συστήματος, προκειμένου οι λειτουργοί της Δικαιοσύνης να αφιερώνονται απερίσπαστοι από οργανωτικές δυσλειτουργίες στο δικαιοδοτικό τους έργο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
