Ομιλία του Ειδικού Αγορητή του Κινήματος Αλλαγής, Κώστα Σκανδαλίδη, στην συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών για την ενσωμάτωση οδηγιών της Ε.Ε.
Στη συζήτηση για τον κρατικό προϋπολογισμό τον περασμένο Νοέμβριο και Δεκέμβριο προειδοποίησα ότι η αίσθηση της Κυβέρνησης ότι ο προϋπολογισμός είναι αυτάρκης και ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες της χώρας για το τρέχον έτος εξέφραζε μια παράλογη αισιοδοξία. Είχα κάνει την πρόβλεψη ότι ταχύτατα θα φέρετε έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό, γιατί δεν πρόκειται να υλοποιηθεί αυτός. Και, μάλιστα αυτό συνέπεσε με τον μήνα ακριβώς που είχατε προβλέψει ότι θα τιθασευτεί η ακρίβεια και ο πληθωρισμός, με βάση τότε τις προβλέψεις διαφόρων οίκων. Εμείς, βέβαια, σας λέγαμε ότι μέσα στο 2022 αποκλείεται να υπάρξει ουσιαστική τιθάσευση του πληθωρισμού.
Έτσι, λοιπόν, έρχεστε «προτού αλέκτωρ λαλήσει τρις» και φέρνετε συμπληρωματικό προϋπολογισμό και πολύ φοβάμαι ότι τους επόμενους μήνες θα αναγκαστείτε να φέρετε και νέο συμπληρωματικό προϋπολογισμό, γιατί πάλι θα πέσετε έξω στους υπολογισμούς σας.
Τα 43 δισεκατομμύρια που ξοδεύτηκαν σε μια διετία είναι ένα θέμα που σας κάνει πάρα πολύ περήφανους και το επαναλαμβάνετε συνεχώς. Γιατί πράγματι ήταν πάρα πολλές οι παροχές σε σχέση και με τις διεθνείς εξελίξεις και με τις άλλες χώρες.
Αυτή η έπαρση, όμως, θα έπρεπε να έχει σχέση με την απόδοση αυτών των 43 δισεκατομμυρίων. Βελτίωσαν τη ζωή των ανθρώπων; Η πραγματικότητα δυστυχώς κονταροχτυπιέται με την κυβερνητική έπαρση. Είχαν μήπως επίπτωση στην ανάπτυξη; Δεν νομίζω ότι είδαμε κάτι διαφορετικό να αναπτύσσεται αυτό τον καιρό. Έχουν επηρεάσει το παραγωγικό πλαίσιο; Αλλάζουν το μοντέλο; Δίνουν τη δυνατότητα να υπάρξει μια καινούργια παραγωγική πνοή στη χώρα; Με κανέναν τρόπο. Έχουν αποδώσει στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού και της ακρίβειας; Εδώ γελάνε. Έχει διασφαλιστεί ότι οι πόροι δεν θα πηγαίνουν σε αισχροκέρδεια και σε διαδικασίες ουσιαστικά ενός «πίθους των Δαναΐδων», δηλαδή να πέφτουν και να είναι χωρίς πάτο; Ούτε αυτό.
Θα σας πω και κάτι που ένιωσαν τα νοικοκυριά σήμερα και χτες. Αυτοί πια οι λογαριασμοί της ΔΕΗ που ήρθαν εχθές και προχθές είναι δολοφονικοί. Δολοφονικοί! Δεν φοβάμαι -ξέρετε ότι είμαι μετριοπαθής γενικά στις εκφράσεις μου- να πω αυτή τη λέξη. Η ΔΕΗ στους λογαριασμούς που στέλνει αυτές τις μέρες είναι δολοφονική.
Πρέπει να σταματήσετε αυτή την έπαρση και να ξαναδείτε τα θέματα που αφορούν την πορεία της χώρας, διότι πηγαίνουμε σε πολύ σκοτεινό δρόμο όπως εμφανίζεται μέχρι τώρα η κατάσταση.
Η Ελλάδα πράγματι βρίσκεται ανάμεσα στις τέσσερις χώρες στην Ευρωζώνη το ΑΕΠ των οποίων το 2021 ήταν μικρότερο από αυτό του 2019, δηλαδή προ πανδημίας, ενώ το χρέος εκτοξεύτηκε κατά 32,3 δισεκατομμύρια υψηλότερα σε σχέση με το 2019. Άρα, η δημοσιονομική πολιτική της Κυβέρνησης ήταν αναποτελεσματική.
Σήμερα έρχεστε με έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό -2 δισεκατομμύρια οι πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού και κατά 600 εκατομμύρια οι πιστώσεις του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων- για να αντιμετωπίσετε τις εξαιρετικά επείγουσες και έκτακτες ανάγκες, όπως λέτε, που ανέκυψαν λόγω της ενεργειακής κρίσης.
Προφανώς, εμείς θα είμαστε πάντα υπέρ των μέτρων που στηρίζουν την κοινωνία και την οικονομία.
Ωστόσο, όπως εξήγησε ο Υπουργός των Οικονομικών, η αύξηση των δαπανών κατά 2 δισεκατομμύρια ευρώ δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει αντίστοιχα αύξηση του ελλείμματος, δηλαδή κατά περίπου 1,2% του ΑΕΠ. Αντίθετα, θα δώσει τη δυνατότητα, όπως δήλωσε ο κ. Σταϊκούρας, να είμαστε έτοιμοι για πρόσθετες παρεμβάσεις στο μέλλον.
Υπάρχουν, όμως, και εδώ θέλουμε να μας απαντήσετε τελικά, τρία σενάρια, που μέχρι τώρα έχουμε διαβάσει από τις δηλώσεις του οικονομικού επιτελείου, από πού θα αντληθούν αυτά τα 2,6 δισεκατομμύρια. Το πρώτο είναι ότι αυτά θα αντληθούν από το αποθεματικό μέτρων 2 δισεκατομμυρίων που δημιουργείται και όπου μπορεί να μη δαπανηθεί εξ ολοκλήρου. Το δεύτερο είναι ότι μπορεί να καλυφθεί από υπερπλεόνασμα από άλλα έσοδα, παραδείγματος χάρη αυξημένος ΦΠΑ λόγω ανατιμήσεων και τα κρατικά έσοδα από την «υπερανάπτυξη» του 2021. Και το τρίτο είναι ότι τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ θα μπορούν να βγουν από το «μαξιλάρι» των διαθέσιμων πόρων που ανέρχονται σε 40 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αναφορικά με το πρώτο σενάριο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Αν δεν δαπανηθεί όλο το ποσό του αποθεματικού, τότε θα υπάρξει ελάχιστη επίδραση στο έλλειμμα.
Αναφορικά με το δεύτερο σενάριο η Κυβέρνηση υλοποιεί μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση ενεργειακής κρίσης, τα οποία, όμως, ο ίδιος ο πολίτης τα πληρώνει λόγω πληθωρισμού και ενεργειακής ακρίβειας. Το μεγαλύτερο μέρος των μέτρων στήριξης θα προέλθει από την υπεραπόδοση των εσόδων ΦΠΑ λόγω των ανατιμήσεων και από τα έσοδα του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ με τα οποία επιδοτούνται τα τιμολόγια. Μόνο από την υπέρβαση του στόχου από τα έσοδα του ΦΠΑ το κράτος το τετράμηνο Νοεμβρίου 2021-Φεβρουαρίου 2022 έχει επιπλέον 700 εκατομμύρια ευρώ. Ως προς τη χρηματοδότηση των μέτρων κοινωνικής στήριξης για την ενεργειακή ακρίβεια έχει συσταθεί το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για την επιδότηση του ρεύματος και του φυσικού αερίου.
Αναφορικά με το τρίτο σενάριο, δηλαδή το σενάριο να τα πάρουμε από τα ταμειακά διαθέσιμα, αυτό δεν είναι προϊόν υπερπλεονάσματος, αλλά είναι προφανώς δανεικά χρήματα που έχει πάρει η χώρα.
Συμπερασματικά, πρώτον, η Νέα Δημοκρατία έχοντας πραγματοποιήσει μια αναποτελεσματική και πελατειακή διαχείριση των 43 δισεκατομμυρίων τα προηγούμενα δύο χρόνια δεν μπορεί πλέον να στηρίξει αποτελεσματικά την κοινωνία και την οικονομία.
Δεύτερον, το κόστος των όποιων μέτρων που λαμβάνονται καλύπτεται στο μεγαλύτερο ποσοστό από έσοδα που δεν επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό, όπως υπεραπόδοση εσόδων ΦΠΑ, πλεόνασμα ΕΛΑΠΕ κλπ.. Με άλλα λόγια, η ίδια η κοινωνία πληρώνει τα όποια μέτρα λαμβάνει η Κυβέρνηση.
Τρίτον, με αυτό τον τρόπο η Κυβέρνηση καθυστερεί τεχνηέντως τη λήψη δραστικών μέτρων, όπως τη φορολόγηση των υπερκερδών των ενεργειακών εταιρειών. Ήρθε, πέταξε εδώ τη ρουκέτα ο Πρωθυπουργός και περιμένουμε να δούμε το αποτέλεσμα αυτής της εξαγγελίας του, η οποία έγινε μετά βαΐων και κλάδων, μιας που έρχεται και η Κυριακή των Βαΐων.
Και, τέταρτον, η Νέα Δημοκρατία προσπαθεί να καλύψει τη δημοσιονομική της ανευθυνότητα με την αύξηση του ενδοκυβερνητικού χρέους και του βραχυπρόθεσμου δανεισμού από τα διαθέσιμα των φορέων του δημοσίου. Όσο η επενδυτική βαθμίδα καθυστερεί και όσο δανεισμός από τις αγορές θα είναι απαγορευτικός, τόσο περισσότερο η Κυβέρνηση θα χρησιμοποιεί πόρους από το «μαξιλάρι» των ταμειακών διαθεσίμων, με αποτέλεσμα να στερεί ρευστότητα από την πραγματική οικονομία.
Όλο αυτό το συνονθύλευμα των μέτρων δεν έχουν απαντήσει στο βασικό ερώτημα τι θα ήταν εκείνο που θα ήταν πιο δίκαιο για την ελληνική κοινωνία και να μπορεί πραγματικά να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ακρίβειας: Τη μείωση του ΦΠΑ στα βασικά καταναλωτικά αγαθά, που την ψελλίζετε, αλλά δεν την κάνετε, τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, την εισαγωγή πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς του ρεύματος, που –επαναλαμβάνω- είναι δολοφονικοί λογαριασμοί, την αύξηση του κατώτατου μισθού που έπρεπε να έχει γίνει ήδη και που συνεχώς μέρα με τη μέρα τη μεταθέτετε για τις επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες, το θέμα του ΕΚΑΣ για τους χαμηλοσυνταξιούχους;
Σας κάναμε τις προτάσεις επανειλημμένα. Δεν θα κουραστούμε να τις επαναλαμβάνουμε καθημερινά, γιατί πιστεύουμε ότι αυτό αποτελούσε τη στοιχειώδη, αν θέλετε, εφαρμογή μιας πολιτικής κοινωνικής δικαιοσύνης μέσα στην τεράστια κρίση που περνάει σήμερα η οικονομία και η χώρα.
Σε ό,τι αφορά το νομοσχέδιο, έχω κι εδώ μια γενική παρατήρηση. Έχουμε εννιά οδηγίες με πλήρως τεχνοκρατικό περιεχόμενο, με τεράστιες, αν θέλετε, και δυσνόητες διατάξεις. Είναι πολύ δυσερμήνευτα όσα αναφέρουμε μέσα σε αυτές τις τροπολογίες. Έρχονται σε ένα νόμο, λοιπόν, εννιά οδηγίες χωρίς καμία συζήτηση. Λύνουν υποτίθεται θεσμικά προβλήματα τεράστια για την πορεία και τη διαχείριση των οικονομικών της χώρας. Υποτίθεται ότι αντιμετωπίζουν -και αυτό συμβαίνει στις ευρωπαϊκές χώρες σε μεγάλο βαθμό- τα θέματα διαφάνειας, τα θέματα σωστής διαχείρισης, χρηστής διαχείρισης και κυρίως τα θέματα ελέγχου των πόρων που ξοδεύονται.
Υπάρχουν, λοιπόν, εννιά τέτοιες οδηγίες. Ερωτώ: Μπορεί να γίνει ποτέ οποιαδήποτε συζήτηση επί της ουσίας χωρίς καμία προετοιμασία, χωρίς έγκαιρη δυνατότητα των Κομμάτων να τοποθετηθούν, να μελετήσουν, να καθίσουν κάτω να βρουν πού υπάρχουν τα προβλήματα; Διασφαλίζεται η εφαρμογή του νόμου και η σύννομη πρακτική μέσα από αυτή τη διαδικασία της ψήφισης αυτών των οδηγιών;
Σας το είπα και την προηγούμενη φορά. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η συγκεκριμένη Επιτροπή που ξέρουμε, με το συγκεκριμένο διοικητικό συμβούλιο, με αυτούς που ήρθαν και μας ενημέρωσαν και τις δύο φορές για το πώς πάει η Επιτροπή, ποια είναι τα προβλήματά της και τέτοια, μέσα στο κείμενο των οδηγιών που σήμερα ψηφίζουμε ο όρος επαναλαμβάνεται τριακόσιες εξήντα φορές. Προφανώς δεν αντιστοιχεί στην κάθε αναφορά και μια νέα αρμοδιότητα. Κάποιες είναι αναδιατυπώσεις των παλιών αρμοδιοτήτων. Όμως, το σύνολο αυτών των αναφορών στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δείχνει το βάθος του πεδίου εποπτείας της, πόσο ευρύ είναι.
Ωστόσο, σε αυτό θα ήθελα αντιπαραβάλλω την περιγραφή της κατάστασης, όπως την περιέγραψε η Πρόεδρος των Εργαζομένων στην ακρόαση φορέων στις 21 Μαρτίου. Κατ’ αρχάς, η Κυβέρνηση αγνόησε επιδεικτικά τα σχόλια των εργαζομένων στη διαβούλευση. Τελικά, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, οι κατατεθείσες διατάξεις σε καμία περίπτωση δεν επιλύουν τα τεράστια και χρόνια προβλήματα που επέφεραν τόσο οι μνημονιακές ρυθμίσεις όσο και η αδιαφορία αντιμετώπισης από τις τελευταίες ηγεσίες του Υπουργείου Οικονομικών.
Η προσέγγιση των διατάξεων, όπως θεσπίστηκαν από τον νόμο 4619/2022, δεν τροποποιεί το υφιστάμενο μοντέλο εποπτείας παρά τις πολύ καίριες και σχετικές παρατηρήσεις της Έκθεσης Πισσαρίδη περί των πλέον σύγχρονων δήθεν μοντέλων εποπτείας που εφαρμόζονται ήδη από τις περισσότερες ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές και αφορούν σε ενιαία αρχή εποπτείας. Στο πλαίσιο τώρα της κατάθεσης του σχεδίου νόμου δεν έγινε χρήση μεθοδολογιών, οδηγιών που απαιτούνται στο στάδιο μελέτης μεταρρυθμίσεων, δεν διενεργήθηκε ενδελεχής αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σε επίπεδο αρμοδιοτήτων και αναγκών μέσω λήψης αναγκαίων πληροφοριών και δεν ζητήθηκε η συμβολή ειδικών προς τούτο εμπειρογνωμόνων.
Και ερωτώ: Πώς είναι δυνατόν αυτός ο θεσμός της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που είναι από τους κρισιμότερους στη λειτουργία της οικονομίας της χώρας, με τη συγκεκριμένη δομή, τους υπαλλήλους που δεν προσλαμβάνονται ή που βρίσκονται σε καθεστώς απροσδιοριστίας, την αδυναμία να κάνει η ίδια η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς το δικό της και αναγκάζεται να πηγαίνει σε εξωτερικό συνεργάτη, σε ιδιωτικό φορέα, για να κάνει τη δική της ανάλυση για τη δομή και τη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς, πώς αυτός ο θεσμός με τις τριακόσιες εξήντα αρμοδιότητες που έχει να λύσει μέσα σε αυτό το θεσμικό πλαίσιο μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του; Η γνώμη μας είναι ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ανταποκριθεί.
Έτσι, λοιπόν, ερχόμαστε εμείς, ψηφίζουμε τροπολογίες, ψηφίζουμε, αν θέλετε, τις οδηγίες, την εφαρμογή των οδηγιών, γιατί προφανώς εκσυγχρονίζουμε, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πλαίσια, τις λειτουργίες. Τις ψηφίζουμε γιατί πιστεύουμε ότι θα είναι ένα βήμα μπροστά. Όμως, τίποτα δεν μας διασφαλίζει ότι μπορεί να ανταποκριθεί το συγκεκριμένο κράτος, με τη συγκεκριμένη λογική που έχετε για την οργάνωσή του και τη λειτουργία του, στην κρίσιμη λειτουργία αυτού του θεσμού, που πραγματικά θα έπρεπε να ήταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντός μας. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτά είναι τα μεγάλα προβλήματα.
Στη συζήτηση επί των άρθρων δεν θέλω να επαναλάβω τις θέσεις που διατύπωσα στη δεύτερη συνεδρίαση της Επιτροπής. Πιστεύω ότι δεν κινείστε στον σωστό δρόμο. Κινείστε σε λάθος κατεύθυνση. Δεν βοηθάτε την ελληνική κοινωνία να πάρει στοιχειώδη ανάσα σε μια περίοδο τεράστιας κρίσης
