Ο απερχόμενος Σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ κέρδισε χθες, Κυριακή, τις τέταρτες βουλευτικές εκλογές που διαξήχθησαν στη χώρα σε διάστημα τεσσάρων ετών, είναι όμως αποδυναμωμένος και δεν κατάφερε να βελτιώσει τις πιθανότητές του να σχηματίσει κυβέρνηση, την ώρα που το ακροδεξιό Vox έγινε τρίτη δύναμη στη χώρα, κυρίως εξαιτίας της καταλανικής κρίσης.
Μετά την καταμέτρηση σχεδόν του 100% των ψηφοδελτίων, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) του Σάντσεθ, το οποίο ήλπιζε να κερδίσει ξεκάθαρη πλειοψηφία για να τερματίσει το πολιτικό αδιέξοδο που ταλανίζει τη χώρα από το 2015, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερες από 120 έδρες, έναντι 123 που είχε κερδίσει στις προηγούμενες εκλογές του Απριλίου.
Υπό τις ενθαρρυντικές κραυγές των υποστηρικτών του ο Σάντσεθ δεσμεύθηκε «να ξεμπλοκάρει την πολιτική κατάσταση και να σχηματίσει μια προοδευτική κυβέρνηση».
Αν δεν καταφέρει να σχηματίσει και πάλι κυβέρνηση, όπως μετά τις εκλογές του Απριλίου, ο Σάντσεθ θα πρέπει να αρκεστεί σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία θα πρέπει να διαπραγματεύεται κάθε φορά με το κοινοβούλιο για να περάσει τα μέτρα που επιθυμεί.
Η ακροδεξιά διπλασίασε τις έδρες της
Το Vox, το ακροδεξιό κόμμα που εισήλθε στο κοινοβούλιο τον Απρίλιο με 24 βουλευτές, συνέχισε την άνοδό του κερδίζοντας τώρα 52 έδρες.
Πλέον είναι το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στην Ισπανία, μια χώρα στην οποία η ακροδεξιά ήταν περιθωριοποιημένη μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο (1939-1975).
Ο επικεφαλής του Vox Σαντιάγο Αμπασκάλ δήλωσε ότι το κόμμα πέτυχε «την πιο αστραπιαία άνοδο στην ισπανική δημοκρατία» ενώπιον εκατοντάδων υποστηρικτών του κόμματος που κρατούσαν ισπανικές σημαίες.
Όμως το Podemos, το κόμμα της άκρας αριστεράς το οποίο κατέγραψε ακόμη πιο εντυπωσιακή άνοδο από το Vox, εξέφρασε τη λύπη του που το κόμμα αυτό «έγινε μία από τις πιο ισχυρές ακροδεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη».
Το αποτέλεσμα των ισπανικών εκλογών χαιρέτισαν οι ηγέτες της ακροδεξιάς της Γαλλίας Μαρίν Λεπέν και της Ιταλίας Ματέο Σαλβίνι.
Οι συντηρητικοί του Λαϊκού Κόμματος (PP, 88 έδρες) σημείωσαν άνοδο σε σχέση με το χειρότερο αποτέλεσμα στην Ιστορία τους που κατέγραψαν τον Απρίλιο με 66 έδρες, ενώ το Podemos έχασε επτά βουλευτές (35 έδρες, έναντι 42 τον Απρίλιο). Οι φιλελεύθεροι του Ciudadanos είδαν τον αριθμό των εδρών τους να καταρρέει στις 10 από 57 που είχαν.
Ο σχηματισμός κυβέρνησης φαίνεται για μία ακόμη φορά ότι θα είναι πολύ δύσκολος, όπως συμβαίνει μετά το τέλος του δικομματισμού το 2015 και την άνοδο του Podemos και του Ciudadanos.
Ούτε τα αριστερά κόμματα (PSOE, Podemos και το κόμμα Mas Pais) ούτε η συμμαχία των δεξιών κομμάτων (PP, Vox, Ciudadanos) συγκεντρώνουν την απόλυτη πλειοψηφία των 176 εδρών.
Το Vox εκμεταλλεύθηκε την κρίση στην Καταλονία που κυριάρχησε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας έπειτα από τις ταραχές που σημειώθηκαν μετά την καταδίκη στα μέσα Οκτωβρίου εννέα ηγετικών στελεχών των αυτονομιστών σε βαριές ποινές κάθειρξης για απόπειρα στάσης.
Οι Καταλανοί αυτονομιστές σε άνοδο
Τα κόμματα των Καταλανών αυτονομιστών ενίσχυσαν την εκπροσώπησή τους κατά τρεις βουλευτές, συγκεντρώνοντας 23 έδρες (έναντι 22 τον Απρίλιο) από τις 48 που διακυβεύονταν στην Καταλονία.
Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο Σάντσεθ προσπάθησε να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους κατά της ανόδου του Vox, παρουσιάζοντας το κόμμα ως επιστροφή στον φρανκισμό. Παράλληλα κατήγγειλε ότι η δεξιά δεν δίστασε να συμμαχήσει με το ακροδεξιό κόμμα ώστε να αναλάβει τον έλεγχο της Ανδαλουσίας, της πιο πολυπληθούς επαρχίας της Ισπανίας, την επαρχία της Μαδρίτης, που είναι η πιο πλούσια, και τη δημαρχία της πρωτεύουσας.
Σπαζοκεφαλιά για τον σχηματισμό κυβέρνησης
Το αποτέλεσμα της Κυριακής σημαίνει τη συνέχιση της πολιτικής αστάθειας στην Ισπανία.
Ο Αντόνιο Μπαρόσο, αναλυτής στην εταιρεία Teneo, προβλέπει δύο δρόμους, και οι δύο δύσκολοι, για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Ο πρώτος: «συμφωνία μεταξύ των κομμάτων της αριστεράς, κάτι για το οποίο όμως θα απαιτηθεί η αποχή των πιο μικρών κομμάτων για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης» στην κυβέρνηση.
Ο δεύτερος: αποχή του PP ώστε ο Σάντσεθ να μπορέσει να κυβερνήσει με κυβέρνηση μειοψηφίας. Όμως «εξαιτίας της αντιπαράθεσης μεταξύ του PP και του Vox, το Λαϊκό Κόμμα δεν θα επιτρέψει τον σχηματισμό αριστερής κυβέρνησης», εξηγεί.
«Θα είναι δύσκολο να αρθεί το αδιέξοδο, όμως προς το παρόν κανείς δεν σκέφτεται την προκήρυξη νέων εκλογών», σημειώνει ο Οριόλ Μπαρτομέους καθηγητής στο αυτόνομο πανεπιστήμιο της Βαρκελόνης.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
