Τον Σεπτέμβριο του 2017, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να ανακαλέσουν από την πρεσβεία τους στην Κούβα όλο το μη απαραίτητο προσωπικό και τις οικογένειές τους. Ο λόγος: είκοσι διπλωμάτες παρουσίασαν διάφορα συμπτώματα όπως ζάλη, διανοητική σύγχυση, μερική κώφωση και κενά στο βασικό λεξιλόγιό τους, που θεωρήθηκε πως προκλήθηκαν από την έκθεση σε διαρκείς και επίμονους ήχους άγνωστης προέλευσης στις κατοικίες, ή στα δωμάτια του ξενοδοχείου. Η λειτουργία της πρεσβείας στην Κούβα, που το άνοιγμά της τον Ιούλιο του 2015 θεωρήθηκε ένα ιστορικό βήμα για την επαναπροσέγγιση των δύο παλαιών εχθρών, είχε δεχθεί ένα σοβαρό πλήγμα, μόλις δύο χρόνια αργότερα, με το διπλωματικό προσωπικό της να μειώνεται σχεδόν στο μισό.
Aπό την αρχή, το μυστηριώδες αυτό κύμα ασθενειών, που ξεκίνησε να καταγράφεται από τα τέλη του 2016, αντιμετωπίσθηκε από το αμερικανικό ΥΠΕΞ ως «ηχητική επίθεση». Η ιατρική εξέταση των πάνω από είκοσι ανθρώπων που είχαν παρουσιάσει συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων Καναδών διπλωματών -στους οποίους επίσης είχαν διαγνωσθεί διάσειση, ή εγκεφαλική βλάβη- αρχικά αποφάνθηκε ότι ενδέχεται αυτοί να είχαν δεχθεί επίθεση με εξελιγμένα όπλα που εκπέμπουν ήχους, ή μικροκύματα. Μάλιστα, η κατάσταση αυτή συναγερμού ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο με τη δημοσίευση στο Associated Press (AP) μίας εγγραφής, από άλλους διπλωμάτες των ΗΠΑ στην Αβάνα, στην οποία ακούγεται ένας ενοχλητικός, υψηλής συχνότητας, βόμβος. Ένας ήχος σαν αυτός του γρύλλου.
Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η απάντηση στο θέμα. Πρόκειται για το τραγούδι του γρύλλου των Αντιλλών, του είδους Anurogryllus celerinictus. Αυτό απεκάλυψε η επιστημονική έρευνα στα πανεπιστήμια του Μπέρκλεϊ, στην Καλιφόρνια και Λίνκολν στη Βρετανία. «Το τραγούδι του γρύλλου με την κοντή ουρά του γένους anurogryllus celerinictus συμφωνεί τόσο στη χροιά του ήχου, σε όλες του τις λεπτομέρειες, με την εγγραφή που δημοσίευσε το AP, όσο και στη διάρκεια, τον ρυθμό επανάληψης, το φάσμα έντασης της δόνησης, τη σταθερότητα ρυθμού και τις ταλαντώσεις ανά παλμό» εξηγούν στα συμπεράσματα της έρευνας που δημοσίευσαν την περασμένη Παρασκευή οι καθηγητές Αλεξάντερ Σταμπς και Φερνάνδο Μοντεαλέγρε-Σαπάτα. «Αυτό παρέχει ισχυρές αποδείξεις πως η προκείμενη ηχογράφηση είναι ουσιαστικά η ηχώ του τραγουδιού ενός τέτοιου γρύλλου και ότι δεν ευθύνεται μια ηχητική επίθεση, ή κάποια άλλη συσκευή», συμπεραίνουν οι επιστήμονες.
Οι αρσενικοί γρύλοι, τρίβοντας το σκληρό περίβλημα των πτερυγίων τους, παράγουν ήχους με σταθερή διάρκεια κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος. Τα θηλυκά έλκονται από κάποια από τα αρσενικά ανάλογα με το τραγούδι τους, το οποίο έχει εξελιχθεί σε αξιοσημείωτα πολύπλοκες μελωδίες, που έχει ως αποτέλεσμα διαφορετικά είδη να παράγουν διαφορετικές μελωδίες. «Δεν με εκπλήσσει διόλου ότι το τραγούδι των γρύλλων μπορεί να προκαλέσει διαταραχές σε ανθρώπους που δεν είναι εξοικειωμένοι με τους ήχους των εντόμων», τόνισε στην εφημερίδα «The Guardian» ο Μοντεαλέγρε-Σαπάτα. O ίδιος προσθέτει πως η ηχογράφηση που δημοσίευσε το AP του θύμισαν αμέσως τα τριζόνια που έπιανε και διατηρούσε μέσα σε χαρτόκουτα όταν ήταν παιδί στη Νότια Αμερική.
Οι ερευνητές συνέκριναν τις αναλύσεις της ηχογράφησης με τους ήχους των εντόμων που ήταν αποθηκευμένες σε μια βάση δεδομένων στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, και σύντομα ανίχνευσαν την ταύτισή τους με τον συγκεκριμένο είδος γρύλλου. Η ηχογράφηση της Αβάνας μόνον σε ένα σημείο διαφέρει από τις αντίστοιχες αποθηκευμένες: η πρώτη ήταν περισσότερο ακανόνιστης διάρκειας. Όμως και αυτό σύντομα ερμηνεύθηκε, επειδή το δείγμα του πανεπιστημίου της Φλόριντα είχε καταγραφεί σε εξωτερικούς χώρους, ενώ η καταγραφή στην Αβάνα είχε γίνει από το εσωτερικό των σπιτιών και η διαφορά οφείλεται στην αντανάκλαση του ήχου στους τοίχους τους.
Η ταύτιση του ήχου της ηχογράφησης, δεν διαψεύδει ολωσδιόλου την υπόθεση μίας επίθεσης, προειδοποιούν ωστόσο οι επιστήμονες. Αυτό που την ενισχύει είναι πως οι μαρτυρίες από τους διπλωμάτες διαφέρουν σε πολλά σημεία για την προέλευση των προβλημάτων. Ορισμένοι δήλωσαν πως δεν άκουσαν κάτι ασυνήθιστο, ενώ άλλοι έκαναν λόγο για μία πλειάδα από διαφορετικούς ήχους. «Είναι πολύ πιθανό να ασθένησαν από κάτι άλλο που δεν σχετίζεται με αυτό και πως δεν επρόκειτο για μία ηχητική επίθεση», εξηγεί ο Σταμπς στην εφημερίδα «The New York Times».
Συνεπώς, έναν χρόνο μετά το επεισόδιο, που ξαναζωντάνεψε στις μνήμες τις πιο ενοχλητικές στιγμές του Ψυχρού Πολέμου, πλέον υπάρχουν μόνο δύο βεβαιότητες. Η πρώτη: οι Αμερικανοί ερευνητές δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το τι προκάλεσε τα προβλήματα υγείας στους διπλωμάτες. Και η δεύτερη: οι εκκωφαντικοί οξείς ήχοι, που ηχογράφησαν κάποιοι από αυτούς, προέρχονταν από γρύλλους που ήθελαν να γοητεύσουν τα θηλυκά τους.
Προέλευση: El Pais ΑΠΕ-ΜΠΕ
