Άκουγα κι έβλεπα χθες στην τηλεόραση διάφορους κρεοπώλες να λένε ότι έχουν ήδη παραγγελίες αρνιών και κατσικιών από πελάτες τους εν όψει Πάσχα. Από ποιους, αναρωτήθηκα. Λίγο μετά, βγάζοντας τον σκύλο για τον απογευματινό του περίπατο γύρω από το σπίτι μου στην Πεντέλη, ένιωσα ότι βρίσκομαι στην οδό Ερμού στο Σύνταγμα. Εκατοντάδες (!!!) συμπολίτες έτρεχαν εδώ κι εκεί. Άγνωστες φυσιογνωμίες σε σχέση με τη γειτονιά. Στη συζήτηση που άνοιξα συνειδητοποίησα ότι οι περισσότεροι είχαν ανηφορίσει με τα αυτοκίνητά τους από τα Βριλήσσια ή και το Χαλάνδρι, σε πλήρη παραβίαση των μέτρων που έχουν ληφθεί. Για να γυμναστούν, λέγανε… Κάποιοι, ήταν σαφές ότι δεν είχαν γυμναστεί ποτέ στη ζωή τους…
Η πραγματικότητα είναι αυτή: Οι πολλοί έχουν αντιληφθεί πλήρως τι μας συμβαίνει και είναι συμμορφωμένοι στις κυβερνητικές αποφάσεις με πρωτοφανή συναίνεση και επίδειξη ατομικής ευθύνης. Οι λίγοι που θεωρούν τους εαυτούς τους πιο έξυπνους από τους άλλους γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους μέτρα και αποφάσεις και με έλλειψη συνείδησης και γαϊδουρινές συμπεριφορές, γίνονται κινητές βόμβες μετάδοσης της πανδημίας.
Η πραγματικότητα, επίσης, είναι ότι η μάχη εναντίον του ιού έχει πολύ δρόμο και οδυρμό μέχρι να κερδηθεί. Κι όταν κερδηθεί θα επιστρέψουμε σε μια ζωή που θ’ απέχει παρασάγγας από αυτή που ξέραμε. Μου έλεγε παλιός υπουργός των κυβερνήσεων Κωνσταντίνου Καραμανλή και Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ότι το πλήγμα στις οικονομίες όλων των χωρών της υφηλίου είναι το μεγαλύτερο από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τότε, δηλαδή, που ούτως ή άλλως διαμορφώθηκε σε γενικές γραμμές ο κόσμος που είχαμε μέχρι την εμφάνιση της πανδημίας στην Κίνα και την ταχύτατη διασπορά κι εξέλιξή της. Αυτό, όσο πιο γρήγορα το κατανοήσουμε τόσο πιο γρήγορα θα μπορούμε να σκεφτόμαστε στο νέο περιβάλλον που θα δημιουργηθεί. Είτε στα μικρά είτε στα μεγάλα.
Πότε, επί παραδείγματι, θ’ ανοίξουν τας σχολεία; Πότε θα γίνουν οι εξετάσεις; Ουδείς μπορεί ν’ απαντήσει κατηγορηματικά. Όμως, όποτε κι αν ανοίξουν πολλά πράγματα θα είναι αλλιώς. Άκουγα χθες καθηγητή Πανεπιστημίου να λέει ότι τώρα τα μαθήματα των πανεπιστημιακών τμημάτων που γίνονται εξ αποστάσεως (μέσω διαδικτύου), τα παρακολουθούν περισσότεροι φοιτητές απ’ ότι δια ζώσης! Σε ποσοστά που αγγίζουν το 93%! Ναι, θα πείτε, αφού όλοι είναι κλεισμένοι σπίτια τους αυτό μπορεί να είναι φυσιολογικό. Μα ουδείς γνωρίζει αν αυτό καθιερωθεί όταν επιστρέψει η κανονικότητα. Όπως και πολλά άλλα. Στο εμπόριο, επί παραδείγματι, βλέπουμε ότι οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων, ανέπτυξαν ταχύτατα τις διαδικτυακές τους πωλήσεις. Αύριο, αυτό θα γίνει καθεστώς. Ακόμη και το κράτος άλλαξε, από ανάγκη κι ελέω… Πιερρακάκη. Η ψηφιακή εξυπηρέτηση λύνει τεράστια προβλήματα τόσο του πολίτη όσο και του ίδιου του κράτους. Ο μεν πολίτης κερδίζει σε χρόνο, χρήμα, το δε κράτος μαθηματικά δεν θα χρειάζεται συν των χρόνω τόσο προσωπικό. Άρα λιγότερα έξοδα.
Μα, μήπως η Ευρώπη θα είναι ίδια; Κανείς δεν ξέρει. Η Γερμανία με τη στάση της δείχνει ν’ ανάβει πράσινο φως για τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την επιστροφή σε μια κατακερματισμένη Ευρώπη των κρατών- εθνών.
Κι αν αυτό συμβεί οι ζημιές των οικονομιών πολλών χωρών θα είναι ανυπολόγιστες αφού τα επιτόκια δανεισμού τους θα εκτοξευθούν και θα καταστούν μη αξιόχρεες. Ενώ στις αγορές θα υπάρχει ένας απίστευτος συνωστισμός εκείνων που θα ζητούν δανεικά με πεσμένα φτερά…
Σε ότι μας αφορά; Τα πράγματα είναι και θα είναι πολύ πολύ πολύ δύσκολα! Μπορεί η κυβέρνηση με αστραπιαία αντανακλαστικά να περιόρισε την πανδημία, όμως τα αποθέματα που έχουμε ως οικονομία είναι συγκεκριμένα και πεπερασμένα.
Μέχρι πότε θ’ αντέξουμε σ’ αυτό το αναγκαίο μα περίεργο κι ιδιότυπο lock down της Οικονομίας; Πόσο μπορεί το κράτος να δίνει βοήθειες κι επιδόματα; Μέχρι τον Μάιο; Μέχρι τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο Μετά; Πολύ περισσότερο αφού θα έχει χαθεί, όπως όλα δείχνουν, το καλοκαίρι που στηρίζει την Οικονομία;
Προσέξτε: Ακόμη κι αν εδώ είναι όλα καλά, τι θα συμβεί με τις άλλες χώρες; Τι θα γίνει με τα κλειστά σήμερα σύνορα, με τα κατεβασμένα αεροπλάνα, τα ελλιμενισμένα πλοία; Τι θα γίνει με τους εργαζόμενους που βρίσκονται σε αναστολή, τα εργασιακά δικαιώματα; Πώς θα τους πληρώνει ο εργοδότης όταν δεν υπάρχει δουλειά; Και πόση καταναλωτική διάθεση θα υπάρχει με τόση αβεβαιότητα για το μέλλον και τόσο όλεθρο που αφήνει ή θ’ αφήσει ο ιός;
Επιμένω λοιπόν, ότι τίποτα δεν θα είναι ίδιο την επόμενη ημέρα. Όσα όνειρα είχαμε κάνει, όσα σχέδια είχε κάνει ο καθένας μας για τη ζωή του, πάνε πια στη λογική του ημέρα με την ημέρα, βλέπουμε και καλό κουράγιο…
