”Ανθολογία Ποντιακής Ποίησης – Η Δίγλωσσος”
Ηλίας Τσέχος
Εκδόσεις Ανάλεκτο, 2021
Του Θοδωρή Βοριά
Διαβάζω την ”Ανθολογία Ποντιακής Ποίησης – Η Δίγλωσσος”, την πολύ καλή δουλειά που έκανε ο ακάματος Ηλίας Τσέχος, ένα επίπονο, φιλόδοξο έργο που κράτησε τρία έτη, αναζητώντας τους παλμούς καρδιάς και αποδίδοντας στη δημοτική γλώσσα την ποντιακή μητρική γλώσσα του, μέσα σε 272 σελίδες 88 ποντιακά τραγούδια και ποιήματα, συν 71 δίστιχα.
Σας γράφω δυο τρία λόγια για το κόκκινο ζεστό αίμα και τη φωτιά που απλώνεται από τον Πόντο ως τα πέρατα του κόσμου, εδώ και 2.500 χιλιάδες χρόνια. Διαβάζω και μ’ αρπάζουν οι σελίδες με τα ποιήματα, σε χορό Πυρρίχιο να μην τελειώνει. Με διαπερνούν σκέψεις απλών ανθρώπων, που ο πόνος τις έκανε ποιήματα και τραγούδια του απλού λαού, ξεριζωμένου μες στην ιστορία, μα και να κατακρατεί στη γλώσσα του ρίζες από τον Όμηρο, την Αττική διάλεκτο και συνάμα διάσπαρτη με ηχηρές ενίοτε τούρκικες, περσικές, αραβικές, σλαβικές, λατινικές λέξεις ή ρίζες λέξεων, που τις κάνει δικές της και τις αναγεννά πολλαπλάσια.
Ρυθμοί αντάρτικοι, αντικρυστοί, μαυροντυμένοι μαχητές κι ένας ατέλειωτος δρόμος ξεριζωμένων, είναι η ποίηση του Πόντου, ακριτική, που απόμεινε σ’ εμάς, τους απλοϊκούς, να νιώθουμε τη φλόγα της Ρίζας μας. Σ’ εμάς απέμεινε να σκαλίζουμε το Μακεδονικό χώμα και να βουτάμε δάχτυλα και χέρια στη ματωμένη προσφυγική ιστορία και στον πολιτισμό των προγόνων, κρατώντας, τιμώντας, τη μνήμη τους. Τόσο μεγάλη είναι η ιστορία, η λαογραφία, η ποίηση του λαού μας, που σαστίζει από που να ξεχυθεί και που να βρει διόδους να φτάσει στον άνθρωπο. Μακάρι ν’ ακούσουν οι σπουδαγμένοι τον αγέρα των βουνών μας, να σκάψουν με τα χέρια, να βρουν τις Ρίζες μας κι ας τα καψαλίσουν από την αρχή όλα.
Χαίρε Ηλία Τσέχο! Συνέχισε ν’ αποτυπώνεις τους αντίλαλους των Αλησμόνητων Πατρίδων. Να δημιουργείς καταγράφοντας χτύπους καρδιάς όσο διαβάζουμε: «Η Ρωμανία αν επέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλα.» ή το «Εκάεν και το Τσάμπασιν / κι επέμ’ναν τα ντουβάρε…» ή «Η μάνα εν’ κρύον νερόν και ’ς σο ποτήρ’ κ’ εμπαίν’…»
Σ΄ ευχαριστούμε και αναμένουμε, όπως ακούμε, τη συνέχεια με τον β΄ και γ΄ τόμο, αυτού του επίπονου έργου.
_____***____
Ο Θοδωρής Βοριάς γεννήθηκε το 1970 στη Θεσσαλονίκη και ζει Καλαμαριά.
Έξι ποιητικές συλλογές: «Το τρύπιο ταβάνι» (Ερωδιός – 2005), «Νυχτερινές Επιπλοκές» (Ερωδιός – 2008), «Πυγολαμπίδες» (Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου – 2011), «Χαμένες ψηφίδες» (Ιδιωτική έκδοση – 2012), «Στιγμές από το ρεπερτόριο του θανάτου» (Ιδιωτική έκδοση – 2018), «Ανιλίνες» (Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου – 2021).
Διατηρεί στο διαδίκτυο το ηλεκτρονικό περιοδικό «Λογοτεχνικά Επίκαιρα» (http://logotexnika-epikaira.blogspot.com) και την ιστοσελίδα «Το Εργαστήρι» (http://vorias.blogspot.com).
