*Του αγγειοχειρουργού, Κωνσταντίνου Ζαρμακούπη
Όπως όλα τα φάρμακα έτσι και τα εμβόλια μπορεί να έχουν σπάνιες παρενέργειες. Ο κίνδυνος των παρενεργειών που μπορεί να έχουμε κάνοντας ένα εμβόλιο ή λαμβάνοντας ένα φάρμακο πρέπει πάντα να συγκρίνεται με το όφελος που θα προσφέρει στην υγεία μας το συγκεκριμένο σκεύασμα.
Οι αρμόδιοι οργανισμοί για τα φάρμακα σε ΗΠΑ και Ευρώπη (CDC, FDA, EMA) είναι υπεύθυνοι για την αξιολόγηση των νέων φαρμάκων και την ενημέρωση του κοινού, λαμβάνοντας υπόψη τα νεότερα ιατρικά δεδομένα. Στην COVID 19 εποχή ο ρόλος των οργανισμών αυτών καθίσταται ακόμα ουσιαστικότερος, μια και βρισκόμαστε σε κατάσταση πανδημίας, οπότε καλούμεθα όλοι μας να κάνουμε νέα εμβόλια που δεν έχουν προλάβει να δοκιμαστούν σε βάθος χρόνου.
Οι πιθανές παρενέργειες των εμβολίων του κορωνοϊού είναι γνωστές σε όλους μας. Αυτή όμως που μας τρομάζει περισσότερο είναι η θρόμβωση. Η τελευταία έχει συσχετισθεί με το εμβόλιο της Astra Zeneca στην Ευρώπη και τον Καναδά και της Johnson & Johnson στις ΗΠΑ. Είναι μια θρόμβωση διαφορετική από τις αρτηριακές και φλεβικές θρομβώσεις που όλοι γνωρίζουμε. Μετά τον εμβολιασμό μπορεί να προκληθεί μια θρομβωτική θρομβοκυτταροπενία (VITT ή TTS), η οποία εκδηλώνεται συνήθως με θρόμβωση στους φλεβώδεις κόλπους του εγκεφάλου ( CVST) ή με ενδοκοιλιακή θρόμβωση.
Χρονικά εμφανίζεται μέχρι και 2.5 εβδομάδες μετά το εμβόλιο της J&J και μέχρι και 3,5 εβδομάδες μετά το εμβόλιο της Αstra Zeneca. Μπορεί να εκδηλωθεί με πολύ έντονο πονοκέφαλο, πόνο στην κοιλιά ή στη μέση που επιμένει, οίδημα και πόνο στα άκρα, προβλήματα όρασης, εκχυμώσεις ή αιμορραγία, πόνο στο στήθος ή δυσκολία στην αναπνοή.
To Αμερικάνικο CDC ανακοίνωσε 28 περιστατικά σοβαρών θρομβώσεων σε 8,7 εκ ανθρώπους που έλαβαν το εμβόλιο της J&J. Mέχρι τις 7 Απριλίου ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) ανέφερε 62 περιστατικά εγκεφαλικής θρόμβωσης (C VST) και 24 περιστατικά ενδοκοιλιακής θρόμβωσης σε περισσότερους από 25 εκατομμύρια εμβολιασμούς ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Eudravigilance 169 περιστατικά εγκεφαλικής θρόμβωσης και 53 περιστατικά ενδοκοιλιακής θρόμβωσης σε 34 εκ. εμβολιασμούς.
Πρόσφατα στη Δανία και τη Νορβηγία η αναλογία θρόμβωσης (CVST) ήταν μια στους 40,000 εμβολιασμένους ηλικίας 18-65 ετών με το εμβόλιο της Astra Zeneca.
Αρχικά η επιπλοκή αυτή είχε παρατηρηθεί σε νέες γυναίκες, όμως τελευταία εμφανίζεται και στους άνδρες . Οι καταστάσεις αυτές είναι σπάνιες. Ο κίνδυνος να πάθει θρόμβωση (CVST) ένας ασθενής με COVID 19 είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο να πάθει κάποιος θρόμβωση (CVST) από το εμβόλιο .
Καμία από αυτές τις θρομβωτικές καταστάσεις ΔΕΝ προλαμβάνεται με φάρμακα και η θεραπεία με ηπαρίνη δεν ενδείκνυται στα αρχικά στάδια της θρόμβωσης. Η συγκεκριμένη θρόμβωση δεν φαίνεται να σχετίζεται με άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες , όπως πχ οι κιρσοί , η φλεβική ανεπάρκεια, η θρομβοφιλία, η παλαιά θρόμβωση , η εμβολή. Οι μόνοι που δεν συνιστάται να κάνουν τα εμβόλια αυτά είναι ασθενείς με ιστορικό θρομβοκυτταροπενίας και θρόμβωσης από ηπαρίνη (ΗΙΤΤ).
Με τα σημερινά δεδομένα από την Ευρώπη και την Αμερική, στις χώρες, που ο κίνδυνος μετάδοσης και μόλυνσης από κορονοϊό είναι υψηλός, το εμβόλιο προστατεύει σημαντικά και , συνεπώς το όφελος είναι μεγαλύτερο από τον πιθανό κίνδυνο των παρενεργειών.
Κάθε χώρα αναπροσαρμόζει συνεχώς την εμβολιαστική της πολιτική ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν και την επιδημιολογική της κατάσταση. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ο ρυθμός μετάδοσης αυτή τη στιγμή είναι χαμηλός, η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή ( JCVI) συστήνει την χρήση εναλλακτικού εμβολίου σε άτομα ηλικίας κάτω των 40 ετών. Αυτό γίνεται με την προϋπόθεση ότι υπάρχει διαθέσιμο εναλλακτικό εμβόλιο και δεν καθυστερεί ο εμβολιασμός του πληθυσμού. Στη Δανία και τη Νορβηγία δεν χρησιμοποιείται πλέον το εμβόλιο της Astra Zeneca , λόγω του πολύ χαμηλού ρυθμού μετάδοσης του ιού.
Στη χώρα μας, με 60-70 θανάτους από κορονοϊό ημερησίως και με το σύστημα υγείας στα όριά του η αναβολή ή η αποφυγή του εμβολιασμού απλά αυξάνει την πιθανότητα σοβαρής νόσησης από τον COVID 19, γι’ αυτό και ο ΕΟΔΥ συστήνει την συνέχιση των εμβολιασμών με αυτά τα εμβόλια.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
