Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε ένα σπουδαίο βιβλίο της Βρετανίδας ιστορικού και συγγραφέως Diana Preston, με τίτλο «Οκτώ μέρες στη Γιάλτα». Μια ενδελεχής έρευνα αναφορικά με το πώς ο Τσόρτσιλ, ο Ρούζβελτ κι ο Στάλιν μοίρασαν τον κόσμο στις 4 Φεβρουαρίου 1945. Μια έρευνα που καταγράφει με κάθε λεπτομέρεια τι συνέβη στη Γιάλτα, ακόμη και τι έτρωγαν ή έπιναν οι τρεις ηγέτες.
Ο βρετανός ιστορικός Lauren Rees στο βιβλίο του με τίτλο «Hitler and Stalin – the tyrants and the second world war» (δεν έχει ακόμη μεταφραστεί και κυκλοφορήσει στη χώρα μας) αναφέρεται συστηματικά στην Πολωνία και στην Ουκρανία, ως μια από τις μεγαλύτερες αστοχίες των Τσόρτσιλ και Ρούζβελτ και στη νίκη του Στάλιν στη Γιάλτα. Κι αυτό επειδή οι παραχωρήσεις που έκανε ήταν ασήμαντες μπροστά σε όσα εξασφάλιζε τόσο για το άμεσο παρών της Σοβιετικής Ένωσης, όσο και για το μέλλον. Η Πολωνία, κυρίως, αλλά και η Ουκρανία ήταν τα βασικά του προμαχώματα προς τη Δύση. Τις κατέλαβε κι έμειναν υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι την κατάρρευσή της.
Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του κομμουνισμού μπορεί να συντελέστηκαν πριν 30 χρόνια αλλά ουσιαστικά δεν άλλαξαν οι σφαίρες επιρροής του κόσμου, πέραν της δημιουργίας νέων κρατών. Κι αυτό σήμερα είναι φανερό κι ήδη έχει ξεκινήσει ένας πολυεπίπεδος αγώνας δρόμου της διεθνούς διπλωματίας για να διαμορφωθεί το νέο επίπεδο σχέσεων κι επιρροών ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση.
Όμως, είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν έχει καμιά συμμετοχή στη διπλωματία που δημιουργεί αργά αλλά σταθερά νέες σφαίρες επιρροής. Και δη στην πιο μεγάλη κρίση που έχει εκδηλωθεί αυτά τα 21 χρόνια του 21ου αιώνα, όπου Αμερικανοί και Ρώσοι «παίζουν μπάλα» μόνοι τους. Κι αν στη Γιάλτα ήταν απόντες (άκομψα) οι Γάλλοι, σήμερα στις νέες διαπραγματεύσεις είναι απούσα όλη η Ευρώπη!
Προσέξτε: Η Ρωσία έχει χάσει τις χώρες της Βαλτικής, των Βαλκανίων μα κυρίως την Πολωνία! Η οποία όχι μόνο βρέθηκε στην ΕΕ αλλά εδώ και πολλά χρόνια φλερτάρει συστηματικά με εσωτερικά ακροδεξιά ρεύματα. Μοιραία ο Πούτιν δεν θέλει να χάσει το δεύτερο μεγάλο προπύργιό της χώρας του δυτικά, την Ουκρανία. Οι Ουκρανοί ούτως ή άλλως ακούνε Ρωσία και Πούτιν και ανεβάζουν πυρετό, αλλά όπως και να το κάνουμε οι Ρώσοι θεωρούν ότι η Ουκρανία αποτελεί ισχυρό τους ανάχωμα. Και προκειμένου να το χάσουν όπως την Πολωνία, έχουν συγκεντρώσει στρατό στα σύνορα και απειλούν με εισβολή αν οι Ουκρανοί μπούνε για τα καλά στην ομπρέλα της Δύσης και δη στο ΝΑΤΟ.
Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην απόπειρα της Δύσης (ΝΑΤΟ) να πάρει υπό τον έλεγχό του τη Γεωργία, οι Ρώσοι επενέβησαν, το απέτρεψαν και τελικά δημιουργήθηκε η απόσχιση της Νόριας Οσετίας και της Αμηχαζίας. Ταυτοχρόνως, λίγο αργότερα η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία και προσάρτησε την Κριμαία, ενώ δημιούργησε αναταραχές στο Νρονμπάς!
Προσέξτε: Εδώ και δεκαετίες οι πολιτικοί αναλυτές και πάμπολλοι διπλωμάτες ισχυρίζονται ότι ένα από τα μεγαλύτερα λάθη της Δύσης ήταν ότι με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ αδράνησε κι απλά πανηγύριζε. Αντί να συμφωνήσει με την ΕΕ προκειμένου να εντάξουν τη Ρωσία σε ειδικό καθεστώς ευρωπαϊκής ασφαλείας ή και εισόδου της στην Ευρωπαϊκή Ένωση!
Αυτό δεν έγινε τότε. Το ΝΑΤΟ αλαζονικά νόμιζε ότι με την εξασφάλιση των νέων κρατών που προέκυψαν θα ήταν σε αδυναμία η Ρωσία. Κι έτσι θα βρισκόταν σε απομόνωση μέχρι την τελική κατάρρευση. Μα αυτό δεν μπορούσε να γίνει κι οι εκτιμήσεις των αξιωματούχων αποδείχθηκαν ανοησίες. Μάλιστα, διπλωματικοί κύκλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχυρίζονται συχνά ότι τότε που η Ρωσία ήταν σε εμφανώς αδύναμη θέση, χάθηκε η μεγαλύτερη ευκαιρία για να την αγκιστρώσει δίπλα της η ΕΕ και να γίνει ενεργειακά αυτάρκης! Βεβαίως, ο Πούτιν σήμερα ισχυρίζεται ότι τότε είχαν δοθεί στη Ρωσία διαβεβαιώσεις ότι δεν θα επιχειρήσει κανένας να την εντάξει στην ΕΕ ή στο ΝΑΤΟ χωρίς να το ζητήσει η ίδια. Μα αυτό ελέγχεται, όπως πολλά λεγόμενα του Πούτιν.
Πρέπει λοιπόν να θυμίσουμε ότι από το 2002 έχει συσταθεί ένα συμβούλιο ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και στη Ρωσία, το οποίο υποτίθεται θα συζητούσε και θα επέλυε ζητήματα που θα προέκυπταν. Έκτοτε, δεν συνεκλήθη ποτέ! Ούτε καν στην περίοδο του αλλοπρόσαλλου Τραμπ που είχε στενές σχέσεις με τη Ρωσία.
Προσέξτε: Όχι μυστικά αλλά αθόρυβα αυτό το συμβούλιο ενεργοποιείται και την Τετάρτη 12 Ιανουαρίου (μεθαύριο) ξεκινούν στη Βιέννη συζητήσεις ανάμεσα σε Αμερικανούς και Ρώσους! Με την Ευρώπη απούσα! Αδύναμη κι απούσα…
Τώρα λοιπόν προκύπτει το ερώτημα: Τι στο καλό μπορεί να βγει στη Βιέννη αφού ήδη Ρώσοι κι Αμερικάνοι έχουν χαράξει ήδη τις «κόκκινες γραμμές» τους; Που δεν έχουν πουθενά κοινή τομή; Προφανώς αυτό το γνωρίζουν εξ ου και δεν θα είναι παρόντες ούτε ο Μπάιντεν ούτε ο Πούτιν.
Το βέβαιο είναι ότι με την Ουκρανία μήλο της έριδος και τον εκβιασμό του Πούτιν στην Ευρώπη με τις τιμές του φυσικού αερίου που μπορεί να «γονατίσει» τα δυτικά νοικοκυριά και κατ’ επέκταση να δημιουργηθεί πολιτικό κόστος στις δυτικές κυβερνήσεις , όλο και περισσότεροι μιλάνε για νέα Γιάλτα. Δεν θα είναι η Βιέννη αυτή, αλλά δεν θ’ αργήσει να επιλεγεί η πόλη…
Ο Πούτιν κρίνει ότι η χώρα του είναι πια ισχυρή και δεν υπολείπεται σε τίποτα από τις ΗΠΑ. Κι αφού μπορεί να «γονατίζει» ενεργειακά την Ευρώπη και να την αγνοεί πολιτικά, ο αντίπαλός του σε μια επανάληψη της εποχής του διπολισμού είναι μόνο οι ΗΠΑ.
Με διακύβευμα την Ουκρανία που δεν θα επιτρέψει να τεθεί σε καθεστώς δυτικής προστασίας, όσο κι αν το επιζητούν οι Ουκρανοί.
Πού θα καταλήξει αυτή η ιστορία; Άγνωστο! Κι απρόβλεπτο! Αφού ο Πούτιν κατάφερε κι έγινε στρατηγικός γείτονας και με την Τουρκία! Της πουλάει όπλα, ενίοτε ταυτίζεται και με τις φραστικές (κυρίως) πειρατείες της στην Ανατολική Μεσόγειο καις στις χώρες της περιοχής… Προκαλώντας αμηχανία στη Δύση! Η δε συνεχιζόμενη απόσυρση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή κι η στροφή τους προς την Ασία, δημιουργεί νέα δεδομένα που επιχειρεί να εκμεταλλευθεί τόσο ο Πούτιν όσο κι ο Ερντογάν…
Είναι και κάτι άλλο. Η Ρωσία μπορεί και παρεμβαίνει στα εσωτερικά δυτικών χωρών με τακτικές υβριδικού πολέμου. Με μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή και χρηματοδότηση ακραίων κομμάτων , επιχειρεί τη διαίρεση των δυτικών κοινωνιών και τη δημιουργία χάους. Οι Αμερικανοί βρήκαν τα υβριδικά της ίχνη στην εκλογή Τραμπ, ενώ ήταν ορατή η ανάμειξή της στην υπόθεση Brexit και την προσφυγική κρίση.
Ας τα σκεφτούμε καλά αυτά. Και πολλά άλλα. Καλή η καθημερινότητά μας, μεγάλα τα προβλήματα που δημιουργεί η πανδημία, μα η ζωή στη διπλωματία δεν σταματά ποτέ… Κι είναι σαφές ότι οι συσχετισμοί αλλάζουν, ομού με τις επιρροές σε Ανατολή, Δύση αλλά και Ασία…
