«Η περίπτωση της Ρουμανίας, αποτελεί ένα από τα παραδείγματα της επιτυχημένης ελληνικής επιχειρηματικής εξωστρέφειας», σημειώνει σε μελέτη του το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας της Ελλάδας στο Βουκουρέστι. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η Ελλάδα βρίσκεται στην 8 θέση των κυριότερων επενδυτών στην Ρουμανία, ενώ παράλληλα βρίσκεται στην 9η θέση στον κατάλογο όσον αφορά στον αριθμό των εταιρειών, καθώς οι καταγεγραμμένες επιχειρήσεις ανέρχονται σε 7.648.
Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Εθνικού Εμπορικού Μητρώου της Ρουμανίας (αφορούν τον Μάρτιο του 2021), ήταν εγγεγραμμένες 7.904 εταιρείες με ελληνική συμμετοχή, δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2020 έως και τον Μάρτιο του 2021 και παρά την πανδημία, 256 νέες εταιρείες με ελληνική συμμετοχή ενεγράφησαν στο Μητρώο.
Παράλληλα, και όσον αφορά στον αριθμό των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων με ελληνική συμμετοχή διαχρονικά αναφέρεται ότι:
– Τον Δεκέμβριο του 2001 οι ελληνικές επιχειρήσεις ανερχόταν σε 1.991
– Τον Σεπτέμβριο του 2004 οι ελληνικές επιχειρήσεις ανερχόταν σε 2.826
– Τον Δεκέμβριο του 2007 οι ελληνικές επιχειρήσεις ανερχόταν σε 4.102
– Τον Φεβρουάριο του 2016, οι ελληνικές επιχειρήσεις ανερχόταν σε 6.643
– Τον Δεκέμβριο του 2019, οι ελληνικές επιχειρήσεις ανερχόταν σε 7.648.
– Τον Μάρτιο του 2021, οι ελληνικές επιχειρήσεις ανερχόταν σε 7.904.
‘Αρα, κατά την περίοδο της προηγούμενης 20ετίας 2001-2021, προκύπτει ότι ο αριθμός των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων με ελληνική συμμετοχή, σημείωσε αλματώδη άνοδο κατά 5.913 επιχειρήσεις ή ποσοστό περίπου 297%.
Παρατηρείται ότι η δραστηριοποίηση στην ρουμανική αγορά, προσέλκυσε και συνεχίζει να προσελκύει το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων, καθώς ο αριθμός των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων σημειώνει διαχρονικά σημαντική αύξηση (δειγματοληπτικά αναφέρεται ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 ξεκίνησαν να δραστηριοποιούνται στη ρουμανική αγορά ο Όμιλος Σαρακάκη -αντιπροσωπεία αγροτικών μηχανημάτων-, το ιατρικό κέντρο Atena Medical Center και ο Όμιλος διαχείρισης ακινήτων Zeus International με την εξαγορά τριών ξενοδοχειακών μονάδων στο Βουκουρέστι).
Σημειώνεται όμως, ότι καθώς στο Ρουμανικό Εμπορικό Μητρώο (έναρξη λειτουργίας 1990), δεν διαγράφονται οι εταιρείες οι οποίες έχουν σταματήσει τη λειτουργία τους, ήτοι, ο αριθμός των 7.648 επιχειρήσεων (όπως και των συνολικών 226.892 επιχειρήσεων με αλλοδαπή συμμετοχή) τον Δεκέμβριο του 2019, δημιουργείται αθροιστικά από την πρώτη εγγραφή ελληνικής επιχείρησης (ή των αλλοδαπών επιχειρήσεων), από την έρευνα και τα στοιχεία της ICAP, προκύπτει ότι βρισκόταν σε λειτουργία οι 2.095 εξ αυτών ή ποσοστό περίπου 27% του συνόλου.
Οι τομείς δραστηριότητας
Εταιρείες με ελληνική συμμετοχή είναι παρούσες σχεδόν σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Μεγαλύτερο μερίδιο παρουσιάζουν αυτές που δραστηριοποιούνται στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, αντιπροσωπεύοντας ποσοστό 26% του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται εταιρείες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, στην τρίτη θέση κατασκευαστικές και στην τέταρτη θέση εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κτηματομεσιτικό τομέα.
Από το σύνολο των 2.095 επιχειρήσεων η συντριπτική πλειονότητα ή 1.450 εξ αυτών ή ποσοστό 69% είναι εγκατεστημένες στην περιοχή του Βουκουρεστίου, ενώ στην ευρύτερη περιφέρεια του Βουκουρεστίου, ενώ στην ευρύτερη περιφέρεια του Βουκουρεστίου συνολικά είναι εγκατεστημένες 1.578 επιχειρήσεις ή ποσοστό 75% του συνόλου.
Όσον αφορά στον κύκλο εργασιών (στοιχεία Δεκεμβρίου 2019), προκύπτει αφενός ότι την μεγαλύτερη αξία (1,9 δισ. ευρώ ή 83% του συνόλου) δημιουργούν οι εταιρείες που είναι εγκατεστημένες στην περιοχή του Βουκουρεστίου και αφετέρου ότι από τη συνολική αξία του κύκλου εργασιών που έφθασε στα 2,3 δισ. ευρώ, το 1,1 δισ. Ευρώ ή ποσοστό 48% οφείλεται σε μεγάλες επιχειρήσεις. Ακόμη, το 94% των υπό εξέταση εταιρειών είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις (που απασχολούν κάτω των 10 ατόμων) ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις απασχολούν το 1% του συνόλου των εργαζομένων. Όσον αφορά στον κύκλο εργασιών, προκύπτει ότι το 49% του συνολικού κύκλου εργασιών δημιουργείται από τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Όπως υπογραμμίζεται «παρατηρείται ότι η κατηγορία που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων (πολύ μικρές επιχειρήσεις), είναι η κατηγορία που ταυτόχρονα έχει τα υψηλότερα ποσοστά κερδών προ τόκων και φόρων. Στον αντίποδα, οι μεγάλες επιχειρήσεις, με μόνο δέκα εταιρίες έχουν το μεγαλύτερο κύκλο εργασιών και ταυτόχρονα αρνητικό πρόσημο στα κέρδη προ τόκων και φόρων. Τα οφέλη από την εξωστρέφεια,, δεν περιορίζονται μόνο στις επιχειρήσεις (π.χ. περισσότερο ανταγωνιστική και αποδοτική η λειτουργία τους, διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο πωλήσεων, βελτίωση χρηματοροών τους) ή στην αύξηση του όγκου του εξωτερικού εμπορίου (εξαγωγές και εισαγωγές), αλλά έχουν επίπτωση και σε πολλούς περισσότερους τομείς τόσο για την Ελλάδα ως χώρα προέλευσης όσο και στην συγκεκριμένη περίπτωση για την Ρουμανία ως χώρα υποδοχής, τομείς όπως η ανάπτυξη συνεργασιών/συνεργιών βιομηχανίας/εμπορίου/υπηρεσιών, η μεταφορά τεχνογνωσίας, ο αναπροσανατολισμός της παραγωγής προς κλάδους και προϊόντα ψηλότερης προστιθέμενης αξίας, η τόνωση της απασχόλησης, η αύξηση της εγχώριας παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών, η αύξηση των δημοσίων εσόδων κ.α.
Το παράδειγμα της δραστηριοποίησης των εταιρειών ελληνικών συμφερόντων στην Ρουμανία είναι ενδεικτικό των δυνατοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων, του ελληνικού επιχειρείν και του σταδιακού εξωστρεφούς μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας γενικότερα. Το εύρος των δραστηριοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων και οι οικονομικές επιδόσεις τους, σε συνδυασμό με την αξιοπιστία και η αναγνωρισιμότητά τους στη ρουμανική αγορά συνιστούν παράγοντες καθιέρωσης της χώρας μας ως σημαντικού επενδυτικού και οικονομικού εταίρου της Ρουμανίας. Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί ένα συνεκτικό και υγιές πλαίσιο δικτύωσης που ευνοεί τη διεύρυνση συνεργειών των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών και εφαλτήριο περαιτέρω εξωστρεφούς δράσης των ελληνικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Οι εργαζόμενοι ανά τομέα
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, όσον αφορά στον αριθμό εταιρειών και αριθμό εργαζομένων ανά τομέα, οι περισσότερες εταιρείες δραστηριοποιούνται στον τομέα χονδρικού και λιανικού εμπορίου (545) τομέας ο οποίος και απασχολεί και τους περισσότερους εργαζομένους (5.648). Στη συνέχεια ακολουθούν ο τομέας της βιομηχανίας με 184 εταιρείες (5ος τομέας σε αριθμό εταιρειών) ο οποίος όμως είναι 2ος σε αριθμό εργαζομένων καθώς απασχολεί 3.071 εργαζομένους και ο τομέας ΙΤ με 102 εταιρείες (6ος τομέας σε αριθμό εταιρειών) ο οποίος όμως είναι 3ος σε αριθμό εργαζομένων καθώς απασχολεί 1.739 εργαζομένους. Ο τομέας χονδρικού και λιανικού εμπορίου αντιπροσωπεύει το 49% του συνολικού κύκλου εργασιών. Οι πρώτοι τρεις τομείς δραστηριότητας συγκεντρώνουν το 83% του συνολικού κύκλου εργασιών. Οι κατασκευές παρουσιάζουν συγκριτικά χαμηλότερη απόδοση, με 13% των εταιρειών να αντιπροσωπεύουν το 4% του συνολικού κύκλου εργασιών.
Τράπεζα της Ελλάδος
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και όσον αφορά στο ύψος των επενδεδυμένων στη Ρουμανία κεφαλαίων, προκύπτει ότι:
- το 2005 η συνολική αξία των άμεσων επενδύσεων από Ελλάδα έφθανε περίπου στα 2 δισ. ευρώ,
- το 2010 έφθανε στα περίπου 3,8 δισ. ευρώ,
- το 2015 στα περίπου 2,6 δισ. ευρώ,
- ενώ το 2019 η αξία τους βρίσκεται κάτω από 2 δισ. ευρώ.
Κύριος λόγος της μείωσης της αξίας των ελληνικών επενδύσεων ήταν η αποχώρηση από την Ρουμανία – όπως και από τις περισσότερες χώρες της Βαλκανικής – της πλειοψηφίας των ελληνικών συστημικών τραπεζών.
Ελληνο-Ρουμανικές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις
Όπως αναφέρεται, βάσει προηγουμένων εγγράφων του γραφείου ΟΕΥ , τα οποία μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών, προκύπτουν τα εξής :
- Η Ρουμανία κατά το 2020, αποτέλεσε τον 16ο κυριότερο εμπορικό εταίρο της χώρας μας.
- Όσον αφορά στις ελληνικές εξαγωγές, ήταν ο 10ος κυριότερος προορισμός, ενώ παράλληλα εκτιμάται ότι, περίπου 30% της αξίας των ελληνικών εξαγωγών οφείλεται σε εταιρείες ελληνικών συμφερόντων στη Ρουμανία, και περίπου 15% της αξίας των ελληνικών εισαγωγών οφείλεται επίσης σε εταιρείες ελληνικών συμφερόντων στη Ρουμανία.
- Όσον αφορά στο σύνολο των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων προς Ρουμανία προκύπτει ότι το 2020 ανήλθαν σε αξία στα 267,7 εκ. Ευρώ σημειώνοντας αύξηση κατά 10% έναντι του 2019, ενώ σημειώνεται επιπλέον ότι το σύνολο της αξίας εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων αντιπροσωπεύει ποσοστό περίπου στο 24% της συνολικής αξίας ελληνικών εξαγωγών προς την Ρουμανία.
- Όσον αφορά στο ισοζύγιο Υπηρεσιών κατά το 2019 έφθασε σε συνολική αξία 786,4 εκατ.ευρώ, αντιπροσωπεύοντας ποσοστό 2,2% της αξίας του συνολικού ελληνικού ισοζυγίου υπηρεσιών. Σημειώνεται παράλληλα ότι οι δυο σημαντικότεροι τομείς είναι ο τουρισμός, με την αξία του ισοζυγίου να ανέρχεται σε 529,2 εκ. ευρώ και οι μεταφορές με 128,2 εκ. ευρώ
- Όσον αφορά στις Ελληνικές Ξένες ‘Αμεσες Επενδύσεις/Αποθέματα στο εξωτερικό το 2019 και σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η Ρουμανία βρίσκεται 5η θέση του σχετικού καταλόγου με ποσοστό στο σύνολο 7,3%.
- Παράλληλα και όπως προαναφέρθηκε, το ελληνικό μερίδιο στις συνολικές άμεσες ξένες επενδύσεις στη Ρουμανία, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρουμανίας, διαμορφώθηκε στο 3,8% κατατάσσοντας την χώρα μας στην 8η θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης ξένων άμεσων επενδύσεων, μετά την Ολλανδία, Αυστρία, Γερμανία, Κύπρο, Ιταλία, Γαλλία και Λουξεμβούργο.
- Όσον αφορά στις Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου, το απόθεμα επενδύσεων χαρτοφυλακίου της Ελλάδας στη Ρουμανία έφθασε στα 162 εκ. δολάρια ΗΠΑ.
Σχετικά με την έρευνα
Η έρευνα βασίσθηκε στην ανάλυση από την εταιρεία ICAP των στοιχείων ισολογισμών των εγγεγραμμένων στο Ρουμανικό Εμπορικό Μητρώο 7.648 εταιρειών με ελληνική συμμετοχή τουλάχιστον 10%. Οι πηγές της έρευνας ήταν το αρχείο της εταιρείας ICAP, το Ρ/Υπουργείο Οικονομικών/ National Agency for Fiscal Administration (ANAF) και το Ρ/Εμπορικό Μητρώο.Τα οικονομικά στοιχεία αφορούν στον Δεκέμβριο του 2019, ενώ εταιρείες που δεν περιλαμβάνονται στην μελέτη είναι αυτές που δεν έχουν υποβάλει ισολογισμούς το 2019. Επίσης δεν περιλαμβάνονται οι Τράπεζες, καθώς έχουν διαφορετική μέθοδο financial reporting.Σημειώνεται ότι ως εταιρείες ελληνικών συμφερόντων στη Ρουμανία (ή οπουδήποτε αλλού) καταγράφονται αυτές που η χώρα προέλευσης των κεφαλαίων είναι η Ελλάδα.Ως αποτέλεσμα εάν χώρα προέλευσης των κεφαλαίων είναι π.χ. η Ολλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Κύπρος, η Αυστρία, το Ην. Βασίλειο κ.α., οι επενδύσεις συμπεριλαμβάνονται και λογίζονται ως ολλανδικές, βελγικές κυπριακές, αγγλικές κλπ.Κατά συνέπεια τα αναφερόμενα ελληνικά επενδεδυμένα ονομαστικά ποσά στη Ρουμανία είναι σαφώς μικρότερα από τα πραγματικά, καθώς ελληνικές εταιρείες με έδρα στο εξωτερικό ή θυγατρική στο εξωτερικό από την οποία έγινε η επένδυση στην Ρουμανία, στην περίπτωση που ιδρύουν υποκατάστημα/θυγατρική στην Ρουμανία, εμφανίζονται ως εταιρείες από χώρες από τις οποίες προήλθε το επενδεδυμένο κεφάλαιο, όπως π.χ. οι εταιρείες (αναφέρονται δειγματοληπτικά) : Coca Cola HBC, Steelmet, ICME ECAB, SIDMA, ETEM / Ομίλου Βιοχάλκο, Kleeman , Chipita, Vista Bank, ALPLA PACKAGING, Maillis, ELGEKA-FERFELIS, INFORM LYKOS SA, ALPHA LEASING ROMANIA, K-BOX CONSTRUCTION κ.α.Σημειώνεται παράλληλα ότι ο κύκλος εργασιών μόνο των παραπάνω προαναφερομένων εταιρειών κατά το 2019 στη Ρουμανία, υπερέβη το 1 δισ. ευρώ ενώ ο αριθμός των απασχολουμένων υπερβαίνει τους 2.500.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
