Το παρόν λιτό άρθρο έχει ως σκοπό να αποτίσει τον ελάχιστο φόρο τιμής στους ηρωικούς πεσόντες υπερασπιστές της βασιλεύουσας, κατά την τελευταία πολιορκία της πόλεως από τους Τούρκους. Μια πολιορκία που διήρκησε από την 6 Απριλίου έως την αποφράδα ημέρα της 29 Μαΐου 1453. Η τελευταία ημερομηνία θα παραμείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη όχι μόνο του Ελληνισμού, αλλά και όλης της Χριστιανοσύνης και θα έχει τεράστιες και διαχρονικές επιπτώσεις στην πορεία των λαών της περιοχής.
Η πολιορκία και άλωση της Κωνσταντινουπόλεως πρέπει να διδάσκει και να παραδειγματίζει κυρίως το ελληνικό έθνος, ώστε να μην επαναλάβει τα ίδια μοιραία λάθη και παραλείψεις που οδήγησαν στο τέλος την υπερχιλιετή ιστορική πορεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και στην υποδούλωση και στον μαρασμό του Ελληνισμού. Δεν θα επεκταθούμε στην διεξαγωγή της πολιορκίας, στην ανάλυση των δυνάμεων, στις τακτικές και στρατηγικές που ακολούθησαν ο Μωάμεθ Β΄ και ο θρυλικός τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος. Είναι προτιμότερο και επωφελέστερο να επισημάνουμε επιγραμματικά τις αιτίες που οδήγησαν στην άλωση.
Σύμφωνα με τους περισσότερους και εγκυρότερους ιστορικούς οι σημαντικότερες αιτίες της παρακμής, διαφθοράς και εκφυλισμού του βυζαντινού κράτους, που προκάλεσαν την άλωση ήταν οι παρακάτω:
- Η άσχημη οικονομική κατάσταση
- Η υψηλή φορολογία
- Η εξασθένιση της μεσαίας τάξεως
- Η φυγή μεγάλου αριθμού ανθρώπινου δυναμικού στη Δύση
- Οι πολιτικές και θρησκευτικές έριδες
- Η αδυναμία και μη επιθυμία παροχής ουσιαστικής βοήθειας από τη Δύση, είτε με τη μορφή αποστολής στρατευμάτων, είτε οικονομικής και εφοδιαστικής υποστήριξης
- Στο εσωτερικό του το Βυζάντιο παρέμενε διαιρεμένο και εξασθενημένο
- Κακή διαχείριση όλων σχεδόν των τομέων της κρατικής μηχανής (διοίκηση, οικονομία, δικαιοσύνη κλπ)
- Εξάρτιση από τη Δύση, σε όλους σχεδόν τους κύριους τομείς, όπως στην άμυνα και στην οικονομία
- Παραμέληση εμπορίου και ουσιαστική παραχώρησή του σε τρίτες χώρες, κυρίως στους Βενετούς και Γενουάτες
- Παραμέληση της άμυνας, που κατά περιόδους πλησίαζε τα επίπεδα της πλήρους αδιαφορίας σχετικά με την οργάνωση, την στρατολογία και εκπαίδευση αξιόλογου και αξιόμαχου στρατού και ναυτικού.
- Ανάπτυξη ενός ισχυρού ρεύματος «τουρκοφιλίας» στο εσωτερικό του Βυζαντίου από ορισμένους «διανοουμένους» και τμήμα της άρχουσας τάξης, οι οποίοι καλλιεργούσαν την άποψη της περί προτιμητέας υποταγής στους Οθωμανούς από οποιαδήποτε συνδιαλλαγή με την «δαιμονισμένη και άθεη» Δύση
- Η υπέρμετρη αύξηση του αριθμού των μοναχών. Κάθε οικογένεια είχε ένα μέλος ασχολούμενο ενεργά με την θρησκεία (ιερέας, μοναχός ή μοναχή). Σκοπός η αποφυγή στράτευσης.
- Η τεχνολογική καθυστέρηση που παρουσιάζεται στο Βυζάντιο, την ίδια στιγμή που οι Οθωμανοί πραγματοποιούν με την υποστήριξη των δυτικών τεχνολογικά άλματα, ιδίως στον στρατιωτικό τομέα (Κατασκευή πυροβόλων κλπ).
- Η άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από την Δ΄ Σταυροφορία το 1204, είχε επιφέρει ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα στο Βυζάντιο, από το οποίο ουσιαστικά ποτέ δεν συνήλθε.
Αναλογιζόμενος τα παραπάνω δεν μπορεί κανείς να αποφύγει τον παραλληλισμό πολλών σημερινών καταστάσεων που βιώνει η πατρίδα μας με γεγονότα και εξελίξεις που διαδραματίστηκαν στην προ αλώσεως περίοδο του Βυζαντίου. Ας ελπίσουμε η ηγεσία της χώρας μας παραδειγματιζόμενη από την ζοφερή εκείνη περίοδο να προβεί σε ενέργειες και δράσεις που θα προφυλάξουν την πατρίδα μας από νέες τραγωδίες και ταπεινώσεις.
Ας είναι αιώνια η μνήμη των ηρωικών τελευταίων υπερασπιστών της Πόλης και κυρίως του τελευταίου αυτοκράτορα που αυτοπροαιρέτως θυσιάστηκε.
