Κάθε χρόνο τα ίδια. Όποτε γιορτάζεται η 28η Οκτωβρίου αναδύονται τα εθνικά μας κόμπλεξ και γίνεται στα σοβαρά διάλογος για το κατά πόσο η εθνική αντίσταση κατά των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών ήταν «αριστερή» ή «δεξιά». Ο διάλογος αυτός ξεκινά από την Αριστερά, ξεκάθαρα, και το ερώτημα είναι, γιατί; Δεν μπορούμε τουλάχιστον μία φορά το χρόνο να γιορτάσουμε μία εθνική επέτειο σαν να είναι πραγματικά εθνική;
Γιατί μπλέκεται τόσο πολύ η ιδεολογία, αφού είναι γενικώς αποδεκτό από τους ιστορικούς μας πως ο χαρακτήρας της αντίστασης στην εισβολή των δυνάμεων του Άξονα ήταν εθνικός; Γιατί κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν, ντε και καλά, ότι η Ελλάδα αντιστάθηκε στον Φασισμό; Ιδέα δεν είχαν από φασιστική ή κομμουνιστική θεωρία όσοι ξεκινούσαν για το μέτωπο «με το χαμόγελο στα χείλη». Εδώ καλά καλά δεν είχαν ιδέα στη Σοβιετική Ένωση όταν κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία, στην Ελλάδα θα έχουν; Η Πράβντα, την επόμενη μέρα της εισβολής των Γερμανών, καλούσε για τον «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο» και εδώ ακόμα το συζητάμε!
Είναι αλήθεια πως σε ό,τι αφορά την οργανωμένη ένοπλη αντίσταση κατά την περίοδο της κατοχής, ο αριστερός ΕΛΑΣ ήταν πιο αποτελεσματικός από τον δεξιό ΕΔΕΣ (αμφότερες, πάντως, οι οργανώσεις δεν υπήρχαν κατά το Έπος του ’40 που τυπικά γιορτάζουμε την 28η), αλλά η σημασία που έχει αυτό είναι ελάχιστη όταν μαζί τους αντιστέκονταν απλοί και φιλήσυχοι άνθρωποι. Ο αγώνας στη συνείδηση του έθνους, βλέπετε, ήταν Ελλάδα εναντίον Ιταλίας και Γερμανίας, όχι Ζέρβας εναντίον Βελουχιώτη. Η Ελλάδα, δε, είναι μία από τις ελάχιστες χώρες της κατεχόμενης Ευρώπης, όπου οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να κάνουν πολιτική επιστράτευση και, επιπλέον, μάλλον η μόνη όπου αυτή η επιστράτευση ματαιώθηκε μετά από αληθινά παλλαϊκή εξέγερση απλών ανθρώπων η οποία πληρώθηκε με αίμα. Τέτοιες στιγμές εθνικής ενότητας ήταν που εγκαινίασε η πανεθνική κινητοποίηση κατά το Ελληνοϊταλικό πόλεμο του ’40.
Τι ζόρι πρέπει να τραβάει ένας Έλληνας σήμερα όταν τα προσπερνάει αυτά για να μας πει ότι «ο Μεταξάς δεν είπε το Όχι», ότι «το είπε, αλλά επειδή του το επέβαλλαν οι Άγγλοι, όχι επειδή ήταν πατριώτης», ότι «δεν κήρυξε τον πόλεμο στην Ιταλία νωρίτερα επειδή ήταν φασίστας» και άλλα παρόμοια; Εν τω μεταξύ, η μόνη περίπτωση ένας φασίστας κυβερνήτης να κάνει ό,τι του λέει η κοινοβουλευτική Αγγλία μάλλον είναι να είναι πατριώτης… Αλλιώς δεν είναι και πολύ φασίστας, σωστά; Αλλά, εν πάση περιπτώσει, αφού το είπαμε και το ξανά είπαμε και έχουμε εμπεδώσει όλοι ότι στην Ελλάδα, τότε, ο κυβερνήτης ήταν δικτάτορας φασίστας, ας καταλάβουμε τουλάχιστον ότι αυτό κάνει ακόμα πιο γελοίο τον ισχυρισμό που λέει ότι στην Πίνδο συγκρούστηκε η Δημοκρατία με τον Φασισμό. Δύο έθνη συγκρούστηκαν, το ελληνικό και το ιταλικό. «Κάτσε να το συζητήσουμε», λέει ακόμα η Αριστερά.
Αν έχουμε όντως κάτι να συζητήσουμε την 28η Οκτωβρίου ειδικά, είναι το πώς κατάφερε η Ελλάδα να νικήσει στο πεδίο των μαχών μία χώρα που πληθυσμιακά είναι έξι φορές μεγαλύτερη. Πριν πιάσουμε όλα τα τριγύρω, δεν είναι στα αλήθεια εντελώς δικαιολογημένο μία τέτοια μέρα να την γιορτάζουμε ως Έλληνες; Είναι κάπου γραμμένο ότι πρέπει να διαβάζουμε την ιστορία μας μόνο ως Αριστεροί ή Δεξιοί ή μέσα από μία συγκεκριμένη ιδεολογική τοποθέτηση, τέλος πάντων;
Είναι θεμιτό και ωραίο να ανοίγουμε πού και πού κουβέντα για τις λεπτομέρειες και τα κρυμμένα κίνητρα πίσω από τις μεγάλες πράξεις του παρελθόντος, αλλά αν δεν μάθουμε πρώτα να ακούμε την Ιστορία όταν μας φωνάζει, δεν πρόκειται ποτέ να την καταλάβουμε στους ψιθύρους της. Κανείς δεν θα καθόταν να αναλύσει τα κίνητρα του Μεταξά ή των κομμουνιστών έναντι των κατακτητών αν δεν ήταν συνδεδεμένα με ένα εθνικό έπος. Αν δυσκολευόμαστε να συμφωνήσουμε στα βασικά, ότι δηλαδή πρόκειται για ένα σημαντικό εθνικό επίτευγμα και δικαιούμαστε να το γιορτάζουμε ως τέτοιο, τέτοιες αναλύσεις δεν έχουν καμία ιστορική ή άλλη αξία πέρα από την κοινωνική πόλωση. Το μόνο πραγματικό τους αποτέλεσμα, με άλλα λόγια, είναι να εξυπηρετούν μία μίζερη μικροπολιτική ατζέντα που θέλει την Ελλάδα κολλημένη στα εμφύλια πάθη εις τους αιώνας των αιώνων.
Η ιστορία έγραψε ότι οι Έλληνες αντιστάθηκαν στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές πέρα από επιμέρους ιδεολογίες και χρώματα και αυτό δεν αλλάζει, όσο κι αν χτυπιούνται οι ιδεολογικοί ταλιμπάν των καιρών μας. Τούτο δεν σημαίνει ότι η όλη ιστορία της εθνικής αντίστασης δεν έχει και τους αστερίσκους και τις μαύρες σελίδες της… Αλίμονο, υπάρχουν κι αυτά και καλό είναι να τα συζητάμε και να τα εξετάζουμε. Για την ακρίβεια, δεν είναι απλά καλό, είναι αναγκαίο. Αν θέλουμε, όμως, όντως να κάνουμε κάτι τέτοιο όσο το δυνατόν μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες, ας το προσπαθήσουμε κάποια άλλη χρονική στιγμή και όχι κατά την εθνική μας επέτειο. Εμείς ξεκινάμε την κουβέντα με την πρώτη παρέλαση της 27ης Οκτωβρίου, κορυφώνουμε την 28η και μέχρι τα ξημερώματα της 29ης την έχουμε αφήσει στη μέση για του χρόνου. Υπάρχουν άλλες 362 μέρες…
