Για το κόμμα των ‘Σπαρτιατών’ – Γράφει ο Δρ. Σίμος Ανδρονίδης

Η δημοσιογράφος της εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα’ Ελένη Γκρήγκοβιτς, με άρθρο της αναφέρεται στην νέα ανεξαρτητοποίηση βουλευτή του κόμματος των ‘Σπαρτιατών’.

Πιο συγκεκριμένα, ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του κόμματος Διονύσης Βαλτογιάννης εξεδήλωσε την πρόθεση του να αποχωρήσει από την κοινοβουλευτική ομάδα του συγκεκριμένου πολιτικού κόμματος, κάτι που αποδεικνύει πως η πρόσφατη εντολή που έδωσε η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου για «άσκηση ποινικών διώξεων για εξαπάτηση εκλογέων»,[1] προκαλεί φυγόκεντρες τάσεις που εν προκειμένω είναι πιθανό να συνεχιστούν.

Σε αυτό το πλαίσιο και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν τις τελευταίες εξελίξεις, δύναται να αναφέρουμε πως είναι αρκετά πιθανό (ειδικά εάν οι ‘Σπαρτιάτες’ δεν συμμετάσχουν τελικά στις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές της 9^ης Ιουνίου), το κόμμα αυτό να καταστεί ένα κόμμα «εφήμερο»,[2] σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του Stanely, τον οποίο επικαλείται και μία εμβριθής μελετήτρια των ριζοσπαστικών, εθνικολαϊστικών κομμάτων όπως είναι η Βασιλική Γεωργιάδου. Και  ποιο είναι το «εφήμερο κόμμα»; Είναι το κόμμα εκείνο που «δεν άφησε ίχνη στο κομματικό σύστημα»,[3] κατά την Βασιλική Γεωργιάδου.

Και τι εννοούμε λέγοντας κάτι τέτοιο; Εννοούμε πως δεν θα έχει καταφέρει να καταστεί επιδραστικό στο χώρο πέραν της Νέας Δημοκρατίας, στο πεδίο των ιδεών (και για να καταστεί ένα νέο κόμμα επιδραστικό σε αυτό το πεδίο, πρώτα και κύρια απαιτείται χρόνος), στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται ο κομματικός-πολιτικός ανταγωνισμός. Και όσον αφορά τους ‘Σπαρτιάτες’ του Βασίλη Στίγκα, προκύπτει ή αλλιώς, έχει ήδη προκύψει ένα πολύ ενδιαφέρον παράδοξο.

Ενώ πολιτικά κόμματα κινούνται ήδη προς την κατεύθυνση διεκδίκησης των ψηφοφόρων του κόμματος, οι βουλευτές του, και ειδικά αυτοί που ανεξαρτητοποιήθηκαν, δεν διεκδικούνται από κάποιο πολιτικό κόμμα.

Διαφορετικά ειπωμένο, κανένα πολιτικό κόμμα δεν φαίνεται να επιθυμεί (βέβαια, αυτό μπορεί να αλλάξει), να καταστήσει μέλη τους ανεξαρτητοποιηθέντες βουλευτές των ‘Σπαρτιατών.’ Εμβαθύνοντας περαιτέρω, θα τονίσουμε πως η Νέα Δημοκρατία, ο ΣΥΡΙΖΑ και το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα-Κίνημα Αλλαγής, συγκλίνουν ως προς την υιοθέτηση μίας στρατηγικής τύπου «cordon sanitaire», για να δανεισθούμε την ορολογία των Γεωργιάδου & Ρόρη. Ήτοι, της «καταδίκης και θεσμικής απομόνωσης» του κόμματος, προκειμένου αυτό και να μην βρει πρόσφορο έδαφος ώστε να ασκήσει την πολιτική του, και να μην συμμετάσχει στις ευρωεκλογές της 9^ης Ιουνίου (βλέπε την πρόθεση κατάθεσης υπομνήματος στον Άρειο Πάγο).[4]

Ουσιαστικά δηλαδή, σπεύδουν να ακολουθήσουν το μοντέλο που ακολούθησαν στην περίπτωση του κόμματος ‘Έλληνες’ του Ηλία Κασιδιάρη και το οποίο κρίνουν ως αποτελεσματικό και επιτυχημένο. Εκτιμούμε θεωρητικά πως ένας από τους παράγοντες που μπορούν να ερμηνεύσουν την εκλογική επιτυχία των ‘Σπαρτιατών’ στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου του 2023, καθίσταται το μοντέλο της «εκλογικής προσφοράς»,[5] κατά την Golder.

 Έτσι λοιπόν, η ρευστοποίηση του κομματικού-πολιτικού συστήματος (ένα ισχυρό κόμμα ακολουθούμενο από άλλα δίχως ιδιαίτερη δυναμική), τάση που είχε διαφανεί στις βουλευτικές εκλογές του Μαϊου,  διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις ή αλλιώς, προσέφερε την ’ευκαιρία’ στους ‘Σπαρτιάτες’ να δράσουν προκειμένου να αποκτήσουν κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Κάτι που έκαναν αντιλαμβανόμενοι πως αυτή είναι μία ‘ευκαιρία’ που δεν μπορεί να χαθεί.

Επίσης, ο αυτο-προσδιορισμός της ως ριζικά νέου κόμματος υπό διαμόρφωση,[6] κόμματος που δεν έχει ‘καμία σχέση με τα άλλα,’ συνέβαλλε στο να κερδίσει την συμπάθεια νέων ως επί το πλείστον ψηφοφόρων, δίχως κομματικές δεσμεύσεις και ταυτίσεις,  οι οποίοι έσπευσαν να το ψηφίσουν στις βουλευτικές εκλογές.

[1] Bλέπε σχετικά, Γκρήγκοβιτς, Ελένη, ‘Σπαρτιάτες: Ανεξαρτητοποιείται ο Διονύσης Βαλτογιάννης – Είναι ο τρίτος βουλευτής μετά την ποινική δίωξη,’ Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 10/04/2024, Σπαρτιάτες: Ανεξαρτητοποιείται ο Διονύσης Βαλτογιάννης – Είναι ο τρίτος βουλευτής μετά την ποινική δίωξη (protothema.gr) Θεωρητικώ τω τρόπω, θα επισημάνουμε πως μετά από μία τέτοια εξέλιξη (απόφαση Αρείου Πάγου για την άσκηση ποινικής δίωξης), ο πρόεδρος του κόμματος Βασίλης Στίγκας, είναι αυτός που προσπαθεί να αποτρέψει επιπλέον αποχωρήσεις, αν και γνωρίζει πολύ καλά πως κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Άρα, καλείται να διαμορφώσει μία «στρατηγική εξόδου από την κρίση» (δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για την ύπαρξη μίας πολιτικοϊδεολογικής κρίσης σαν αυτή που ταλανίζει το κόμμα του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς), για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Αριστείδη Ραβανού, προκειμένου και να συνεχιστεί, όσο γίνεται πιο απρόσκοπτα και εν αναμονή των δικαστικών εξελίξεων, η κοινοβουλευτική λειτουργία του κόμματος, και να τεθούν οι βάσεις ώστε να πάψουν πολλοί πολιτικοί άλλων κομμάτων και αναλυτές, να ‘ταυτίζουν’ τους ‘Σπαρτιάτες’ με τον υπόδικο πρώην βουλευτή της Χρυσής Αυγής, Ηλία Κασιδιάρη. Και οφείλουμε να τονίσουμε πως ως προς αυτό ειδικά, ο Βασίλης Στίγκας έχει πράξει ουκ ολίγα, επιδεικνύοντας από την πρώτη στιγμή μετά την είσοδο του κόμματος στη Βουλή τον Ιούνιο του 2025, ένα ηγετικό προφίλ, με στόχο πρωτίστως να σταματήσουν οι νεο-εκλεγμένοι βουλευτές των ‘Σπαρτιατών’ να θεωρούν τον Ηλία Κασιδιάρη ως μείζον σημείο αναφοράς. Βλέπε και, Ραβανός, Αριστείδης., ‘Εμπειρική διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής ηγεσίας στην Ελλάδα σε περιόδους κρίσης: η περίοδος 2009-2012,’ Πανεπιστήμιο Πειραιώς, 2020, σελ. 172, Διαθέσιμη στο: Εμπειρική διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής ηγεσίας στην Ελλάδα σε περιόδους κρίσης: η περίοδος 2009-2012 (didaktorika.gr)

[2] Βλέπε σχετικά, Stanley, Ben., ‘Populism in Central and Eastern Europe,’ στο: Kaltwasser, Rovira, Christobal., Taggart, Paul., Espejo, Ochoa, Paulina., & Ostiguy, Peter., (επιμ.), ‘The Oxford Handbook of Populism,’ Oxford, Oxford University Press, 2017, σελ. 140-160. Έχοντας κατά νου την διάκριση μεταξύ «ριζοσπαστικής και εξτρεμιστικής δεξιάς» η οποία είναι Γερμανικής προελεύσεως και την έχει εισαγάγει με επιτυχία στα καθ’ ημάς η Βασιλική Γεωργιάδου, θα πούμε πως οι ‘Σπαρτιάτες’ (παρά το όνομα που φέρουν, οι αναφορές του ονόματος του βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα κατά την διάρκεια των μηνών που βρίσκεται το κόμμα στη Βουλή, ήσαν μηδαμινές), επ’ ουδενί δεν έχουν επιδείξει εξτρεμιστικές τάσεις που να φτάνουν έως την υιοθέτηση μίας ανοιχτά πολεμικής στάσης απέναντι στην ισχυρή Τρίτη Ελληνική (Φιλελεύθερη) Δημοκρατία, περιοριζόμενοι στην διατύπωση ενός εθνικιστικού λόγου (όπως και άλλοι ηγέτες παρόμοιας ιδεολογίας πολιτικών κομμάτων, ο Βασίλης Στίγκας δεν διστάζει να αυτο-προσδιορίζεται ως ‘εθνικιστής’), στην εναντίωση στο «σάπιο κατεστημένο» (άρα, καθίσταται κόμμα κατά του ‘κατεστημένου’), στη δημιουργία του οποίου έχουν συμβάλλει όλα τα άλλα κλασικά Μεταπολιτευτικά πολιτικά κόμματα (Νέα Δημοκρατία, Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος), στο έμμεσο κάλεσμα για την πραγματοποίηση μίας ‘πολιτιστικής επανάστασης’ απέναντι στην «ψεύτικη θολοκουλτούρα της κεντροαριστερής παραμόρφωσης», κατά τα λεγόμενα του Βασίλη Στίγκα. Για την διάκριση μεταξύ «εξτρεμιστικής» και «ριζοσπαστικής δεξιάς», βλέπε σχετικά, Γρομπανόπουλος, Τρύφων., ‘Η (επ) άνοδος του νεοφασισμού στην Ευρώπη: Διαχρονικές διαστάσεις του φαινομένου. Έννοια, ερμηνείες και αιτίες ανάδειξης,’ στο: Βαμβακίδου, Ιφιγένεια., Καλεράντε, Ευαγγελία., & Σολάκη, Ανδρομάχη., (επιμ.), ‘Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στο τερατώδες είδωλο της Ευρώπης. Οι παθογένειες του καπιταλιστικού συστήματος,’ Εκδόσεις Επέκεινα, Τρίκαλα, 2016, σελ. 104. Χρήζει θεωρητικής επισήμανσης το γεγονός πως το κόμμα των ‘Σπαρτιατών’ έχει επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στην άσκηση των κοινοβουλευτικών του καθηκόντων, στο εγκάρσιο σημείο όπου οι βουλευτές και τα στελέχη του (δεν γνωρίζουμε πολλά για το στελεχιακό δυναμικό του κόμματος), αφενός μεν αποφεύγουν την συμμετοχή ή την οργάνωση ακτιβιστικών δράσεων (επ’ ουδενί ο βουλευτής Σπύρος Βαλτογιάννης δεν μπορεί να θεωρηθεί ένας ‘ακτιβιστής βουλευτής’ όπως ήσαν ο Κωνσταντίνος Μπαρμπαρούσης της Χρυσής Αυγής), και, αφετέρου δε, την οργάνωση δράσεων που να εκπέμπουν ένα έντονο ή αλλιώς, ισχυρό εθνικιστικό πρόσημο. Παραπέμπουμε τον ενδιαφερόμενο αναγνώστη στην κοινοβουλευτική ομιλία του Βασίλη Στίγκα από τον περασμένο Νοέμβριο. Στην συγκεκριμένη ομιλία εμπεριέχονται όλες οι βασικές πολιτικοϊδεολογικές θέσεις του κόμματος, κάτι που μας επιτρέπει να κάνουμε λόγο για μία ομιλία-‘μανιφέστο’. Βλέπε και, Ομιλία-καταπέλτης του Προέδρου των «ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ», Βασίλη Στίγκα, για τη διαχρονική εξαπάτηση εκλογέων από τα κόμματα εξουσίας,’ Ιστοσελίδα κόμματος ‘Σπαρτιάτες,’ 09/11/2023, Ομιλία-καταπέλτης του Προέδρου των «ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ», Βασίλη Στίγκα, για τη διαχρονική εξαπάτηση εκλογέων από τα κόμματα εξουσίας – ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ (spartiates.gr)

[3] Βλέπε σχετικά, Γεωργιάδου, Βασιλική., ‘Η Κατάσταση της Άκρας Δεξιάς στην Ελλάδα. Ιστορικό φόντο και πρόσφατες εξελίξεις,’ Friedrich Ebert Stiftung, Νοέμβριος 2019, Διαθέσιμο στο: (PDF) Η Κατάσταση της Άκρας Δεξιάς στην Ελλάδα. Ιστορικό φόντο και πρόσφατες εξελίξεις (researchgate.net) Δεν θα διστάσουμε να διατυπώσουμε τις δύο ακόλουθες υποθέσεις εργασίας: Πρώτον, πολλοί εκ των ψηφοφόρων του κόμματος των ‘Σπαρτιατών’ δεν διακατέχονται από ισχυρές φιλο-ρωσικές τάσεις όπως συμβαίνει με ψηφοφόρους του κόμματος της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου. Και, δεύτερον, δεν ομνύουν, σε μεγάλο βαθμό, στην έννοια του «ισχυρού ηγέτη», κατά τις Γεωργιάδου & Ρόρη, η έλευση του οποίου στο κομματικό-πολιτικό προσκήνιο θα μεταβάλλει άρδην τα πράγματα. Βλέπε και, Γεωργιάδου, Βασιλική., & Ρόρη, Λαμπρινή., ‘Η Άκρα Δεξιά στη μεταμνημονιακή εποχή: Κίνητρα ψήφου, διαθεσιμότητα και ελλοχεύουσα δυναμική,’ στο: Αρανίτου, Βάλια., Γεωργιάδου, Βασιλική., & Τσατσάνης, Μάνος., (επιμ.), ‘Η εκλογική συμπεριφορά των Ελλήνων. Ανάμεσα στα Μνημόνια και την πανδημία. Στάσεις, αντιλήψεις, στοιχίσεις και αποστοιχίσεις,’ Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 2022.

[4] Εάν εστιάσουμε στην εθνικολαϊκιστική ρητορική στελεχών των ‘Σπαρτιατών’, τότε θα διαπιστώσουμε πως πρωτεύουσα σημασία αποκτά ο διαχωρισμός μεταξύ  του ‘εμείς’ (ο ‘άσπιλος και αμόλυντος ελληνικός λαός’) και των ‘άλλων’ (τα κόμματα του ‘κατεστημένου’). Έπεται ο διαχωρισμός μεταξύ ‘ελληνικού λαού’ και ‘μεταναστών’ που έχουν ‘εποικίσει την ελληνική επικράτεια’. Και αυτή είναι μία αξιοσημείωτη εξέλιξη: Οι ‘Σπαρτιάτες’ είναι από τα κόμματα της ριζοσπαστικής δεξιάς που καθιστούν το μεταναστευτικό ζήτημα μία από τις προτεραιότητες τους (κάτι παρόμοιο μπορεί να ειπωθεί πλέον και για το κόμμα του Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία), και όχι την απόλυτη προτεραιότητα τους.

[5]  Βλέπε σχετικά, Golder, M., ‘Explaining variation in the success of  extreme right parties in Western Europe,’ Comparative Political Studies, 36, 4, 2003, σελ. 432-466. Ο καθηγητής στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ Αντώνης Καραμπατζός, επιχειρηματολογεί πολύ πειστικά για το ό,τι η επιλογή της ανακατανομής των εδρών των ‘Σπαρτιατών’ στα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα αντιβαίνει στις αρχές του ‘εκλέγειν’ και τις ισότητας της ψήφου. Οι μεγάλης σημασίας διαπιστώσεις του Αντώνη Καραμπατζού, μας επιτρέπουν να τονίσουμε πως καθίσταται προδήλως εσφαλμένο να θεωρεί κάποιος πως προκύπτει άμεση και οργανική σχέση των ‘Σπαρτιατών’ με την Χρυσή Αυγή, λόγω των δηλώσεων υποστήριξης του κόμματος αυτού από τον Ηλία Κασιδιάρη. Βλέπε και, Καραμπατζός, Αντώνης, ‘Ανακατανομή εδρών ερήμην της δημοκρατικής αρχής,’ Εφημερίδα ‘Τα Νέα,’ 11/04/2024, σελ. 7.

[6] Το αφήγημα που διαμορφώθηκε σε αυτή την περίπτωση, ήσαν ένα αφήγημα τύπου ‘στηρίξτε μας και βάλτε μας στη Βουλή προκειμένου να γίνουμε κανονικό κόμμα.’ Η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου (το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για την ‘ΝΙΚΗ’ του Δημήτρη Νατσιού)  δεν εμπίπτει στην κατηγορία του κατά Τρύφωνα Γρομπανόπουλου «λαϊκιστικού αντικρατισμού, που εναντιώνεται στον εκτεταμένο δημόσιο τομέα και επιζητά λιγότερο κράτος». Τέτοιου τύπου ρητορική απαντάται σε πολιτικά κόμματα που ομνύουν σε ένα περισσότερο τεχνοκρατικό προφίλ (βλέπε το κόμμα του Θάνου Τζήμερου) και όχι σε κόμματα που χρησιμοποιούν διαρκώς ‘φορτισμένες’ και πολυχρησιμοποιημένες έννοιες. Βλέπε σχετικά, ., ‘Η (επ) άνοδος του νεοφασισμού στην Ευρώπη: Διαχρονικές διαστάσεις του φαινομένου. Έννοια, ερμηνείες και αιτίες ανάδειξης,’ στο: Βαμβακίδου, Ιφιγένεια., Καλεράντε, Ευαγγελία., & Σολάκη, Ανδρομάχη., (επιμ.), ‘Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στο τερατώδες είδωλο της Ευρώπης. Οι παθογένειες του καπιταλιστικού συστήματος…ό.π., σελ. 108. Η ρητορική κατά του δημόσιου τομέα και των δημόσιων υπαλλήλων δεν συγκινεί δεξιά εθνικολαϊκιστικά κόμματα.