Η Ελλάδα αναλαμβάνει να συμμορφωθεί με τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης του Συμβουλίου της Ευρώπης, σηματοδοτώντας την αποφασιστικότητά της να καταπολεμήσει τη βία και την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών και να προστατεύσει περαιτέρω τις γυναίκες στην Ελλάδα από τη βία αυτή, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.
Στις 18 Ιουνίου 2018, ο Πρέσβης Στέλιος Περράκης, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, θα καταθέσει το έγγραφο επικύρωσης της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης στο γραφείο του Γενικού Γραμματέα, Θ. Γιάγκλαντ, η οποία θα τεθεί σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου 2018.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης ανέπτυξε τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης μέσα από μια σειρά πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένης μιας ευρωπαϊκής εκστρατείας από το 2006 έως το 2008, για την προστασία των γυναικών από καταστάσεις όπως την σεξουαλική παρενόχληση, τη σεξουαλική βία (συμπεριλαμβανομένου του βιασμού), τη σωματική και την ψυχολογική κακοποίηση, τον αναγκαστικό γάμο, τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και την αναγκαστική στείρωση. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τέθηκε για υπογραφή το 2011 στην Κωνσταντινούπολη και υπογράφτηκε και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2017.
Η Χ. Όλσεν, η οποία εργάζεται για την ομάδα εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τη βία κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, GREVIO , δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι το πρώτο βήμα για την πρόληψη κατά της βίας εναντίον των γυναικών είναι να τεθεί το ζήτημα ανοιχτά και να συζητηθεί δημοσίως. Διαφορετικά, η βία θα παραμείνει αόρατη και τα θύματα θα συνεχίσουν να υποφέρουν σιωπηλά.
Aκολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που έδωσε η Χ. Όλσεν στην ανταποκρίτρια του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων στο Στρασβούργο, Ευαγγελία Ντζιούνη:
Ερ: Πώς ορίζει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία;
Απ: Ένα βασικό χαρακτηριστικό της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης είναι ότι αναγνωρίζει και ορίζει τη βία κατά των γυναικών ως φαινόμενο με βάση το φύλο. Η βία κατά των γυναικών αποτελεί αιτία, καθώς και συνέπεια της ανισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Πρόκειται για μια εκδήλωση ιστορικά άνισων σχέσεων εξουσίας μεταξύ γυναικών και ανδρών, οι οποίες οδήγησαν στην κυριαρχία και τη διάκριση κατά των γυναικών από τους άνδρες. Με άλλα λόγια, η βία κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας, είναι ένας από τους κρίσιμους κοινωνικούς μηχανισμούς με τους οποίους οι γυναίκες εξωθούνται σε κατώτερη θέση σε σχέση με τους άνδρες.
Η βία κατά των γυναικών έρχεται σε πολλές μορφές και η ζημιά που προκαλεί μπορεί να είναι ποικίλης φύσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η σύμβαση ορίζει ως βία όλες τις πράξεις βίας βάση του φύλου που έχουν ως αποτέλεσμα ή είναι πιθανό να οδηγήσουν σε σωματικές, σεξουαλικές, ψυχολογικές ή οικονομικές αρνητικές επιπτώσεις ή ανυπόφορες καταστάσεις για τις γυναίκες.
Τέλος, η σύμβαση υιοθετεί μια προσέγγιση βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα και επικεντρωμένη στα θύματα, καθορίζοντας τη βία κατά των γυναικών ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ως μορφή διάκρισης.
Ερ: Ποιοι είναι κυρίως εκείνοι που χρησιμοποιούν βία κατά των γυναικών;
Απ: Τα στοιχεία σε ολόκληρο τον κόσμο δείχνουν σαφέστατα ότι η βία κατά των γυναικών διαπράττεται κυρίως από άνδρες, είτε συμβαίνει στην ιδιωτική είτε στη δημόσια σφαίρα, σε περιπτώσεις προσωπικών σχέσεων από πρώην ή νυν συντρόφους, συγγενείς, συμμαθητές, συναδέλφων, καθώς και ανδρών με τους οποίους το θύμα δεν είχε προηγούμενη σχέση. Αυτή είναι η σαφής εκδήλωση της φύσης της βίας κατά των γυναικών, βασισμένη στο φύλο.
Ερ: Ποιες είναι οι αιτίες της βίας;
Απ: Οι αιτίες της βίας κατά των γυναικών γίνονται εμφανείς μόλις οριστεί και οριοθετηθεί σωστά ο ορισμός της βίας με βάση το φύλο. Ως εκ τούτου, η κύρια αιτία βίας που προκύπτει είναι η κατώτερη θέση στην οποία κρατούνται οι γυναίκες στην κοινωνία, στη δουλειά, στις οικογένειές τους κλπ. Η βία κατά των γυναικών πηγάζει από την ανισότητά τους και δεσμεύεται ως μέσο για να τις αναγκάσει να παραμείνουν σε μια τέτοια θέση συγκριτικά με τους άνδρες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης καθιστά σαφές ότι η προώθηση της ισότητας των γυναικών με τους άνδρες και η ενδυνάμωσή τους είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη και τη μείωση των επιπέδων βίας κατά των γυναικών.
Ερ: Θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι η βία κατά των γυναικών είναι χαρακτηριστικό συγκεκριμένων στρωμάτων στην ευρωπαϊκή κοινωνία;
Απ: Μια συχνή παρανόηση που περιβάλλει τη βία κατά των γυναικών είναι ότι επηρεάζει μόνο ή κατά κύριο λόγο ορισμένα στρώματα της κοινωνίας ή ορισμένων κοινοτήτων και ότι καθορίζεται από την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση του δράστη-θύτη ή/και του θύματος. Οι έρευνες και τα δεδομένα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και στην πραγματικότητα σε όλο τον κόσμο, αποδεικνύουν το αντίθετο, δηλαδή, ότι η βία είναι ευρέως διαδεδομένη και είναι εξίσου παρούσα σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, ανεξάρτητα από κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες.
Ερ: Πιστεύετε ότι, γενικά, η θρησκεία παίζει κάποιο ρόλο, θετικό ή αρνητικό, σε θέματα βίας κατά των γυναικών;
Απ: Ως διαμορφωτής πεποιθήσεων και συμπεριφορών, η θρησκεία μπορεί να συμβάλει στη διάπλαση απόψεων σχετικά με τις γυναίκες και τους άνδρες και τον ρόλο τους στην κοινωνία. Ως εκ τούτου, η θρησκεία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη βία με βάση το φύλο και στην υποστήριξη και προώθηση του μηνύματος ότι η βία κατά των γυναικών δεν μπορεί να είναι σε καμία περίπτωση και για κανένα λόγο ανεκτή.
Σε ορισμένες χώρες, τα θρησκευτικά ιδρύματα συμβάλλουν στη δημιουργία και λειτουργία κέντρων που παρέχουν υποστήριξη και προστασία στα θύματα, όπως καταφύγια για τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Οι εν λόγω οργανώσεις αποτελούν βασικούς φορείς για την εξασφάλιση ότι οι υπηρεσίες υπέρ των θυμάτων ακολουθούν μια προσέγγιση βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα που αποσκοπεί στην ενδυνάμωσή τους και αποτελούν μέρος μιας γενικότερης προσπάθειας πολλών φορέων με τη συμμετοχή των δημόσιων αρχών και της κοινωνίας των πολιτών.
Ερ: Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αφορά τις γυναίκες. Αλλά τί μέλλει γενέσθαι με τους άνδρες; Δεν βιώνουν ποτέ βία; Μπορούμε να αναμένουμε μια ισοδύναμη Σύμβαση για τους άνδρες, στο μέλλον;
Απ: Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης δεν αγνοεί ότι άνδρες και αγόρια μπορούν επίσης να είναι θύματα βίας. Όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία, ενθαρρύνει τα κράτη να εφαρμόσουν τις διατάξεις της σε όλα τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες. Ωστόσο, η σύμβαση επικεντρώνεται στις γυναίκες και τα κορίτσια δεδομένου ότι είναι δυσανάλογα επηρεασμένες από τη βία και ότι απαιτούνται στοχευμένες λύσεις για την αντιμετώπιση αυτής της βίας ως φαινόμενο βάση του φύλου.
Συγκεκριμένα για την Ελλάδα:
Ερ : Στην ελληνική κοινωνία, η βία κατά των γυναικών δεν αποτελεί θέμα συζήτησης. Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα είναι τόσο τυχερές, που δεν βιώνουν ποτέ βία; Ισχύει κάτι τέτοιο; Η βία είναι ένα θέμα ανησυχίας που απλά δεν συζητιέται δημοσίως ή πρόκειται για ένα κοινωνικό ψέμα;
Απ: Το πρώτο βήμα για την πρόληψη κατά της βίας εναντίον των γυναικών είναι να τεθεί το ζήτημα ανοιχτά και να συζητηθεί δημοσίως. Αυτό είναι απαραίτητο για να φανεί η απόρριψη της βίας από τα κράτη και τη δέσμευσή τους να αντιμετωπίσουν αυτή τη μάστιγα. Είναι επίσης θεμελιώδες να ενθαρρύνουμε τα θύματα να εξωτερικεύουν τις εμπειρίες τους. Διαφορετικά, η βία θα παραμείνει αόρατη και τα θύματα θα συνεχίσουν να υποφέρουν σιωπηλά.
Ερ: Η Ελλάδα αντιμετώπισε κάποιες ιδιαίτερες προκλήσεις πριν την Επικύρωση της Σύμβασης;
Πριν τα κράτη προβούν στην επικύρωση της Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, είθισται να λαμβάνουν την έγκριση των εκάστοτε κυβερνήσεων και των κοινοβουλίων τους. Αυτό απαιτεί την κινητοποίηση της απαραίτητης πολιτικής στήριξης και τη διεξαγωγή διαλόγου με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Εντούτοις, πρόκειται για μια πρόκληση για κάθε κράτος που επιθυμεί να επικυρώσει τη σύμβαση και να δεσμευθεί για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
Ερ: Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τη συχνότητα της βίας κατά των γυναικών ή της ενδοοικογενειακής βίας;
Όπως εξηγήθηκε παραπάνω, οι αιτίες της βίας κατά των γυναικών διεισδύουν βαθύτερα από την οικονομική κατάσταση μιας χώρας και αυτό, ανά πάσα στιγμή. Αυτό που έχει τεκμηριωθεί είναι ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης στην απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα των κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων των πιο ευάλωτων. Οι γυναίκες που είναι θύματα βίας, καθώς και τα παιδιά τους, μπορούν επίσης να επηρεαστούν, από την άποψη της αυξημένης δυσκολίας πρόσβασης και άσκησης του δικαιώματος υποστήριξης και προστασίας.
Ερ: Γιατί νομίζετε ότι η Ελλάδα αποφάσισε να επικυρώσει τη Σύμβαση τώρα; Γιατί όχι νωρίτερα;
Απ: Η προετοιμασία της επικύρωσης απαιτεί τη συμμετοχή πολλών παραγόντων και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί εν μία νυκτί. Η επικύρωση συνεπάγεται επίσης ότι ένα κράτος είναι σε θέση να εφαρμόσει τα πρότυπα της σύμβασης και αυτό θα απαιτήσει την υιοθέτηση μιας σειράς νομοθετικών και άλλων μέτρων. Η χρονική στιγμή της επικύρωσης της Ελλάδας δεν έχει τόσο σημασία, όσο το γεγονός ότι η Ελλάδα, με τη δέσμευσή της ως συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση, σηματοδότησε την αποφασιστικότητά της να καταπολεμήσει τη βία και να προστατεύσει τις γυναίκες στην Ελλάδα από τη βία αυτή.
Ερ: Ποια θα είναι τα περαιτέρω βήματα μετά την Επικύρωση της Σύμβασης από την Ελλάδα;
Απ: Ως συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση, η Ελλάδα αναλαμβάνει να συμμορφωθεί με τα πρότυπα της σύμβασης και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση. Θα υπόκειται στην παρακολούθηση βάσει της σύμβασης. Αυτό συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, ότι τα όργανα παρακολούθησης της εφαρμογής της σύμβασης, η GREVIO και η Επιτροπή των Συμβαλλομένων Μερών, θα εξετάσουν τα μέτρα που έλαβαν για την εφαρμογή των διατάξεων της σύμβασης.
Ερ: Τι θα αλλάξει αυτή η σύμβαση στην ελληνική νομοθεσία και στην ελληνική κοινωνία;
Απ: Ο στόχος της σύμβασης είναι να βοηθήσει τις χώρες να τερματίσουν τη βία κατά των γυναικών. Η επικύρωση της σύμβασης από την Ελλάδα είναι ένα πρώτο, σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της μείωσης και σε βάθος χρόνου, της παύσης κάθε βίας που πλήττει τις γυναίκες στη χώρα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
